జీనాభాయ్ దేశాయ్
| జీనాభాయ్ దేశాయ్ | |
|---|---|
 | |
| పుట్టిన తేదీ, స్థలం | జహింభాయ్ రతన్జీ దేశాయ్ 1903 ఏప్రిల్ 16 చిఖలి, గుజరాత్ |
| మరణం | 1991 జనవరి 6 (వయసు 87) |
| కలం పేరు | స్నేహరష్మి |
| భాష | గుజరాతీ భాష |
| జాతీయత | భారతీయుడు |
| పౌరసత్వం | భారతదేశం |
జీనాభాయ్ రతన్జీ దేశాయ్ (16 ఏప్రిల్ 1903 - 6 జనవరి 1991), గుజరాత్ రాష్ట్రానికి చెందిన భారత స్వాతంత్ర్య సమరయోధుడు, గుజరాతీ రచయిత.
జననం, విద్య
[మార్చు]జీనాభాయ్ 1903, ఏప్రిల్ 16న గుజరాత్ రాష్ట్రంలోని చిఖలిలో జన్మించాడు. మెట్రిక్యులేషన్ చదువును వదిలిపెట్టి, 1920లో సహాయ నిరాకరణ ఉద్యమంలో చేరాడు. 1921లో గుజరాత్ విద్యాపీఠంలో చేరి, 1926లో రాజనీతి శాస్త్రంలో పట్టభద్రుడయ్యాడు.
ఉద్యోగం
[మార్చు]1926 నుండి 1928 వరకు గుజరాత్ విద్యాపీఠంలో చరిత్ర, రాజనీతి శాస్త్రాన్ని బోధించాడు. 1934లో రాష్ట్రీయ కళాశాలలో ప్రిన్సిపాల్‌గా చేరాడు. 1938లో శేత్ చిమన్‌లాల్ నాగిందాస్ విద్యాలయంలో ప్రిన్సిపాల్‌గా చేరాడు, డైరెక్టర్‌గా కూడా పనిచేశాడు.[1] గుజరాత్ యూనివర్సిటీకి మూడుసార్లు యాక్టింగ్ వైస్ ఛాన్సలర్‌గా పనిచేశాడు. 1972లో మద్రాసులో గుజరాతీ సాహిత్య పరిషత్‌కు ఆయన అధ్యక్షత వహించాడు.[2] గుజరాత్‌లోని వివిధ విశ్వవిద్యాలయాలలో సెనేట్, సిండికేట్ సభ్యుడిగా కూడా పనిచేశాడు. సాహిత్య అకాడమీ, హిస్టారికల్ రికార్డ్స్ కమీషన్ సభ్యుడిగా కూడా పనిచేశాడు.
ఉద్యమం
[మార్చు]భారత స్వాతంత్ర్య కార్యక్రమాలలో ఉద్యమంలో పాల్గొన్నందుకు 1932 నుండి 1933 వరకు జైలు శిక్షను అనుభవించాడు.
రచనలు
[మార్చు]భారత స్వాతంత్ర్య ఉద్యమంలో పాల్గొన్న అనుభవంతో రాసిన తొలి రచనలు జాతీయవాద భావాలు, గాంధేయ ఆదర్శాల ద్వారా ప్రభావితమయ్యాయి.[3][4] తరువాత రచనలు అందం, భావోద్వేగాలపై ఎక్కువగా వచ్చాయి. ప్రధానంగా కవిత్వం, చిన్న కథలు వ్రాసాడు.[2]
చిన్న కథలు
[మార్చు]- 1934: గతా ఆసోపాలవ్[5]
- 1934: తుటెల తార్
- 1935: స్వర్గ్ అనే పృథ్వీ
- 1955: మోతీ బహెన్
- 1962: హీరా నా లత్కనియా
- 1969: శ్రీఫాల్
- 1962: కళా టోపి
- 1983: స్నేహరష్మి ని శ్రేష్ట్ వర్తో[2][6]
ఇతరులు
[మార్చు]- 1961: అంతర్పత్ (సామాజిక, సాంస్కృతిక నేపథ్యాలపై నవల)
- 1983: మాతోడు నే తులసి (నాటకాల సంకలనం)
- 1957: భరత్ న ఘద్వయ్య (జీవిత చరిత్ర సంకలనం)
- 1984: ప్రతిసాద్
- 1937: ఉమాశంకర్ జోషి
- 1941: సాహిత్య పల్లవ్
- 1966: సాహిత్య పఠావలి[2][6]
అవార్డులు
[మార్చు]- 1961లో ఉత్తమ ఉపాధ్యాయుడిగా రాష్ట్రపతి అవార్డు
- 1967లో రంజిత్రం సువర్ణ చంద్రక్
- 1979లో నర్మద్ సువర్ణ చంద్రక్[2]
- 1987లో సాహిత్య గౌరవ్ పురస్కార్
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ India Who's who. INFA Publications. 1972. p. 193.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 "દેસાઈ ઝીણાભાઈ રતનજી, 'સ્નેહરશ્મિ' (Desai Jhinabhai Ratanji, 'Snehrashmi')". Gujarati Sahitya Parishad. Retrieved 9 September 2014.
- ↑ Kartar Singh Duggal (1988). Writer in freedom struggle, India & Bulgaria. Twenty-first Century India Society. pp. 67–72.
- ↑ Yogendra K. Malik (1981). South Asian intellectuals and social change: a study of the role of vernacular-speaking intelligentsia. Heritage. p. 194. ISBN 9780836408256.
- ↑ Sisir Kumar Das (1 January 1995). History of Indian Literature: 1911-1956, struggle for freedom : triumph and tragedy. Sahitya Akademi. p. 671. ISBN 978-81-7201-798-9.
- ↑ 6.0 6.1 Nalini Natarajan; Emmanuel Sampath Nelson (1 January 1996). Handbook of Twentieth-century Literatures of India. Greenwood Publishing Group. p. 115. ISBN 978-0-313-28778-7.