కరోనల్ మాస్ ఎజెక్షన్ (సీఎంఈ)
కరోనల్ మాస్ ఎజెక్షన్ (సీఎంఈ) అనేది సూర్యుని వాతావరణం యొక్క బయటి పొర అయిన సూర్యుని కరోనా నుండి సౌర గాలి, అయస్కాంత క్షేత్రాల యొక్క భారీ పేలుడు. ఇది పలు సౌర తుఫానుల కారణంగా ఈ సోలార్ రేడియేషన్ మేఘం ఏర్పడవచ్చు [1]. సీఎంఈలు సూర్యునిపై సంభవించే అత్యంత శక్తివంతమైన దృగ్విషయాలలో ఒకటి. సౌర వ్యవస్థలోని భూమి, ఇతర గ్రహాలపై గణనీయమైన ప్రభావాలను కలిగి ఉంటాయి[2]. సూర్యుడి కరోనాలో అయస్కాంత శక్తి ఏర్పడటంతో సీఎంఈకి దారితీసే ప్రక్రియ మొదలవుతుంది. ఈ అయస్కాంత శక్తి అకస్మాత్తుగా విడుదలైనప్పుడు, ఇది పెద్ద మొత్తంలో ప్లాస్మాను (ఆవేశపూరిత కణాలు) అంతరిక్షంలోకి పంపుతుంది. ఈ ప్లాస్మాలో తక్కువ మొత్తంలో హీలియం, ఆక్సిజన్, ఇనుముతో కూడిన ఎలక్ట్రాన్లు, ప్రోటాన్‌లతో కూడి ఉంటుంది. వీటిని వైట్-లైట్ కరోనాగ్రాఫ్ అనే పరికరం సహాయంతో గమనించవచ్చు. సాధారణంగా సెకనుకు వందల నుండి వేల కిలోమీటర్ల వేగంతో ఉంటుంది. ఇది ప్రధాన తాత్కాలిక లక్షణాలలో ఒకటి. సౌర అయస్కాంత క్షేత్రాల యొక్క పేలుడు రీకాన్ఫిగరేషన్ల ద్వారా ఇది ఏర్పడిందని తెలిసినప్పటికీ మాగ్నెటిక్ రీకనెక్షన్, దాని కచ్చితమైన నిర్మాణ విధానం ఇంకా అర్థం కాలేదు[3]. ఇవి సౌర వ్యవస్థలో జరిగే అత్యంత శక్తివంతమైన పేలుళ్లు ఇవి సూర్యునిపై ఎక్కడైనా సంభవించవచ్చు, అయితే ఇది ప్రధానంగా కనిపించే సౌర ఉపరితలం ( ఫోటోస్పియర్ ) మధ్యలో ఉన్న ప్రాంతాల నుండి ఉద్భవించే అవకాశం ఉంది. సూర్యుని నుండి బయటికి సెకనుకు 250 కిలోమీటర్ల కంటే తక్కువ వేగంతో ప్రయాణిస్తాయి (కిమీ/సె) నుండి దాదాపు 3000 కిమీ/సెకను వరకు వేగంగా ప్రయాణిస్తాయి. భూమిపై అత్యంత వేగవంతమైన సీఎంఈలు 15-18 గంటల్లో మన గ్రహాన్ని చేరుకోగలవు. నెమ్మదిగా ఉండే సీఎంఈలు రావడానికి చాలా రోజులు పట్టవచ్చు. అవి సూర్యుని నుండి దూరంగా వ్యాపించేటప్పుడు అవి పరిమాణంలో విస్తరిస్తాయి.[4] ఇవి సౌర గాలి ప్రవాహానికి అంతరాయం కలిగిస్తాయి ఇంకా భూమికి సమీపంలో, భూమి యొక్క ఉపరితలంపై వ్యవస్థలను దెబ్బతీసే అవాంతరాలను కలిగిస్తాయి[5].
ప్రభావాలు
[మార్చు]భూ అయస్కాంత తుఫానులు:
[మార్చు]ఒక కరోనల్ మాస్ ఎజెక్షన్ భూమి యొక్క అయస్కాంత క్షేత్రంతో పరస్పర చర్య చేసినప్పుడు, అది భూ అయస్కాంత తుఫానుకు కారణమవుతుంది. ఈ తుఫానులు సౌర గాలిలో హెచ్చుతగ్గుల కారణంగా భూమి యొక్క మాగ్నెటోస్పియర్‌లో తాత్కాలిక అవాంతరాలు. జియోమాగ్నెటిక్ తుఫానులు విద్యుత్ లైన్లు, పైప్‌లైన్‌లలో విద్యుత్ ప్రవాహాలను ప్రేరేపిస్తాయి, ఇది పవర్ గ్రిడ్ అంతరాయం, బ్లాక్‌అవుట్‌లు, ట్రాన్స్‌ఫార్మర్‌లకు నష్టం కలిగిస్తుంది. ఇవి ఉపగ్రహ కమ్యూనికేషన్, GPS సిగ్నల్స్‌తో సహా టెలికమ్యూనికేషన్ సిస్టమ్‌లను కూడా ప్రభావితం చేస్తాయి.
అరోరాలు
[మార్చు]సానుకూల వైపు, సిఎమ్ఇలు అద్భుతమైన అరోరాలకు దారితీస్తాయి, దీనిని ఉత్తర, దక్షిణ దీపాలు అని కూడా పిలుస్తారు. ఒక CME నుండి ఛార్జ్ చేయబడిన కణాలు ధ్రువాలకు సమీపంలో భూమి యొక్క ఎగువ వాతావరణంతో సంకర్షణ చెందినప్పుడు, అవి వాతావరణంలోని వాయువులకు అందమైన, రంగురంగుల కాంతి ప్రదర్శనలను విడుదల చేస్తాయి.
స్పేస్‌క్రాఫ్ట్ , ఉపగ్రహాలు
[మార్చు]కరోనల్ మాస్ ఎజెక్షన్‌లు అంతరిక్షంలో ఉన్న అంతరిక్ష నౌకలు, ఉపగ్రహాలకు ముప్పు కలిగిస్తాయి. చార్జ్ చేయబడిన కణాల యొక్క పెరిగిన ప్రవాహం వ్యోమగాములకు రేడియేషన్ ప్రమాదాలకు దారి తీస్తుంది, ఉపగ్రహాలపై సున్నితమైన ఎలక్ట్రానిక్‌లను దెబ్బతీస్తుంది
రేడియేషన్ ఎక్స్పోజర్
[మార్చు]కరోనల్ మాస్ ఎజెక్షన్‌ల వంటి బలమైన సౌర సంఘటనల సమయంలో, సౌర శక్తి కణాలు పెరుగుతాయి, అంతరిక్షంలో వ్యోమగాములు, అధిక-ఎత్తులో ఉన్న విమానాలలో ప్రయాణీకులకు ఆరోగ్య ప్రమాదాలను కలిగిస్తాయి.
రాకాసి సీఎంఈ
[మార్చు]ఒక కరోనల్ మాస్ ఎజెక్షన్, దాని వెనుక అత్యంత వేగంగా వస్తున్న మరో సీఎంఈతో కలిసి భారీ కరోనల్ మాస్ ఎజెక్షన్ గా ఏర్పడుతుంది. దీనినే రాకాసి సీఎంఈ అంటారు.సీఎంఈలు భూమిని తాకినప్పుడు జియోమ్యాగ్నెటిక్‌ తుఫానులను సృష్టిస్తాయి. ఇవి భూ అయస్కాంత క్షేత్రంలో అలజడులకు కారణమవుతాయి,ఒక రాకాసి సీఎంఈ 2021 నవంబరులో భూమిని ఢీకొంన్నది ఇది భూ అయస్కాంత తుఫానుకు కారణమైంది. అలాగే, మార్చి, 2022 ఆగస్టులో, భారీ CMEలు భూమిని తాకాయి. సూర్యుడు 2024లో గరిష్ఠ సౌరశక్తిని చేరుకొనే దశలో ఏర్పడతాయి.
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ telugu, NT News (2023-07-18). "Cannibal CME | సూర్యుడి నుంచి భూమిపైకి దూసుకొస్తున్న రాకాసి తుఫాను.. టెలికమ్యూనికేషన్స్‌ నెట్‌వర్క్స్‌, శాటిలైట్లకు ముప్పు.. అసలేమిటిది?". www.ntnews.com. Retrieved 2023-07-19.
- ↑ "Coronal Mass Ejections". Drishti IAS (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2023-07-19.
- ↑ "Coronal mass ejection (CME) | Definition & Effects | Britannica". www.britannica.com (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2023-07-19.
- ↑ "Coronal Mass Ejections | NOAA / NWS Space Weather Prediction Center". www.swpc.noaa.gov. Retrieved 2023-07-19.
- ↑ "Space Technology 5". www.jpl.nasa.gov. Retrieved 2023-07-19.