అరుంధతి

అరుంధతి
వశిష్టుడు తన భార్య అరుంధతితో కలసి యజ్ఞం చేస్తున్న దృశ్యం.
భాగస్వా(ములు)మి	వశిష్ఠుడు
పిల్లలు	శక్తి మహర్షి, చిత్రకేతు, సురోసిస్, వరాజ, మిత్ర, ఉల్బన, వసుద్భ్యన, దైమత్

అరుంధతి భారత పురాణాలలో వశిష్ట మహాముని భార్య, మహా పతివ్రత. భారతీయుల వివాహములో అరుంధతి నక్షత్రాన్ని చూపించడం ఒక ముఖ్యవిధి.

జీవిత విశేషాలు

అరుంధతి జననం వివిధ హిందూ గ్రంథాలలో ప్రస్తావించబడింది. శివ పురాణం, భాగవత పురాణాలలో అరుంధతి జన్మ విశేషాలున్నాయి. అరుంధతికి బ్రహ్మ చేసిన ఉపదేశం రామచరితమానస్ ఉత్తర కాండలో వివరించబడింది. విశ్వామిత్రుడు, వసిష్ఠుడి మధ్య పోటీ ఆమె వంద మంది కుమారుల మరణానికి దారితీసింది అని వాల్మీకి రామాయణంలోని బాలకాండలో వివరించబడింది. మహాభారతం, అనేక బ్రాహ్మణ రచనలు శక్తితో సహా ఆమె కుమారులను, మనవడు పరాశరుల గూర్చి వివరిస్తాయి. సీత, రాములతో అరుంధతితో సమావేశాలు రామాయణం, రామచరితమానస్, వినయ పత్రికలో ప్రస్తావించబడ్డాయి. కాళిదాసు కుమారసంభవ యొక్క ఆరవ ఖండంలో పార్వతిని వివాహం చేసుకోమని శివుడిని వేడుకోవడంలో ఆమె పాత్ర వివరించబడింది.

భాగవత పురాణం ప్రకారం, కర్దమ, దేవహూతి దంపతుల తొమ్మిది మంది కుమార్తెలలో అరుంధతి ఎనిమిదవది. ఆమె పరాశరుని అమ్మమ్మ, వ్యాసుని తాతమ్మ. శివ పురాణం ఆమెను సంధ్య, పూర్వ జన్మలో బ్రహ్మదేవుని పుత్రికగా వర్ణిస్తుంది. వసిష్ఠుని సూచన మేరకు, సంధ్యా మోహము నుండి తనను తాను శుద్ధి చేసుకోవడానికి తపస్సు చేసి శివుని సంతోషపెట్టింది. శివుడు ఆమెను మేధాతిథి యొక్క అగ్నిలో దూకమని కోరాడు. ఆమె మేధాతిథి కుమార్తెగా జన్మించింది. వశిష్ఠను వివాహం చేసుకుంది. కొన్ని ఇతర పురాణాలు ఆమెను కశ్యపుని కుమార్తె, నారదుడు, పర్వతాల సోదరి అని వర్ణించాయి. ఆమెను నారదుడు వశిష్ఠకు వివాహం చేసాడు.

మహాభారతం అరుంధతిని ఏడుగురు ఋషులకు కూడా ఉపన్యాసాలు ఇచ్చే సన్యాసిగా వర్ణిస్తుంది. అగ్ని భార్య స్వాహా, సప్తర్షులలోని ఇతర ఆరుగురు దర్శనీయుల భార్యల రూపాన్ని తీసుకోవచ్చు కానీ అరుంధతి రూపాన్ని తీసుకోదు. 12 ఏళ్లుగా వర్షాలు కురవక ఏడుగురు దర్శనీయులు వేర్లు, ఫలాలు లేకుండా బాధపడుతున్నప్పుడు ఆమె ఒకసారి శివుడిని ఎలా ప్రసన్నం చేసుకున్నదో కూడా ఇతిహాసం వివరిస్తుంది. ఆమె పవిత్రత, భర్తకు చేసే సేవ మహాభారతంలో అసమానమైనదిగా పేర్కొనబడింది.

వాల్మీకి రామాయణం ప్రకారం, ఆమెకు వంద మంది కుమారులు జన్మించారు, వీరంతా విశ్వామిత్రునిచే చనిపోవాలని శపించబడ్డారు. ఆమె తరువాత శక్తి అనే కొడుకుతో పాటు తరువాత సుయజ్ఞ అనే మరొక కొడుకును కన్నది, అతను వశిష్ఠ ఆశ్రమంలో రామునితో కలిసి చదువుకున్నాడు. శక్తి, చిత్రకేతులతో సహా ఆమెకు ఎనిమిది మంది కుమారులు ఉన్నారని కొన్ని ఆధారాలు చెబుతున్నాయి.

అరుంధతి జీవితం 1994లో జగద్గురు రాంభద్రాచార్య రచించిన అరుంధతి అనే పేరుగల హిందీ పురాణ కవితలో వివరించబడింది.

ఆచారాలు

In traditional Indian astronomy, pair of Mizar and Alcor in constellation Ursa Major is known as Vasishtha and Arundhati

అరుంధతి వశిష్ఠ మహర్షి ధర్మపత్ని, మహా పతివ్రత అని ఆకాశం వంక పెళ్లి సమయంలో చూపించి చెబుతారు బ్రాహ్మణులు. అలా చేస్తే మీ సంసారిక జీవనం నల్లేరు మీద నడకలా సాగుతుందని పండితులు వధూవరులకు చెబుతారు. మాఘమాసాది పంచ మాసాల కాల మందు తప్ప ఈ నక్షత్రం సాయంత్రం వేళ కానరాదు.

రాత్రిపూట చంద్రుడ్ని, నక్షత్రాలను చూడటం వల్ల కంటి శక్తి పెరుగుతుంది. అరుంధతి నక్షత్రం నుంచి వచ్చే కిరణాల వల్ల కంటి శక్తి మరింత పెరుగుతుంది. అరుంధతి నక్షత్రం సప్తర్షి మండలంలో ఉండే చిన్న నక్షత్రం, శిశిర, వసంత, గ్రీష్మ రుతువులందు సాయంకాల సమయాన, మిగిలిన కాలాల్లో అర్థరాత్రి లేదా దాటిన తర్వాత తెల్లవారుజామున కనిపిస్తుంది.

అరుంధతి నక్షత్రాన్ని చూడాలనుకుంటే జాగ్రత్తగా ఆకాశం వంక చూడండి. '?' మార్కు ఆకారంలో నక్షత్రాలు ఉంటాయి. కచ్చితంగా కాకపోయినా దాదాపుగా ఆ ఆకారంలో ఉంటుంది. చిన్న పిల్లాడిని ? మార్కు గీయమంటే ఎలా గీస్తాడో అలా ఉండే సప్తర్షి మండలంలో పక్కపక్కనే ఉండే నక్షత్రాలే అరుంధతి, వశిష్ఠులవారివి. అరుంధతి నక్షత్రం చిన్నగా ఉంటుంది.

బాహ్య లంకెలు

• Apte, Vaman S. (1 January 2000). The Student's Sanskrit-English Dictionary. Motilal Banarsidass. ISBN 978-81-208-0045-8.
• Dallapiccola, Anna (April 2004). Dictionary of Hindu Lore and Legend. Thames & Hudson. ISBN 978-0-500-28402-5.
• Garg, Gaṅgā Rām (1992). Encyclopaedia of the Hindu world: Ar-Az. Vol. 3. South Asia Books. ISBN 978-81-7022-376-4.
• Kale, Moreshvar Ramchandra (2004). Kumārasambhava of Kālidāsa (7th ed.). Motilal Banarsidass. ISBN 978-81-208-0161-5.
• Rambhadracharya, Svami (7 July 1994). अरुन्धती महाकाव्य [The Epic Arundhatī] (in Hindi). Haridwar, Uttar Pradesh, India: Shri Raghav Sahitya Prakashan Nidhi. pp. iii—vi.{{cite book}}: CS1 maint: unrecognized language (link)