రామ్ మనోహర్ లోహియా
{మొలక} రామ్ మనోహర్ లోహియా ( 1910 మార్చి 23 .- 1967 అక్టోబరు 12) భారత స్వాతంత్ర్య ఉద్యమంలో ఒక కార్యకర్త, సోషలిస్ట్ రాజకీయ నాయకుడు.[1]
చరిత్ర[మార్చు]
రామ్ మనోహర్ లోహియా ఉత్తర్ ప్రదేశ్ లోని అక్బరుపుర్ లో హీరాలాల్, చంద దంపతలకు జన్మించారు. రామ్ మనోహర్ లోహియా 1929 సంవ్సతరంలో బ్యాచులర్ అఫ్ ఆర్ట్స్ ( B.A) తన గ్రాడ్యుయేషన్ పూర్తి చేశారు. తన పిహెచ్.డి. 1932 లో జర్మనీలోని బెర్లిన్ విశ్వవిద్యాలయం నుండి పట్టా పొందినాడు . బ్రిటీష్ తత్వశాస్త్రం గురించి తన అభిప్రాయాన్ని తెలియజేయడానికి జర్మనీలోని బెర్లిన్ విశ్వవిద్యాలయానికి హాజరు కావాలని నిర్ణయించుకున్నాడు. అతను త్వరలోనే జర్మన్ నేర్చుకున్నాడు, అతని అత్యుత్తమ విద్యా పనితీరు ఆధారంగా ఆర్థిక సహాయం పొందాడు.క్విట్ ఇండియా ఉద్యమంలో, రాజకీయ ప్రారంభం భారతదేశానికి తిరిగి వచ్చిన తరువాత, కాంగ్రెస్ సోషలిస్ట్ పార్టీకి పునాది వేశారు. 1921 లో మహాత్మా గాంధీ నేతృత్వంలోని సత్యాగ్రహ మార్చిలో పాల్గొన్నారు. జాతీయవాద నాయకుడిగా అతను చేసిన మొదటి పని బాల్ గంగాధర్ తిలక్ మరణంపై ‘హర్తాల్’ నిర్వహించడం. 1928 లో, సైమన్ కమిషన్‌కు వ్యతిరేకంగా నిరసనల్లో పాల్గొన్నాడు స్వాతంత్ర్య ఉద్యమాలలో పాల్గొన్నందుకు, లోహియాను 1939 లో అరెస్టు చేశారు. ప్రభుత్వ సంస్థలను బహిష్కరించడానికి ప్రజలను ప్రేరేపించినందుకు అతనిపై అభియోగాలు మోపారు. 1940 లో సత్యాగ్రహం ఇపుడు అనే వ్యాసం కోసం అతన్ని అరెస్టు చేశారు. 1944 లో మళ్లీ లాహోర్‌లో అరెస్ట్ చేసారు .స్వాతంత్ర్యానంతరం, లోహియా హిందీని భారతదేశానికి అధికారిక భాషగా చేసినందుకు ఎంతగానో కృషి చేసారు. ఇంగ్లీష్ వాడకం అసలు ఆలోచనకు అడ్డంకి, విద్యావంతులైన, చదువురాని ప్రజల మధ్య అంతరం" అని అతను నమ్మాడు. హిందీ భాషను పునరుద్ధరించడానికి మనం ఏకం చేద్దాం అనే ఆలోచనలో ఉండేవారు.లోహియా 1921 లో జవహర్‌లాల్ నెహ్రూను కలిశారు. కొన్ని సంవత్సరాలుగా వారు సన్నిహిత స్నేహాన్ని పెంచుకున్నారు, అయినప్పటికీ, నెహ్రూ తన రాజకీయ విశ్వాసాలపై నిందలు వేయడానికి ఎప్పుడూ వెనుకాడలేదు, అనేక ముఖ్య విషయాలపై నెహ్రూతో బహిరంగంగా తన అసమ్మతిని వ్యక్తం చేశారు [2]
సోషలిస్ట్ పార్టీ స్థాపన[మార్చు]
రామ్ మనోహర్ లోహియా 1934 లో, భారత జాతీయ కాంగ్రెస్‌లోని వామపక్ష సమూహమైన కాంగ్రెస్ సోషలిస్ట్ పార్టీ (సిఎస్‌పి) లో చురుకుగా పాల్గొన్నాడు. లోహియా కాంగ్రెస్ సోషలిస్ట్ పార్టీ లోని ఎగ్జిక్యూటివ్ కమిటీలో పనిచేశాడు, దాని వారపత్రికను సవరించాడు.ఆచార్య నరేందర్ దేవ్, అచ్యుత్ పట్వర్ధన్, జయ ప్రకాశ్ నారాయణ్, అశోక్ మెహతా వంటి వారిని కలుపుకున్నాడు .సామాజిక, ఆర్థికంతో సంబంధం ఉన్న కొత్త విధానం యొక్క పురోగతి లోనే మా ఉపఖండంలోని ప్రజల అభివృద్ధి. రెండవ ప్రపంచ యుద్ధంలో గ్రేట్ బ్రిటన్ తరఫున భారత పాల్గొనడాన్ని అతను వ్యతిరేకించారు, 1939,1940 లలో బ్రిటిష్ వ్యతిరేక వ్యాఖ్యలకు అరెస్టయ్యారు.లోహియా ఇతర కాంగ్రెస్ సోషలిస్ట్ నాయకులతో కలిసి 1942 లో క్విట్ ఇండియా ఉద్యమానికి, భారతదేశం నుండి బ్రిటిష్ అధికారులను ఉపసంహరించుకోవాలని గాంధీ ప్రారంభించిన ప్రచారం మద్దతును సమీకరించారు. ఇటువంటి ప్రతిఘటనలతో 1944–46లో అతను మళ్లీ జైలు పాలయ్యారు.లోహియా, కాంగ్రెస్ సోషలిస్ట్ సభ్యులు 1948 లో కాంగ్రెస్ నుండి నిష్క్రమించారు.ను 1952 లో ప్రజ సోషలిస్ట్ పార్టీలో సభ్యుడయ్యాడు, కొంతకాలం ప్రధాన కార్యదర్శిగా పనిచేశాడు, కాని పార్టీలో విభేదాల కారణంగా 1955 లో అతను రాజీనామాకు దారితీశాయి. సంవత్సరం తరువాత లోహియా ఒక కొత్త సోషలిస్ట్ పార్టీని స్థాపించాడు.పార్టీ నాయకుడిగా కుల వ్యవస్థను రద్దు చేయడం, హిందీని భారతదేశ జాతీయ భాషగా స్వీకరించడం, పౌర స్వేచ్ఛకు బలమైన రక్షణతో సహా వివిధ సామాజిక, రాజకీయ సంస్కరణలు రావాలని సూచించారు.1963 లో లోహియా లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారు [3] సోషలిస్ట్ పార్టీ ఉద్ద్యేశ్యములు గరిష్ఠంగా సాధించగల సమానత్వం, సామాజిక యాజమాన్యం, చిన్న-యూనిట్ సాంకేతికత, ప్రామాణిక జీవన విధానం, వంటివి సమసమాజ స్థాపనకు సూచించబడినవి [4]
భారత రాజకీయాలలో రామ్ మనోహర్ లోహియా సోషలిజం భావనకు, సమానత్వానికి కేంద్ర బిందువుగా పేర్కొనవచ్చును .
మూలాలు[మార్చు]
- ↑ "Ram Manohar Lohia". www.liveindia.com. Retrieved 2020-07-15.
- ↑ "Ram Manohar Lohia, Lohia Biography, History and Facts". Who-is-who (in ఇంగ్లీష్). 2018-02-05. Retrieved 2020-10-15.
- ↑ "Dr Ram Manohar Lohia". Drishti IAS (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2020-10-15.
- ↑ "LOHIA'S SOCIALISM" (PDF). shodhganga.inflibnet.ac.in/. 2020-10-15. Retrieved 2020-10-15.
{{cite web}}: CS1 maint: url-status (link)