ముడత పర్వతాలు
ముడత పర్వతాలు భూమి పై పెంకు ఎగువ భాగంలోని పొరలపై ముడతల ప్రభావంతో ఏర్పడతాయి. ప్లేట్ టెక్టోనిక్స్ సిద్ధాంతం అభివృద్ధికి ముందు, థ్రస్ట్ బెల్ట్‌ల అంతర్గత నిర్మాణాన్ని బాగా అర్థం చేసుకోవడానికి ముందు, చాలా పర్వత బెల్ట్‌లను వివరించడానికి ఈ పదాన్ని ఉపయోగించేవారు. అయితే ప్రస్తుతం ఇది వాడుకలో లేదు.
నిర్మాణం
[మార్చు]కన్వర్జెంట్ ప్లేట్ సరిహద్దు వద్ద రెండు టెక్టోనిక్ ప్లేట్లు ఒకదానివైపు ఇంకొకటి కదులుతాయి. అలాంటి థ్రస్ట్ టెక్టోనిక్స్ ప్రాంతాలలో ముడత పర్వతాలు ఏర్పడతాయి. ప్లేట్లు, వాటిపై స్వారీ చేసే ఖండాలు ఢీకొన్నప్పుడు లేదా సబ్‌డక్షన్‌కు (అంటే - ఒకదానిపై ఒకటి ఎక్కడం) గురైనప్పుడు, పేరుకుపోయిన రాతి పొరలు ఒక టేబుల్‌క్లాత్ లాగా నలిగిపోయి, టేబుల్‌క్లాత్‌లా ముడతలు పడవచ్చు -ప్రత్యేకించి యాంత్రికంగా బలహీనమైన ఉప్పు లాంటి పొర ఉన్నపుడు. తక్కువ సాంద్రత కలిగి ఉండే కాంటినెంటల్ క్రస్ట్, మరింత సాంద్రంగా ఉండే మాంటిల్ శిలలపై "తేలుతుంది" కాబట్టి, కొండలు, పీఠభూములు లేదా పర్వతాలను ఏర్పరచే ఏదైనా క్రస్టల్ పదార్థపు బరువు, ఎక్కువ ఘనపరిమాణంలో ఉండే తేలే శక్తితో సమతుల్యం కావాలి. అందుచేత సాధారణంగా కాంటినెంటల్ క్రస్టు, దిగువ ప్రాంతాలతో పోలిస్తే పర్వతాల క్రింద చాలా మందంగా ఉంటుంది.[1] శిలలు సౌష్టవంగా గానీ, అసౌష్టవంగా గానీ ముడతలు పడవచ్చు. పైకి ఉండే ముడతలు యాంటీలైన్‌లు, లోనికి ఉండే ముడతలు సింక్లైన్‌లు. తీవ్రంగా ముడుచుకున్న, ఫాల్టులు ఉన్న శిలలను నాపెస్ అంటారు. అసౌష్టవ ముడతల్లో ముడతలు తిరగబడి కూడా ఉండవచ్చు. అలా ఏర్పడిన పర్వతాలు సాధారణంగా వెడల్పుకు కంటే పొడవు ఎక్కువగా ఉంటాయి.[2]
ఉదాహరణలు
[మార్చు]- జూరా పర్వతాలు - ఆల్ప్స్ పర్వతాల ముందుభాగంలో థ్రస్ట్ కదలికల కారణంగా ట్రయాసిక్ బాష్పీభవన క్షీణతపై ముడతపడడం ద్వారా ఏర్పడిన ఉప-సమాంతర పర్వత శిఖరాల శ్రేణి.
- జాగ్రోస్ పర్వతాల 'సింప్లీ ఫోల్డెడ్ బెల్ట్' - ఇది పొడుగ్గా సాగిన యాంటిక్లినల్ డోమ్‌ల శ్రేణి.[3]
- అక్వాపిమ్-టోగో శ్రేణులు - ఘనా[4]
- యునైటెడ్ స్టేట్స్ తూర్పు భాగంలో రిడ్జ్-అండ్-లోయ అప్పలాచియన్స్.
- అర్కాన్సాస్, ఓక్లహోమాలోని ఔచిటా పర్వతాలు .
ఇవి కూడా చూడండి
[మార్చు]మూలాలు
[మార్చు]- ↑ Press, Frank; Siever, Raymond (1985). Earth (4th ed.). W.H. Freeman. p. 413. ISBN 978-0-7167-1743-0.
- ↑ Ulmer, S. (11 August 2011). "Fold mountains slip on soft areas". ETH Life. ETH Zürich. Retrieved 21 February 2012.
- ↑ Ulmer, S. (11 August 2011). "Fold mountains slip on soft areas". ETH Life. ETH Zürich. Retrieved 21 February 2012.
- ↑ . "The Hydrogeological Setting of Ghana and the Potential for Underground Dams".