రుతుపవనం
 | ఈ వ్యాసాన్ని ఏ మూలాల నుండి సేకరించిన సమాచారాన్ని ఆధారంగా చేసుకొని వ్రాసారో తెలపలేదు. సరయిన మూలాలను చేర్చి వ్యాసాన్ని మెరుగు పరచండి. ఈ విషయమై చర్చించేందుకు చర్చా పేజీని చూడండి. |
రుతుపవనం అనగా కొన్ని ప్రాంతాలకు భారీ వర్షాన్ని తెచ్చే గాలులు. ఇవి ఉష్ణమండల, ఉపఉష్ణమండల ప్రాంతాలలో సంభవిస్తాయి. ప్రబలంగా వీచే గాలుల దిశ మారినప్పుడు రుతుపవనాలు సంభవిస్తాయి.
దక్షిణాసియాలో, రుతుపవనాలు కాలానుగుణంగా జూన్ నుండి సెప్టెంబరు వరకు నాలుగు నెలల పాటు వీస్తాయి, అధిక వర్షపాతం, అధిక తేమతో ఉంటాయి. దక్షిణ ఆసియాలో రెండు ప్రధాన రకాల రుతుపవనాలు వీస్తాయి. రుతుపవనాలు భారతదేశం యొక్క నైరుతి తీరం, పాకిస్తాన్, బంగ్లాదేశ్, ఇతర సమీప ప్రాంతాలకు వర్షాన్ని తెస్తాయి. కొన్ని సీజన్లలో మాత్రమే ఈ ప్రాంతంలో వర్షాలు కురుస్తాయి. రుతుపవనాలు చాలా కాలం పాటు కురిసే వర్షం ద్వారా మాత్రమే కాకుండా, ఇవి ప్రపంచంలోని కొన్ని ప్రాంతాలలో భారీ వర్షపాతం కలిగించే కాలానుగుణ గాలులు. ఈ రుతుపవనాలు వీచే సమయంలో భారీ వర్షపాతం, ఉరుములతో కూడిన వర్షం కురుస్తుంది, ఇది ఆకస్మిక వరదలకు దారి తీస్తుంది.
భారతదేశం, ఇతర దక్షిణాసియా దేశాలలో, వ్యవసాయానికి రుతుపవన కాలం చాలా కీలకం. రైతులు తమ పంటలకు నీరందించడానికి రుతుపవన వర్షాలపై ఆధారపడతారు, మంచి వానాకాలం సీజన్‌లో మంచి పంటను పొందవచ్చు. అయినప్పటికీ, అధిక వర్షపాతం వరదలు, కొండచరియలు విరిగిపడటం, పంటలు, మౌలిక సదుపాయాలను దెబ్బతీసే ఇతర ప్రకృతి వైపరీత్యాలకు కూడా కారణమవుతుంది.
ఉత్తర, దక్షిణ అమెరికా, సబ్-సహారా ఆఫ్రికా, ఆస్ట్రేలియా, తూర్పు ఆసియా వంటి ప్రపంచంలోని ఇతర ప్రాంతాలలో కూడా రుతుపవనాలు సంభవిస్తాయి. "మాన్సూన్" అనే పదం హిందీ, ఉర్దూ పదం "మౌసం" నుండి వచ్చింది, దీని అర్థం సీజన్ లేదా వాతావరణం. హిందూ మహాసముద్రంలో కాలానుగుణ గాలులను గమనించిన నావికులు ఈ పదాన్ని మొదట ఉపయోగించారు. కాలక్రమేణా, "మాన్సూన్" అనే పదం ప్రపంచంలోని అనేక ప్రాంతాలలో కాలానుగుణ గాలులు, వర్షపాతం నమూనాలను వివరించడానికి విస్తృతంగా ఉపయోగించబడింది. రుతుపవనాలు గాలుల ప్రవాహంపై ఆధారపడి ఉంటాయి. గాలులు చల్లటి నుండి వెచ్చని ప్రాంతాలకు ప్రవహించేటప్పుడు, అవి మరింత తేమను పొందుతాయి. ఈ తేమ భారీ వర్షాలకు దారితీస్తుంది. రుతుపవనాలు మిశ్రమ ఫలితాలనిస్తాయి. అవి ఎండిపోయిన ప్రాంతాలకు చాలా అవసరమైన వర్షాన్ని తెస్తాయి. కానీ వీటి వల్ల వరదలు కూడా వస్తాయి, కొండచరియలు విరిగిపడతాయి. వ్యవసాయం, నీటి సరఫరాకు రుతుపవనాలు ముఖ్యమైనవి. ఇవి సాధారణంగా భారత ఉపఖండంతో సంబంధం కలిగి ఉంటాయి. రుతుపవనాలు ఆగ్నేయాసియా, ఆఫ్రికాలోని కొన్ని ప్రాంతాలు, ఉత్తర, దక్షిణ అమెరికాలోని కొన్ని ప్రాంతాలలో కూడా సంభవిస్తాయి.
రుతుపవనాలు భూమి, సముద్ర ఉపరితలాల యొక్క అవకలన వేడిచే నడపబడతాయి, ఇది ఒత్తిడి ప్రవణతను సృష్టిస్తుంది, తేమతో కూడిన గాలిని సముద్రం నుండి భూమి వైపుకు తరలించడానికి కారణమవుతుంది. ప్రాంతం, గాలుల దిశ ఆధారంగా వివిధ రకాల రుతుపవనాలు ఉన్నాయి.
వేసవి నెలలలో, భూమి ఉపరితలాలు సముద్ర ఉపరితలాల కంటే వేగంగా వేడెక్కుతాయి, ఉష్ణ, తేమతో కూడిన గాలి ఉష్ణప్రసరణ ప్రక్రియల కారణంగా భూమి యొక్క ఉపరితలం నుండి పైకి నెట్టబడుతుంది. చుట్టుపక్కల ఉన్న చల్లటి గాలి కంటే తక్కువ సాంద్రత ఉన్నందున గాలి పైకి వెళుతుంది. గాలి పైకి వెళ్ళే కొద్ది, అది విస్తరిస్తుంది, చల్లబడుతుంది, దీని వలన అది మోసుకెళ్ళే తేమ ఘనీభవిస్తుంది, మేఘాలను ఏర్పరుస్తుంది. ఈ ప్రక్రియ వర్షం వంటి అవపాతం ఏర్పడటానికి దారితీస్తుంది.
రుతుపవనాలు ఏర్పడటంలో ఈ ప్రక్రియ కీలకమైనది. రుతుపవనాలు అవి ప్రభావితం చేసే ప్రాంతాల ఆర్థిక వ్యవస్థలు, పర్యావరణ వ్యవస్థలపై గణనీయమైన ప్రభావాన్ని చూపుతాయి.
దక్షిణాసియాలో, రెండు ప్రధాన రకాల రుతుపవనాలు ఉన్నాయి: నైరుతి రుతుపవనాలు, ఈశాన్య రుతుపవనాలు.
నైరుతి రుతుపవనాలు
[మార్చు]నైరుతి రుతుపవనాలు దక్షిణ ఆసియాలో ప్రాథమిక రుతుపవన కాలం,, ఇది జూన్ నుండి సెప్టెంబరు వరకు సంభవిస్తుంది. ఈ సమయంలో, హిందూ మహాసముద్రం నుండి తేమతో కూడిన గాలి ఉపఖండం మీదుగా కదులుతుంది, ఇది ప్రాంతం అంతటా భారీ వర్షాలకు దారి తీస్తుంది. నైరుతి రుతుపవనాలు ఈ ప్రాంతంలోని వ్యవసాయానికి కీలకం, ఎందుకంటే ఇది పంటలకు నీరందించడానికి అవసరమైన వర్షపాతంలో ఎక్కువ భాగం అందిస్తుంది.
ఈశాన్య రుతుపవనాలు
[మార్చు]ఈశాన్య రుతుపవనాలు అక్టోబరు నుండి డిసెంబరు వరకు వచ్చే ద్వితీయ రుతుపవనాల కాలం. ఈ సమయంలో, బంగాళాఖాతం నుండి తేమతో కూడిన గాలి భారతదేశం యొక్క తూర్పు తీరం, ఆగ్నేయాసియాలోని ఇతర ప్రాంతాలపై కదులుతుంది, ఈ ప్రాంతాలలో వర్షపాతానికి దారి తీస్తుంది. నైరుతి రుతుపవనాల కంటే ఈశాన్య రుతుపవనాల తీవ్రత తక్కువగా ఉంటుంది, అయితే వ్యవసాయం, నీటి సరఫరాలకు మద్దతు ఇవ్వడంలో ఇది ఇప్పటికీ ముఖ్యమైన పాత్ర పోషిస్తుంది.
మొత్తంమీద, దక్షిణాసియాలోని రెండు రకాల రుతుపవనాలు ఈ ప్రాంతం యొక్క వాతావరణం, వ్యవసాయం, పర్యావరణ వ్యవస్థలపై గణనీయమైన ప్రభావాన్ని చూపుతాయి. స్థానిక కమ్యూనిటీలు, పర్యావరణ వ్యవస్థలు రుతుపవనాల ప్రభావాన్ని అంచనా వేయడానికి, నిర్వహించడానికి ఈ రుతుపవనాల నమూనాలను అర్థం చేసుకోవడం చాలా ముఖ్యం.
ఆస్ట్రేలియన్ రుతుపవనాలు
[మార్చు]ఈ రుతుపవనాలు ఉత్తర ఆస్ట్రేలియా, పరిసర ప్రాంతాలను ప్రభావితం చేస్తాయి. ఇది డిసెంబరు నుండి ఫిబ్రవరి వరకు వేసవి నెలలలో సంభవిస్తుంది, ఉత్తరం నుండి వీచే గాలుల ద్వారా వర్గీకరించబడుతుంది.
పశ్చిమ ఆఫ్రికా రుతుపవనాలు
[మార్చు]ఈ రుతుపవనాలు పశ్చిమ ఆఫ్రికా ప్రాంతాన్ని ప్రభావితం చేస్తాయి, జూన్, సెప్టెంబరు మధ్య సంభవిస్తాయి. అట్లాంటిక్ మహాసముద్రం నుండి పశ్చిమ ఆఫ్రికా వైపు వీచే తేమ గాలులు దీని లక్షణం.
ఉత్తర అమెరికా రుతుపవనాలు
[మార్చు]ఈ రుతుపవనాలు నైరుతి యునైటెడ్ స్టేట్స్, ఉత్తర మెక్సికోలోని భాగాలను ప్రభావితం చేస్తాయి. ఇది జూన్, సెప్టెంబరు మధ్య సంభవిస్తుంది, గల్ఫ్ ఆఫ్ కాలిఫోర్నియా, గల్ఫ్ ఆఫ్ మెక్సికో నుండి లోపలి ప్రాంతాల వైపు తేమగా ఉండే గాలులు వీస్తాయి.
ప్రతి రుతుపవనానికి ఆ ప్రాంతం యొక్క భౌగోళికం, ఉష్ణోగ్రత, ప్రబలంగా ఉన్న గాలుల ఆధారంగా దాని ప్రత్యేక లక్షణాలు ఉంటాయి.