విశాఖపట్నం జమిందారి ఎస్టేట్స్

విశాఖపట్నం జిల్లాలోని జమిందారీ సంస్థానాలు

జమీందారి	యాజమాన్యం
కశింకోట (కాసింకోట అని కూడా పిలుస్తారు)	మంత్రిప్రగడ రామయ్యమ్మ ఒక బ్రాహ్మణ వితంతువు, కోర్ట్ ఆఫ్ వార్డుల ఆధ్వర్యంలో ఒక మైనర్
మెలుపాక
అనకాపల్లి	గోడే జానకాయమ్మ, గోడే సూర్య ప్రకాశరావు భార్య. గోడే సూర్యప్రకాశరావు పెద్ద కుమారుడు జగ్గప్ప, మండలిలో ప్రధానులకు దుబాష్, ఈ ఆరు ఎస్టేట్‌లకు యజమాని
మునగపాక
భరిణికం (పరవాడ మండలం)
కురుపోలు
గోడిచర్ల (నక్కపల్లి మండలం)
శ్రీరామపురం
నక్కపల్లి	గోడే నారాయణ గజపతిరావు
కుప్పిలి
కింతలి (మాడుగుల మండలం)
వాల్తేరు	మొసలకంటి వెంకట జగన్నాథరావు
వూరుట్ల	సాగి సుభద్రయ్య
చీపురాపిల్డి
అప్పికొండ (పెదగంట్యాడ మండలంలో ఉంది)
రావడ
సిద్దేశ్వరం
మామిడివాడ (రాంబిల్లి మండలం)
కూరడ కొండయ్యవలస
పెదగుమ్మలూరు (ఎస్.రాయవరం మండలం)
చీడికాడ (చీడికాడ మండలంలో ఉంది)
జగన్నాథపురం

కాసింకోట

కాసింకోటలో 8 జిరాయత్ గ్రామాలు ఉన్నాయి. 14,010 రూపాయలకు శాశ్వత పరిష్కారంలో ఇది అంచనా వేయబడింది. విజయనగరం రాజా ఈ జమీందారీని 4,343 రూపాయలకు కొనుగోలు చేశాడు. రెండు సంవత్సరాల తర్వాత ఆయన దానిని కంపెనీకి విక్రయించాడు. 1837, ఇది అతని మాతృ మనవడు, మంత్రిప్రగడ వెంకటరావు పంతులుకు పంపబడింది. 1845లో ఈ యజమాని మరణించిన తర్వాత, ఎస్టేట్‌లు ఈ కింది వారసులకు బదిలీ చేయబడ్డాయి.

1. అతని సోదరుడు చిరంజీవరావు

2. మరణానంతరం, ఆయన కుమారుడు, వెంకటాచలం

బోయిత్ మైనర్లు, ఎస్టేట్ కోర్ట్ ఆఫ్ వార్డుల క్రిందకు తీసుకురాబడింది.

నెం.1)1851లో మరణించింది, ఆస్తి యొక్క నిర్వహణను చిరంజీవిరావు భార్యకు విడిచిపెట్టాడు

60,900 ప్రభుత్వ సెక్యూరిటీలు, రూ. 7594 నగదుతో ఎస్టేట్ అతనికి అప్పగించబడినప్పుడు, మంత్రిప్రగడ వెంకటరావు పంతులు మరణంతో రూ. 1,08,428 అప్పులు, 1863 అక్టోబరు 23న వెంకటాచలం, అతని ఆస్తి సాధించారు. అన్నీ లిక్విడేట్ చేయబడ్డాయి.

వెంకటాచలం 1865 మే 2వ తేదీన మరణించాడు. ఆయన భార్య, ప్రొప్రైట్రిక్స్, ఒక కుమార్తె మహాలక్ష్మమ్మ.

మేలుపాక

ఈ జమీందారీ యజమానికి కూడా చేరింది, ఈ జమీందారీలో 12 జిరాయత్ గ్రామాలు, ఒక శ్రోత్రీయ గ్రామం ఉన్నాయి. ఇది విశాఖపట్నం డివిజన్‌లోని అత్యంత సంపన్నమైన నీటిపారుదల ఉన్న భూమిని కలిగి ఉంది. నది నుండి శాఖలుగా ఉన్న అనేక కాలువల నుండి సాధారణంగా నీటిపారుదల కలిగి ఉండి, ఇది విజయనగరం జమీందారీ యొక్క వడ్డాది పరగణాలో యొక్క అభివృద్ధికి దారితీసింది. దీనిని రూ. 5,265 లకు కొనుగోలు చేశారు, 19,500 రూపాయల అంచనాకు లోబడి ఉంటుంది.

అనకాపల్లి

ఈ హుందాను 1802 నవంబరులో విజయనగరం రాజు 23,992 రూపాయలకు వార్షిక పేష్‌కష్‌కు లోబడి, 30,766కు హవేలీ భూముల వేలంలో కొనుగోలు చేసారు. పదమూడు జిరాయత్ గ్రామాలు, 3 శ్రోత్రియములు. ఈ డివిజన్‌లోని కొన్ని అత్యంత సంపన్నమైన భూములు ఇందులో కనిపిస్తాయి. తడి భూమి, పొడి భూమిని కలిగి ఉంటుంది. కొనుగోలుదారు దానిని 1810లో ప్రస్తుత యజమానురాలు భర్తకు విక్రయించాడు.

మునగపాక

మునగపాక మరొక సారవంతమైన జమీందారీ భూమి. ఇది 24,647 రూపాయల వద్ద అంచనా వేయబడింది. 1813వ తేదీతో విడిపోయిన విజయనగరం రాజా ద్వారా 15,034 రూపాయలకు కొనుగోలు చేయబడింది. ఆయన విధవ దానిని 1830లో ప్రస్తుత యజమానురాలు భర్తకు విక్రయించింది. ఈ జమీందారీలో 8 జిరాయతీ గ్రామాలు, రెండు శ్రోత్రియ గ్రామాలు ఉన్నాయి.

భరిణికం

ఈ జమీందారీ ఒక గ్రామాన్ని కలిగి ఉంది. 1566.8 రూపాయలతో అంచనా వేయబడింది. 1812 సంవత్సరంలో చీపురుపల్లి జమీందారీ నాలుగు భాగాలుగా విభజించి వేలం వేయబడింది.

ఈ నాలుగు భాగాలలో భరిణికం, మొదటి భాగానికి చెందిన గ్రామాలలో ఒకటి. చీపురుపల్లి సబ్‌డివిషన్‌గా ప్రసిద్ధి చెందింది. దాని పరిధిలో ఉన్న ముఖ్య పట్టణానికి చెందినది. తరువాతి ప్రాంతాలలో, 1820లో చుట్టుపక్కల ప్రాంతాలలో. రెండులో నాలుగు భాగాలుగా ఉపవిభజన చేయబడింది ప్రతి గ్రామాలు. భరిణికం, కురాడ-కొండయ్యవలస రూపీస్ 2247-8తో లాట్ నెం.4ను ఏర్పాటు చేశారు. 1822లో, వేలం కొనుగోలుదారులు ఈ గ్రామాన్ని ప్రస్తుతానికి బదిలీ చేశారు.

కురుపోలు

కురుపోలు జమీందారీలో ఏడు గ్రామాలు ఉన్నాయి. ఐదు జిరాయతీ, రెండు శ్రోత్రియ గ్రామాలు. ఇది 1812లో నక్కపల్లి జమీందారీ నుండి నుండి విభజించబడి, ఒక ఉపవిభాగంగా ఏర్పడింది. ఉపవిభాగాన్ని సబ్నవీస్ తిమయ్య, ప్రస్తుత ప్రాప్రిట్రిక్స్‌కు విక్రయించారు 1820లో భర్త. భూమికి నీటిపారుదల లేదు.

గోడెచర్ల

ఈ హుండా, నక్కపల్లి, శ్రీరాంపురం వారితో, పాత సత్యవరం పరగణా, వత్సవాయి కుటుంబానికి చెందిన భూభాగం. ఇది సీతారాము నిర్వహణలో పూసపాటిలకు అప్పగించబడింది. ఆ కుటుంబం కారణంగా ఉన్న రుణాన్ని గుర్తించడం. సీతారమ్ పాత్ర యొక్క తెలిసిన ఓజస్సుకు భయపడి, చాలా మంది రైట్స్ రైతులు రాజమండ్రిలోని పెద్దపూరు జమిందారీకి వలస వెళ్ళారు, అయితే మట్టి యొక్క సహజ ప్రయోజనం ఇతర రైతులను ఆకర్షించింది.

గోడెచర్లలో పదమూడు జిరాయతీ గ్రామాలున్నాయి. 17,400 రూపాయల పేష్కష్ దానిపై స్థిరపడింది. దీనిని విజయనగరం రాజు 10,092 రూపాయలకు హవేలీ వేలంలో కొనుగోలు చేశార. అతను 1806లో కాకర్లపూడి నరసురాజుకు విక్రయించాడు. అతను దానిని 1818లో గోడే నారాయణరావుకు బదిలీ చేశాడు, ప్రొప్రైట్రిక్స్ యొక్క తమ్ముడు, విభజించబడిన సోదరుడు, దివంగత భర్త, గోడే సూర్య ప్రకాశరావు, తేదీ, స్వభావం ఎవరి టైటిల్ నమోదు చేయబడలేదు.

శ్రీరామపురం

శ్రీరాంపురంలో తొమ్మిది జిరాయతీ గ్రామాలున్నాయి. పెంటకోట నది నుండి శాఖల ద్వారా బాగా నీరు ఉంది. దీనిని విజయనగరం రాజా 7200 రూపాయలకు కొనుగోలు చేశాడు, రూ. 18,000 పేష్‌కాష్‌కు లోబడి. అతను దానిని అదే తేదీన, అదే కొనుగోలుదారుకు విక్రయించాడు. చివరిగా, అదే పార్టీకి తిరిగి అమ్మిన గొడే నారాయణరావు, 1818లో, వాండ్రేవు నరసులింగానికి అమ్మేసాడు.

1832లో బకాయి రాబట్టుకోవడం కోసం కలెక్టర్‌చే అమ్మబడింది. ఈ వేలంపాట కొనుగోలు దారుడు, కాకర్లపూడి పద్మనాభరాజు దానిని ఒక సంవత్సరం మాత్రమే నిలబెట్టుకోగలిగాడు. ఇది మళ్లీ కలెక్టర్ కిందకు వచ్చినప్పుడు, దానిని వాండ్రేవు చెల్మయ అనే వ్యక్తి కొన్నాడు. దానిని వేడునిమిడి వీరయ్య పంతులుకి బదిలీ చేసాడు, అతను దానిని 1835లో ప్రస్తుత ప్రొప్రిట్రిక్స్ భర్తకు పారవేసాడు (అంటే గోడే సూర్యనారాయణరావు).

నక్కపల్లి

నక్కపల్లిలో పదహారు జిరాయతీ గ్రామాలున్నాయి. 17,506 రూపాయలుగా అంచనా వేయబడింది. దీనిని విజయనగరం రాజా 9,270 రూపాయలకు కొనుగోలు చేశారు. 1812లో, ఆదాయ బకాయిల కారణంగా అమ్మకం అవసరమై, అది మూడు ఎస్టేట్‌లుగా విభజించబడింది :

ఎస్టేట్ పేరు	గ్రామాల సంఖ్య	రూపాయల అంచనాకు లోబడి ఉంటుంది
నక్కపల్లి	8	5,606
పెద్ద గుమ్మలూరు	1	3,800
కురుపోలు	7	8,100

నక్కపల్లి ఉపవిభాగాన్ని కాకర్లపూడి రామచంద్రరావు కొనుగోలు చేశారు. అతను దానిని 1818లో గోడే సూర్యనారాయణరావుకు విక్రయించాడు. 1853లో నారాయణరావు మరణం తరువాత, అతని ఇద్దరు కుమారులు వేరుపడ్డారు. గజపతిరావు 'నక్కపల్లి', 'కుప్పిలి' ఎస్టేట్‌లను తీసుకున్నారు. నక్కపల్లి ప్రధానంగా మెట్ట లేదా పొడి భూమి.

వాల్తేరు

ఈ జమీందారీలో నాలుగు గ్రామాలున్నాయి. ఇది బంజరు నేల. 'హవేలీ ఎస్టేట్'లన్నిటిలో విజయనగరం రాజా కొనుగోలు చేయలేకపోయినది ఇదొక్కటే. కచ్చేరీలో ఉన్నతాధికారి మొసలికంటి వెంకోజీ దీనిని మొదట కొనుగోలు చేశాడు. దీని అంచనా ఆదాయం రూ. 5,500 కాగా దీన్ని రూ.9,845కి కొనేసుకున్నారు. దానికి విలువ కట్టడంలో విజయనగరం మార్కెట్‌కు సమీపంలో ఉండటం అనే అంశం కారణంగా వేలంపాటదారులు దానికున్న సహజ ప్రతికూలతలను పట్టించుకోనట్లు కనిపిస్తుంది.

మొసలికంటి వెంకోజీ 1821 లో మరణించాడు. మైనర్లైన వెంకోజీ కుమారులు వెంకట నారాయణరావు, వెంకట జగన్నాథరావులు, వెంకోజీ ఇద్దరు సవతి సోదరులూ ఆ జమీందారీకి వారసులు. వార్డుల న్యాయస్థానం క్రింద కలెక్టర్ కొన్నాళ్లు ఎస్టేట్‌ను నిర్వహించి, 1833 లో పెద్ద కుమారుడు వెంకట నారాయణరావు మేజరయ్యాక ఆస్తి అతనికి అప్పజెప్పింది. ఆ తర్వాత సవతి బాబాయిలు తమ వాటాల కోసం దావా వేసి, ఎస్టేటు మొయిటీని పొందారు. జమీందారీ విభజన జరగలేదు. అయితే పెద్ద కొడుకు వెంకట నారాయణరావు 1859 లో మరణించిన తరువాత జమీందారీ, చిన్న కొడుకు వెంకట జగన్నాథరావు పేరు మీద రిజిస్టర్ చేయబడింది.

వూరుట్ల

వేమలపూడి, కొత్తకోట హుందాలతో కూడిన ఈ ఎస్టేట్, రెండూ ప్రభుత్వ (లాప్స్డ్ ఎస్టేట్‌లు)కి తిరిగి వచ్చాయి, ఇది ప్రధాన ఘాట్‌లు, కోస్తాలోని మాడుగుల నుండి నైరుతి వైపుకు వెళ్లే సబార్డినేట్ పరిధి మధ్య ఉంది. దాని నేల చాలా బాగుంది, దాని నేల చాలా బాగుంది. కొండల నుండి అనేక నీటి మార్గాల ద్వారా రిజర్వాయర్లు అపరిమితంగా సరఫరా చేయబడుతున్నాయి. ఇందులో పన్నెండు జిరాయత్ గ్రామాలు, నాలుగు శ్రోత్రియం ఉన్నాయి. విజయనగరం రాజా దీనిని శాశ్వత నివాసం వద్ద 12,950 రూపాయలకు 20,500 రూపాయల అంచనాకు లోబడి కొనుగోలు చేశారు.

యాజమాన్యంలో క్రింది మార్పులు :

1. 1810లో రాజా ద్వారా ప్రైవేట్ విక్రయం ద్వారా సాగి రామచంద్రరావుకు బదిలీ చేయబడింది
2. 1832 సెప్టెంబరులో, ఈ ఎస్టేట్‌ను ఆదాయ బకాయిల కోసం బహిరంగ వేలం ద్వారా విక్రయించారు, దంతులూరి అచ్చయ్య అనే భూమిని కొనుగోలు చేశారు.
3. దంతులూరి అచ్చయ్య తన కుమార్తెకు బహుమతి ద్వారా ఎస్టేట్‌ను బదిలీ చేశారు, ప్రస్తుత యాజమాన్యం, సాగి సుభద్రయ్య, రాచవర్ వితంతువు