చెన్నై మెట్రో
 | ఈ వ్యాసాన్ని లేదా విభాగాన్ని సృష్టిస్తున్నారు, లేదా పెద్దయెత్తున విస్తరిస్తున్నారు. ఈ పేజీలో తగు మార్పుచేర్పులు చేసి దీని నిర్మాణానికి సంహకరించేందుకు మిమ్మల్ని కూడా ఆహ్వానిస్తున్నాం. ఈ వ్యాసంలో లేదా విభాగంలో 24 గంటల పాటు దిద్దుబాట్లేమీ జరక్కపోతే, ఈ మూసను తీసివేయండి. ఈ మూసను పెట్టినది మీరే అయితే, మీరు చురుగ్గా దిద్దుబాట్లు చేస్తూ ఉంటే, ఈ మూసను తీసేసి, దీని స్థానంలో మీరు దిద్దుబాట్లు చేసే సెషన్లో మాత్రమే {{in use}} అనే మూసను పెట్టండి. మూస పరామితులను వాడేందుకు లింకుపై నొక్కండి.
ఈ article లో చివరిసారిగా దిద్దుబాట్లు చేసినది: Sree1959 (talk | contribs) 40 గంటల క్రితం. (Update timer) |
| చెన్నై మెట్రో Chennai Metro | |||
|---|---|---|---|
 | |||
 | |||
| Background | |||
| Owner | చెన్నై మెట్రో రైల్ లిమిటెడ్ (సి.ఎం.ఆర్.ఎల్)[1] | ||
| Locale | చెన్నై, భారతదేశం | ||
| Transit type | మెట్రోరైలు | ||
| Number of lines | 5 (దశలు 1 & 2) | ||
| Number of stations | 41 (దశ 1 + పొడిగింపు) | ||
| Annual ridership | 7.07 కోటి (2023) | ||
| Chief executive | శ్రీ. ఎం.ఏ. సిద్ధిక్, ఐ.ఏ.ఎస్. | ||
| Headquarters | చెన్నై | ||
| Website | అధికారిక వెబ్‌సైటు | ||
| Operation | |||
| Began operation | 29 జూన్ 2015 | ||
| Operator(s) | చెన్నై మెట్రో రైల్ లిమిటెడ్ (సి.ఎం.ఆర్.ఎల్) | ||
| Number of vehicles | 42 (దశలు 1) | ||
| Train length | 86.5 మీ. | ||
| Headway | 117.046 km (72.73 mi) [దశ 1 + పొడిగింపు + దశ 2] | ||
| Technical | |||
| Track gauge | ప్రామాణిక గేజ్ | ||
| Electrification | 25 కేవి, 50 హెర్ట్స్ ఏసి ఎగువ గొలుసు ద్వారా | ||
| Top speed | 80 km/h (50 mph) | ||
| |||
.svg)
చెన్నై మెట్రో చెన్నై నగరానికి (భారత దేశం) సేవలందిస్తున్న వేగవంతమైన రవాణా వ్యవస్థ. ఈ నెట్‌వర్క్ రెండు రంగుల-కోడెడ్ పంక్తులు కలిగి ఉంటుంది. దీని ప్రస్తుత పొడవు 54 కి.మీ (33.5 మైళ్లు). ఇది భారతదేశంలో ఐదవ పొడవైన మెట్రో వ్యవస్థ. ఇది చెన్నై మెట్రో రైల్ లిమిటెడ్ (సి.ఎం.ఆర్.ఎల్) పేరుతో భారత ప్రభుత్వం మరియు తమిళనాడు ప్రభుత్వం యొక్క జాయింట్ వెంచర్ ద్వారా నిర్మించబడింది మరియు నిర్వహించబడుతుంది. సిస్టమ్ ప్రామాణిక గేజ్‌ని ఉపయోగిస్తుంది మరియు ఇది భూగర్భ మరియు ఎలివేటెడ్ స్టేషన్ల మిశ్రమాన్ని కలిగి ఉంది.
2007-08లో మెట్రోకు సంబంధించిన ప్రణాళిక ప్రారంభమైంది. అయితే, నిర్మాణం ఫిబ్రవరి 2009లో మాత్రమే ప్రారంభమైంది. 2014లో టెస్టింగ్ ప్రారంభమైంది మరియు జనవరి 2015లో మెట్రో రైల్ సేఫ్టీ కమిషనర్ ద్వారా కార్యకలాపాలను ఆమోదించారు. గ్రీన్ లైన్‌లో అలందూర్ మరియు కోయంబేడు స్టేషన్ల మధ్య వాణిజ్య కార్యకలాపాలు 29 జూన్ 2015న ప్రారంభమయ్యాయి. గ్రీన్ లైన్ కార్యకలాపాలు 21 సెప్టెంబర్ 2016న చెన్నై అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయానికి విస్తరించబడ్డాయి. 14 మే 2017న, తిరుమంగళం మరియు నెహ్రూ పార్క్ మధ్య మొదటి భూగర్భ విభాగంలో వాణిజ్య కార్యకలాపాలు ప్రారంభమయ్యాయి. ఇది 25 మే 2018న చెన్నై సెంట్రల్‌కు పొడిగించబడింది.
సైదాపేట మరియు ఏజి-డిఎంఎస్ మధ్య బ్లూ లైన్‌లో కార్యకలాపాలు మే 2018లో ప్రారంభమయ్యాయి. ఏజి-డిఎంఎస్-నుండి వాషెర్‌మాన్‌పేట వరకు బ్లూ లైన్ యొక్క భూగర్భ విస్తరణ 10 ఫిబ్రవరి 2019 నుండి కార్యకలాపాలు ప్రారంభించింది. దీంతో మెట్రో ఫేజ్ 1 పూర్తయింది. ఇప్పుడు, 116.1 కి.మీ. (72.14 మైళ్లు) పొడవుతో మరో మూడు లైన్లు రెండవ దశలో నిర్మాణంలో ఉన్నాయి. చెన్నై మెట్రో మాస్ ర్యాపిడ్ ట్రాన్సిట్ సిస్టమ్‌ను చేపట్టాలని యోచిస్తోంది.[2]
చరిత్ర[మార్చు]
చెన్నైలో స్థాపించబడిన ఒక ఉప-నెట్‌వర్క్ 1931లో చెన్నై బీచ్ నుండి తాంబరం వరకు ఒకే-మీటర్ గేజ్ లైన్‌తో పనిచేయడం ప్రారంభించింది. చెన్నై సెంట్రల్‌ను అరక్కోణం మరియు గుమ్మిడిపూండితో కలుపుతూ 1985లో మరో రెండు లైన్లు జోడించబడ్డాయి[3]. 1965లో, ప్రణాళికా సంఘం ఇప్పటికే ఉన్న రవాణా సౌకర్యాల సమర్ధత మరియు పరిమితులను అధ్యయనం చేయడానికి మరియు అంచనా వేయడానికి, వివిధ రవాణా మార్గాల సాధ్యాసాధ్యాలను నిర్ణయించడానికి మరియు చెన్నైతో సహా ప్రధాన నగరాల్లో రవాణా సౌకర్యాల అభివృద్ధికి దశలవారీ కార్యక్రమాలను సిఫార్సు చేయడానికి ఒక బృందాన్ని ఏర్పాటు చేసింది[4]. ఫలితంగా, చెన్నై మాస్ రాపిడ్ ట్రాన్సిట్ సిస్టమ్ యొక్క మొదటి దశ, చెన్నై బీచ్ మరియు తిరుమయిలై మధ్య భారతదేశపు మొట్టమొదటి ఎలివేటెడ్ లైన్, 2007లో వేలచేరి వరకు పొడిగింపుతో 1995లో ప్రారంభించబడింది[5]. 2007లో, ఢిల్లీ మెట్రో తరహాలో చెన్నైకి ఆధునిక మెట్రో రైలు వ్యవస్థను ప్లాన్ చేశారు[6].
నిర్మాణం[మార్చు]
దశ 1[మార్చు]
2007-08లో, ఢిల్లీ మెట్రో రైల్ కార్పొరేషణ్ (డి.ఎం.ఆర్.సి.) చెన్నైలో మెట్రో వ్యవస్థ అమలుపై వివరణాత్మక ప్రాజెక్ట్ నివేదికను తయారు చేసే బాధ్యతను అప్పగించింది[7]. చెన్నై మెట్రో నెట్‌వర్క్ కోసం డి.ఎం.ఆర్.సి. ఏడు లైన్లను ప్లాన్ చేసింది. మొదటి దశ 45.1 కి.మీ. (28.02 మైళ్లు) రెండు లైన్లు 25 కి.మి. (15.53 మైళ్లు) భూగర్భంలో విస్తరించి ఉన్నాయి. నవంబర్ 7, 2007న, ఇది భారత ప్రభుత్వంచే ఆమోదించబడింది[8]. 7 నవంబరు 2007న, చెన్నై మెట్రో రైల్ లిమిటెడ్ (సి.ఎం.ఆర్.ఎల్.), ప్రాజెక్ట్‌ను అమలు చేయడానికి జాయింట్ వెంచర్‌గా భారత ప్రభుత్వం మరియు తమిళనాడు ప్రభుత్వం ఏర్పాటు చేసిన ప్రత్యేక ప్రయోజన సంస్థ[7]. ప్రణాళికా సంఘం ఈ ప్రాజెక్టుకు 16 ఏప్రిల్ 2008న సూత్రప్రాయంగా ఆమోదం తెలిపింది.[9] మొదటి దశ యొక్క అంచనా మూల వ్యయం ₹3,770 కోట్లు ($470 మిలియన్లు) ఇందులో 57% జపాన్ ఇంటర్నేషనల్ కోఆపరేషన్ ఏజెన్సీ ద్వారా రుణం పొందింది[10].
ఫిబ్రవరి 2009లో, ఇన్నర్ రింగ్ రోడ్డు వెంబడి 4.5 కి.మీ (2.80 మైళ్ళు) పొడవైన వయాడక్ట్ నిర్మాణానికి ₹199 కోట్ల ($25 మిలియన్) కాంట్రాక్ట్ ఇవ్వబడింది మరియు ఎలివేటెడ్ వయాడక్ట్ కోసం పునాది రాయితో 10 జూన్ 2009న నిర్మాణం ప్రారంభమైంది కోయంబేడు మధ్య మరియు అశోక్ నగర్ స్ట్రెచ్.[11][12] మార్చి 2009లో, ప్రాజెక్ట్‌పై సాంకేతిక సలహా కోసం ఫ్రెంచ్ కంపెనీ ఏజిస్ నేతృత్వంలోని ఐదు కంపెనీల కన్సార్టియంకు $30 మిలియన్ల కాంట్రాక్టు ఇవ్వబడింది[13]. ఆగస్ట్ 2010లో, రోలింగ్ స్టాక్‌ను సరఫరా చేసే కాంట్రాక్ట్ ఆల్‌స్టోమ్‌కు $243 మిలియన్లకు ఇవ్వబడింది[14][15]
జనవరి 2011లో, లార్సెన్ & టూబ్రో మరియు ఆల్‌స్టోమ్ మధ్య జాయింట్ వెంచర్‌కు ట్రాక్ పనులు మరియు కోయంబేడులో డిపో రూపకల్పన మరియు నిర్మాణం కోసం ₹449.22 కోట్ల ($56 మిలియన్లు) ఒప్పందం లభించింది.[16][17]
మూలాలు[మార్చు]
- ↑ "చెన్నై మెట్రో రైల్ లిమిటెడ్ హోమ్ పేజీ" [Home Page of Chennai Metro Rail Limited] (in ఇంగ్లీష్). Chennaimetrorail.gov.in. Archived from the original on 2015-04-07. Retrieved 2024-04-12.
- ↑ యు, తేజోన్మయం (2022-02-03). "ఎం.ఆర్.టి.ఎస్ లైన్‌ను చెన్నై మెట్రో రైల్ స్వాధీనం చేసుకుంది; కొత్త మెరుగుదలలు ప్రణాళిక" [Chennai metro rail’s takeover of MRTS line on track; new improvements planned]. టైమ్స్ అఫ్ ఇండియా (in ఇంగ్లీష్). చెన్నై. Retrieved 2024-04-11.
- ↑ చెన్నై డివిజన్, ఎస్.ఆర్ [Chennai Division, SR] (PDF) (Report) (in ఇంగ్లీష్). దక్షిణ రైల్వే. Archived (PDF) from the original on 15 డిసెంబరు 2023. Retrieved 13 ఏప్రిల్ 2024.
- ↑ చెన్నైలో మాస్ రాపిడ్ ట్రాన్సిట్ సిస్టమ్ యొక్క ప్రణాళిక, అమలు మరియు నిర్వహణ [Planning, execution and operation of Mass Rapid Transit System, Chennai] (PDF) (Report) (in ఇంగ్లీష్). కంప్ట్రోలర్ అండ్ ఆడిటర్ జనరల్ ఆఫ్ ఇండియా. Retrieved 13 ఏప్రిల్ 2024.
- ↑ "ఎం.ఆర్.టి.ఎస్. సేవలు పొడిగించబడ్డాయి" [MRTS services extended]. బిసినెస్ లైన్ (in ఇంగ్లీష్). 27 జనవరి 2004. Archived from the original on 29 అక్టోబరు 2013. Retrieved 13 ఏప్రిల్ 2024.
- ↑ "మెట్రో సాంకేతిక విజయమే కాదు ఆర్థికంగా కూడా విజయం సాధించిందివ్" [Metro is a financial success, not just a technological one]. మింట్ (in ఇంగ్లీష్). 11 సెప్టెంబరు 2007. Archived from the original on 13 నవంబరు 2019. Retrieved 13 ఏప్రిల్ 2024.
- ↑ 7.0 7.1 "చెన్నై మెట్రో రైల్ తరచుగా అడిగే ప్రశ్నలు" [Chennai Metro Rail FAQ] (in ఇంగ్లీష్). చెన్నై మెట్రో. Archived from the original on 27 ఫిబ్రవరి 2018. Retrieved 13 ఏప్రిల్ 2024.
- ↑ "చెన్నై మెట్రో రైలు 3 కారిడార్లను 35 కి.మీ వరకు పొడిగించే అవకాశం ఉంది" [3 Corridors in Chennai Metro Rail May be Extended by 35km]. ది న్యూ ఇండియన్ ఎక్స్ప్రస్స్ (in ఇంగ్లీష్). 26 నవంబరు 2015. Archived from the original on 23 ఏప్రిల్ 2023. Retrieved 13 ఏప్రిల్ 2024.
- ↑ "చెన్నైలో మెట్రో రైలుకు కేంద్రం ఆమోదం తెలిపింది" [Center nod for Metro Rail in Chennai]. ది టైమ్స్ ఆఫ్ ఇండియా (in ఇంగ్లీష్). 16 ఏప్రిల్ 2008. Archived from the original on 25 జూన్ 2008. Retrieved 13 ఏప్రిల్ 2024.
- ↑ "చెన్నై మెట్రో రైల్ లిమిటెడ్ ప్రాజెక్ట్ స్థితి" [Project status of Chennai Metro Rail Limited] (in ఇంగ్లీష్). చెన్నై మెట్రో. Archived from the original on 26 సెప్టెంబరు 2016. Retrieved 14 ఏప్రిల్ 2024.
- ↑ "చెన్నై మెట్రో రైల్ ఆర్డర్‌ను సోమా ఎంటర్‌ప్రైజెస్ గెలుచుకుంది" [Soma Enterprise bags Chennai Metro Rail order]. ఫ్రీ ప్రెస్ (in ఇంగ్లీష్). 19 ఫిబ్రవరి 2009. Archived from the original on 24 అక్టోబరు 2012. Retrieved 15 ఏప్రిల్ 2024.
- ↑ "ఎలివేటెడ్ వయాడక్ట్‌ల నిర్మాణానికి సి.ఎం.ఆర్.ఎల్. బిడ్‌లను ఆహ్వానిస్తుంది" [CMRL invites bids for construction of elevated viaducts] (in ఇంగ్లీష్). నేడు ప్రాజెక్టులు. 25 ఆగస్టు 2009. Archived from the original on 15 జూలై 2011. Retrieved 15 ఏప్రిల్ 2024.
- ↑ రమేష్, నిరంచనా (10 మార్చి 2009). "చెన్నై మెట్రోలో మరో మైలురాయిని, ఫ్రెంచ్ వారు రూపకల్పన చేయనున్నారు" [Another milestone in Chennai metro to be designed by French]. ది ఎకనామిక్ టైమ్స్ (in ఇంగ్లీష్). Archived from the original on 19 అక్టోబరు 2016. Retrieved 16 ఏప్రిల్ 2024.
- ↑ "చెన్నై మెట్రో కోసం ఆల్‌స్టోమ్ 2000 కార్లను అందించనుంది" [Alstom to provide 2000 cars for Chennai Metro]. ది ఫైనంష్యల్ ఎక్ష్ప్రెస్స్ (in ఇంగ్లీష్). 11 సెప్టెంబరు 2010. Archived from the original on 29 జనవరి 2023. Retrieved 18 ఏప్రిల్ 2024.
- ↑ "భారతదేశంలో మొదటి మెట్రో రోలింగ్ స్టాక్ ఒప్పందం - చెన్నై మెట్రో కోసం ఆల్‌స్టోమ్ 168 కార్లను 243 మిలియన్లకు సరఫరా చేస్తుంది" [First Metro Rolling Stock contract in India - Alstom to provide 168 cars for Chennais metro for 243 million] (Press release) (in ఇంగ్లీష్). అల్స్టోమ్ రవాణా. 9 సెప్టెంబరు 2010. Archived from the original on 15 ఏప్రిల్ 2023. Retrieved 18 ఏప్రిల్ 2024.
- ↑ "లార్సెన్ & టూబ్రో మరియు ఆల్‌స్టోమ్ మధ్య జాయింట్ వెంచర్‌కు చెన్నై మెట్రో ప్రాజెక్టును టేకోవర్ చేశాయి" [L&T, Alstom JV bags Chennai Metro project]. బిసినెస్ స్టాండర్డ్ (in ఇంగ్లీష్). Archived from the original on 10 ఫిబ్రవరి 2018. Retrieved 28 ఏప్రిల్ 2024.
- ↑ "లార్సెన్ & టూబ్రో మరియు ఆల్‌స్టోమ్ మధ్య జాయింట్ వెంచర్‌కు చెన్నై మెట్రో ప్రాజెక్టును టేకోవర్ చేశాయి" [L&T, Alstom venture bags Chennai Metro project]. ది హిందూ బిసినెస్ లైన్ (in ఇంగ్లీష్). 22 జనవరి 2011. Archived from the original on 2 నవంబరు 2013. Retrieved 28 ఏప్రిల్ 2024.