హఫీజ్ అలీ ఖాన్
| హఫీజ్ అలీ ఖాన్ | |
|---|---|
 2000 స్టాంప్ ఆఫ్ ఇండియాపై హఫీజ్ అలీ ఖాన్ | |
| వ్యక్తిగత సమాచారం | |
| జననం | 1888 గ్వాలియర్, మధ్య ప్రదేశ్] |
| మరణం | 1972 (aged 84)[1] ముంబై, మహారాష్ట్ర, భారతదేశం |
| సంగీత శైలి | హిందుస్తానీ శాస్త్రీయ సంగీతం |
| వృత్తి | స్వరకర్త, సరోద్ వాద్యకారుడు |
| వాయిద్యాలు | సరోద్ |
హఫీజ్ అలీ ఖాన్ (1888 - డిసెంబర్1972) ఒక భారతీయ సరోద్ వాద్యకారుడు.[2]
సరోద్ వాద్యకారుల బంగాష్ ఘరానా (పాఠశాల లేదా శైలి) ఐదవ తరం వారసుడు, హఫీజ్ అలీ తన సంగీతం గేయ సౌందర్యానికి, సరోద్ వాయిద్యంపై అతని స్ట్రోక్స్ స్ఫటిక-స్పష్టమైన స్వరానికి ప్రసిద్ది చెందాడు. ఏదేమైనా, ఖాన్ ఊహాశక్తి అతని కాలంలో ప్రబలంగా ఉన్న కఠినమైన ధృపద్ శైలి కంటే సెమీ-క్లాసికల్ తూమ్రీ పదజాలానికి దగ్గరగా ఉందని అప్పుడప్పుడు విమర్శకుడు గమనించాడు. 1960లో పౌరపురస్కారం పద్మభూషణ్ అవార్డు అందుకున్నారు. [3]
ప్రారంభ జీవితం, నేపథ్యం
[మార్చు]సరోద్ వాద్యకారుడు నన్నెహ్ ఖాన్ కుమారుడైన హఫీజ్ అలీ సరోద్ వాద్యకారుల సంఘంలో పెరిగాడు, అతను తన తండ్రి, అతని సన్నిహిత శిష్యులతో కలిసి చదువుకున్నాడు. తరువాత అతను తన బంధువు అబ్దుల్లా ఖాన్, మేనల్లుడు మొహమ్మద్ అమీర్ ఖాన్, చివరికి రాంపూర్కు చెందిన బెకర్ వజీర్ ఖాన్ నుండి పాఠాలు నేర్చుకున్నాడు. వజీర్ ఖాన్ పురాణ తాన్ సేన్ ప్రత్యక్ష వారసుడు, అతని కుమార్తె వంశం ద్వారా. మైహార్ కు చెందిన అల్లావుద్దీన్ ఖాన్ కూడా ఇదే కాలంలో రాంపూర్ లో వజీర్ ఖాన్ శిష్యుడు కావడం గమనార్హం. ఆ తర్వాత హఫీజ్ అలీ మధురలో గణేశిలాల్ చౌబే, భయ్యా గణపతిరావులతో ధృపద్, తుమ్రీ నేర్చుకున్నాడని తెలిపింది. [4]
వృత్తి
[మార్చు]హఫీజ్ అలీ రాజరిక రూపం, ఆకర్షణీయమైన చరిష్మా అతనిని అతని కాలంలో అత్యంత డిమాండ్ ఉన్న సంగీతకారులలో ఒకరిగా చేసింది, ఇది గాత్ర సంగీతం ఎక్కువగా ఆధిపత్యం వహించిన యుగంలో ఒక వాయిద్యకారుడికి సాధారణ విషయం కాదు. కచేరీలో ఆయనను చూసిన పాతకాలపు వారు ఆయన రంగస్థల ఉనికిని, సంగీత నైపుణ్యాన్ని భక్తిశ్రద్ధలతో, విస్మయంతో స్మరించుకుంటారు. గ్వాలియర్లో ఆస్థాన సంగీత విద్వాంసుడిగా ఉన్నప్పుడు, అతను బెంగాల్ కు అనేక పర్యటనలు చేసేవాడు, అక్కడ అతను ప్రధాన సంగీత ఉత్సవాలలో ప్రదర్శనలు ఇచ్చాడు, అనేక మంది శిష్యులకు బోధించాడు. ఖాన్ సంగీతానికి రేచంద్ బోరాల్, మన్మథా ఘోష్ అనే ఇద్దరు బెంగాలీ కులీనులలో ఉదారమైన పోషకులు కనిపించారు, వీరిద్దరూ వివిధ సమయాల్లో అతనితో కలిసి చదువుకున్నారు. హఫీజ్ అలీఖాన్ తన సరోద్ పై "గాడ్ సేవ్ ది కింగ్" అనే అద్వితీయమైన, స్టైలిష్ గానం చేసినందుకు వలస భారత వైస్రాయ్ మైదానంలో కూడా ప్రశంసలు పొందాడు.
వారసత్వం
[మార్చు]హఫీజ్ అలీ 1972లో తన 84వ యేట న్యూఢిల్లీలో మరణించాడు. ఆయన పేరు మీద పిడబ్ల్యుడి రోడ్డులో ఫిబ్రవరి 10 న ముఖ్యమంత్రి శ్రీమతి షీలా దీక్షిత్ ఒక రహదారిని ప్రారంభించారు. ఇది నిజాముద్దీన్ రైల్వే స్టేషనుకు 2 వ ప్రవేశ రహదారి. రాజధానిలో తాన్ సేన్, త్యాగరాజుల పేరు మీద ఒక కళాకారుడి పేరు మీద ఉన్న ఏకైక రహదారి ఇది. ఈ రహదారి సుమారు 300 మీటర్ల పొడవు ఉంటుంది.
ఇవి కూడ చూడండి
- వసంత్ రాయ్
- అల్లావుద్దీన్ ఖాన్
- బహదూర్ ఖాన్
- రాధికా మోహన్ మైత్రా
- అంజాద్ అలీ ఖాన్
- బుద్ధదేవ్ దాస్ గుప్తా
- అలీ అక్బర్ ఖాన్
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ Profile of Hafiz Ali Khan on SwarGanga.org website Retrieved 26 January 2018
- ↑ "The Wizard of strings". The Hindu newspaper. 29 December 2016. Archived from the original on 3 January 2022. Retrieved 22 March 2024.
- ↑ "Padma Awards" (PDF). Ministry of Home Affairs, Government of India. 2015. Archived from the original (PDF) on 15 October 2015. Retrieved 26 January 2018.
- ↑ "Hafiz Ali Khan - profile". Veethi.com website. 7 January 2014. Archived from the original on 18 July 2017. Retrieved 22 March 2024.
బాహ్య లింకులు
[మార్చు]An official biography of Hafiz Ali Khan on Amjad Ali Khan's website