క్రికెట్ పదకోశం - త-న

ఇది క్రికెట్ క్రీడలో ఉపయోగించే సాంకేతిక పదకోశం. సాంకేతిక పదాలు క్రికెట్ కు సంబంధించి చాల వరకు ఆంగ్లభాష లోనే ప్రాచుర్యంలో ఉన్నాయి. తెలుగులో సమానార్ధాలు ఉండక పోవచ్చు. అందుకని  ఈ సాంకేతిక పదాలకు తెలుగు సమానార్ధాలే (ఉంటే) కాకుండా వివరణ క్లుప్తం గా క్రికెట్ సందర్భానికి తగినట్లుగా ఇవ్వడం జరిగింది.

సాంకేతిక పదాలు వాటి అర్ధాలు లేదా వివరణలు ఆంగ్ల వికీపీడియా Glossary of cricket terms నుండి తీసుకున్నాము. వేరే తీసుకున్న పదాలకు ఆధారము (source) ప్రస్తావనాలలో పేర్కొన్నాము.

పదాలు తెలుగు అక్షర క్రమంలో సాంకేతిక పదం ఉచ్చారణ అనుసరించి ఇచ్చాము. ఉదాహరణకి - "బౌలింగ్" ను "బ" అక్షరం లో చూడవచ్చు. "వికెట్" ను W లో కాకుండా "వ" లో ఇవ్వడం జరిగింది.

ఆ-అః క-ఙ చ-ణత-న ప-మ య-ఱ

త

తీస్రా (Teesra)

ఫింగర్ స్పిన్ బౌలర్ ద్వారా బ్యాక్ స్పిన్ డెలివరీ.

త్రీ పీట్స్ (Three-peat) క్రీడలలో (ముఖ్యంగా ఉత్తర అమెరికాలో), మూడు-పీట్ లు అంటే  వరుసగా మూడు ఛాంపియన్‌షిప్‌లు లేదా టోర్నమెంట్‌లను గెలుచుకోవడము.

థ

థర్డ్ మాన్ (Third man)

స్లిప్, గల్లీ ప్రాంతాలను దాటి ఆఫ్-సైడ్‌లో వికెట్ కీపర్ వెనుక స్థానం

థర్డ్ అంపైర్ (Third umpire)

సందేహం వచ్చినప్పుడు ఇద్దరు ఆన్-ఫీల్డ్ అంపైర్లు ఒక ఆఫ్-ఫీల్డ్ అంపైర్, టెలివిజన్ మానిటర్‌ వంటి పరికరాలతో తన సమీక్ష ను ఇస్తాడు

న

నెగటివ్ బౌలింగ్ (Negative bowling):

బ్యాటర్‌ను స్కోర్ చేయకుండా నిరోధించడానికి (ముఖ్యంగా టెస్ట్ మ్యాచ్‌లలో) బ్యాటర్ లెగ్ సైడ్ డౌన్ బౌలింగ్ చేయడం.

నెల్సన్ (Nelson):

వికెట్‌లోని మూడు స్టంప్‌లను (బెయిల్స్ తొలగించబడినట్లుగా) పోలి ఉండటం వల్ల స్కోరు 111 దురదృష్టకరంగా భావిస్తారు. ఒక జట్టు లేదా వ్యక్తిగత బ్యాటర్ అవుట్‌కి దారితీసే అవకాశం ఉంది అనుకుంటారు. 222 333 స్కోర్‌లను వరుసగా డబుల్ నెల్సన్, ట్రిపుల్ నెల్సన్ అని పిలుస్తారు.

నెర్వస్ నైంటీస్ (Nervous nineties):

చాలా మంది ఆటగాళ్ళు ఇన్నింగ్స్ లో స్కోరు 90 - 99 మధ్య కాలంలో భయంతో బ్యాటింగ్ చేస్తారు. ఎందుకంటే వారు సెంచరీని చేరుకోకముందే ఔట్ అవుతారని ఆందోళన చెందుతారు. ఫీల్డింగ్ కెప్టెన్ మానసిక ఒత్తిడిని పెంచడానికి తరచుగా అటాకింగ్ ఫీల్డ్‌ను ఏర్పాటు చేస్తాడు. కొంతమంది ఆటగాళ్ళు తొంభైలలో ఔట్ అయ్యే అవకాశం ఉంది.

నెట్స్ (Nets)

మూడు వైపులా వల (నెట్) తో చుట్టుముట్టబడిన పిచ్. దీనిని బ్యాటర్లు, బౌలర్లు ప్రాక్టీస్ కోసం ఉపయోగిస్తారు.

నెట్ రన్ రేట్ (Net run rate - NRR)

ఇది ఎక్కువ క్రికెట్ జట్లు, ముఖ్యంగా ఒకరోజు అంతర్జాతీయ పోటీ లో దిగినప్పుడు గణన చేస్తారు. రన్ రేట్ అంటే పోటీ అంతటా ఆజట్టు ఓవర్‌కు సాధించిన సగటు పరుగులు. అంటే ఆ జట్టుపై సాధించిన ఓవర్‌కు సగటు పరుగుల నుండి తీసివేయడం ద్వారా జట్టు నెట్ రన్ రేట్ లెక్కించబడుతుంది. అంటే ఒక మ్యాచ్‌లో, ఒక జట్టు స్కోర్ చేసిన సగటు రన్ రేట్ నుంచి , వారి ప్రత్యర్థి జట్టు స్కోర్ చేసిన సగటు రన్ రేట్ ను తీసివేస్తే వచ్చే ఫలితము NRR . ఒక సిరీస్‌లో, ఒక జట్టు NRR (స్కోర్ చేసిన మొత్తం పరుగులు) / (మొత్తం ఓవర్‌లు) – (మొత్తం పరుగులు ఇవ్వబడ్డాయి) / (బౌల్డ్ చేసిన మొత్తం ఓవర్‌లు).

ఉదాహరణకి - 1999 ప్రపంచ కప్‌లో దక్షిణాఫ్రికా నెట్ రన్-రేట్. గ్రూప్ దశలలో గ్రూప్ A పాయింట్ల పట్టికలో దక్షిణాఫ్రికా జాబితా -

టోర్నీలో ఇప్పటివరకు దక్షిణాఫ్రికా 3 మ్యాచ్ లు ఆడి గెలిచింది

1. భారత్‌పై 47.2 ఓవర్లలో 254 పరుగులు (6 వికెట్లకు).
2. శ్రీలంకపై 50 ఓవర్లలో 199 పరుగులు (9 వికెట్లకు).
3. ఇంగ్లండ్‌పై 50 ఓవర్లలో 225 పరుగులు (7 వికెట్లకు). మూడు ఆటలలో , దక్షిణాఫ్రికా మొత్తం 147.2 ఓవర్లు, 678 పరుగులు చేసింది (వాస్తవానికి 147.333 ఓవర్లు), 678/147.333 లేదా 4.602 rpo రేటు.

దక్షిణాఫ్రికాతో ప్రత్యర్థి జట్లు

1. భారత్, 50 ఓవర్లలో 253 (5 వికెట్లకు).
2. శ్రీలంక 35.2 ఓవర్లలో 110 పరుగులకు ఆలౌటైంది.
3. ఇంగ్లండ్ 41 ఓవర్లలో 103 పరుగులకు ఆలౌటైంది. శ్రీలంక , ఇంగ్లండ్ విషయానికొస్తే, వారి నిర్ణీత 50 ఓవర్లు ముగిసేలోపు వారు ఆలౌట్ అయినందున, వారు పూర్తి 50 ఓవర్లలో తమ పరుగులు చేసినట్లుగా రన్ రేట్ లెక్కించబడుతుంది.

అందువల్ల, మొదటి మూడు గేమ్‌లలో దక్షిణాఫ్రికాపై స్కోర్ చేయబడిన రన్-రేట్ మొత్తం 50 + 50 + 50 = 150 ఓవర్లలో 466 పరుగులు,

466/150 లేదా 3.107 rpo రేటు ఆధారంగా లెక్కించబడుతుంది.

NET-RR నికర రన్-రేట్ = 4.602 - 3.107 రన్-రేట్ = +1.495

న్యూ బాల్ (New ball)

ప్రొఫెషనల్ క్రికెట్‌లో, ప్రతి ఇన్నింగ్స్ ప్రారంభంలో కొత్త బంతిని ఉపయోగిస్తారు. సమయానుకూలమైన మ్యాచ్‌లలో, ఫీల్డింగ్ కెప్టెన్ 80 ఓవర్లు దాటిన తర్వాత మరొక కొత్త బంతిని తీసుకునే అవకాశం ఉంటుంది. కొత్త బంతి సాధారణంగా పాత బంతి కంటే గట్టిగా ఉండి మెరుస్తూ ఉంటుంది. గాలిలో వేగంగా కదులుతుంది (పేస్ బౌలింగ్‌కు అనుకూలంగా ఉంటుంది), కొన్ని ఓవర్ల పాలిషింగ్ తర్వాత స్వింగ్ కావచ్చు. దీనికి విరుద్ధంగా, పాత బంతి మెత్తగా, గరుకుగా ఉంటుంది. సాధారణంగా రివర్స్ స్వింగ్, స్పిన్ బౌలింగ్‌కు అనుకూలంగా ఉంటుంది.

నైట్ వాచ్ మాన్ (Nightwatchman):

(ఫస్ట్-క్లాస్ గేమ్‌లో) కాంతి మసకబారుతున్నప్పుడు మరుసటి రోజు ఆట కోసం విలువైన బ్యాటర్‌లను ఆడే వీలు కల్పించడానికి, రోజులో మిగిలిన ఓవర్‌లను ఆడేందుకు లోయర్ ఆర్డర్ బ్యాటర్ పంఫుతారు.

నో బాల్ (No-ball)

బ్యాటింగ్ చేసే జట్టుకు ఒక అదనపు పాయింట్ లభిస్తుంది. బౌలర్ ఆ ఓవర్‌లో మరొక బంతిని వేయాలి నో-బాల్‌లో బాటర్ ని ఔట్ చేయలేడు.

నో మాన్'స్ ల్యాండ్ (No man's land):

ఫీల్డర్ ఒక పరుగుని ఆపలేని లేదా బౌండరీని ఆపలేని ఫీల్డ్ ప్రాంతం.

నో రిజల్ట్ (No result):

పరిమిత ఓవర్ల మ్యాచ్ లలో సాధారణంగా వర్షం ఆలస్యం కారణంగా ఏర్పడే ఫలితం. దీనిలో ప్రతి జట్టు ఫలితం నమోదు చేయడానికి అవసరమైన కనీస ఓవర్లను ఆడదు. ఇది సాధారణంగా డ్రాతో సమానం, కానీ కాదు. కొన్ని గణాంకాల రికార్డింగ్‌లో తేడా ఉంటుంది.

నాన్ స్ట్రైకర్ (Non-striker):

బౌలింగ్ చేసే వైపు నిలబడిన బ్యాటర్.

నాట్ అవుట్ (Not out):

1.ముఖ్యంగా ఆట పూర్తిఅయినప్పుడు, ఇంకా అవుట్ కాని బ్యాటర్.

2. అంపైర్ వికెట్ కోసం అప్పీల్‌ను తిరస్కరించినప్పుడు పలికే మాట.