దుర్గా భగవత్
దుర్గా నారాయణ్ భగవత్
| |
|---|---|
 </img>
| |
| పుట్టింది | 1910 |
| మరణించారు | 2002 |
| గుర్తించదగిన రచనలు | పైస్, వ్యాస పర్వ, భావముద్ర, రుతుచక్ర |
| గుర్తించదగిన అవార్డులు | సాహిత్య అకాడమీ (పైస్) |
| బంధువులు | కమలా సోహోనీ, సోదరి |
దుర్గా నారాయణ్ భగవత్ (10 ఫిబ్రవరి 1910 - 7 మే 2002), దుర్గా భగవత్ అని ప్రసిద్ది చెందింది, ఒక భారతీయ పండితురాలు, సామ్యవాది, రచయిత. ఆమె సంస్కృతం, బౌద్ధ సాహిత్యాన్ని అభ్యసించింది, గిరిజన జీవితాన్ని అధ్యయనం చేయడానికి మధ్యప్రదేశ్‌లోని అరణ్యాలలో గడిపింది. తర్వాత ఆమె పరిశోధకురాలిగా ముంబైకి తిరిగి వచ్చి మరాఠీలో పుస్తకాలు రాసింది. ఆమె మరాఠీలో అగ్రగామి మహిళా రచయిత్రి. ఎమర్జెన్సీ (భారతదేశం)ని వ్యతిరేకించిన ప్రముఖ రచయితలలో ఆమె ఒకరు. పద్మశ్రీ, జ్ఞానపీఠం వంటి సంస్థాగత, పౌర గౌరవాలను స్వీకరించడానికి కూడా ఆమె దూరంగా ఉంది.
ప్రారంభ సంవత్సరాల్లో
[మార్చు]దుర్గా భగవత్ 1910లో అప్పటి రాచరిక రాష్ట్రమైన బరోడాలో స్థిరపడిన కర్హాడే బ్రాహ్మణ కుటుంబంలో జన్మించారు. ప్రముఖ సంస్కృత పండితుడు, సామాజిక కార్యకర్త రాజారామ్ శాస్త్రి భగవత్ ఆమె అమ్మమ్మ సోదరుడు. ఆమె సోదరి కమలా సోహోనీ భారతదేశపు మొదటి మహిళా శాస్త్రవేత్తగా ఎదిగారు. తండ్రి నూనె నుండి నెయ్యిని తయారుచేసే విధానాన్ని కనుగొన్న శాస్త్రవేత్త.
దుర్గాబాయి గాంధీయిజం పట్ల ఆకర్షితులై భారత స్వాతంత్య్ర ఉద్యమంలో కొద్దికాలం పాటు పాల్గొన్నారు. ఎక్కువ కాలం అది చేయలేనని ఆమె గుర్తించడంతో ఆమె దానిని వదిలి సెయింట్ జేవియర్స్ కాలేజీలో తన చదువును పూర్తి చేసింది. కానీ ఆమె ఆ కాలంలో ఖాదీ ధరించడం కొనసాగించింది. ఆమె తండ్రి తరపు అత్త సీతాబాయి భగవత్ దుర్గాబాయిపై చాలా ప్రభావం చూపింది. దుర్గాబాయి గిరిజన సంస్కృతిని అధ్యయనం చేయడం కోసం మధ్యప్రదేశ్‌కు వెళ్లింది, అక్కడ ఆమెకు యామ (ఏనుగు పాదం) పట్ల విలక్షణమైన ప్రతిచర్య వచ్చింది, దాని కోసం ఆమె ఆరు సంవత్సరాలు మంచం పట్టింది. ఆమె డాక్టరేట్ కోర్సు పూర్తి చేయలేకపోయింది.
తరువాత సంవత్సరాల
[మార్చు]దుర్గా భగవత్ 1975లో కరాడ్‌లో జరిగిన 51వ మరాఠీ సాహిత్య సమ్మేళనానికి అధ్యక్షురాలిగా ఎన్నికయ్యారు [1] 1878లో సమ్మేళన్ ప్రారంభమైనప్పటి నుండి కుసుమావతి దేశ్‌పాండే తర్వాత ఆమె రెండవ మహిళా అధ్యక్షురాలు. దుర్గాబాయి ఇందిరా గాంధీ విధించిన అత్యవసర పరిస్థితిని, జైప్రకాష్ నారాయణ్ అరెస్టును బహిరంగంగా వ్యతిరేకించింది, ప్రభుత్వంచే జైలుకు వెళ్లింది. ఎమర్జెన్సీ ఎత్తివేయబడిన తర్వాత, ఆమె 1977 సార్వత్రిక ఎన్నికలలో అధికార కాంగ్రెస్ పార్టీకి వ్యతిరేకంగా ప్రచారం చేసింది, ఆమె జీవితాంతం దానిని వ్యతిరేకించింది. ఎమర్జెన్సీ తర్వాత, అప్పటి అధికార జనతా పార్టీ ఆమెకు ప్రభావవంతమైన ప్రభుత్వ సీటును ఆఫర్ చేసింది, దానిని ఆమె తిరస్కరించింది. ఆమె రాష్ట్ర-ప్రాయోజిత సన్మానాలను అంగీకరించకూడదని నిర్ణయించుకుంది, జ్ఞాన్ పీఠ్ అవార్డును తిరస్కరించింది.
మరాఠీ సాహిత్య సమ్మేళనానికి అధ్యక్షత వహించే ముందు, ఆమె తమస్గిర్ మీట్‌కు చైర్‌పర్సన్‌గా ఎన్నికయ్యారు, దానిని గొప్ప గౌరవంగా భావించారు.
దుర్గా భగవత్ పెళ్లి చేసుకోలేదు. ఆమె జీవితాంతం ఆమె విగ్రహాలు వ్యాసుడు, గౌతమ బుద్ధుడు, ఆదిశంకరాచార్య, అమెరికన్ తత్వవేత్త హెన్రీ డేవిడ్ తోరో, భారతీయ రచయిత శ్రీధర్ వెంకటేష్ కేట్కర్ .
ఆమె సహకారం
[మార్చు]దుర్గా భగవత్ యొక్క ముఖ్యమైన రచనలలో రాజారామ్ శాస్త్రి భగవత్ జీవిత చరిత్ర, పైస్, మతాలు, వారి సాహిత్యం, అభ్యాసాల ఆధారంగా వ్యాసాల సమాహారం, ఆమె మహాభారతంపై ఆమె అధ్యయనం గురించి వ్యాసపర్వ పుస్తకం ఉన్నాయి. ఆమె మత సాహిత్యం, ముఖ్యంగా బౌద్ధం, జ్ఞానేశ్వర్ నుండి తుకారాం వరకు మరాఠీ సాధువుల రచనలు, వ్యాసులు, ఆదిశంకరాచార్యుల ప్రధాన సంస్కృత రచనలను అభ్యసించింది. ప్రతి భారతీయ నెలలో ప్రకృతిని (ముఖ్యంగా చెట్లు, పువ్వులు) వివరించే ఆమె పుస్తకం RRitu-chakra, బహుశా ఆమె అత్యంత ప్రసిద్ధ రచన. మధ్యప్రదేశ్‌లో ఫుడ్ పాయిజన్ అయిన తర్వాత ఆమె సుదీర్ఘకాలం కోలుకుంటున్న సమయంలో, ఆమె 12 నెలల చక్రంలో ప్రకృతిలో వచ్చిన మార్పులను గమనించి, ప్రతి సీజన్‌పై కథనాలు రాయడానికి ఆమెను ప్రోత్సహించింది.
భగవత్ వంట, చేతిపనులపై అనేక వ్యాసాలు రాశారు, 'మరాఠీ సరస్వతాచి సరస్వతి' అని పిలుస్తారు.
ఎంచుకున్న రచనలు
[మార్చు]చిన్న కథలు
[మార్చు]- పూర్వా
నవలలు
[మార్చు]- మహానదిచ్యా తీరవర్
బాల సాహిత్యం
[మార్చు]- తులశిచే లగ్న
- వనవాసి రాజపుత్ర
- చంద్రలేఖ అని ఆత్ చోర్
ఇతర రచనలు
[మార్చు]- లోకసాహిత్యాచి రూపేఖా
- అథవలే తాసే
- ధర్మం అని లోక్సాహిత్య
- వ్యాస పర్వము
- రూపాంగ
- పైసలు
- ప్రసంగిక
- డూబ్
- భావముద్ర
- ఖమాంగా
- సత్యం శివం సుందరం
- కేత్కాకి కాదంబరి
- రాజారాం శాస్త్రి భగవత్ యాంచే చరిత్ర
- రుతుచక్రం
- గోధాది
- దుపానీ
- నిసర్గోత్సవం
- శోధ రామాయణాచ
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ "President of Marathi Sahitya Sammelan, Durga Bhagwat". Archived from the original on 14 July 2014. Retrieved 2014-09-12.
{{cite web}}: More than one of|archivedate=and|archive-date=specified (help); More than one of|archiveurl=and|archive-url=specified (help)