దక్షిణాఫ్రికా మహిళా క్రికెట్ జట్టు, అంతర్జాతీయ మహిళా క్రికెట్లో దక్షిణాఫ్రికాకు ప్రాతినిధ్యం వహిస్తోంది. దీనికి ప్రోటీస్ అనే మారుపేరు ఉంది. ఐసీసీ ఉమెన్స్ ఛాంపియన్ షిప్ లో పోటీపడే ఎనిమిది జట్లలో దక్షిణాఫ్రికా మహిళా క్రికెట్ జట్టు కూడా ఒకటి. ఇది అంతర్జాతీయ క్రికెట్ కౌన్సిల్ (ఐసిసి) లో పూర్తి స్థాయి సభ్యత్వం కలిగి ఉంది. ఈ జట్టును ఐసీసీ మహిళల ఛాంపియన్షిప్, క్రికెట్ దక్షిణాఫ్రికా అంతర్జాతీయ క్రికెట్ (సిఎస్ఎ) మండలి నిర్వహిస్తుంది.
దక్షిణాఫ్రికా జట్టు మొదటి టెస్ట్ మ్యాచ్ 1960లో ఇంగ్లాండ్తో ఆరంభం చేసింది, ఆ స్థాయిలో ఆడిన ఆస్ట్రేలియా, ఇంగ్లాండ్, న్యూజిలాండ్ తర్వాత ఇది నాలుగో జట్టు. దక్షిణాఫ్రికా క్రీడా బహిష్కరణ ఇతర కారణాల వల్ల 1972, 1997 మధ్య జట్టు ఏ అంతర్జాతీయ మ్యాచ్ ఆడలేదు. దక్షిణాఫ్రికా 1997 ఆగస్టులో ఐర్లాండ్తో జరిగిన ఒక రోజు అంతర్జాతీయ (ఒడిఐ) మ్యాచ్ తో అంతర్జాతీయ పోటీకి తిరిగి వచ్చింది, ఆ తర్వాత సంవత్సరంలో భారతదేశంలో జరిగిన 1997 ప్రపంచ కప్ లో పాల్గొంది. అప్పటి నుండి ఈ జట్టు ప్రపంచ కప్ కు సంబంధించిన ప్రతి ఎడిషన్లో పాల్గొంది. 2000, 2017లో టోర్నమెంట్ సెమీఫైనల్స్ సాధించింది. 2000లో 2017 దక్షిణాఫ్రికా మహిళా ప్రపంచ ట్వంటీ20 ప్రతి ఎడిషన్లో పాల్గొంది. బంగ్లాదేశ్లో జరిగిన 2014 ఎడిషన్లో సెమీఫైనల్ కు చేరుకుంది.
దక్షిణాఫ్రికాలో మహిళల క్రికెట్ గురించి మొదటి సారిగా 1888 లో అందరికి తెలిసింది. మహిళల క్రికెట్ తరువాతి సంవత్సరం దక్షిణాఫ్రికా కళాశాల విద్యార్థులు మహిళల జట్టుతో ఆడారు, మగ విద్యార్థులు ఎడమచేతి వాటం బౌలింగ్, ఫీల్డ్, పిక్ - హ్యాండిల్స్ ఉపయోగించి బ్యాటింగ్ చేసారు. దక్షిణాఫ్రికా కళాశాల మహిళలు ఇన్నింగ్స్ తేడాతో మ్యాచ్ ను గెలుచుకున్నారు. ఈ సంప్రదాయం ఇంగ్లాండ్ నుండి కొనసాగింది.[10] 20వ శతాబ్దం ప్రారంభంలో దక్షిణాఫ్రికాలో మహిళల క్రికెట్ క్రమం తప్పకుండా కొనసాగింది.1922లో విన్ఫ్రెడ్ కింగ్స్వెల్ పెనిన్సులా గర్ల్స్ స్కూల్ గేమ్స్ యూనియన్కు మొదటి అధ్యక్షురాలిగా నియమించబడ్డారు.[11] పది సంవత్సరాల తరువాత, ఆమె 30 మంది సభ్యులతో పెనిన్సులా లేడీస్ క్రికెట్ క్లబ్ (పిఎల్సిసి) ను స్థాపించడంలో సహాయపడింది, ఇది పురుషుల జట్లతో స్థాయి నిబంధనల ప్రకారం క్రమం తప్పకుండా మ్యాచ్ లు ఆడింది. వారు రెండు సీజన్లలో 33 మ్యాచ్లు ఆడారు, వాటిలో తొమ్మిది విజయాలు సాధించారు. 1934లో, అంతర్జాతీయ క్రికెట్ను నిర్వహించే ఇంగ్లాండ్ మహిళా క్రికెట్ అసోసియేషన్ కు అనుబంధంగా ఉన్న పి.ఎల్.సి.సి. మహిళా క్రికెట్ అసోసియేషన్ దక్షిణాఫ్రికాలో మహిళల క్రికెట్ ను నిర్వహించి, చివరికి ఇంగ్లాండ్, స్కాట్లాండ్, ఆస్ట్రేలియాలో ఆడటానికి జట్లను పంపించే లక్ష్యంతో ఉంది. మహిళా క్రికెట్ రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం వరకు కొనసాగినప్పటికీ పురోగతి తక్కువ.[10] దీనిని 1947లో ఔత్సాహికుల బృందం పునరుద్ధరించింది. 1951లో మహిళా క్రికెట్ సంఘం తరపున 'నెట్టా రైన్బర్గ్' దక్షిణాఫ్రికా మహిళల క్రికెట్ సంఘాన్ని ఏర్పాటు చేయాలని సూచించింది,[12][13] 1952లో మహిళల క్రికెట్ సంఘం సలహా మేరకు దక్షిణాఫ్రికా & రోడేషియన్ మహిళల క్రికెట్ సంఘం (SAWRCA) దేశంలో మహిళల క్రికెట్ నిర్వహణను నిర్వహించడానికి ఏర్పడింది.[14] 1955 జనవరిలో జరిగిన వారి వార్షిక సర్వసభ్య సమావేశంలో, దక్షిణాఫ్రికాతో పాటు ఇంగ్లాండ్, ఆస్ట్రేలియా, న్యూజిలాండ్ వంటి అంతర్జాతీయ మహిళా క్రికెట్ మండలిలో చేరాలనే మహిళా క్రికెట్ సంఘం ఆహ్వానాన్ని SAWRCA అంగీకరించింది.[11] నాలుగు దేశాల మధ్య అంతర్జాతీయ మ్యాచ్ లు నిర్వహించాలని వారు అంగీకారానికి వచ్చారు.[11] ఆవిధంగా 1959లో దక్షిణాఫ్రికాలో ఇంగ్లీష్ మహిళా క్రికెట్ జట్టు మొదటి అంతర్జాతీయ పర్యటన చేసింది.[11]
పర్యటనలో ఉన్న ఇంగ్లీష్ జట్టు నాలుగు టెస్ట్ మ్యాచ్లతో పాటు తొమ్మిది పర్యటన మ్యాచ్లను ఆడింది.[15] దక్షిణాఫ్రికా వారి మొదటి మహిళల టెస్ట్ మ్యాచ్ను 1960 డిసెంబరు 2న సెయింట్ జార్జ్ ఓవల్ పోర్ట్ ఎలిజబెత్ వద్ద ప్రారంభించింది, డ్రాగా ముగిసింది. సెయింట్ జార్జ్ ఓవల్ పోర్ట్ ఎలిజబెత్[16][17] రెండో టెస్టులో ఇంగ్లండ్ విజయం సాధించగా, మూడో టెస్టులో ఇంగ్లాండ్ పై 1 - 0తో సిరీస్ ను కైవసం చేసుకుంది.[18] 1934లో మొట్టమొదటి మహిళల టెస్ట్ మ్యాచ్లో పోటీ చేసిన ఇంగ్లాండ్, ఆస్ట్రేలియా, 1935లో తమ మొదటి మహిళల టెస్ట్ ఆడిన న్యూజిలాండ్ తర్వాత దక్షిణాఫ్రికానే మహిళల టెస్ట్ ఆడే నాల్గవ దేశం.[19]
1948లో దేశంలో చట్టబద్ధమైన దక్షిణాఫ్రికా వర్ణవివక్ష చట్టాల కారణంగా, తెల్లవారు కాని వారు (చట్టం ప్రకారం " నల్ల " లేదా " భారతీయ " ఆటగాడు) దక్షిణాఫ్రికాతో టెస్ట్ క్రికెట్ ఆడటానికి అర్హులు కారు. ఈ పెరుగుతున్న వర్ణవివక్ష ఉన్నప్పటికీ, న్యూజిలాండ్ మహిళల జట్టు 1971 - 72 సీజన్లో దక్షిణాఫ్రికాలో పర్యటించింది. 1970 మేలో క్రికెట్ కౌన్సిల్ దక్షిణాఫ్రికాలో క్రికెట్ ను బహుళ జాతి ప్రాతిపదికన ఆడే వరకు, ఆ దేశంలో క్రికెట్ ను పూర్తిగా అర్హత ఆధారంగా ఎంపిక చేసే వరకు దక్షిణాఫ్రికాకు, అక్కడి నుంచి వచ్చే పర్యటనలు ఉండకూడదని నిర్ణయం తీసుకుంది.[20] 1976లో మూడు వేర్వేరు సంస్థలు - దక్షిణాఫ్రికా క్రికెట్ అసోసియేషన్ (ఎస్ఏసీఏ), దక్షిణాఫ్రికా క్రికెట్ కంట్రోల్ బోర్డు (ఎస్ఏసీబీఓసీ), దక్షిణాఫ్రికాలో క్రికెట్ను నిర్వహించడానికి ఒకే బోర్డును ఏర్పాటు చేయడానికి అంగీకరించాయి. కొత్త పాలక మండలి అయిన దక్షిణాఫ్రికా క్రికెట్ యూనియన్ 1977 సెప్టెంబరులో రిపబ్లిక్లో క్రికెట్ నిర్వహణను అధికారికంగా చేపట్టింది. అయితే ఎస్. ఎ. సి. బి. ఓ. సి. లోని ఒక సమూహం ఈ సంస్థను గుర్తించలేదు. అంతర్జాతీయ క్రికెట్ సమావేశం (ఐ. సి. సి.) 1970లో పర్యటనలపై తాత్కాలిక నిషేధాన్ని విధించింది. అంతర్జాతీయ క్రికెట్ సదస్సు[21] అధికారిక బహిష్కరణ ఉన్నప్పటికీ దక్షిణాఫ్రికా క్రికెట్ పర్యటనలు కొనసాగాయి.
1991 జూన్లో దక్షిణాఫ్రికా క్రికెట్ యూనియన్, దక్షిణాఫ్రికా క్రికెట్ బోర్డు విలీనం అయ్యి యునైటెడ్ క్రికెట్ బోర్డ్ ఆఫ్ సౌత్ ఆఫ్రికా (యు. సి. బి.) ఏర్పడింది. ఈ ఏకీకరణ జాతి విభజనను తొలగించింది. ఒక నెల తరువాత 1991 జూలై 10న దక్షిణాఫ్రికాను ఐ. సి. సి.లో పూర్తి సభ్యదేశంగా తిరిగి చేర్చారు.[22] దక్షిణాఫ్రికా పురుషుల జట్టు 1991 నవంబరులో తమ మొదటి మ్యాచ్ భారత్ తో ఒకరోజు అంతర్జాతీయ మ్యాచ్ కేవలం ఆరు సంవత్సరాల తరువాత[23] ఆడారు. న్యూజిలాండ్ తో వారి సొంత సిరీస్ జరిగిన ఇరవై ఐదు సంవత్సరాల తరువాత ఆడారు. దక్షిణాఫ్రికా 1997లో ఐర్లాండ్, ఇంగ్లాండ్ పర్యటనతో అంతర్జాతీయ మహిళల క్రికెట్ తిరిగి వచ్చింది. ఐర్లాండ్[24] వారి పునరాగమనాన్ని గుర్తించడంతో పాటు, ఐర్లాండ్తో జరిగిన మూడు మ్యాచ్ల మహిళల ఒక రోజు అంతర్జాతీయ (ఒడిఐ) సిరీస్ కూడా దక్షిణాఫ్రికా మొదటి ఒక రోజు క్రికెట్ ను గుర్తు తెచ్చింది. ఎందుకంటే 1973లో వారి మినహాయింపు సమయంలో మొదటి మహిళల ఒక రోజు ఆట ఆడారు. దక్షిణాఫ్రికా ఐర్లాండ్ను 3 - 0తో ఓడించింది.[25] దక్షిణాఫ్రికా వారి ఇంగ్లాండ్ పర్యటనలో 50 ఓవర్ల సన్నాహక మ్యాచ్లో ఇంగ్లాండ్ అండర్ - 23 మహిళల జట్టును ఓడించిన తరువాత వారు మొదటి వన్డేలో 79 పరుగుల తేడాతో ఓడిపోయారు.[26] రెండవ వన్డేలో వారు రెండు వికెట్ల తేడాతో ఆతిథ్య జట్టును ఓడించారు, కాని మూడవ మ్యాచ్లో ఏడు వికెట్ల తేడాతో ఓటమి పాలైన తరువాత చివరి రెండు మ్యాచ్లలో వర్షం కారణంగా రద్దవడంతో దక్షిణాఫ్రికా 2 - 1తో సిరీస్ ను కోల్పోయింది.[27]
ఆ సంవత్సరం తరువాత దక్షిణాఫ్రికా మహిళా జట్టు మొదటి మహిళల క్రికెట్ ప్రపంచ కప్లో పోటీపడ్డారు. మహిళల క్రికెట్ ప్రపంచ కప్[28] గ్రూప్ దశ నుండి దక్షిణాఫ్రికా ఆస్ట్రేలియా, ఇంగ్లాండ్ తర్వాత మూడవ స్థానంలో నిలిచి క్వార్టర్ ఫైనల్స్లో ఆతిథ్య భారతదేశాన్ని ఎదుర్కొంది. మొదట బ్యాటింగ్ చేసిన దక్షిణాఫ్రికా కేవలం 80 పరుగులు మాత్రమే చేయగలిగింది. భారత్ 28 ఓవర్లలో తమ లక్ష్యాన్ని చేరుకుని సెమీఫైనల్కు చేరుకుంది.[29]
దక్షిణాఫ్రికా మహిళా క్రికెట్ జట్టు 1998 - 99లో ఆస్ట్రేలియా, న్యూజిలాండ్లలో పర్యటించింది. ప్రపంచ ఛాంపియన్ ఆస్ట్రేలియాతో జరిగిన మూడు మ్యాచ్ ల ఒక రోజు సిరీస్ 2 - 0 తో ఓడిపోయింది, దక్షిణాఫ్రికా రెండు మ్యాచ్ల్లోనూ 92, తరువాత 100 పరుగుల తేడాతో ఓడిపోయింది. మూడవ మ్యాచ్ ఒక్క బంతి కూడా పడకుండానే రద్దు చేయబడింది.[30] న్యూజిలాండ్లో జరిగిన తదుపరి సిరీస్ మహిళల ' ఎ ' జట్లతో జరిగిన రెండు 50 ఓవర్ల సన్నాహక మ్యాచ్లను కోల్పోయిన తరువాత ఒక రోజు సీరీస్లో దక్షిణాఫ్రికా పూర్తిగా ఓడిపోయింది. బ్యాటింగ్ చేసేటప్పుడు 82,101, 96 పరుగులు సాధించింది.[31] దక్షిణాఫ్రికా 2000లో మళ్లీ పర్యటనకు వెళ్లింది. ఇంగ్లాండ్ తో ఈసారి ఐదు మ్యాచ్ల ఒక రోజు సిరీస్లో పోటీ చేసింది. ఇంగ్లాండ్ మహిళల ' ఎ ' తో జరిగిన రెండు సన్నాహక మ్యాచ్లు దక్షిణాఫ్రికా చాలా దగ్గరగా విజయం సాధించింది. తరువాత 'టై' రెండు మ్యాచ్లను గెలుచుకుంది. మూడవ, ఐదవ వన్డేలను గెలుచుకుంది. అయినా ఇంగ్లాండ్ 3 - 3 తేడాతో సిరీస్ను గెలుచుకుంది, దక్షిణాఫ్రికాను వరుసగా నాలుగో సిరీస్ ఓటమికి గురిచేసింది.
2000 నాటికి ` మహిళల ప్రపంచ కప్ లో మెరుగుదల కనిపించింది, దక్షిణాఫ్రికా గ్రూప్ దశలో ఇంగ్లాండ్ పై ఐదు వికెట్ల తేడాతో విజయం సాధించి ఇంగ్లాండ్ కంటే ముందుంది. 2000 మహిళల ప్రపంచ కప్ లో [32][33] సెమీఫైనల్కు అర్హత సాధించారు, అయితే ఆస్ట్రేలియా చేతిలో ఫైనల్ లో ఓడిపోయారు.[32][34] దక్షిణాఫ్రికా మహిళల విజయం వారి స్వంత దేశంలో ఈ క్రీడకు ప్రచారం పెంచింది. దేశంలో మహిళల క్రికెట్కు స్పాన్సర్ లేనందున దక్షిణాఫ్రికాలో పర్యటించే జట్లు లేకపోవడం ఈ క్రీడను ప్రోత్సహించడంలో ప్రధాన సమస్యలలో ఒకటి అని 'కొలీన్ రాబర్ట్స్' వివరించారు.[35] 2001-02లో భారత్ పర్యటనలో వన్డే సిరీస్ ను 2 -1తో దక్షిణాఫ్రికా గెలుచుకుంది. అంతర్జాతీయ క్రికెట్ కు తిరిగి ప్రవేశించిన తరువాత దక్షిణాఫ్రికా మొదటి టెస్టులో 10 వికెట్ల తేడాతో ఓడిపోయింది.[36]
ఆ తర్వాత దక్షిణాఫ్రికా 2003లో ఇంగ్లాండ్ మహిళల జట్టుతో వరుసగా మూడు సిరీస్లు ఆడింది, మూడు వన్డేలతో పాటు రెండు టెస్ట్ మ్యాచ్లలో పోటీ పడ్డాయి. కౌంటీ, ప్రాతినిధ్య జట్లతో పర్యటన మ్యాచ్ల సిరీస్ తరువాత దక్షిణాఫ్రికా నాలుగు ప్రయత్నాలలో ఒకే ఒక్క విజయాన్ని సాధించింది. మొదటి టెస్ట్ మ్యాచ్ డ్రాగా ముగిసింది. వన్డే సిరీస్ లో దక్షిణాఫ్రికా పరిమిత ఓవర్ల పోటీలలో రెండవదాన్ని గెలుచుకుంది, అయితే రెండు మ్యాచ్ల్లోనూ ఇరు జట్లు పెద్ద ఓటములను చవిచూశాయి. రెండవ టెస్టులో మరో భారీ ఓటమితో పర్యటన ముగిసింది - దక్షిణాఫ్రికా 130,229 పరుగులు మాత్రమే చేయగలిగినందున, ఇంగ్లాండ్ ఇన్నింగ్స్ 96 పరుగుల తేడాతో విజయం సాధించింది. 2003 - 2004లో దక్షిణాఫ్రికా మొదటి వన్డేలో చివరి బంతికి విజయం సాధించి సిరీస్ను ప్రారంభించింది, అయితే మిగిలిన అన్ని వన్డేలను కోల్పోయి సిరీస్ను 4 - 1తో కోల్పోయింది. 2004 - 05లో దక్షిణాఫ్రికాలో జరుగుతున్న 2005 మహిళల క్రికెట్ ప్రపంచ కప్పులో దక్షిణాఫ్రికా వెస్టిండీస్తో కేవలం ఒక విజయాన్ని మాత్రమే సాధించింది. వెస్టిండీస్ జట్టు ఏడవ ప్రపంచ కప్ను సాధించారు.[37] 2007లో దక్షిణాఫ్రికాలో పర్యటించిన పాకిస్తాన్ తో దక్షిణాఫ్రికా 4 - 0తో గెలుచుకుంది. ఆ తర్వాత వారు ఇంగ్లాండ్, నెదర్లాండ్స్ లో పర్యటించారు. నెదర్లాండ్స్ 2008 మహిళల క్రికెట్ ప్రపంచ కప్ క్వాలిఫైయర్లో వారు తమ అన్ని మ్యాచ్లను ఫైనల్లో పాకిస్తాన్ను 8 వికెట్ల తేడాతో ఓడించి, 2009 మహిళల క్రికెట్ ప్రపంచ కప్లో తమ స్థానాన్ని దక్కించుకున్నారు.
అంతర్జాతీయంగా మహిళలు ఆడే క్రికెట్ యొక్క పురాతన, అసలు రూపంగా ఉన్నప్పటికీ, దక్షిణాఫ్రికా కేవలం పదమూడు టెస్ట్ మ్యాచ్లు మాత్రమే ఆడింది (వాటిలో సగానికి పైగా ఇంగ్లాండ్తో, ఇటీవల టెస్ట్ 2022లో ఇంగ్లాండ్తో జరిగింది. ఇంగ్లాండ్[43] ట్వంటీ20 క్రికెట్ చాలా ప్రముఖమైన, లాభదాయకమైన పాత్రను పోషించింది - మహిళల ఆట నుండి టెస్ట్ క్రికెట్ను దాదాపు పూర్తిగా తొలగించింది. ట్వంటీ20[44]
↑"England Women in South Africa 1960/61". CricketArchive. 12 November 1960. Archived from the original on 21 August 2008. Retrieved 3 April 2010. {{cite web}}: More than one of |archivedate= and |archive-date= specified (help); More than one of |archiveurl= and |archive-url= specified (help)
↑"England Tours South Africa – 1960". St George's Park History. St George's Park History. Archived from the original on 2 అక్టోబరు 2011. Retrieved 17 November 2009. {{cite web}}: More than one of |archivedate= and |archive-date= specified (help); More than one of |archiveurl= and |archive-url= specified (help)
↑"About CSA". Cricket South Africa. Archived from the original on 21 November 2010. Retrieved 17 November 2011. {{cite web}}: More than one of |archivedate= and |archive-date= specified (help); More than one of |archiveurl= and |archive-url= specified (help)
↑"Moreeng announced as new SA Women's coach". SuperSport. 25 November 2015. Archived from the original on 4 మార్చి 2016. Retrieved 12 September 2023. {{cite news}}: More than one of |archivedate= and |archive-date= specified (help); More than one of |archiveurl= and |archive-url= specified (help)