లీలా రాయ్
లీలా నాగ్ | |
|---|---|
 | |
| జననం | |
| జాతీయత | భారతదేశవాసి |
| ఇతర పేర్లు | లీలాబోటి రాయ్ |
| దీపాలి సంఘ, ఇండియన్ నేషనల్ కాంగ్రెస్, ఫార్వర్డ్ బ్లాక్ | |
| ఉద్యమం | భారత స్వాతంత్ర్య ఉద్యమం |
| జీవిత భాగస్వామి | అనిల్ చంద్ర రాయ్ |
లీలా రాయ్ నీ నాగ్ ( 1900 - అక్టోబరు 2- 11, 1970- జూన్), ఒక రాడికల్ లెఫ్టిస్ట్ భారతీయ మహిళా రాజకీయవేత్త, సంస్కర్త , [2]నేతాజీ సుభాష్ చంద్రబోస్ సన్నిహిత సహచరురాలు.[3][4] ఆమె అస్సాంలోని గోల్‌పరాలో డిప్యూటీ మేజిస్ట్రేట్ గిరీష్ చంద్ర నాగ్‌కి జన్మించింది, ఆమె తల్లి కుంజలత నాగ్. ఆమె ఢాకా యూనివర్శిటీలో మొదటి విద్యార్థిని.
కుటుంబం[మార్చు]
ఆమె బెంగాల్‌లోని సిల్హెట్‌లో (ప్రస్తుతం బంగ్లాదేశ్‌లో ఉంది) ఎగువ మధ్యతరగతి కాయస్థ కుటుంబంలో జన్మించింది, కలకత్తాలోని బెతూన్ కళాశాలలో చదువుకుంది, 1917 లో గ్రాడ్యుయేషన్ చేసింది. ఆమె బాలికలలో మొదటి స్థానంలో నిలిచి 'పద్మాబతి బంగారు పతకాన్ని' అందుకుంది.పథకం తో పాటు నగదు పారితోషికం 100 రూపాయలు 1917 లో అక్టోబరు 2న ఆంగ్ల శాఖ ద్వారా అందుకుంది. ఆమె తండ్రి గిరిశ్చంద్ర నాగ్, సుభాష్ చంద్రబోస్‌కు బోధకుడు. యూనివర్శిటీ అధికారులతో పోరాడి ఢాకా యూనివర్శిటీలో ప్రవేశం పొందిన మొదటి మహిళగా ఆమె ఎంఏ పట్టా పొందింది. ఢాకా విశ్వవిద్యాలయంలో సహ-విద్యకు అనుమతి లేదు. అప్పటి వైస్ ఛాన్సలర్ ఫిలిప్ హార్టోగ్ ఆమె ప్రవేశానికి ప్రత్యేక అనుమతిని ఇచ్చింది.[5]
సామాజిక పని[మార్చు]
ఆమె సామాజిక కార్యక్రమాల్లో భాగంగా ఢాకాలో రెండవ బాలికల పాఠశాలను ప్రారంభించి, బాలికల విద్యలో తాను నిమగ్నం అయింది. బాలికలు నైపుణ్యాలను నేర్చుకోవడం, వృత్తిపరమైన శిక్షణ పొందడాన్ని ఆమె ప్రోత్సహించింది, బాలికలు తమను తాము రక్షించుకోవడానికి మార్షల్ ఆర్ట్స్ నేర్చుకోవాల్సిన అవసరాన్ని నొక్కి చెప్పింది. కొన్నేళ్లుగా, ఆమె మహిళల కోసం అనేక పాఠశాలలు, సంస్థలను ఏర్పాటు చేసింది.
1921 బెంగాల్ వరదల తర్వాత సహాయక చర్యలకు నాయకత్వం వహిస్తున్నప్పుడు ఆమె నేతాజీ సుభాష్ చంద్రబోస్‌ను సంప్రదించింది. ఢాకా యూనివర్శిటీ విద్యార్థిని లీలా నాగ్ ఢాకా మహిళా కమిటీని ఏర్పాటు చేయడంలో కీలకపాత్ర పోషించింది, ఆ హోదాలో నేతాజీకి సహాయం చేయడానికి విరాళాలు, సహాయ సామాగ్రి సేకరించింది.
1931లో, ఆమె జయశ్రీ అనే పత్రికను [6] మహిళల కోసం ప్రచురించడం ప్రారంభించింది, మొదటి పత్రిక సంపాదకీయం, నిర్వహణ, పూర్తిగా మహిళా రచయితలు అందించారు. దాని పేరును సూచించిన రవీంద్రనాథ్ ఠాగూర్‌ తో సహా అనేక మంది ప్రముఖుల ఆశీర్వాదాలను పొందింది.
రాజకీయ కార్యకలాపాలు[మార్చు]
లీలా నాగ్ 1923 డిసెంబరు లో ఢాకాలో దీపాలి సంఘ అనే తిరుగుబాటు సంస్థను స్థాపించింది, అక్కడ పోరాట శిక్షణ ఇచ్చింది. ప్రీతిలత వడ్డేదార్ అక్కడి నుంచే కోర్సులు చేశారు. ఆమె శాసనోల్లంఘన ఉద్యమంలో పాల్గొని ఆరేళ్లపాటు జైలు శిక్ష అనుభవించింది.1938 లో, ఆమెను కాంగ్రెస్ అధ్యక్షుడు సుభాష్ చంద్రబోస్ కాంగ్రెస్ జాతీయ ప్రణాళికా కమిటీకి నామినేట్ చేశాడు.1939లో అనిల్ చంద్రరాయ్‌ని వివాహమాడింది. బోస్ కాంగ్రెస్‌కు రాజీనామా చేయడంతో, ఆ దంపతులు అతనితో ఫార్వర్డ్ బ్లాక్‌లో చేరారు.
1941లో, ఢాకాలో తీవ్రమైన మతపరమైన అల్లర్లు చెలరేగినప్పుడు, ఆమె శరత్ చంద్రబోస్‌తో కలిసి యూనిటీ బోర్డ్, నేషనల్ సర్వీస్ బ్రిగేడ్‌ను ఏర్పాటు చేసింది. 1942లో, క్విట్ ఇండియా ఉద్యమం సమయంలో ఆమె, ఆమె భర్త ఇద్దరూ అరెస్టు అయ్యారు, ఆమె పత్రికను బలవంతంగా నిలిపివేయవలసి వచ్చింది. 1946లో విడుదలైన తర్వాత, ఆమె భారత రాజ్యాంగ సభకు ఎన్నికయింది.
విభజన హింస సమయంలో, ఆమె నోఖాలీలో గాంధీని కలిశింది . గాంధీజీ అక్కడికి చేరుకోకముందే, కేవలం ఆరు రోజుల్లో 90 మైళ్ల దూరం కాలినడకన పర్యటించి 400 మంది మహిళలను ఆమె సహాయ కేంద్రాన్ని తెరిచి రక్షించారు. భారతదేశ విభజన తరువాత , ఆమె కలకత్తాలో నిరాశ్రయులైన, విడిచిపెట్టిన మహిళల కోసం ఆశ్రయం కలిపించింది, [7] తూర్పు బెంగాల్ నుండి వచ్చిన శరణార్థులకు సహాయం చేయడానికి ప్రయత్నించింది .1946 నుండి 1947 వరకు, రాయ్ నోఖాలీలో పదిహేడు సహాయ శిబిరాలను ఏర్పాటు చేసింది, అక్కడ జరిగిన అల్లర్ల తరువాత - కార్యకర్త సుహాసిని దాస్ ఒకదానిలో పనిచేసింది. 1947లో ఆమె పశ్చిమ బెంగాల్‌లో జాతీయ మహిళా సంఘటి అనే మహిళా సంస్థను స్థాపించింది.
తరువాతి సంవత్సరాలు[మార్చు]
1960లో ఆమె ఫార్వర్డ్ బ్లాక్ (సుభాసిస్ట్), ప్రజా సోషలిస్ట్ పార్టీ విలీనంతో ఏర్పడిన కొత్త పార్టీకి అధ్యక్షురాలు అయ్యారు, కానీ దాని పని పట్ల నిరాశ పొందింది. రెండేళ్ల తర్వాత క్రియాశీల రాజకీయాల నుంచి తప్పుకుంది.1985లో ఫైజాబాద్‌లో మరణించిన భగవాన్‌జీ అనే సన్యాసి నుండి లీలా రాయ్ లేఖలు స్వాధీనం చేసుకుంది. ఉత్తరప్రదేశ్‌లోని నీమ్‌సర్‌లో లీలా రాయ్ 1962లో భగవాన్‌జీతో సన్నిహితంగా ఉన్నారని లేఖలు వెల్లడిస్తున్నాయి. ఆమె 1970లో మరణించే వరకు అతనితో సన్నిహితంగా ఉంటూ, అతనికి సేవలు అందిస్తూనే ఉంది. ఆమె దీర్ఘకాల అనారోగ్యంతో 1970 జూన్ లో మరణించింది.
మూలాలు[మార్చు]
- ↑ শতকন্ঠ-১৯৯৮-৯৯, শেরে বাংলা বালিকা মহাবিদ্যালয়
- ↑ Page, Jason S. (2013-06-04). "Boildown Study on Supernatant Liquid Retrieved from AW-106 in December 2012".
{{cite journal}}: Cite journal requires|journal=(help) - ↑ "Nag, Lila". Banglapedia. Retrieved 2017-12-21.
- ↑ Sengupta, Subodh; Basu, Anjali (2002). Sansad Bangali Charitavidhan (Bengali). Kolkata: Sahitya Sansad. ISBN 81-85626-65-0.
- ↑ Page, Jason S. (2013-06-04). "Boildown Study on Supernatant Liquid Retrieved from AW-106 in December 2012".
{{cite journal}}: Cite journal requires|journal=(help) - ↑ Kertha Patrika. 42 (2). 2020-08-31. doi:10.24843/kp.2020.v42.i02. ISSN 2579-9487 http://dx.doi.org/10.24843/kp.2020.v42.i02.
{{cite journal}}: Missing or empty|title=(help) - ↑ "A Test of Faith: Gandhi in Noakhali and Calcutta 1946–47", Making Peace, Making Riots, Cambridge University Press, pp. 214–246, retrieved 2023-07-18