మొగావో గుహలు
| మొగావో గుహలు | |
|---|---|
| Native name 莫高窟 | |
 | |
| ప్రదేశం | వాయువ్య చైనీస్ ప్రావిన్స్ లో మౌంట్ మింగ్సా |
| అక్షాంశ,రేఖాంశాలు | 40°02′14″N 94°48′15″E / 40.03722°N 94.80417°E |
| రకం | సాస్మ్కృతిక |
| అభిలక్షణము | i, ii, iii, iv, v, vi |
| నియమించబడినది | 1987 (11th session) |
| సూచన సంఖ్య. | 440 |
  China లో మొగావో గుహలు స్థానం | |
మొగావో గుహలు (మొగావో గ్రోటోస్) వాయువ్య చైనీస్ ప్రావిన్స్ లో మౌంట్ మింగ్సా తూర్పు భాగంలో సుమారు 2 కి.మీల దూరంలో చెక్కబడిన శిల్పాలు. వీటిని థౌజండ్ బుద్ధ గ్రోటోస్ అని కూడా అంటారు. అవి ప్రపంచంలోనే అతి పెద్ద, పూర్తిగా సంరక్షించబడిన బౌద్ధ ఆర్ట్ గ్యాలరీ. దీనికి 1987లో, వరల్డ్ హెరిటేజ్ సైట్స్ మొగావో స్కాలర్‌షిప్‌లు జోడించబడ్డాయి. ఈ గుహ బుద్ధ విగ్రహాలు, కుడ్యచిత్రాలకు ప్రపంచ ప్రసిద్ధి చెందింది. ప్రపంచ వారసత్వ కమిషన్ ఇది వెయ్యి సంవత్సరాల కంటే ఎక్కువ కాలం నాటి బౌద్ధ కళను ప్రతిబింబిస్తుందని అంచనా వేసింది.[1]
స్థానం
[మార్చు]మింగ్చా పర్వతం వాయువ్య చైనాలోని గన్సు ప్రావిన్స్‌లోని తున్‌హువాంగ్ సిటీ శివార్లలో ఉంది. అనేక గుహలు తూర్పు భాగాలలో, దక్షిణం నుండి ఉత్తర మార్గం వరకు 2 కి.మీ. ఎగువ భాగం నుండి దిగువ భాగం వరకు 5 పలకలుగా విభజించబడ్డాయి. క్రమపద్ధతిలో చెక్కబడిన అత్యంత గంభీరమైన, ప్రపంచ ప్రసిద్ధి చెందిన శిల్పాన్ని డన్‌హువాంగ్ ముఖి అధ్యయనం చేశాడు.[2]
వ్యుత్పత్తి శాస్త్రం
[మార్చు]ఈ గుహలను సాధారణంగా చైనీస్ భాషలో థౌజండ్ బుద్ధ గుహలు (చైనీస్: 千佛洞; పిన్యిన్: qiānfó dòng) అని పిలుస్తారు, ఈ పేరు కొంతమంది పండితులు దీనిని స్థాపించిన పురాణం నుండి వచ్చినట్లు ఊహించారు, అయితే ఈ పేరు స్థలంలో ఉన్న పెద్ద సంఖ్యలో బుద్ధ బొమ్మల నుండి లేదా ఈ గుహల గోడలపై చిత్రించిన సూక్ష్మ బొమ్మల నుండి వచ్చి ఉండవచ్చు, ఎందుకంటే ఈ బొమ్మలను వాడుకలో "వెయ్యి బుద్ధులు" అంటారు. మొగావో గుహలు (చైనీస్: 莫高窟; పిన్యిన్: Mògāం kū) అనే పేరు టాంగ్ రాజవంశంలో ఉపయోగించబడింది, ఇక్కడ 'మొగావో' అనేది టాంగ్ రాజవంశం సమయంలో ఈ ప్రదేశంలో ఒక పరిపాలనా జిల్లాను సూచిస్తుంది. మొగావో అంటే "పియర్‌లెస్" (అక్షరాలా "ఎక్కువ కాదు", ఇక్కడ "మో" అంటే "ఏమీ కాదు", "గావో" అంటే "ఎక్కువ"). ప్రత్యామ్నాయ పఠనం "ఎడారిలో ఎక్కువ" అయితే "మో" అనేది "ఎడారి"కి సంబంధించిన చైనీస్ పదం రూపాంతరంగా చదవబడుతుంది. మొగావో అనేది డన్‌హువాంగ్ నగరంచే నిర్వహించబడే ఆధునిక పట్టణం పేరుగా కూడా ఉపయోగించబడుతుంది: మొగావో టౌన్ (莫高镇). మొగావో గుహలను సమీప నగరం డన్‌హువాంగ్ తర్వాత తరచుగా డున్‌హువాంగ్ గుహలు అని కూడా పిలుస్తారు, దీని అర్థం "జ్వలించే బెకన్", సంచార తెగల దాడుల గురించి హెచ్చరించడానికి సరిహద్దు అవుట్‌పోస్ట్ వద్ద బీకాన్‌లను ఉపయోగించారు. డున్‌హువాంగ్ గుహలు అనే పదాన్ని డున్‌హువాంగ్ ప్రాంతంలో లేదా చుట్టుపక్కల ఉన్న అన్ని గుహలకు సమష్టి పదంగా విస్తృత అర్థంలో కూడా ఉపయోగిస్తారు.[2]
గుహలు
[మార్చు]గుహలు దాదాపు రెండు కిలోమీటర్ల పొడవున ఉన్న ఒక కొండపైన ఉన్నాయి. దాని ఎత్తులో, టాంగ్ రాజవంశం సమయంలో, వెయ్యి కంటే ఎక్కువ గుహలు ఉన్నాయి, కానీ కాలక్రమేణా చాలా గుహలు కోల్పోయాయి. ప్రస్తుతం మొగావోలో 735 గుహలు ఉన్నాయి; కొండపై దక్షిణ భాగంలో ఉన్న 487 గుహలు తీర్థయాత్ర, ప్రార్థనా స్థలాలు. ఉత్తరాన 248 గుహలు కూడా కనుగొనబడ్డాయి, అవి సన్యాసుల నివాస స్థలాలు, ధ్యాన గదులు, శ్మశానవాటికలుగా ఉన్నాయి. దక్షిణ భాగంలోని గుహలు అలంకరించబడి ఉండగా, ఉత్తర భాగంలో ఉన్నవి చాలావరకు సాదాగా ఉంటాయి.[3]
గుహలు వాటి యుగానికి అనుగుణంగా ఒకదానితో ఒకటి సమూహంగా ఉన్నాయి, కొత్త రాజవంశం నుండి కొత్త గుహలు కొండపై వివిధ భాగాలలో నిర్మించబడ్డాయి. గుహలలో లభించిన కుడ్యచిత్రాలు, శిల్పాలు, ఇతర వస్తువుల నుండి, సుమారు ఐదు వందల గుహల తేదీలు నిర్ణయించబడ్డాయి. 1980లలో సంకలనం చేయబడిన యుగం వారీగా గుహల జాబితా తయారు చేయబడింది:
- పదహారు రాజ్యాలు (366–439) - 7 గుహలు, ఉత్తర లియాంగ్ కాలం నాటి పురాతనమైనవి.
- ఉత్తర వీ (439–534), వెస్ట్రన్ వీ (535-556) - ప్రతి దశ నుండి 10
- ఉత్తర జౌ (557–580) - 15 గుహలు
- సుయి రాజవంశం (581–618) - 70 గుహలు
- ఎర్లీ టాంగ్ (618–704) - 44 గుహలు
- హై టాంగ్ (705–780) - 80 గుహలు
- మిడిల్ టాంగ్ (781–847) - 44 గుహలు (దున్‌హువాంగ్‌లోని ఈ యుగాన్ని టిబెటన్ కాలం అని కూడా పిలుస్తారు, ఎందుకంటే డున్‌హువాంగ్ అప్పుడు టిబెటన్ ఆక్రమణలో ఉంది.)
- లేట్ టాంగ్ (848–906) - 60 గుహలు (ఇది, పశ్చిమ జియా కాలం వరకు ఉన్న తదుపరి కాలాలను సమష్టిగా గుయిజున్ కాలంగా కూడా పిలుస్తారు (歸義軍; 'రిటర్న్ టు రైట్‌యస్‌నెస్ ఆర్మీ', 848-1036) జాంగ్, కావో కుటుంబాలు.)
- ఐదు రాజవంశం (907–960) - 32 గుహలు
- సాంగ్ రాజవంశం (960–1035) - 43 గుహలు
- పశ్చిమ జియా (1036–1226) - 82 గుహలు
- యువాన్ రాజవంశం (1227–1368) - 10 గుహలు[4]
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ "Mogao Caves". UNESCO. Retrieved 2007-08-05.
- ↑ 2.0 2.1 Makinen, Julie (September 27, 2014) "Getty Institute helps save China's Mogao Grottoes from tourism's impact" Los Angeles Times
- ↑ Trudy Ring; Noelle Watson; Paul Schellinger, eds. (1996). Asia and Oceania: International Dictionary of Historic Places. Routledge. p. 242. ISBN 978-1884964046.
- ↑ Roderick Whitfield; Susan Whitfield; Neville Agnew (2015). Cave Temples of Mogao at Dunhuang: Art History on the Silk Road: Second Edition (2nd ed.). Getty Publications. p. 55. ISBN 978-1606064450.