Jump to content

ఎస్.హెచ్.రజా

వికీపీడియా నుండి
పద్మవిభూషణ
సయ్యద్ హైదర్ రజా
Syed Haider Raza
జననం(1922-02-22)1922 ఫిబ్రవరి 22
బబారియా, సెంట్రల్ ప్రోవిన్స్ అండ్ బేరర్
బ్రిటిష్ ఇండియా
మరణం2016 జూలై 23(2016-07-23) (వయసు 94)
న్యూఢిల్లీ, భారతదేశం
జాతీయతభారతీయుడు
రంగంచిత్రకారుడు
అవార్డులుపద్మవిభూషణ 2013
పద్మభూషణ 2007
లలిత కళా అకాడమీ ఫెలోషిప్ 1981
పద్మశ్రీ 1981
కమాండర్ ఆఫ్ లిగయాన్ హానర్ 2015

సయ్యద్ హైదర్ రజా (ఎస్.హెచ్.రజా) ( 1922 ఫిబ్రవరి 22 – 2016 జూలై 23) భారతీయ చిత్రకారుడు. ఆయన 1950 నుండి ఫ్రాన్స్లో నివాసముండేవాడు. ఆయనకు భారతదేశంతో బలమైన అనుబంధం ఉంది.[1]

ఆయన భారతీయ భావనలను, ప్రతీకలను తన కుంచె ద్వారా ప్రపంచానికి ఆవిష్కరించిన ప్రముఖ చిత్రకారుడు.[2][3] బిందు, పురుష్-ప్రకృతి, నారి వంటి కళాఖండాల ద్వారా ఆయన ప్రసిద్ధి పొందారు.[4] సులభంగా అర్థమయ్యే అమూర్త రేఖాగణిత శైలిలో ఆయన బొమ్మలు గీసేవారు. ఆయనకు 1981లో పద్మశ్రీ, లలిత కళా అకాడమీలో ఫెలోషిప్ లభించాయి.[5] 2007లో పద్మభూషణ పురస్కారాన్ని అందుకున్నారు.[6] 2013లో పద్మవిభూషణ పురస్కారాన్ని పొందారు.[7] 2015 జూలై 14లో ఫ్రాన్స్ దేశపు అత్యున్నత పురస్కారం అయిన "కమాడియర్ డె లా లెగియన్ డి హోనర్" పురస్కారం పొందారు.[8]

ఆయన భారతదేశంలో ఖరీదైన నవీన చిత్రాలు వేసిన కళాకారునిగా 2010 జూన్ 10 న "సౌరాష్ట్ర" చిత్రం 16.42 కోట్లకు క్రిస్టిల్స్ వేలంపాటలో అమ్మడంద్వారా ప్రసిద్ధి పొందాడు.[9][10]

1959లో ఆయన ఫ్రెంచ్ కళాకారిణి జానినే మొంగిలాట్ ను వివాహమాడారు. కానీ ఆమె 2002లో క్యాన్సర్ వ్యాధితో మరణించింది. తరువాత ఆయన భారతదేశం తిరిగి రావడానికి నిర్ణయించాడు.[11][12]

జీవిత విశేషాలు

[మార్చు]

సయ్యద్మ హైదర్ రజా మధ్యప్రదేశ్ లోని మడాలా జిల్లా బాబరియాలో సయ్యద్ మొహమ్మద్ రజా, తహీరా బేగం దంపతులకు 1922లో జన్మించారు.[13] ఆయన తండ్రి జిల్లా డిప్యూటీ అటవీ అధికారిగా పనిచేసారు.[14][15] ఆయన తన 12వ యేట నుంచే బొమ్మలు వేయడం ప్రారంభించారు. తన 13 వయేట మధ్యప్రదేశ్ లోని "డమో"కు వెళ్ళి [16] పాఠశాల విద్యను ప్రభుత్వ ఉన్నత పాఠశాల, డెమోలో పూర్తిచేసారు.[17]

పాఠశాల విద్య తరువాత ఆయన 1939-43 మధ్య నాగపూర్ లోని నాగపుర్ స్కూల్ ఆఫ్ ఆర్ట్స్ లొ విద్యనభ్యసించారు. తరువాత 1943-47 మధ్య బాంబే లోని సర్ జె. జె. స్కూల్ ఆఫ్ ఆర్ట్ లో చదివారు.[18] ఆయన అక్టోబరు 1950లో పారిస్ లోని "ఎకోల్ నేషనల్ సుపెరియర్ డెస్ బెయాక్జ్"లో విద్యనభ్యసించడానికి ఫ్రాన్స్ కు వెళ్ళే ముందు ఆయన ఐరోపా గుండా ప్రయాణించారు. తరువాత ఆయన పారిస్ లో జివించడానికి అచ్చట తన ప్రదర్శనలివ్వడాన్ని కొనసాగించారు.[17] 1956 లో పారిస్ లో ఆయనకు "ప్రిక్స్ డె లా క్రిటిక్" అనే పురస్కారం వచ్చింది. ప్రెంచ్ దేశీయుడు కాని వ్యక్తి పొందిన మొదటి పురస్కారం యిది.[19]

ప్రజా సేవలు

[మార్చు]

ఆయన "రజా ఫౌండేషన్"ను భారతదేశాంలో స్థాపించారు. దీనిని భారతదేశంలోని యువకులలో చిత్రకళను అభివృద్ధి చేయాలనే తలంపుతో ప్రారంభించారు. ఈ సంస్థ ప్రతీయేటా యువ కళాకారునికి "రజా ఫౌండేషన్ పురస్కారం"ను అందిస్తుంది.[20]

పురస్కారాలు

[మార్చు]
పద్మశ్రీపురస్కారం
  • 1946: సిల్వర్ మెడల్, బాంబే ఆర్ట్ సొసైటీ, ముంబై
  • 1948: బంగారు పతకం, బాంబే ఆర్ట్స్ సొసైటీ, ముంబై.
  • 1956: ప్రిక్స్ డే లా క్రిటిక్ పురస్కారం, పారిస్.
  • 1981: పద్మశ్రీ పురస్కారం, భారతదేశ ప్రభుత్వం.
  • 1981: లలిత కళా అకాడామీ ఫెలోషిప్, న్యూఢిల్లీ.
  • 1981: కళా సమ్మాన్, మధ్యప్రదేశ్ ప్రభుత్వం..
  • 2007: పద్మభూషణ్ పురస్కారం భారత ప్రభుత్వం.
  • 2013: పద్మ విభూషణ్ పురస్కారం భారత ప్రభుత్వం.
  • 2013: జీవించి ఉన్న ప్రసిద్ధ భారతీయులలో ఒకరు...ఎన్.డి.టి.వి. ఇండియా
  • 2015: కమాండెర్ డే లా లెజియన్ హన్నెర్, ఫ్రాన్స్ ప్రభుత్వం

మూలాలు

[మార్చు]
  1. ↑ Syed Haider Raza turns 85 Archived 2007-04-10 at the Wayback Machine Archived 2007-04-10 at the Wayback Machine The Hindu, 21 Feb 2007.
  2. ↑ Painting is like sadhana... dnaindia, 18 September 2005.
  3. ↑ Artist Details Archived 2009-07-12 at the Wayback Machine Raza at serigraphstudio.com.
  4. ↑ "కళారంగ మేరునగం ఎస్‌హెచ్ రజా కన్నుమూత". Archived from the original on 2016-07-24. Retrieved 2016-07-24.
  5. ↑ Lalit Kala Ratna Profiles Archived 2008-01-05 at the Wayback Machine Official list of Awardees at lalitkala.gov.in.
  6. ↑ Padma Bhushan Awardees
  7. ↑ "Padma Awards". pib. 29 January 2013. Retrieved 29 January 2013.
  8. ↑ "Noted artist Raza conferred highest French civilian honour". The Hindu. 15 July 2015. Retrieved 17 July 2015.
  9. ↑ "Raza work fetches record Rs 16.3cr". Times of India. 11 June 2010. Archived from the original on 4 అక్టోబరు 2013. Retrieved 27 January 2013.
  10. ↑ Raza's Saurashtra Artwork and Auction details Archived 2018-12-15 at the Wayback Machine OSIANAMA.COM
  11. ↑ "ఆర్కైవ్ నకలు". Archived from the original on 2016-03-05. Retrieved 2016-07-24.
  12. ↑ http://timesofindia.indiatimes.com/city/delhi/S-H-Raza-dies-at-94-end-of-an-era-in-Modern-Indian-art/articleshow/53353797.cms
  13. ↑ Biography Archived 2008-01-08 at the Wayback Machine shraza.net, the Official website.
  14. ↑ Artist Bio Archived 2008-03-06 at the Wayback Machine Raza Retrospective 2007, New York.
  15. ↑ Profiles Archived 2009-01-30 at the Wayback Machine S H Raza at delhiartgallery.com.
  16. ↑ Profile of the Month Archived 2011-04-21 at the Wayback Machine Sayed Haider Raza at indianartcircle.com.
  17. ↑ 17.0 17.1 Artist Summary[permanent dead link] Sayed Haider Raza at artfact.com.
  18. ↑ "Artist Background". Archived from the original on 2005-02-09. Retrieved 2016-07-24.
  19. ↑ [1] S. H. Raza at vadehraart.com. Archived 2014-03-29 at the Wayback Machine
  20. ↑ Newsmakers The Milli Gazette Online, April 2005.

ఇతర లింకులు

[మార్చు]
వికీమీడియా కామన్స్‌లో కి సంబంధించిన మీడియా ఉంది.
Online Work
"https://te.wikipedia.org/w/index.php?title=ఎస్.హెచ్.రజా&oldid=4363732" నుండి వెలికితీశారు