చెన్నకేశవ దేవాలయం, హుల్లేకెరె
చెన్నకేశవ దేవాలయం | |
|---|---|
Hindu temple | |
 చెన్నకేశవ దేవాలయం (1163 A.D.) హాసన్ జిల్లాలోని హుల్లేకెరె వద్ద | |
| Country |  India |
| Time zone | UTC+5:30 |
మహా విష్ణువుకు అంకితం చేయబడిన చెన్నకేశవ దేవాలయం కర్ణాటకలోని అరసికెరె తాలూకాలోని హుల్లేకెరె గ్రామంలో ఉంది. ఇది వాణిజ్య పట్టణం అరసికెరె నుండి 22 కిమీ దూరంలో ఉంది. ఇది 1163 A.D.లో హొయసల సామ్రాజ్యం రాజు నరసింహ I మంత్రిచే నిర్మించబడింది. కళా చరిత్రకారుడు ఆడమ్ హార్డీ నిర్మాణ శైలిని సూక్ష్మ విమానాలతో ఒకే మందిరం (విమాన) నిర్మాణంగా వర్గీకరించారు, ప్రాథమిక నిర్మాణ సామగ్రిగా సబ్బు రాయిని వాడారు. ఈ కట్టడం కర్నాటక రాష్ట్ర ఆర్కియాలజికల్ సర్వే ఆఫ్ ఇండియాచే రక్షించబడుతుంది.[1]
ఆలయ ప్రణాళిక
[మార్చు]ఈ దేవాలయం హొయసల కాలం నాటి నిర్మాణానికి సంబంధించిన అన్ని ప్రాథమిక లక్షణాలను కలిగి ఉంది. కళా చరిత్రకారుడు గెరార్డ్ ఫోకెమా ప్రకారం, ఒకే విమాన (సెల్ లేదా పుణ్యక్షేత్రం) నిర్మాణం కావడంతో ఇది ఏకకూట ప్రణాళిక (పుణ్యక్షేత్రం మీదుగా శిఖర అని పిలువబడే టవర్)గా అర్హత పొందింది. ఆలయ ప్రవేశం బహిరంగ స్తంభాల హాలు లేదా వాకిలి (ముఖమంటప) తర్వాత మూసి ఉన్న హాలు (మంటప లేదా నవరంగ) ద్వారా ఉంటుంది. వాకిలి ఇరువైపులా సగం స్తంభాలు, పారాపెట్‌లచే కూడిన గుడారాన్ని కలిగి ఉంటుంది. పారాపెట్ గోడలు, సీలింగ్, ప్రవేశ ద్వారం, స్తంభాలపై ఉన్న ఆకృతి గమనించదగినది. మందిరం లోపలి గోడలు చతురస్రాకారంగా, సాదాగా ఉంటాయి, ఇక్కడ బయటి గోడలు (చదరంగా కూడా) అనేక రూపాలను కలిగి ఉంటాయి, వీటిలో కీర్తిముఖ, ఏడికులా (చిన్న అలంకార టవర్లు), రిలీఫ్‌లో దేవతలు, సగం పైలస్టర్‌లు ఉన్నాయి. మూసివున్న హాలు ఒక వెస్టిబ్యూల్ (సుఖానాసి అని పిలుస్తారు) ద్వారా గర్భగుడికి కలుపుతుంది. వసారా కూడా గుడిపై ఉన్న గోపురం తక్కువ పొడుచుకు వచ్చినట్లుగా కనిపించే టవర్‌గా ఉంటుంది. కాంపాక్ట్ క్లోజ్డ్ హాల్ పైకప్పుకు నాలుగు లాత్ టర్న్ స్తంభాలు కలుపబడి ఉంటాయి, ఇవి పైకప్పును అలంకరించబడిన తొమ్మిది బేలుగా విభజించాయి.[2][3][4]
ప్రధాన టవర్ పైభాగంలో కలశం, ఒక పెద్ద అలంకరించబడిన గోపురంపై ఉన్న ఒక అలంకారమైన నీటి కుండ వంటి నిర్మాణం ఉంది. ఈ గోపురం ఆలయంలో అతిపెద్ద శిల్పం పరిమాణం 2m x 2m ఉంటుంది. వెస్టిబ్యూల్‌పై ఉన్న టవర్‌పై (సుఖానాసి అని కూడా పిలుస్తారు, ఫోకెమా దీనిని "ముక్కు" అని కూడా పిలుస్తారు) ఒక సింహాన్ని కత్తితో పొడిచిన ఒక రాజ యోధుడు (పురాణాల ప్రకారం ఇది సామ్రాజ్య స్థాపకుడు సాలా అని పురాణాల ప్రకారం) హోయసల చిహ్నం ఉంది. కళా చరిత్రకారుడు పెర్సీ బ్రౌన్ ప్రకారం, టవర్ రూపకల్పన హోయసల కళకు ఒక విశిష్ట లక్షణం. బ్రౌన్ ప్రకారం, మందిరం గోడలోని అలంకార వివరాలు టవర్ ద్వారా తెలుసుకోవచ్చు. టవర్ అలంకార శ్రేణులుగా విభజించబడింది, ప్రతి శ్రేణి ఎత్తు తగ్గుతుంది. "గొడుగు" వంటి నిర్మాణంలో ముగుస్తుంది.
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ "Alphabetical List of Protected Monuments-List of State Protected". Archaeological Survey of India, Government of India. Indira Gandhi National Center for the Arts. Retrieved 9 November 2014.
- ↑ Foekema (1996), p.27
- ↑ Brown in Kamath (1980), pp.134-135
- ↑ Brown in Kamath (1980), p.134