లేడా వల్లాడేర్స్
| లేడా వల్లాడేర్స్ | |
|---|---|
 1971లో వల్లాడేర్స్ | |
| జననం | లేడా నేరి వల్లాడేర్స్ ఫ్రియాస్ 1919 డిసెంబరు 21 శాన్ మిగ్యుయెల్ డి టుకుమాన్, అర్జెంటీనా |
| మరణం | 2012 జూలై 13 (వయసు 92) బ్యూనస్ ఎయిర్స్, అర్జెంటీనా |
| జాతీయత | అర్జెంటీనా |
| వృత్తి | గాయకులు సంగీత విద్వాంసులు |
| క్రియాశీలక సంవత్సరాలు | 1940–1999 |
లెడా వల్లాడరెస్ (డిసెంబర్ 21, 1919 - జూలై 13, 2012) అర్జెంటీనా గాయని, గేయరచయిత, సంగీత శాస్త్రవేత్త, జానపద కళాకారిణి, కవి. ఉత్తర అర్జెంటీనాలోని శాన్ మిగుయెల్ డి టుకుమాన్ లో జన్మించిన ఆమె శాస్త్రీయ యూరోపియన్ సంగీతం, ఈ ప్రాంతంలో నివసిస్తున్న అమెరిండియన్ ప్రజల జానపద సంగీతం రెండింటితో చుట్టుముట్టింది. చిన్న వయస్సు నుండి ఆమె పియానో నేర్చుకుంది, యుక్తవయస్సులో తన సోదరుడితో కలిసి జానపద సంగీతం, జాజ్, బ్లూస్ ను అన్వేషించే బ్యాండ్ ను ప్రారంభించింది. ఆమె జీవితాంతం కవితా రచనలను ప్రచురించింది. నేషనల్ యూనివర్శిటీ ఆఫ్ టుకుమాన్ లో ఇంగ్లిష్ మేజర్ గా తన విశ్వవిద్యాలయ విద్యను ప్రారంభించినప్పటికీ, ఒక సంవత్సరం తరువాత ఆమె కోర్సును మార్చి తత్వశాస్త్రం, విద్యను అభ్యసించి, 1948 లో గ్రాడ్యుయేషన్ చేసింది. అకాడమీ ఆఫ్ ఫైన్ ఆర్ట్ లో సంగీత అధ్యయనంలోకి ప్రవేశించడం, సాంప్రదాయ జానపద సంగీతాన్ని ప్రదర్శించేవారిలో స్వతంత్ర పరిశోధనలో ప్రవేశించడంతో ఆమె పాఠశాల విద్యకు అంతరాయం కలిగింది.
గ్రాడ్యుయేషన్ తరువాత, వల్లాడెరెస్ 1950 ల ప్రారంభంలో పారిస్కు వెళ్లి మారియా ఎలెనా వాల్ష్తో సంగీత ద్వయాన్ని ఏర్పాటు చేయడానికి ముందు కొంతకాలం బోధించారు. వారు సాంప్రదాయ అర్జెంటీనా జానపద సంగీతాన్ని కేఫ్ లు, క్యాబరేలలో నాలుగు సంవత్సరాలు ఆలపించారు. 1956 విమోచన విప్లవం జువాన్ పెరోన్ ను పదవి నుండి తొలగించిన తరువాత వారు అర్జెంటీనాకు తిరిగి వచ్చారు. ఆ సమయంలో అర్జెంటీనాలో జానపద సంగీతానికి పెద్దగా ఆదరణ లేదు, వారు ప్రదర్శనలు ఇవ్వడం, ఆల్బమ్ లను విడుదల చేయడం కొనసాగించినప్పటికీ, వారి ప్రేక్షకులు పరిమితంగా ఉన్నారు. 1962 లో ఇద్దరు మహిళలు విడిపోయారు, వల్లాడేర్స్ అర్జెంటీనా జానపద సంగీత సంప్రదాయాలను డాక్యుమెంట్ చేసే వృత్తిని ప్రారంభించారు. 1960, 1974 మధ్య ఆమె చేసిన కృషి మాపా మ్యూజికల్ డి లా అర్జెంటీనా (మ్యూజికల్ మ్యాప్ ఆఫ్ అర్జెంటీనా) అనే డాక్యుమెంటరీ శ్రేణిని నిర్మించింది, ఇది దేశంలోని వివిధ ప్రాంతాలలో జానపద సంగీతాన్ని రికార్డ్ చేసి భద్రపరిచింది.
1970 ల ప్రారంభం నుండి, వల్లాడెరెస్ సంగీతం వాణిజ్యీకరణను ఆపే ప్రయత్నంలో రాక్ వంటి ఇతర శైలులను ప్లే చేస్తూ ప్రసిద్ధ సంగీతకారులతో వంతెనలను నిర్మించారు. 1983 లో అర్జెంటీనా నియంతృత్వం ముగిసినప్పుడు, ఆమె జాతీయ సంస్కృతి పునర్నిర్మాణం, అభివృద్ధి ఉద్యమంలో చేరింది, దేశం సంగీత వారసత్వాన్ని ప్రదర్శించడానికి, పరిరక్షించడానికి ఇతర సంగీతకారులతో కలిసి పనిచేసింది. ఆమె చివరి పెద్ద రచన అమెరికా ఎన్ క్యూరోస్ (అమెరికా ఇన్ లెదర్, 1992) అమెరికా నలుమూలల నుండి 400 కి పైగా జానపద పాటలను సమర్పించింది, యునెస్కో గౌరవ సభ్యురాలిగా ఆమెకు గుర్తింపును సంపాదించింది. ఆమె 1984, 1994, 2005 లలో కోనెక్స్ అవార్డుతో గుర్తించబడింది, 1996 లో ఇచ్చిన నేషనల్ ప్రైజ్ ఫర్ ఎథ్నోలజీ అండ్ ఫోక్లోర్ మొదటి గ్రహీత.
ప్రారంభ జీవితం, ప్రభావాలు
[మార్చు]లెడా నెరీ వల్లాడెరస్ ఫ్రియాస్ 1919 డిసెంబరు 21 న అర్జెంటీనాలోని శాన్ మిగ్యుల్ డి టుకుమాన్లో అరోరా ఫ్రియాస్, ఫెర్మిన్ వల్లాడేర్స్ దంపతులకు జన్మించింది. ఆమె తల్లి పూర్వీకులు శాంటియాగో డెల్ ఎస్టెరో ప్రావిన్స్ ఒక ప్యాట్రిషియన్ కుటుంబం నుండి వచ్చారు, ఫెలిక్స్ ఇగ్నాసియో ఫ్రియాస్ , అతని కుమారుడు ఫెలిక్స్ ఫ్రియాస్ ఉన్నారు. ఆమె తండ్రి ఒక రచయిత, రెండు పుస్తకాలను ప్రచురించారు, ఔత్సాహిక గాయకుడు, కవి. టుకుమాన్ ఒక సరిహద్దు ప్రాంతం కావడంతో, యూరోపియన్ శాస్త్రీయ సంగీతంతో పాటు, కాల్చక్వి లోయలలో నివసిస్తున్న అమెరిండియన్ ప్రజల జానపద సంగీతానికి వల్లాడేరస్ బహిర్గతమయ్యాడు. తల్లిదండ్రులు ఇద్దరూ పాడటాన్ని ఆస్వాదించారు, తరచుగా సంగీత సాయంత్రాలను నిర్వహించారు. చిన్నతనం నుండి, వల్లాడెరస్ పియానోను అభ్యసించారు, మొదట్లో సారా కారెరాస్ వద్ద.
వల్లాడేర్స్, ఆమె సోదరుడు రోలాండో "చివో" , జాజ్, బ్లూస్ సంగీతాన్ని అధ్యయనం చేయడం ప్రారంభించారు. యుక్తవయస్సులో ఉన్నప్పుడు, వారు అడోల్ఫో అబాలోస్, మాన్యుయెల్ గోమెజ్ కారిల్లో, గుస్తావో "కుచి" లెగుయిజామోన్, ఎన్రిక్ "మోనో" విల్లెగాస్, రోడ్రిగో మోంటెరో, లూసియా క్లాడియా బొలోగ్ని మిగ్యూజ్ లతో కూడిన ఫిజోస్ (ఫోక్లోరిక్, ఇంట్యూటివ్, జాజ్, ఒరిజినల్, సర్రియల్) అనే సమూహాన్ని ఏర్పాటు చేశారు, తరువాత దీనిని లూయిస్ బ్లూ అని పిలుస్తారు. యాన్ కే అనే మారుపేరుతో వల్లాడార్స్ ప్రదర్శన ఇచ్చారు. సంపన్న కుటుంబాలకు చెందిన వారు కలిసి ప్రదర్శనలు ఇవ్వడం ద్వారా ఉన్నత సంగీత అభిరుచులకు వ్యతిరేకంగా తిరుగుబాటు చేయడానికి ప్రయత్నించారు. 1939 లో కొత్తగా సృష్టించబడిన నేషనల్ యూనివర్శిటీ ఆఫ్ టుకుమాన్ మొదటి తరగతిలో వల్లాడెరస్ ఒక ఆంగ్ల మేజర్ గా చేరారు. ఒక సంవత్సరం తరువాత, ఆమె తన అధ్యయన ప్రాంతాన్ని తత్వశాస్త్రం, బోధనా శాస్త్రంగా మార్చింది. ఫ్రెంచ్, స్పానిష్ సింబాలిజం, అధివాస్తవికవాదంపై దృష్టి సారించి వల్లాడేర్స్ యూరోపియన్ సాహిత్యాన్ని విపరీతంగా చదివారు. ఆమె కవిత్వంపై కూడా ఆసక్తి కలిగి ఉంది, ఫ్రాంజ్ బ్రెంటానో, ఇమ్మాన్యుయేల్ కాంట్, ఓస్వాల్డ్ స్పెంగ్లర్లతో సహా జర్మన్ తత్వవేత్తలను అధ్యయనం చేసింది.
కెరీర్
[మార్చు]కవిత్వం, తరువాత విద్య (1940–1950)
[మార్చు]
1940 లో ఎల్ మార్ (ది సీ), మరుసటి సంవత్సరం లా పిరామిడ్ (ది పిరమిడ్) వంటి ప్రాంతీయ పత్రికలలో వల్లాడేరస్ కవితలను ప్రచురించడం ప్రారంభించారు. ఆమె కాంటికో (1940) ప్రారంభ సంచికలో ఏడు కవితలను సమర్పించింది[1], ఆమె జీవితాంతం కవితా పుస్తకాలను ప్రచురించడం కొనసాగించింది. ఆమె ఓల్గా ఒరోజ్కోతో స్నేహం చేసింది[2], ఆ అనుబంధం ద్వారా అలెజాండ్రా పిజార్నిక్ను కలుసుకుంది[3]. 1941 లో, కాఫాయేట్ లో కార్నివాల్ ఉత్సవాలకు హాజరైనప్పుడు, ఆమె మొదటిసారి సాల్టా ప్రావిన్స్ నుండి జానపద సంగీత శైలి అయిన బగువాలా ను ఎదుర్కొంది. ఆమె తన తత్వశాస్త్ర అధ్యయనాలను విడిచిపెట్టి[4], 1943 లో అకాడెమియా డి బెల్లాస్ ఆర్టెస్ డి లా ప్రోవిన్సియా (అకాడమీ ఆఫ్ ఫైన్ ఆర్ట్స్ ఆఫ్ ది ప్రావిన్స్) లో తరగతులకు హాజరైంది. ఆమె క్లారినెట్ వాయించడం నేర్చుకుంది, పునరుజ్జీవన సంగీతంలో ప్రత్యేకత కలిగిన మహిళా బృందంలో కూడా పాడింది.ఒక సంవత్సరం తరువాత, పాఠ్యప్రణాళిక శాస్త్రీయ శైలులలో తనను తాను వ్యక్తీకరించలేకపోయిన కారణంగా ఆమె నిష్క్రమించింది. ఆమె ఒక ప్రయాణాన్ని ప్రారంభించింది, లా రియోజా ప్రావిన్స్, శాన్ ఫెర్నాండో డెల్ వాలే డి కాటమార్కా, శాన్ సాల్వడార్ డి జుజుయ్ సాంప్రదాయ సంగీతాన్ని అధ్యయనం చేయడానికి తన స్వంత మార్గాన్ని చెల్లించింది.[5]
1948 లో తత్వశాస్త్రం, విద్యలో తన అధ్యయనాలను విజయవంతంగా పూర్తి చేసిన తరువాత, వల్లాడెరెస్ తన తల్లి, స్నేహితురాలు నెల్లీ గార్సియా అల్వారెజ్తో కలిసి ఐరోపాకు ప్రయాణించింది. తిరుగు ప్రయాణంలో, వారి నౌక బ్రెజిల్ లోని బహియా వద్ద దిగినప్పుడు, ఆమె ఒక మాకుంబా వేడుకను చూసింది, ఈశాన్య అర్జెంటీనా నుండి ఉద్భవించిన బగువాలా-జానపద సంగీతం సంగీతం స్వచ్ఛతతో డ్రమ్మింగ్ లయలలో ఒక సారూప్యతను చూసింది. ఆమె ఇంటికి వెళ్ళడానికి అంతరాయం కలిగించి, బదులుగా ఆఫ్రో-వెనిజులా సంగీతాన్ని అభ్యసించడానికి కారకాస్ వెళ్ళింది. టుకుమాన్ కు తిరిగి వచ్చిన తరువాత, వల్లాడేర్స్ ఒటోనో ఇంపెర్డోనబుల్ (క్షమించరాని శరదృతువు) అనే కవితా పుస్తకాన్ని చదివి, రచయిత్రి మారియా ఎలెనా వాల్ష్ తో ఉత్తరప్రత్యుత్తరాలు ప్రారంభించారు. వల్లాడేర్స్ ఒక పదవిని స్వీకరించి 1950 లో కోస్టారికాలో బోధించడం ప్రారంభించారు. కలిసి పారిస్ వెళ్లాలని నిర్ణయించుకుని, ఆమె 1952 లో పనామాకు వెళ్ళింది, అక్కడ వాల్ష్ వారి ప్రయాణాన్ని పూర్తి చేయడానికి ఆమెను కలుసుకున్నారు. వారు ఓడలో గడిపిన రెండు నెలల కాలంలో, సంగీత నేపథ్యం లేని వాల్ష్ కు, తనకు తెలిసిన జానపద పాటలు, లయలను వల్లాడేర్స్ నేర్పించింది.
మరియా ఎలెనా వాల్ష్తో భాగస్వామ్యం (1952–1962)
[మార్చు]
పారిస్ చేరుకున్న వల్లాడెరెస్, వాల్ష్ తమ అపార్ట్ మెంట్ లో ఒక సమావేశ స్థలాన్ని ఏర్పాటు చేశారు, అర్జెంటీనాకు చెందిన వివిధ జానపద సంగీత శైలులను కలిగి ఉన్న ఒక ప్రదర్శనను ఏర్పాటు చేశారు[6]. వారు లెడా వై మారియా (లెడా, మారియా) అనే డ్యూయెట్ ను రూపొందించారు, సాంప్రదాయ బగులాస్, చకరేరాస్, విడాలాస్ (ఎస్), జాంబాస్ ఆధారంగా సంగీతాన్ని ప్రదర్శించడం ప్రారంభించారు[7]. వారు సోర్బోన్ ఆడిటోరియంలో, ఎల్'ఎక్లూస్ వంటి మేధో కేఫ్లలో, క్రేజీ హార్స్ వంటి క్యాబరేలలో పాడారు. స్పానిష్ అంతర్యుద్ధం నుండి పారిపోయిన స్పానిష్ బహిష్కృతులు, ఇతర యూరోపియన్లు తరచుగా సందర్శించే ప్రదేశాలను వారు ఎంచుకున్నారు, ఫ్రాన్స్ లోని చాలా మంది అర్జెంటీనా వాసులు జానపద సంగీతంపై దృష్టి పెట్టడం ద్వారా తమ దేశాన్ని అపరిశుభ్రంగా చూస్తున్నారని భావించారు.[7]వారు చార్లీ చాప్లిన్, పాబ్లో పికాసో వంటి ప్రముఖుల కోసం, జోస్ లూయిస్ కానో, అతని స్నేహితుల సర్కిల్ కోసం ప్రదర్శనలు ఇచ్చారు. వారు ప్రేమికులు అయినప్పటికీ, ఆ సమయంలో స్వలింగ సంబంధాల పట్ల సామాజిక నిషేధాల కారణంగా ఇద్దరూ బహిరంగంగా అంగీకరించలేదు. ఏదేమైనా, వారి లెస్బియన్ భాగస్వామ్యం తెలుసు, వాల్ష్ తరువాత దానిని అంగీకరించారు.[8]
వీరిద్దరూ ఆల్బమ్ లను రికార్డ్ చేయడం ప్రారంభించారు; మొదటి చాంట్స్ డి అర్జెంటీనా (సాంగ్స్ ఆఫ్ అర్జెంటీనా) 1954లో విడుదలైంది. ఒక సంవత్సరం తరువాత, వారు సౌస్ లె సియెల్ డి ఎల్'అర్జెంటీనా (అండర్ ది స్కై ఆఫ్ అర్జెంటీనా) ను రికార్డ్ చేశారు. వారు 1955 లో ఫోక్ వేస్ రికార్డ్స్ కోసం టెస్ట్ రికార్డింగ్ కూడా చేశారు. అమెరికన్ ఎథ్నోమ్యూజికాలజిస్ట్ అలన్ లోమాక్స్ వారి సంగీతం నాణ్యతను అంగీకరించినప్పటికీ, అతను దానిని ఉత్పత్తి చేయడానికి నిరాకరించారు, ఎందుకంటే ఉన్నత తరగతుల సభ్యులుగా, వారి పాటలు ప్రామాణికమైనవి కావు. 1956 లో, తిరుగుబాటు జువాన్ పెరోన్ ను పదవి నుండి తొలగించిన తరువాత, వల్లాడెరెస్, వాల్ష్ అర్జెంటీనాకు తిరిగి రావాలని నిర్ణయించుకున్నారు[9].వెంటనే, వారు టుకుమాన్ లోని కాజా పాపులర్ డి అహోర్రోస్ లో వారి పాటలతో పాటు ఎల్ ఫోక్లోర్ కోమో తారియా పొయెటికా (జానపద పనిగా జానపదం) అనే ఉపన్యాసాన్ని షెడ్యూల్ చేశారు. పారిస్ లో అర్జెంటీనా జానపద గీతాల వేడుకను అనుభవించిన తరువాత, తమ మాతృదేశంలో అదే ప్రశంస లేదని వారు గుర్తించారు. 1962 లో టుకుమాన్ ప్రదర్శన తరువాత వారు జంటగా విడిపోయే వరకు, వారి ప్రదర్శనలు మేధో వేదికలకే పరిమితమయ్యాయి.[10]
మరణం, వారసత్వం
[మార్చు]వల్లాడేర్స్ 2012 జూలై 13 న బ్యూనస్ ఎయిర్స్ లో మరణించారు. 2019 లో, ఆమె పుట్టిన శతాబ్ది వేడుకలు అర్జెంటీనా అంతటా జరిగాయి, అర్జెంటీనా జానపద సంప్రదాయాలను పరిరక్షించడంలో ఆమె చేసిన కృషిని గౌరవించడానికి డయా నాసియోనల్ డెల్ కాంటో కాన్ కాజా (హ్యాండ్ డ్రమ్తో పాడే జాతీయ దినోత్సవం) ప్రతిపాదించబడింది. అనేక మంది అర్జెంటీనా సంగీతకారుల అభివృద్ధిని ప్రభావితం చేయడంలో, అర్జెంటీనా సాంస్కృతిక, సంగీత వారసత్వాన్ని పరిరక్షించడంలో ఆమె ఒక ముఖ్యమైన వ్యక్తిగా గౌరవించబడుతుంది.
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ Orquera 2017, p. 106.
- ↑ Orquera 2017, pp. 106–107.
- ↑ Orquera 2017, p. 109.
- ↑ Orquera 2015, p. 6.
- ↑ Orquera 2015, p. 9.
- ↑ López 2019.
- ↑ 7.0 7.1 Orquera 2015, p. 13.
- ↑ Sibbald 2010, pp. 208, 221–223.
- ↑ Orquera 2015, p. 14.
- ↑ Orquera 2015, pp. 14–15.