మహీంత్రాతీరత్
| మహీంత్రాతిరత్ มหินทราธิราช | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| అయుత రాజు | |||||
| థాయ్‌లాండ్ రాజుల జాబితా | |||||
| పరిపాలన | 15 ఏప్రిల్ 1569 – 2 ఆగష్టు 1569 | ||||
| పూర్వాధికారి | మహా చక్రపాత్ | ||||
| ఉత్తరాధికారి | మహా తమ్మరచ (అయుతయ రాజు) | ||||
| థాయ్‌లాండ్ రాజుల జాబితా | |||||
| పరిపాలన | 18 ఫిబ్రవరి 1564 – 12 మే 1568 | ||||
| Predecessor | మహా చక్రపాత్ | ||||
| Successor | మహా చక్రపాత్ | ||||
| Emperor | బయిన్నాంగ్ | ||||
| జననం | 1539 | ||||
| మరణం | సుమారు late 1569 | ||||
| |||||
| House | థాయ్‌లాండ్ చక్రవర్తుల జాబితా#2వ సుఫన్నఫమ్ రాజవంశం (1409–1569) | ||||
| తండ్రి | మహా చక్రపాత్ | ||||
| తల్లి | శ్రీ సూర్యోతై | ||||
మహీంత్రాతీరత్ (థాయ్: มหินทราธิราช) అని ఉచరిస్తారు. 1539–1569 వరకు 18వ రాజు.అతను 1568లో తన తండ్రిని సార్వభౌమ రాజుగా పునరుద్ధరించడానికి ముందు టౌంగూ బర్మాకు సామంతుడిగా తన మొదటి పాలనను పాలించాడు. టౌంగూ దళాలచే అయుతయ రాజు మూడవ ముట్టడి సమయంలో అతని తండ్రి మరణం తర్వాత అతను 1569లో మళ్లీ రాజు అయ్యాడు. 1569లో రాజ్యం బర్మీస్ ఆధీనంలోకి రావడంతో సుఫన్నఫమ్ రాజవంశంలో చివరి చక్రవర్తి మహీంత్రాతీరత్.లాన్ క్సాంగ్‌కు చెందిన సేత్తతీరత్‌తో పొత్తును కోరుకోవడం ద్వారా బర్మీస్ ఫిట్సానులోక్ అధికారాన్ని ఎదుర్కోవడానికి మహీంత్రాతీరత్ తన ప్రయత్నాలకు ప్రసిద్ధి చెందాడు.[1]
సింహాసనానికి దూరంగా ఉన్న యువరాజు
[మార్చు]ప్రధాన వ్యాసం: బర్మీస్-సియామీస్ యుద్ధం (1547–49) యువరాజు మహీంత్రాతీరత్ మహా చక్రపాత్, రాణి శ్రీ సూర్యోతైల కుమారుడు. మహీంత్రాతీరత్ కి ఒక అన్నయ్య ప్రిన్స్ రామేసువాన్ ఉపరాజుగా ఉన్నాడు. అప్పుడు ఆయన ఆ సింహాసనానికి వారసుడు. 1548లో, "తబిన్‌శ్వేతి" అయుతయ రాజుపై దండెత్తడానికి బర్మీస్ సైన్యాలను పంపించాడు. అపుడు మహీంత్రాతీరత్ తన కుటుంబంతో కలిసి బర్మీయులతో యుద్ధం చేశాడు. ఆ యుద్ధంలో అతని తల్లి రాణి శ్రీ సూర్యోతై మరణించింది.[2]
బాయిన్నాంగ్ తో యుద్ధాలు
[మార్చు]ప్రధాన వ్యాసం: బర్మీస్-సియామీస్ యుద్ధం (1563–1564). 1563లో అయుతయా రాజుపై మళ్లీ దండెత్తడానికి బర్మీస్‌ను తబిన్‌ష్వేటి బావమరిది అయినా బాయిన్నాంగ్ నడిపించాడు. బాయిన్నాంగ్ 1564లో అయుతయా రాజుపై ముట్టడిని వేశాడు.27–41 , ఫిబ్రవరి 18న "మహిన్‌ను" సామంత రాజుగా నియమించాడు.మహా తమ్మరచతిరత్, ఫిట్సానులోక్ రాజు, మహా చక్రపాత్ చేతితో ఉన్న గొప్పవాడు. 1563 యుద్ధం నుండి బయిన్నాంగ్ తో పొత్తు పెట్టుకున్నాడు. అపుడు మహా తమ్మరచతిరత్ బయిన్నాంగ్ గురించి తెలియజేశాడు. [3]
అయుత పతనం
[మార్చు]ప్రధాన వ్యాసం: బర్మీస్-సియామీస్ యుద్ధం (1568–1569). మహా తమ్మరచతిరత్ మద్దతుతో అయుతయ రాజుకు వ్యతిరేకంగా బయిన్నాంగ్ బర్మీస్ సైన్యాన్ని నడిపించాడు. బర్మీస్ అయుతయ రాజును ముట్టడించారు. ఆ సమయంలో మహా చక్రపాత్ అనారోగ్యంతో మరణించాడు (15 ఏప్రిల్ 1569న, బర్మీస్ చరిత్రల ప్రకారం). మహీంత్రాతీరత్ మళ్ళీ సింహాసనాన్ని అధిష్టించాడు. అనేక నెలల ప్రయత్నాలు చేసినప్పటికీ, అయుతయ రాజు ముట్టడిని నిలబెట్టాడు. బయిన్నాంగ్ గూఢచారిగా ఉండేందుకు పట్టుబడ్డ సయామీస్ జనరల్ ఫ్రయా చక్రికి లంచం ఇచ్చాడు. మహీంత్రాతీరత్ తిరిగి వచ్చిన జనరల్ ఫ్రయాను విశ్వాసంతో ఆలింగనం చేసుకున్నాడు. సియామీ రక్షణ కమాండర్‌గా ఫ్రయా చక్రిని నియమించాడు. ఫ్రయా చక్రి తక్కువ శిక్షణ పొందిన,అసమర్థ దళాలను బర్మీస్ దాడికి ముందు ఉంచగలిగాడు,కాబట్టి సులభంగా ఓడిపోయాడు. 29 సెప్టెంబరు 1569న మహా తమ్మరచతిరత్‌ను అయుతయ రాజుగా బైన్నుయాంగ్ స్థాపించాడు. అది పెగుకు ఉపనది. మహీంత్రాతీరత్ తో పాటు అతని కుటుంబం, ప్రభువులను బంధించి పెగు వద్దకు తీసుకెళ్లారు. మహీంత్రాతీరత్ ఆ సంవత్సరం మార్గమధ్యంలో మరణించాడు.[1]
గమనికలు
[మార్చు]1.^(హ్మన్నన్ వాల్యూమ్. 2 2003: 355): శుక్రవారం, టబాంగ్ 925 ME = 18 ఫిబ్రవరి 1564 యొక్క 8వ వ్యాక్సింగ్. 2.^(యాజావిన్ థిట్ వాల్యూమ్. 2 2012: 249): శుక్రవారం, కాసన్ 931 ME = 15 ఏప్రిల్ 1569 యొక్క 1వ వ్యాక్సింగ్. 3.^(యాజావిన్ థిట్ వాల్యూమ్. 2 2012: 157): మంగళవారం, వాగాంగ్ 931 ME = 2 ఆగస్టు 1569 యొక్క 6వ క్షీణత. 4.^బర్మీస్ క్రానికల్స్ ప్రకారం తేదీ (మహా యాజావిన్ వాల్యూం. 2 2006: 324), (హ్మన్నన్ వాల్యూం. 2 2003: 419): థాడింగ్‌యుట్ 931 ME (29 సెప్టెంబర్ 1569) యొక్క 5వ క్షీణత. (Damrong 2001: 63) అతను శుక్రవారం రాజు అయ్యాడు, 931 CS యొక్క 12వ సియామీస్ నెల 6వ మైనపు, ఇది 14 అక్టోబర్ 1569కి అనువదిస్తుంది. బర్మీస్ క్రానికల్స్ ప్రకారం, శుక్రవారం, 6వ తాజాంగ్‌మోన్ 931 ME (14 అక్టోబర్) 1569) లాన్ క్సాంగ్ ప్రచారాన్ని ప్రారంభించడానికి బాయిన్నాంగ్ అయుతయ నుండి ఫిట్సానులోక్‌కు బయలుదేరిన తేదీ.
గ్రంథ పట్టిక
[మార్చు]- ప్రిన్స్ డామ్రోంగ్ రాజానుభాబ్ (1928). ఆంగ్ థీన్ (అనువాదకుడు), క్రిస్ బేకర్ (ed.). అవర్ వార్స్ విత్ ది బర్మీస్: థాయ్-బర్మీస్ కాన్ఫ్లిక్ట్ 1539–1767 (2001 ed.). బ్యాంకాక్: తెల్ల కమలం. ISBN 974-7534-58-4.
- ఈడ్, J.C. (1989). ఆగ్నేయాసియా ఎఫెమెరిస్: సోలార్ అండ్ ప్లానెటరీ పొజిషన్స్, A.D. 638–2000. ఇథాకా: కార్నెల్ విశ్వవిద్యాలయం. ISBN 0-87727-704-4.
- హార్వే, G. E. (1925). బర్మా చరిత్ర: ప్రారంభ కాలం నుండి 10 మార్చి 1824 వరకు. లండన్: ఫ్రాంక్ కాస్ & కో. లిమిటెడ్.
- కాలా, యు (1724). మహా యాజావిన్ (బర్మీస్‌లో). 1–3 (2006, 4వ ముద్రణ ed.). యాంగోన్: యా-ప్యీ పబ్లిషింగ్.
- మహా సితు (2012) [1798]. క్యావ్ విన్; థీన్ హ్లైంగ్ (eds.). యాజావిన్ థిట్ (బర్మీస్‌లో). 1–3 (2వ ముద్రణ ed.). యాంగోన్: యా-ప్యీ పబ్లిషింగ్.
- రాయల్ హిస్టారికల్ కమిషన్ ఆఫ్ బర్మా (1832). హ్మన్నన్ యాజావిన్ (బర్మీస్‌లో). 1–3 (2003 ed.). యాంగాన్: సమాచార మంత్రిత్వ శాఖ, మయన్మార్.