Jump to content

భారత యువజన వ్యవహారాలు, క్రీడల మంత్రిత్వ శాఖ

వికీపీడియా నుండి
(యువజన వ్యవహారాలు , క్రీడల మంత్రిత్వ శాఖ నుండి దారిమార్పు చెందింది)
Ministry of Youth Affairs and Sports, Government of India
Branch of Government of India
Ministry of Youth Affairs and Sports
సంస్థ అవలోకనం
అధికార పరిధి Government of India
ప్రధాన కార్యాలయం Shastri Bhawan, New Delhi
వార్షిక బడ్జెట్ ₹3,397.32 crore (US$430 million) (2023-24 est)[1]
బాధ్యత వహించే మంత్రి Mansukh Mandaviya, Cabinet Minister
బాధ్యత వహించే మంత్రి Raksha Khadse, Minister of State
ఏజెన్సీ కార్యనిర్వాహకుడు/లు Meeta Rajivlochan, IAS, Youth Affairs Secretary
Sujata Chaturvedi, IAS, Sports Secretary
మాతృ శాఖ Government of India
ఇతర ఏజెన్సీలు Sports Authority of India
NSS
Nehru Yuva Kendra Sangathan
Rajiv Gandhi National Institute of Youth Development
LNIP

యువజన వ్యవహారాలు & క్రీడల మంత్రిత్వ శాఖ భారతదేశంలోని యువజన వ్యవహారాల శాఖ & క్రీడల శాఖను నిర్వహించే భారత ప్రభుత్వ శాఖ. మన్సుఖ్ మాండవియా ప్రస్తుతం యువజన వ్యవహారాలు & క్రీడల మంత్రిగా ఉన్నారు, అతని తర్వాత సహాయ మంత్రిగా రక్షా ఖడ్సే ఉన్నారు.

అర్జున అవార్డు & మేజర్ ధ్యాన్ చంద్ ఖేల్ రత్న అవార్డులతో సహా వివిధ విభాగాలలో వార్షిక జాతీయ యువజన అవార్డులు, జాతీయ క్రీడా అవార్డులను కూడా మంత్రిత్వ శాఖ అందిస్తుంది.

చరిత్ర

[మార్చు]

1982 ఆసియా క్రీడలు న్యూఢిల్లీ నిర్వహించే సమయంలో ఈ మంత్రిత్వ శాఖను క్రీడల శాఖగా ఏర్పాటు చేశారు . అంతర్జాతీయ యువజన సంవత్సరం, 1985 వేడుకల సందర్భంగా దీని పేరు యువజన వ్యవహారాలు & క్రీడల శాఖగా మార్చబడింది. ఇది 2000 మే 27న ప్రత్యేక మంత్రిత్వ శాఖగా మారింది. తదనంతరం, 2008లో, మంత్రిత్వ శాఖ యువజన వ్యవహారాల శాఖ మరియు శాఖగా విభజించబడింది. ఇద్దరు వేర్వేరు కార్యదర్శుల ఆధ్వర్యంలో క్రీడలు .

యువజన వ్యవహారాల శాఖ

[మార్చు]

స్పోర్ట్స్ డిపార్ట్‌మెంట్ వలె కాకుండా, డిపార్ట్‌మెంట్ యొక్క అనేక విధులు విద్య, ఉపాధి & శిక్షణ, ఆరోగ్యం మరియు కుటుంబ సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖ వంటి ఇతర మంత్రిత్వ శాఖలకు సంబంధించినవి కాబట్టి ఇది యువత నిర్మాణానికి ఫెసిలిటేటర్‌గా ఎక్కువగా పనిచేస్తుంది.

యువత నిర్వచనం

[మార్చు]

ఐక్యరాజ్యసమితి " యువత "ని 15–24 సంవత్సరాలుగా నిర్వచించింది  మరియు కామన్వెల్త్‌లో ఇది 15–29 సంవత్సరాలు. ఈ అంతర్జాతీయ ప్రమాణాలకు అనుగుణంగా మరింత నిర్వచనాన్ని ఉపయోగించడానికి, డ్రాఫ్ట్ NYP 2012 నిర్వచనాన్ని 13–35 సంవత్సరాల నుండి 16–30 సంవత్సరాలకు మారుస్తుంది.  డ్రాఫ్ట్ NYP 2012 16-30 సంవత్సరాల వయస్సు బ్రాకెట్‌ను మూడు గ్రూపులుగా విభజించాలని యోచిస్తోంది.

సంస్థలు

[మార్చు]
  • నెహ్రూ యువ కేంద్ర సంఘటన్
  • రాజీవ్ గాంధీ నేషనల్ ఇన్‌స్టిట్యూట్ ఆఫ్ యూత్ డెవలప్‌మెంట్

కార్యక్రమాలు

[మార్చు]
  • రాష్ట్రీయ యువ సశక్తికరణ్ కార్యక్రమం: పథకాల విలీనం (నేషనల్ యూత్ కార్ప్స్, యూత్ హాస్టల్స్ మొదలైనవి)
  • యువత కౌమార అభివృద్ధి కోసం జాతీయ కార్యక్రమం (NPYAD) : 2008-09
  • జాతీయ సేవా పథకం (NSS)
  • నేషనల్ యూత్ కార్ప్స్
  • ఇంటర్నేషనల్ యూత్ ఎక్స్ఛేంజ్ ప్రోగ్రామ్
  • జాతీయ యువజనోత్సవం
  • అర్బన్ స్పోర్ట్స్ ఇన్‌ఫ్రాస్ట్రక్చర్ స్కీమ్ (USIS) : 2010–11లో మౌలిక సదుపాయాలు మెరుగుదలలకు నిధులను అందించడానికి ఒక పైలట్ ప్రాజెక్ట్
  • పంచాయతీ యువ క్రీడా ఔర్ ఖేల్ అభియాన్ [2]
  • స్కౌటింగ్ & గైడింగ్ ప్రచారం: భారత్ స్కౌట్స్ అండ్ గైడ్స్ (BSG), హిందుస్థాన్ స్కౌట్ అండ్ గైడ్ (HSG) స్కౌట్ గైడ్ ఆర్గనైజేషన్ (SGO) జాతీయ ప్రధాన కార్యాలయం స్కౌటింగ్ రంగంలో అత్యున్నత సంస్థగా భారత ప్రభుత్వంచే గుర్తించబడింది.
  • యూత్ హాస్టల్స్[3]

అవార్డులు

[మార్చు]
  • నేషనల్ యంగ్ లీడర్స్ అవార్డ్స్ (NYLA)
  • టెన్జింగ్ నార్గే నేషనల్ అడ్వెంచర్ అవార్డు
  • జాతీయ యువజన అవార్డులు
  • జాతీయ సేవా పథకం (NSS) అవార్డులు
  • అత్యుత్తమ యూత్ క్లబ్‌లకు అవార్డులు (NYKS) [4]

క్రీడల విభాగం

[మార్చు]

డిపార్ట్‌మెంట్ ఆఫ్ స్పోర్ట్స్ అనేది భారత ప్రభుత్వం ఆధ్వర్యంలోని యువజన వ్యవహారాలు క్రీడల మంత్రిత్వ శాఖ విభాగం. ఇది 2008 ఏప్రిల్ 30న సృష్టించబడింది. వారు FIFA U-17 ప్రపంచ కప్‌ను భారతదేశానికి తీసుకురావడంలో కూడా సహాయపడ్డారు. క్రీడా మంత్రిత్వ శాఖ సలహాదారులు - రాహుల్ రానా (డూన్ స్కూల్) మరియు అర్జున్ దేవాన్ (ది లారెన్స్ స్కూల్) ఇందులో ఎక్కువ భాగం పోషించారు.

సంస్థలు

[మార్చు]
  • స్పోర్ట్స్ అథారిటీ ఆఫ్ ఇండియా[5]
  • జాతీయ క్రీడా విశ్వవిద్యాలయం
  • నేషనల్ యాంటీ డోపింగ్ ఏజెన్సీ (NADA) [6]
  • లక్ష్మీబాయి నేషనల్ ఇన్‌స్టిట్యూట్ ఆఫ్ ఫిజికల్ ఎడ్యుకేషన్
  • నేషనల్ డోప్ టెస్టింగ్ లాబొరేటరీ

నేతాజీ సుభాష్ నేషనల్ ఇన్‌స్టిట్యూట్ ఆఫ్ స్పోర్ట్స్ (NSNIS)

అవార్డులు

[మార్చు]

కేబినెట్ మంత్రులు

[మార్చు]
  • గమనిక:
    • MoS, I/C – రాష్ట్ర మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత)
నం. ఫోటో మంత్రి

(జనన-మరణ) నియోజకవర్గం

పదవీకాలం రాజకీయ పార్టీ మంత్రిత్వ శాఖ ప్రధాన మంత్రి
నుండి కు కాలం
క్రీడా మంత్రి
1 బూటా సింగ్

(1934–2021) రోపర్ కోసం MP (MoS, I/C 1983 జనవరి 29 వరకు)

1982 సెప్టెంబరు 2 1984 అక్టోబరు 31 2 సంవత్సరాలు, 115 రోజులు భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (I) ఇందిర IV ఇందిరా గాంధీ
1984 నవంబరు 4 1984 డిసెంబరు 31 రాజీవ్ ఐ రాజీవ్ గాంధీ
– రాజీవ్ గాంధీ

(1944–1991) అమేథీ ఎంపీ (ప్రధాని)

1984 డిసెంబరు 31 1985 సెప్టెంబరు 25 268 రోజులు రాజీవ్ II
ఈ వ్యవధిలో మంత్రిత్వ శాఖ రద్దు చేయబడింది
యువజన వ్యవహారాలు మరియు క్రీడల మంత్రి
2 ఉమాభారతి

(జననం 1959) భోపాల్ ఎంపీ (MoS, I/C)

1999 మార్చి 1 1999 అక్టోబరు 13 226 రోజులు భారతీయ జనతా పార్టీ వాజ్‌పేయి II అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి
3 అనంత్ కుమార్

(1959–2018) బెంగళూరు సౌత్ ఎంపీ

1999 అక్టోబరు 13 2000 ఫిబ్రవరి 2 112 రోజులు వాజ్‌పేయి III
4 సుఖ్‌దేవ్ సింగ్ ధిండా

(జననం 1936) పంజాబ్‌కు రాజ్యసభ ఎంపీ

2000 ఫిబ్రవరి 2 2000 నవంబరు 7 279 రోజులు శిరోమణి అకాలీదళ్
(2) ఉమాభారతి

(జననం 1959) భోపాల్ ఎంపీ

2000 నవంబరు 7 2002 ఆగస్టు 25 1 సంవత్సరం, 291 రోజులు భారతీయ జనతా పార్టీ
5 విక్రమ్ వర్మ

(జననం 1944) మధ్యప్రదేశ్‌కు రాజ్యసభ ఎంపీ

2002 ఆగస్టు 26 2004 మే 22 1 సంవత్సరం, 270 రోజులు
6 సునీల్ దత్

(1929–2005) ముంబై నార్త్ వెస్ట్ ఎంపీ

2004 మే 23 2005 మే 25

(కార్యాలయంలో మరణించారు)

1 సంవత్సరం, 2 రోజులు భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ మన్మోహన్ ఐ మన్మోహన్ సింగ్
– మన్మోహన్ సింగ్

(జననం 1932) అస్సాంకు రాజ్యసభ ఎంపీ (ప్రధాని)

2005 మే 25 2005 నవంబరు 18 177 రోజులు
7 ఆస్కార్ ఫెర్నాండెజ్

(1941–2021) కర్ణాటక రాజ్యసభ ఎంపీ (MoS, I/C)

2005 నవంబరు 18 2006 జనవరి 29 72 రోజులు
8 మణిశంకర్ అయ్యర్

(జననం 1941) మైలాడుతురై ఎంపీ

2006 జనవరి 29 2008 ఏప్రిల్ 6 2 సంవత్సరాలు, 68 రోజులు
9 MS గిల్

(1936–2023) పంజాబ్ కోసం రాజ్యసభ MP (MoS, I/C 2009 మే 22 వరకు)

2008 ఏప్రిల్ 6 2009 మే 22 1 సంవత్సరం, 46 రోజులు
2009 మే 28 2011 జనవరి 19 1 సంవత్సరం, 236 రోజులు మన్మోహన్ II
10 అజయ్ మాకెన్

(జననం 1964) న్యూఢిల్లీ MP (MoS, I/C)

2011 జనవరి 19 2012 అక్టోబరు 28 1 సంవత్సరం, 283 రోజులు
11 జితేంద్ర సింగ్

(జననం 1971) అల్వార్ ఎంపీ (MoS, I/C)

2012 అక్టోబరు 28 2014 మే 26 1 సంవత్సరం, 180 రోజులు
నైపుణ్యాభివృద్ధి, వ్యవస్థాపకత, యువజన వ్యవహారాలు మరియు క్రీడల మంత్రి
12 సర్బానంద సోనోవాల్

(జననం 1962) లఖింపూర్ ఎంపీ (MoS, I/C)

2014 మే 27 2014 నవంబరు 9 166 రోజులు భారతీయ జనతా పార్టీ మోదీ ఐ నరేంద్ర మోదీ
యువజన వ్యవహారాలు మరియు క్రీడల మంత్రి
(12) సర్బానంద సోనోవాల్

(జననం 1962) లఖింపూర్ ఎంపీ (MoS, I/C)

2014 నవంబరు 9 2016 మే 23 1 సంవత్సరం, 196 రోజులు భారతీయ జనతా పార్టీ మోదీ ఐ నరేంద్ర మోదీ
13 జితేంద్ర సింగ్

(జననం 1956) ఉధంపూర్ ఎంపీ (MoS, I/C)

2016 మే 23 2016 జూలై 5 43 రోజులు
14 విజయ్ గోయెల్

(జననం 1954) రాజస్థాన్ రాజ్యసభ ఎంపీ (MoS, I/C)

2016 జూలై 5 2017 సెప్టెంబరు 3 1 సంవత్సరం, 60 రోజులు
15 కల్నల్

రాజ్యవర్ధన్ సింగ్ రాథోడ్ AVSM (జననం 1970) జైపూర్ రూరల్ (MoS, I/C) ఎంపీ

2017 సెప్టెంబరు 3 2019 మే 30 1 సంవత్సరం, 269 రోజులు
16 కిరెన్ రిజిజు

(జననం 1971) అరుణాచల్ వెస్ట్ ఎంపీ (MoS, I/C)

2019 మే 31 2021 జూలై 7 2 సంవత్సరాలు, 37 రోజులు మోడీ II
17 అనురాగ్ సింగ్ ఠాకూర్

(జననం 1974) హమీర్‌పూర్ ఎంపీ

2021 జూలై 7 2024 జూన్ 9 2 సంవత్సరాలు, 338 రోజులు
18 మన్సుఖ్ మాండవియా

(జననం 1972) పోర్బందర్ ఎంపీ

2024 జూన్ 10 అధికారంలో ఉంది 69 రోజులు మోడీ III
  1. ↑ మంత్రిత్వ శాఖ సామర్థ్యాలు1985 సెప్టెంబరులో మానవ వనరుల అభివృద్ధి మంత్రిత్వ శాఖకు బదిలీ చేయబడ్డాయి.

సహాయ మంత్రులు

[మార్చు]
నం. ఫోటో మంత్రి

(జనన-మరణ) నియోజకవర్గం

పదవీకాలం రాజకీయ పార్టీ మంత్రిత్వ శాఖ ప్రధాన మంత్రి
నుండి కు కాలం
రాష్ట్ర క్రీడల మంత్రి
1 రాజ్‌కుమార్ జైచంద్ర సింగ్

(జననం 1942) మణిపూర్ రాజ్యసభ ఎంపీ

1984 డిసెంబరు 31 1985 సెప్టెంబరు 25 268 రోజులు భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (I) రాజీవ్ II రాజీవ్ గాంధీ
రాష్ట్ర యువజన వ్యవహారాలు మరియు క్రీడల మంత్రి
2 తౌనోజం చావోబా సింగ్

(జననం 1937) ఇన్నర్ మణిపూర్ ఎంపీ

1999 అక్టోబరు 13 2000 మే 27 227 రోజులు భారతీయ జనతా పార్టీ వాజ్‌పేయి III అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి
3 సయ్యద్ షానవాజ్ హుస్సేన్

(జననం 1968) కిషన్‌గంజ్ ఎంపీ

2000 మే 27 2000 సెప్టెంబరు 30 126 రోజులు
4 పొన్ రాధాకృష్ణన్

(జననం 1952) కన్నియాకుమారి ఎంపీ

2000 సెప్టెంబరు 30 2003 జనవరి 29 2 సంవత్సరాలు, 121 రోజులు
5 విజయ్ గోయెల్

(జననం 1954) చాందినీ చౌక్ ఎంపీ

2003 మే 24 2004 మే 22 364 రోజులు భారతీయ జనతా పార్టీ వాజ్‌పేయి III అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి
6 అరుణ్ సుభాశ్చంద్ర యాదవ్

(జననం 1974) ఖాండ్వా ఎంపీ

2009 మే 28 2009 జూన్ 14 17 రోజులు భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ మన్మోహన్ II మన్మోహన్ సింగ్
7 ప్రతీక్ ప్రకాష్‌బాపు పాటిల్

(జననం 1973) సాంగ్లీ ఎంపీ

2009 జూన్ 14 2011 జనవరి 19 1 సంవత్సరం, 219 రోజులు
8 నిసిత్ ప్రమాణిక్

(జననం 1986) కూచ్ బెహార్ ఎంపీ

2021 జూలై 7 2024 జూన్ 9 2 సంవత్సరాలు, 338 రోజులు భారతీయ జనతా పార్టీ మోడీ II నరేంద్ర మోదీ
9 రక్షా ఖడ్సే

(జననం 1987) రేవర్ ఎంపీ

2024 జూన్ 10 మోడీ III

మూలాలు

[మార్చు]
  1. ↑ "Union Budget 2020-21" (PDF). www.indiabudget.gov.in. 31 January 2020.
  2. ↑ "Objectives of PYKKA". Government of India, Press Information Bureau. 11 March 2013. Retrieved 26 June 2014.
  3. ↑ "Promotion of Scouting & Guiding". Department of Youth Affairs, Ministry of Youth Affairs and Sports. Archived from the original on 14 August 2014. Retrieved 2014-08-13.
  4. ↑ "Awards | Ministry of Youth Affairs and Sports | GoI". yas.nic.in. Retrieved 2020-07-17.
  5. ↑ "Sports Authority of India, Ministry of Youth Affairs and Sports". Archived from the original on 4 August 2010. Retrieved 2014-08-13.
  6. ↑ "NADA: National Anti Doping Agency". Archived from the original on 14 August 2014. Retrieved 2014-08-13.
  7. ↑ "Sports Awards | Ministry of Youth Affairs and Sports | GoI". yas.nic.in. Retrieved 2020-07-17.
"https://te.wikipedia.org/w/index.php?title=భారత_యువజన_వ్యవహారాలు,_క్రీడల_మంత్రిత్వ_శాఖ&oldid=4435745" నుండి వెలికితీశారు