గొలుసు పంపు

వికీపీడియా నుండి
Jump to navigation Jump to search
Al-Jazari's hydropowered saqiya chain pump in 1206.
Two types of hydraulic-powered chain pump from the Chinese encyclopedia Tiangong Kaiwu (1637), written by Song Yingxing.

గొలుసు పంపు అనగా ఒక రకమైన నీటి పంపు. ఇందులో అనేక వృత్తాకార చట్రాలను ఒకదాని తరువాత ఒకటి వరుసగా అమర్చబడి ఉంటాయి.

ఈ గొలుసులో ఒక భాగం నీటిలో మునిగి ఉంటుంది. ఈ గొలుసు దాని చట్రం వ్యాసం కన్నా ఎక్కువ వ్యాసం గల ఒక గొట్టం గుండా అమర్చబడి ఉంటుంది. ఈ గొలుసు నిరంతరం తిరగడం మూలంగా గొలుసులోని చట్రాల ద్వారా నీరు పైకి వస్తుంది.

అందువలన ఈ గొలుసు తిరిగినపుడు దీనికున్న పాత్రలు పల్లంలోనున్న నీటివనరు లోపలికి మునిగి నీటిని నింపుకొని గట్టునున్న కాలువలకు చేరవేస్తాయి. ఈ చైన్ పంపులను ప్రాచీన మధ్య ప్రాచ్యం, ఐరోపా, చైనా, ప్రాచీన ఈజిప్ట్ లలో శతాబ్దాలుగా ఉపయోగించారు.

చరిత్ర[మార్చు]

ఈ పరికరం యొక్క ప్రారంభ ఆధారాలు 700 B.C ల లోణి బాబిలోనియా గ్రంథాలలో ఉన్నాయి. ఈ పంపులు సాధారణంగా మానవులు లేదా జంతువుల శక్తి ద్వారా నడపబడేవి.[1] ఈ పంపులు 200 B.C ప్రాంతంలో పురాతన ఈజిప్టు లో కూడా ఉన్నట్లు ఆధారాలున్నాయి. ఇవి గేర్లతో నడిచినట్లు ఆధారాలున్నాయి.

ఒక రకమైన గొలుసు పంఫును ప్రాచీన గ్రీకులు, రోమల్ను ఉపయోగించారు. వారు కొన్ని సార్లు ఈ గొలుసుకు కుండలు, గరిటెలు వంటివి అమర్చారు. 2వ శతాబ్దంలో దీనిని లండన్ భద్రపరిచారు.[2] 2వ శతాబ్దంలో ఈ పరికరం గురించి ఫిలో ఆఫ్ బైజాంటియో తన రచనలలో ప్రస్తావించాడు. [3] 30 B.C. లో విట్రవస్ అనే చరిత్రకారుడు ఈ పరికరం గురించి ప్రస్తావించాడు. 1వ శతాబ్దంలో నేమీ సరస్సు లో రోమన్లు ఉపయోగించారు. .[4][5]

ఈ గొలుసు పంపులను యూరోపియన్లు పురరుజ్జీవన కాలంలో ఖనిజాలను తీయడానికి, ఉపయోగించారు. [6]

ఇవి కూడా చూడండి[మార్చు]

తాడు పంపు

మూలాలు[మార్చు]

  1. Joseph Needham, Science and Civilisation in China 4(2) (1965), p. 352.
  2. Blair, Ian; Spain, Robert; Taylor, Tony (2019-04-08), Bouet, Alain (ed.), "The technology of the 1st – and 2nd – century roman bucket chains from London: from excavation to reconstruction", Aquam in altum exprimere : Les machines élévatrices d’eau dans l’Antiquité, Scripta Antiqua (in ఇంగ్లీష్), Pessac: Ausonius Éditions, pp. 85–114, ISBN 978-2-35613-295-6, retrieved 2021-11-03
  3. "The chained pump of Philon (mangani)". kotsanas.com. Archived from the original on 2021-11-03. Retrieved 2021-11-03.
  4. Robinson, Damian. Maritime Archaeology and AncientTrade in the Mediterranean. Oxford Centre for Maritime Archaeology Monograph. pp. 43–44.
  5. Needham, Volume 4, Part 2, p. 109.
  6. G. Agricola, In Re Metallica, <page needed>.