కళామండలం కళ్యాణికుట్టి అమ్మ
కళామండలం కళ్యాణికుట్టి అమ్మ | |
|---|---|
 | |
| జననం | 1915 |
| మరణం | 1999 |
| జాతీయత | ఇండియన్ |
కళామండలం కళ్యాణికుట్టి అమ్మ (1915 - 1999) దక్షిణ భారతదేశంలోని కేరళకు చెందిన మోహినియాట్టం నృత్య కళాకారిణి. [1] రాష్ట్రంలోని మలప్పురం జిల్లాలోని తిరునావయకు చెందిన ఆమె, మోహినియాట్టంను ఒక దుర్భరమైన, దాదాపు అంతరించిపోయిన రాష్ట్రం నుండి ప్రధాన భారతీయ శాస్త్రీయ నృత్యంగా పునరుద్ధరించడంలో కీలక పాత్ర పోషించారు, దీనిని అధికారిక నిర్మాణం, అలంకరణగా మార్చారు.[2]
కేరళ కళామండలం ప్రారంభ బ్యాచ్ విద్యార్థులలో ఒకరైన కళ్యాణికుట్టి అమ్మ దివంగత కథకళి విద్వాంసుడు పద్మశ్రీ కళామండలం కృష్ణన్ నాయర్ ను వివాహం చేసుకున్నారు.[3]
కళ్యాణికుట్టి అమ్మ రచించిన రెండు పుస్తకాలలో , "మోహినియాట్టం - చరిత్ర , నృత్య నిర్మాణం" మోహినియాట్టం గురించి విస్తృతమైన, ఏకైక ప్రామాణిక డాక్యుమెంటేషన్ గా పరిగణించబడుతుంది. ఆమె శిష్యులలో ఆమె కుమార్తెలు శ్రీదేవి రాజన్, కళా విజయన్, మృణాళిని సారాభాయ్, దీప్తి ఓంచేరి భల్లా, స్మితా రాజన్ ఉన్నారు.[4]
కల్యాణికుట్టి అమ్మ జీవితం ఎన్నో మైలురాళ్లు, విజయాలతో నిండి ఉంది. 1938లో మహాకవి శ్రీ వల్లథోల్ ఆమెకు కావాయిత్రి (కవిత్వంలో విశిష్టతకు ఇచ్చిన బిరుదు) బిరుదును ప్రదానం చేశారు. 1940లో ఆమెకు శ్రీతో వివాహం జరిగింది. కృష్ణన్ నాయర్ (కథకళి విద్వాంసుడు). 1952 లో, వారు అలువాలో కేరళ కళాాలయాన్ని స్థాపించారు, తరువాత దానిని 1959 లో కొచ్చిన్లోని త్రిపునితురకు మార్చారు. 1972లో కేంద్ర సంగీత నాటక అకాడమీ నుంచి ఫెలోషిప్ పొందారు. 1974 లో, కేరళ సంగీత నాటక అకాడమీ, కేంద్ర సంగీత నాటక అకాడమీ రెండూ మోహినియాట్టంకు ఆమె చేసిన అమూల్యమైన కృషికి ఆమెను గౌరవించాయి. అదే సంవత్సరం కేంద్ర సంగీత నాటక అకాడమీ ఆమెకు గురు బిరుదును ప్రదానం చేసింది. 1980లో కేరళ కళామండలం నుంచి కీర్తి శంఘు అందుకున్నారు. 1982 లో కేరళ ఫైన్ ఆర్ట్స్ సొసైటీ ఆమెకు నాట్య ప్రవీణను ప్రదానం చేసింది. 1986లో కేరళ కళామండలం ఆమెను ఫెలోషిప్ తో సత్కరించింది. 1997 లో భారతీయ శాస్త్రీయ నృత్య ప్రపంచంలో ఆమె చేసిన కృషికి మధ్యప్రదేశ్ ప్రభుత్వం ప్రతిష్టాత్మక కాళిదాస పురస్కార్ ను ప్రదానం చేసింది. [5]
కేరళ సంగీత నాటక అకాడమీ అవార్డు (1974), [6] కేంద్ర సంగీత నాటక అకాడమీ అవార్డు రెండింటినీ గెలుచుకున్న కళ్యాణికుట్టి అమ్మ 1997-1998లో ప్రతిష్టాత్మక కాళిదాస సమ్మాన్ తో సత్కరించారు. ఆమె 1999 మే 12 న త్రిపునితురలో (దంపతులు స్థిరపడిన ప్రదేశం) తన 84 వ యేట మరణించారు. ఆమె కుమారుడు కలసాల బాబు సినిమా, టెలివిజన్ నటుడు కాగా, మనవరాలు స్మితా రాజన్ ప్రముఖ మోహినియాట్టం కళాకారిణి. [7]
ఈమెకు ప్రముఖ కవి వల్లథోల్ నారాయణ మీనన్ చేతుల మీదుగా 'కావయిత్రి' పురస్కారం లభించింది. [8] 1986లో కేరళ కళామండల ఫెలోషిప్ పొందారు. [9] 1992లో కేరళ సంగీత నాటక అకాడమీ ఫెలోషిప్ అందుకున్నారు.[10]
2019 లో ఆమె మనవరాలు స్మితా రాజన్ కళ్యాణికుట్టి అమ్మ జీవితం, రచనలపై డాక్టర్ వినోద్ మంకర దర్శకత్వంలో "మదర్ ఆఫ్ మోహినియాట్టం" అనే చిత్రాన్ని నిర్మించారు.
కళ్యాణికుట్టి అమ్మ మోహినియాట్టం కళను భారతదేశం దాటించింది. మొదటి రష్యన్ నృత్యకారిణి, మోహినియాట్టం, మిలానా సెవర్స్కాయ. [11] 1997లో మోహినియాట్టం సంప్రదాయాన్ని కొనసాగిస్తూ కళామండలం కల్యాణికుట్టి అమ్మ ఆమెను ఆశీర్వదించారు. రష్యాలోని సెయింట్ పీటర్స్‌బర్గ్‌ లో మిలానా సెవర్స్కయా సృష్టించబడింది, ఇది భారతదేశం వెలుపల మొట్టమొదటి పాఠశాల ఆఫ్ ఎడ్యుకేషన్ మోహినియాట్టం. ఆమె నాట్య థియేటర్ ను స్థాపించారు, అక్కడ ఆమె జ్ఞాపకార్థం అంకితం చేయబడిన నాటకంలో కళామండలం కళ్యాణికుట్టి అమ్మ కొరియోగ్రఫీని మీరు చూడవచ్చు. గురువు కళ్యాణికుట్టి అమ్మ జ్ఞాపకార్థం మిలానా సివర్స్కయా విడుదల చేసిన ఒక చిత్రంలో గాఢ వృద్ధాప్యంలో గురువు నృత్యం ఎలా నేర్పించారో చూడవచ్చు. [12]
బాహ్య లింకులు
[మార్చు]- కళామండలం కళ్యాణికుట్టి అమ్మ గురించి Archived 2012-02-10 at the Wayback Machine ఆర్కైవ్ చేయబడింది 10 ఫిబ్రవరి 2012 వద్ద వేబ్యాక్ మెషిన్
- ఐజీఎన్సీఏ డాక్యుమెంటేషన్లు
- [1]ఐజీఎన్సీఏ డాక్యుమెంటేషన్లు
ఇది కూడ చూడండి
[మార్చు]- కళామండలం కృష్ణన్ నాయర్
- నృత్యంలో భారతీయ మహిళలు
- స్మితా రాజన్
ప్రస్తావనలు
[మార్చు]- ↑ Sinha, Biswajit (2007). South Indian theatre (in ఇంగ్లీష్). Raj Publications. ISBN 9788186208540.
- ↑ Sahapedia (2017-02-15), Remembering Kalamandalam Kallyanikutty Amma, archived from the original on 2019-04-11, retrieved 2018-06-18
{{citation}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link) - ↑ Staff Reporter (2014-04-10). "Unsung legends who resurrected two dying arts of Kerala". The Hindu (in Indian English). ISSN 0971-751X. Retrieved 2018-06-17.
- ↑ "Profiles - KALYANIKUTTY AMMA". narthaki.com. Retrieved 2021-06-23.
- ↑ "Kalamandalam Kalyanikutty Amma who is considered as the mother". smitharajan.tripod.com. Retrieved 2024-03-27.
- ↑ "Kerala Sangeetha Nataka Akademi Award: Dance". Department of Cultural Affairs, Government of Kerala. Retrieved 26 February 2023.
- ↑ "Smitha Rajan". natyasutra.
- ↑ "Kalamandalam Kalyanikutty Amma who is considered as the mother". smitharajan.tripod.com. Retrieved 2021-06-23.
- ↑ "Mohini Attam – The Traditional Dance of Kerala!" (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). Retrieved 2018-06-18.
- ↑ "Dance". Department of Cultural Affairs, Government of Kerala. Retrieved 25 February 2023.
- ↑ "YOUTHEXPRESS 18/10/1996". www.milana-art.ru. Retrieved 2018-06-17.
- ↑ Milana Mandira Severskaya (2014-05-07), Mandira. Mohini Attam In Russia - true story., archived from the original on 2019-04-11, retrieved 2018-06-17
{{citation}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link)