రుక్మిణీ భాయ నాయర్
| రుక్మిణి భయా నాయర్ | |
|---|---|
| రంగములు | భాషాశాస్త్రం జ్ఞాన సాహిత్య సిద్ధాంతం |
| వృత్తిసంస్థలు | ఇండియన్ ఆఫ్ టెక్నాలజీ ఢిల్లీ (ప్రస్తుతం) జవహర్లాల్ నెహ్రూ విశ్వవిద్యాలయం నేషనల్ యూనివర్శిటీ ఆఫ్ సింగపూర్ సియాటిల్ వద్ద వాషింగ్టన్ విశ్వవిద్యాలయం |
| చదువుకున్న సంస్థలు | కేంబ్రిడ్జ్ విశ్వవిద్యాలయం |
రుక్మిణీ భయా నాయర్ భారతదేశానికి చెందిన భాషావేత్త, కవయిత్రి, రచయిత్రి, విమర్శకురాలు. 1990లో బ్రిటిష్ కౌన్సిల్ సహకారంతో పొయెట్రీ సొసైటీ (ఇండియా) నిర్వహించిన "ఆలిండియా పొయెట్రీ కాంపిటీషన్"లో కాళీ కవితకు ప్రథమ బహుమతి లభించింది. ప్రస్తుతం ఇండియన్ ఇన్ స్టిట్యూట్ ఆఫ్ టెక్నాలజీ ఢిల్లీ (ఐఐటీ ఢిల్లీ)లో హ్యుమానిటీస్ అండ్ సోషల్ సైన్సెస్ విభాగంలో ప్రొఫెసర్ గా పనిచేస్తున్నారు. హిందుత్వ భావజాలాన్ని, అది ప్రోత్సహిస్తున్న మత, కుల వివక్షను తీవ్రంగా విమర్శించే వ్యక్తిగా నాయర్ కు పేరుంది.[1][2]
జీవిత చరిత్ర[మార్చు]
రుక్మిణీ భాయా నాయర్ ఢిల్లీలోని ఐఐటిలో హ్యుమానిటీస్, సోషల్ సైన్సెస్ విభాగంలో లింగ్విస్టిక్స్, ఇంగ్లీష్ ప్రొఫెసర్. ఆమె పి.హెచ్.డి. 1982లో కేంబ్రిడ్జ్ విశ్వవిద్యాలయం నుండి, భాషాశాస్త్రం, జ్ఞానం, సాహిత్య సిద్ధాంతాలలో ఆమె చేసిన కృషికి అంతర్జాతీయంగా గుర్తింపు పొందింది. 2006లో, నాయర్ బెల్జియంలోని యాంట్‌వెర్ప్ విశ్వవిద్యాలయం నుండి రెండవ గౌరవ డాక్టరల్ డిగ్రీని అందుకున్నారు.[1]
నాయర్ 2005-2006 లో స్టాన్ఫోర్డ్ విశ్వవిద్యాలయంలోని ఆంగ్ల విభాగంలో విజిటింగ్ ప్రొఫెసర్గా ఉన్నారు, జవహర్లాల్ నెహ్రూ విశ్వవిద్యాలయం, నేషనల్ యూనివర్శిటీ ఆఫ్ సింగపూర్, సియాటెల్లోని వాషింగ్టన్ విశ్వవిద్యాలయంలో కూడా బోధించారు. సిమ్లాలోని ఇండియన్ ఇన్ స్టిట్యూట్ ఆఫ్ అడ్వాన్స్ డ్ స్టడీతో పాటు పలు విదేశీ విశ్వవిద్యాలయాల్లో ఆమె ప్లీనరీ ప్రసంగాలు చేశారు. వీటిలో ఆర్హస్, బర్కిలీ, బర్మింగ్హామ్, బ్రస్సెల్స్, కేప్ టౌన్, కొలంబో, కోపెన్హాగన్, ఈస్ట్ ఆంగ్లియా, ఎమోరీ, హాంగ్జౌ, కులాలంపూర్, లింకోపింగ్, లాస్ ఏంజిల్స్, పోర్ట్స్మౌత్, మాక్స్ ప్లాంక్ ఇన్స్టిట్యూట్, నైజ్మెజెన్, ఫెడరల్ & కాథలిక్ యూనివర్శిటీస్ ఉన్నాయి. రియో డి జనీరో, బ్రెజిల్, సార్బ్రూకెన్, సోర్బోన్, ఎస్ఓఏఎస్, లండన్, టొరంటో, ట్రిస్టే, జిన్జియాంగ్. నాయర్ రచించిన విద్యాసంబంధ పుస్తకాలలో టెక్నోబ్రాట్: కల్చర్ ఇన్ ఎ సైబర్నెటిక్ క్లాస్‌రూమ్ (హార్పర్‌కాలిన్స్, 1997); కథనం గ్రావిటీ: సంభాషణ, జ్ఞానం, సంస్కృతి (ఆక్స్‌ఫర్డ్ యూనివర్శిటీ ప్రెస్, రూట్‌లెడ్జ్, లండన్, న్యూయార్క్, 2003); లైయింగ్ ఆన్ ది పోస్ట్‌కలోనియల్ సోచ్: ది ఐడియా ఆఫ్ ఇండిఫరెన్స్ (మిన్నెసోటా యూనివర్శిటీ ప్రెస్, ఆక్స్‌ఫర్డ్ యూనివర్శిటీ ప్రెస్, ఇండియా, 2002); అలాగే సవరించిన వాల్యూమ్, అనువాదం, టెక్స్ట్, థియరీ: ది పారాడిగ్మ్ ఆఫ్ ఇండియా (సేజ్, 2002).[1][2]
నాయర్ ఇంటర్నేషనల్ జర్నల్ ఆఫ్ లిటరరీ సెమాంటిక్స్ (డి గ్రూటర్: బెర్లిన్ & న్యూయార్క్), ది జర్నల్ ఆఫ్ మల్టికల్చరల్ డిస్కషన్స్ (బహుభాషా విషయాలు: లండన్, బీజింగ్) యొక్క సంపాదక బోర్డులలో పనిచేస్తున్నారు; ది జర్నల్ ఆఫ్ ప్రాక్టికల్స్ (ఎల్సివర్: ఆమ్స్టర్డామ్); సైకాలజీ & సోషల్ ప్రాక్టీస్ (ఒక ఇ-జర్నల్), మాక్మిలన్ ఎసెన్షియల్ డిక్షనరీ. భారతదేశపు ప్రముఖ సాహిత్య, సాంస్కృతిక పత్రిక బిబ్లియోకు సంపాదకురాలిగా, ఆస్ట్రేలియన్ ఎబిసి రేడియో యొక్క ప్రసిద్ధ కార్యక్రమం 'ది బుక్ షో' కోసం నిపుణుల ప్యానెల్లో ఆమె కూడా ఉన్నారు. అదనంగా, ఆమె అన్ని ప్రధాన జాతీయ దినపత్రికలు, పత్రికలకు సహకారం అందిస్తుంది, మార్క్ టుల్లీ యొక్క బిబిసి ప్రసారం 'సమ్థింగ్ అండర్ స్టాండింగ్'లో తరచుగా ప్యానలిస్ట్ గా ఉంది.[1]
ఇటలీలోని టురిన్‌లోని 'ఫస్ట్ ఇంటర్నేషనల్ ఎగ్జిబిషన్ ఆన్ మ్యాన్ & హిజ్ ఎన్విరాన్‌మెంట్'తో కలిసి లా స్టాంపా, లే మోండే, డై వెల్ట్, ది టైమ్స్ నిర్వహించిన పోటీలో ఆమె విద్యార్థిగా, వ్యాస బహుమతిని గెలుచుకున్న సమయం నుండి అనేక అవార్డులు (ది జెఎన్ టాటా స్కాలర్‌షిప్, హార్న్‌బీ, చార్లెస్ వాలెస్ అవార్డులు, డోరతీ లీట్ గ్రాంట్ మొదలైనవి) గ్రహీత కూడా. 2006లో యూనివర్శిటీ ఆఫ్ కేంబ్రిడ్జ్‌లోని వోల్ఫ్‌సన్ కాలేజీలో ఫెలోగా 'సంభాషణ' అనే అంశంపై ఆమె తాజా అవార్డు క్రాస్ష్ ఫెలోషిప్ (కళలు, హ్యుమానిటీస్ & సోషల్ సైన్సెస్ పరిశోధన కేంద్రం). 'భారతీయ ఆంగ్లంలో మొదటి ముఖ్యమైన పోస్ట్-మాడర్న్ కవి' అని పిలవబడే నాయర్ మూడు కవితా పుస్తకాలను ప్రచురించారు: ది హైయిడ్ బోన్, ది అయోధ్య కాంటోస్, ఎల్లో హైబిస్కస్ (పెంగ్విన్, 1992, 1999, 2004). 1990లో, నాయర్ ఆల్ ఇండియా పొయెట్రీ సొసైటీ/బ్రిటీష్ కౌన్సిల్ పోటీలో మొదటి బహుమతిని అందుకున్నారు. ఆమె పని అప్పటి నుండి పెంగ్విన్ న్యూ రైటింగ్ ఇన్ ఇండియా (1992), ఆంథాలజీ మొజాయిక్‌లో కనిపించింది, ఇందులో యుకె, భారతదేశం (1999) నుండి అవార్డు-గెలుచుకున్న రచయితలు ఉన్నారు, దీనికి కారణాలు: పద్నాలుగు సమకాలీన భారతీయ కవులు (2002), ప్రత్యేక సంచికలు పొయెట్రీ ఇంటర్నేషనల్ (2004), ఫుల్‌క్రమ్ (2006). ఇది జర్మన్, స్వీడిష్, మాసిడోనియన్ భాషలలోకి అనువదించబడింది. 2000 సంవత్సరంలో ఇండియా టుడే రచయితల జాతీయ సర్వేలో 'ఫేస్ ఆఫ్ ది మిలీనియం'గా నాయర్ ఎంపికయ్యారు. [3]
నాయర్ రచనలు, సృజనాత్మకంగా, విమర్శనాత్మకంగా, చికాగో, టొరంటో కెంట్, ఆక్స్‌ఫర్డ్, వాషింగ్టన్ వంటి విశ్వవిద్యాలయాలలో కోర్సులలో బోధించబడతాయి, భాష యొక్క పరిమితులను కనుగొనడం కోసం ఆమె అభిజ్ఞా భాషాశాస్త్రంలో పరిశోధనలు చేసే అదే కారణంతో ఆమె కవిత్వం వ్రాస్తుందని ఆమె వాదించింది. ఆమె గొప్ప ఆశయం కేవలం రాయడం, పరిశోధన కొనసాగించడం. [4] [5]
ఆమె అవార్డులు, ఫెలోషిప్‌లలో జెఎన్ టాటా స్కాలర్‌షిప్, హార్న్‌బీ ఫౌండేషన్ అవార్డు, డోరతీ లీ గ్రాంట్ ఉన్నాయి, అంతేకాకుండా పొయెట్రీ సొసైటీ (ఇండియా) యొక్క కవితా బహుమతులు గెలుచుకున్నారు.
మూలాలు[మార్చు]
- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 "Second National Poetry Competition – Prize winning poems".
- ↑ 2.0 2.1 "Faculty - r-b-nair | Humanities & Social Sciences". hss.iitd.ac.in. Retrieved 2020-09-15.
- ↑ "Literature: Special Series; Faces of the Millennium". Archived from the original on 11 August 2010. Retrieved 30 July 2008.
- ↑ "Prof. Rukmini Bhaya Nair | Humanities and Social Sciences". Archived from the original on 15 July 2013. Retrieved 5 September 2013.
- ↑ "IIT Delhi Portal – Rukmini Bhaya Nair".