భారత జాతీయ చిహ్నం

భారత జాతీయ చిహ్నం.

ఇది ప్రసిద్ధమైన 'అశోకుని సింహ రాజధాని', సారనాధ్ సంగ్రహాలయంలో గలదు. దీనిని భారత ప్రభుత్వం తన జాతీయ చిహ్నంగా స్వీకరించింది.

భారత జాతీయ చిహ్నం, దీనిని, సారనాధ్ లోని, అశోకుని స్తూపం నుండి స్వీకరించింది‌ (ముందుకు గుఱ్ఱం, వృషభం కనిపించే విధంగా). అశోకుడు స్థాపించిన అశోక స్తంభం పై గల నాలుగు సింహాలు, దాని క్రింద భాగాన, అశోకచక్రం దానిక్రిందిభాగాన తలకిందులుగా వున్న కలువపువ్వు, దానిక్రింద దేవనాగరి లిపిలో వ్రాయబడ్డ సత్యమేవ జయతే (सत्यमेव जयते), దానిక్రింద నాలుగు జంతుబొమ్మలూ వరుసగా ఎడమనుండి కుడికి, ఏనుగు, గుర్రం, ఎద్దు, సింహం గలవు. . దీనిని, జనవరి 26 1950 గణతంత్రదినోత్సవం నాడు భారత జాతీయ చిహ్నంగా స్వీకరించారు. [చరిత్ర]

భారత రాజ్యాంగం అసలు కాపీని అందంగా తీర్చిదిద్దే పనిని కాంగ్రెస్ నందలాల్ బోస్ (అప్పటి శాంతినికేతన్ లోని కళా భవన్ శాంతి నికేతన్ ప్రిన్సిపాల్) కు ఇచ్చింది.  బోస్ తన విద్యార్థుల సహాయంతో ఈ పనిని పూర్తి చేయడానికి బయలుదేరాడు, వారిలో ఒకరు 21 సంవత్సరాల వయసున్న దిననాథ్ భార్గవ.  అశోక లయన్ కాపిటల్ ను రాజ్యాంగం ప్రారంభ పేజీలలో చేర్చడానికి బోస్ ఆసక్తి చూపించాడు.  సింహాలను వాస్తవికంగా చిత్రీకరించాలని కోరుకుంటూ, కోల్‌కతా జంతుప్రదర్శనశాలలో సింహాల ప్రవర్తనను అధ్యయనం చేసిన భార్గవను ఎన్నుకున్నాడు.  

[వివరణ]
ఈ చిహ్నం భారత ప్రభుత్వ అధికారిక లెటర్‌హెడ్‌లో ఒక భాగం అన్ని భారతీయ కరెన్సీలలో కూడా కనిపిస్తుంది.  ఇది చాలా చోట్ల భారతదేశం జాతీయ చిహ్నంగా పనిచేస్తుంది భారతీయ పాస్‌పోర్ట్‌లలో ప్రముఖంగా కనిపిస్తుంది.  అశోక చక్రం (చక్రం) భారతదేశ జాతీయ జెండా మధ్యలో దాని మూల లక్షణాలపై.
చిహ్నం ఉపయోగం స్టేట్ ఎమ్బ్లెమ్ ఆఫ్ ఇండియా (సరికాని ఉపయోగం నిషేధం) చట్టం, 2005 ప్రకారం నియంత్రించబడుతుంది పరిమితం చేయబడింది, దీని ప్రకారం, అధికారిక కరస్పాండెన్స్ కోసం చిహ్నాన్ని ఉపయోగించడానికి ఏ వ్యక్తి లేదా ప్రైవేట్ సంస్థకు అనుమతి లేదు.

అసలు సారనాథ్ రాజధానిలో నాలుగు ఆసియా సింహాలు వెనుకకు వెనుకకు నిలబడి, శక్తి, ధైర్యం, విశ్వాసం అహంకారాన్ని సూచిస్తాయి, ఇవి వృత్తాకార స్థావరంలో అమర్చబడి ఉంటాయి.  దిగువన గుర్రం ఎద్దు ఉన్నాయి, దాని మధ్యలో ఒక చక్రం (ధర్మ చక్రం) ఉంది.  ది లయన్ ఆఫ్ ది నార్త్, ది హార్స్ ఆఫ్ ది వెస్ట్, ది బుల్ ఆఫ్ ది సౌత్ ది ఎలిఫెంట్ ఆఫ్ ది ఈస్ట్, జోక్యం చేసుకునే చక్రాల ద్వారా వేరు చేయబడిన, పూర్తి వికసించిన లోటస్ మీద, ఉదాహరణగా  జీవితం ఫౌంటెన్ హెడ్ సృజనాత్మక ప్రేరణ.  ఇసుకరాయి ఒకే బ్లాక్ నుండి చెక్కబడిన, మెరుగుపెట్టిన రాజధాని వీల్ ఆఫ్ ది లా (ధర్మ చక్రం) కిరీటం చేయబడింది.

చివరకు స్వీకరించిన చిహ్నంలో, మూడు సింహాలు మాత్రమే కనిపిస్తాయి, నాల్గవది వీక్షణ నుండి దాచబడింది.  అబాకస్ మధ్యలో చక్రం ఉపశమనంతో కనిపిస్తుంది, కుడి వైపున ఎద్దు ఎడమ వైపున గుర్రపు గుర్రం, కుడి ఎడమ వైపున ఉన్న ధర్మ చక్రాల రూపురేఖలు.  అబాకస్ క్రింద ఒక గుర్రం ఎద్దు ప్రాతినిధ్యం వహిస్తాయి.  ఎద్దు హార్డ్ వర్క్ స్థిరత్వాన్ని సూచిస్తుంది, గుర్రం విధేయత, వేగం శక్తిని సూచిస్తుంది.  అబాకస్ క్రింద బెల్ ఆకారంలో ఉన్న కమలం తొలగించబడింది.

చిహ్నం అంతర్భాగంగా ఏర్పడటం దేవనగరి లిపిలో అబాకస్ క్రింద చెక్కబడిన నినాదం: సత్యమేవ జయతే (సంస్కృతం: सत्यमेव lit; వెలిగిస్తారు. "నిజం మాత్రమే విజయం").  ఇది పవిత్ర హిందూ వేదాల ముగింపు భాగమైన ముండక ఉపనిషత్తు నుండి వచ్చిన కోట్.

ఈ చిహ్నం, భారత ప్రభుత్వం లెటర్ హెడ్ పైన, భారత కరెన్సీ నోట్లపైన, భారతప్రభుత్వం జారీచేసే పాస్ పోర్టుపైన కానవస్తుంది.

ఇవీ చూడండి

• అశోక స్తంభం
• అశోకచక్రం
• భారత జాతీయ పతాకం
• సారనాధ్ సంగ్రహాలయం

బయటి లింకులు

వికీమీడియా కామన్స్‌లో

Emblem of India

కి సంబంధించిన మీడియా ఉంది.

• The State Emblem of India or the National Emblem of India
• “National Insignia”, Embassy of India, Washington D.C., USA
• State Emeblem of India (Prohibition of Improper Use) Act, 2005 at the Ministry of Home Affairs web site PDF (25 KiB)
• Emblems and Names (Prevention of Improper Use) Act, 1950
• The National Emblem displayed on the Homepage of Ministry of Home Affairs, Government of India
• The National Emblem displayed on the Homepage of Ministry of Environment & Forests, Government of India
• For Pictures of the famous original "Lion Capital of Ashoka" preserved at the Sarnath Museum which has been adopted as the "National Emblem of India" and the Ashoka Chakra (Wheel) from which has been placed in the center of the "National Flag of India" - See "lioncapital" from Columbia University Website, New York, USA