అర్చన శర్మ (వృక్షశాస్త్రవేత్త)
అర్చన శర్మ | |
|---|---|
| జననం | 1932 ఫిబ్రవరి 16 పూణే , మహారాష్ట్ర, India |
| మరణం | 2008 జనవరి 14 (వయసు 75) |
| వృత్తి | Botanist · Cytogeneticist · Cell biologist · Cytotoxicologist |
| జీవిత భాగస్వామి | అరుణ్ కుమార్ శర్మ |
అర్చన శర్మ (Archana Sharma ) (జననం : 1932 ఫిబ్రవరి 16- మరణం: 14-జనవరి -2008) ప్రఖ్యాత భారతీయ వృక్షశాస్త్రజ్ఞురాలు, సైటోజెనిటిస్ట్, సెల్ బయాలజిస్ట్, సైటోటాక్సికాలజిస్ట్. పునరుత్పత్తి జాతులు, రకాల అధ్యయనాలు, వయోజన న్యూక్లియైలలో కణ విభజన, ఉద్దీపన, మొక్కల వివిధ కణజాలాలలో పాలిథిన్, పుష్పించే మొక్కల కణ వర్గీకరణ, నీటిలో ఆర్సెనిక్ ప్రభావాలు విస్తృతంగా ఆమె సేవలను అందించింది.
జీవితం[మార్చు]
అర్చన శర్మ 1932 ఫిబ్రవరి 16న పూణే లో జన్మించారు. తండ్రి ఎన్.పి. ముఖర్జీ బికనీర్‌లో రసాయన శాస్త్రం లో ప్రొఫెసర్. ఆమె ప్రారంభ విద్యాభ్యాసం రాజస్థాన్‌లో జరిగింది.,బికనీర్ లో బి.ఎస్సీ అయిన తరువాత, 1951 లో కలకత్తా విశ్వవిద్యాలయం నుండి వృక్షశాస్త్రంలో ఎం.ఎస్సీ పూర్తి చేసారు. అర్చన శర్మ 1955 సంవత్సరంలో,కలకత్తా విశ్వవిద్యాలయంలో వృక్షశాస్త్ర విభాగం నుండి డాక్టరేట్ (పి.హెచ్.డి) . ఈ విశ్వవిద్యాలయం దేశంలో పురాతనమైనది ( రెండవది ), శర్మ అక్కడ నుండి పి.హెచ్.డి పొందిన రెండవ మహిళ. ఆమె సైటోజెనెటిక్స్, హ్యూమన్ జెనెటిక్స్, ఎన్విరాన్మెంటల్ ముటాజెనెసిస్ లో వాటిలో ప్రత్యేకత సాధించింది.[1]
వృత్తి[మార్చు]
1967లో, శర్మ కలకత్తా యూనివర్శిటీలో లెక్చరర్‌గా చేరారు, తర్వాత 1972 లో కలకత్తా విశ్వవిద్యాలయంలో సెల్ అండ్ క్రోమోజోమ్ రీసెర్చ్ సెంటర్ ఆఫ్ అడ్వాన్స్‌డ్ స్టడీస్‌లో జెనెటిక్స్ ప్రొఫెసర్ అయ్యారు. 1981 సంవత్సరంలో ప్రొఫెసర్, 1983 సంవత్సరంలో తర్వాత వృక్షశాస్త్ర విభాగాధిపతిగా పదోన్నతి పొందింది.[2]
అర్చన శర్మ సుమారు 70 పి.ఎచ్.డి విద్యార్థులను సైటోజెనెటిక్స్, హ్యూమన్ జెనెటిక్స్,ఎన్విరాన్మెంటల్ మ్యూటాజెనిసిస్ రంగాలలో విద్యార్థులను పర్యవేక్షించింది.[1] శర్మ పరిశోధన వృక్షశాస్త్రంలో పురోగతికి దారితీసింది. వృక్షసంపద ద్వారా పునరుత్పత్తి చేసే పద్ధతులు, వయోజన కేంద్రకాలలో కణ విభజనను ప్రేరేపించడం, మొక్కలలోని వివిధ కణజాలాలలో పాలిటెనీ, పుష్పించే మొక్కల సైటోటాక్సోనమీ, నీటిలో ఆర్సెనిక్ ప్రభావాలు అతని గుర్తించదగిన కొన్ని ఆవిష్కరణలలో ఉన్నాయి. పుష్పించే మొక్కలపై క్రోమోజోమ్ అధ్యయనాలపై పరిశోధనలు వాటి వర్గీకరణపై కొత్త అవగాహనలకు దారితీశాయి. శర్మ మానవ జన్యుశాస్త్రంలో విస్తృతంగా పనిచేయడాం జరిగింది. సాధారణ మానవ జనాభాలో జన్యు పాలిమార్ఫిజం సమస్యపై భారత ప్రభుత్వంలోని సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ విభాగానికి చెందిన సైన్స్ అండ్ ఇంజనీరింగ్ రీసెర్చ్ కౌన్సిల్‌తో సహా ప్రముఖ విధాన నిర్ణేతలతో శర్మ ఒకరు, పర్యావరణ, అటవీ మంత్రిత్వ శాఖ పర్యావరణ పరిశోధన మండలి, భారత ప్రభుత్వం; యునెస్కోతో సహకార కమిటీ, మానవ వనరుల అభివృద్ధి మంత్రిత్వ శాఖ, భారత ప్రభుత్వం; యూనివర్సిటీ గ్రాంట్స్ కమిషన్, సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ విభాగం,బయోటెక్నాలజీ విభాగం వివిధ సాంకేతిక కమిటీలలో ఆమె సభ్యురాలు.[3]
అవార్డులు[మార్చు]
అర్చన శర్మ భారత ప్రభుత్వం నుంచి పద్మ భూషణ్ పురస్కారం, శాస్త్రవేత్తల అవార్డులను పొందినది.[4]
- జి.పి. ఛటర్జీ అవార్డు, 1995
- ఎస్.జి. సిన్హా అవార్డు, 1995
- పద్మభూషణ్ 1984
- బీర్బల్ సాహ్నీ మెడల్, 1984
- ఫిక్కీ అవార్డు, 1983
- ఫెలోషిప్ ఎట్ ఇండియన్ అకాడమీ ఆఫ్ సైన్సెస్, 1977
- శాంతి స్వరూప్ భట్నాగర్ ప్రైజ్, 1975
- జె.సి. బోస్ అవార్డు, 1972
రచనలు -ప్రచురణలు[మార్చు]
అర్చన శర్మ ఆమె వృత్తిలో సుమారు శర్మ 300 నుండి 400 పరిశోధనా పత్రాలను, 10 పుస్తకాలను ప్రచురించారు. ఆమె ముఖ్యంగా న్యూక్లియస్ ( న్యూక్లియస్, సైటోలజీ, సంబంధిత అంశాల ) జర్నల్స్ స్థాపకురాలు . ఈ జర్నల్ లో సైటాలజీ సంబంధిత అంశాల ఉంటాయి 2007 సంవత్సరం వరకు దాని సంపాదకురాలిగా వ్యవహరించింది. సి.ఆర్.సి ప్రెస్, ఆక్స్ ఫర్డ్ వంటి ప్రచురణకర్తలు ఆమె పుస్తకములను ముద్రించారు, వీరి కోసం ఆమె బహుళ రచనలకు సంపాదకత్వం వహించింది.[3]
అర్చన శర్మ 2014 జనవరి 14 న మరణించారు.
మూలాలు[మార్చు]
- ↑ 1.0 1.1 "ARCHANA SHARMA (16 February 1932 - 14 January 2008)" (PDF). insaindia. 22 April 2022. Retrieved 22 April 2022.
- ↑ Sci-Illustrate (2020-06-29). "Archana Sharma". Sci-Illustrate Stories (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2022-04-22.
- ↑ 3.0 3.1 Shah, Aditi (2018-07-29). "Dr. Archana Sharma: The Pioneering Indian Botanist | #IndianWomenInHistory". Feminism In India (in బ్రిటిష్ ఇంగ్లీష్). Retrieved 2022-04-22.
- ↑ Malaysia, Archana Sharma Role Cytogeneticist; 1957-1967; Administration, District Planning; Chromosomes; Botany, Chromosome (2017-08-18). "Archana Sharma (botanist) - Alchetron, the free social encyclopedia". Alchetron.com (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). Retrieved 2022-04-22.
{{cite web}}:|last2=has numeric name (help)