ధరూర్ (ధరూర్ మండలం)

ధరూర్
	ధరూర్
	— రెవిన్యూ గ్రామం —
	[[Image:ప్రియదర్శిని జూరాల ప్రాజెక్టు\|250px\|none\|]]
	ప్రభుత్వం
- సర్పంచి	జకిలేటి శ్రీనివాసులురెడ్డి
	జనాభా (2011)
- మొత్తం	65,945
- పురుషుల సంఖ్య	33,070
- స్త్రీల సంఖ్య	32,875
- గృహాల సంఖ్య	14,103
పిన్ కోడ్	509125
ఎస్.టి.డి కోడ్	08546

ధరూర్, తెలంగాణ రాష్ట్రం, జోగులాంబ గద్వాల జిల్లా, ధరూర్ మండలానికి చెందిన గ్రామం.^[1]

ఇది మండల కేంద్రమైన ధరూర్ నుండి 0 కి. మీ. దూరం లోనూ, సమీప పట్టణమైన గద్వాల నుండి 10 కి. మీ. దూరంలోనూ ఉంది.2016 అక్టోబరు 11 న చేసిన తెలంగాణ జిల్లాల పునర్వ్యవస్థీకరణకు ముందు ఈ గ్రామం పాత మహబూబ్ నగర్ జిల్లా లోని ఇదే మండలంలో ఉండేది. ^[2] గద్వాలకు పశ్చిమదిశలో రాయచూరుకు వెళ్ళే మార్గంలో 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది.

గణాంకాలు

2011 భారత జనగణన గణాంకాల ప్రకారం ఈ గ్రామం 1748 ఇళ్లతో, 8136 జనాభాతో 3146 హెక్టార్లలో విస్తరించి ఉంది. గ్రామంలో మగవారి సంఖ్య 4106, ఆడవారి సంఖ్య 4030. షెడ్యూల్డ్ కులాల సంఖ్య 1257 కాగా షెడ్యూల్డ్ తెగల సంఖ్య 81. గ్రామం యొక్క జనగణన లొకేషన్ కోడ్ 575964.^[3] పిన్ కోడ్: 509125.

గ్రామ సరిహద్దులు

ఈ గ్రామానికి ఉత్తరాన మన్నాపూర్, దక్షిణాన బూరెడ్డిపల్లి, పశ్చిమాన జాంపల్లి, తూర్పున గోన్‌పాడ్ గ్రామాలు సరిహద్దులుగా ఉన్నాయి.

గ్రామ చరిత్ర

సా.శ.1650 ప్రాంతంలో ఐజ మహాళ్ తో పాటు, ఈ ధరూర్ మహాళ్ ను ముష్టిపల్లి వీరారెడ్డి నాడగౌడుగా పరిపాలించాడు^[4]. ఇతనికి మగ సంతానం లేకపోవడం చేత పెద్దారెడ్డి అను వ్యక్తిని ఇల్లరికపు అల్లునిగా తెచ్చుకున్నాడు. వీరారెడ్డి అనంతరం పెద్దారెడ్డి ఈ ప్రాంతాలకు నాడగౌడికానికి వచ్చాడు. ఈ కాలంలోనే ఐజ, ధరూర్ లతో పాటు మరికొన్ని ప్రాంతాలు పెద్దారెడ్డి నాడగౌడికం కిందికి చేరాయి. ఈ నాడగౌడీకపు రెడ్లను దొరలు అని పిలిచేవారు. వీరి ఊరు కాబట్టే దీనికి దొర ఊరు అని పేరు వచ్చింది. అదే కాలక్రమాన దొరూర్, ధరూర్గా స్థిరపడిపోయిందని గ్రామపెద్దలు చెబుతారు^[5]. నాడగౌడికపు పెద్దారెడ్డికి ఆనందగిరి, సోమగిరి అను ఇద్దరు కుమారులు. పెద్దారెడ్డి తర్వాత ఆయన రెండో కుమారుడు సోమగిరి సా.శ.1704 లో నాడగౌడికానికి వచ్చాడు. ఈ సోమగిరికే సోమన్న అని, పెద సోమనాద్రి అని పేరు. ఇతనే పేరెన్నికగల గద్వాల సంస్థాన స్థాపకుడు. అంటే ఈ గ్రామం గద్వాల సంస్థాన స్థాపక ప్రభువుల వంశానికి మూలస్థానం. గద్వాల సంస్థానపు ఆస్థానకవి ఒకరు రాసిన యథాశ్లోక తాత్పర్య రామాయణం లోని అవతారికలో ఈ విషయాలకు కొన్ని ఋజువులు మనకు దొరుకుతాయి.నాటి రాజరికపు రోజుల్లో గ్రామం కోట, పేటలుగా విభజింపబడి ఉండేది. నాడు గ్రామం చుట్టూ రక్షణార్థం నిర్మించిన కందకం, రాజరికపు వ్యవస్థకు సజీవ సాక్ష్యంగా నేటికీ నిలిచే ఉంది.

గ్రామ రాజకీయాలు

2013 లో జరిగిన గ్రామ పంచాయతీ ఎన్నికలలో ధరూర్ గ్రామ సర్పంచిగా జకిలేటి శ్రీనివాస్ రెడ్డి ఎన్నికయ్యారు. ఇతనికన్న ముందు చవ్వా జానకమ్మ, డాక్టర్ శ్రీనివాసులు సర్పంచ్లుగా పనిచేశారు.

గ్రామ ప్రముఖులు

శేషదాసులు : ఇతను గద్వాల సంస్థాన ప్రభువుల కాలంలో గ్రామ కరణంగా పనిచేశారు. ఇతను గొప్ప కన్నడ వాగ్గేయకారుడు. ఇతను చింతరేవుల ఆంజనేయస్వామి దేవాలయ నిర్మాణకారకులు, మల్దకల్ తిమ్మప్ప స్వామిపై అనేక కన్నడ సుళాదులను రచించారు.

విద్యా సౌకర్యాలు

కళాశాలలు

ధరూర్ గ్రామంలో 2013-14 విద్యా సంవత్సరంలో నూతనంగా జూనియర్ కళాశాల ప్రారంభమైంది. ప్రస్తుతానికి కళలు విభాగానికి సంబంధించిన కోర్సులు మాత్రమే నడుస్తున్నాయి.

పాఠశాలలు

జిల్లా పరిషత్ ఉన్నత పాఠశాల
ప్రాథమిక పాఠశాల, హరిజన్ చెర్రి
కేంద్ర ప్రాథమిక పాఠశాల, బూరెడ్డిపల్లి రోడ్
ప్రాథమిక పాఠశాల, కుర్వవీధి
కస్తూర్బాగాంధీ బాలికల పాఠశాల, బూరెడ్డిపల్లి రోడ్
శ్రీలక్ష్మి మాడల్ స్కూల్
ఇండో - ఇంగ్లీష్ స్కూల్

వైద్య సౌకర్యం

ప్రభుత్వ వైద్య సౌకర్యం

ధరూర్లో ఉన్న ఒకప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రంలో ఒక డాక్టరు, 8 మంది పారామెడికల్ సిబ్బందీ ఉన్నారు. ఒక ప్రాథమిక ఆరోగ్య ఉప కేంద్రంలో డాక్టర్లు లేరు. ఒకరు పారామెడికల్ సిబ్బంది ఉన్నారు.సమీప సామాజిక ఆరోగ్య కేంద్రం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. ప్రత్యామ్నాయ ఔషధ ఆసుపత్రి, డిస్పెన్సరీ, పశు వైద్యశాల, సంచార వైద్య శాల, కుటుంబ సంక్షేమ కేంద్రం గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి. మాతా శిశు సంరక్షణ కేంద్రం, టి. బి వైద్యశాల గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉన్నాయి. అలోపతి ఆసుపత్రి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ. కంటే ఎక్కువ దూరంలో ఉంది.

ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యం

గ్రామంలో4 ప్రైవేటు వైద్య సౌకర్యాలున్నాయి. ఎమ్బీబీయెస్ కాకుండా ఇతర డిగ్రీ చదివిన డాక్టర్లు నలుగురు ఉన్నారు.

తాగు నీరు

గ్రామంలో కుళాయిల ద్వారా రక్షిత మంచినీటి సరఫరా జరుగుతోంది. కుళాయిల ద్వారా శుద్ధి చేయని నీరు కూడా సరఫరా అవుతోంది. గ్రామంలో ఏడాది పొడుగునా చేతిపంపుల ద్వారా నీరు అందుతుంది. బోరుబావుల ద్వారా కూడా ఏడాది పొడుగునా నీరు అందుతుంది. చెరువు ద్వారా గ్రామానికి తాగునీరు లభిస్తుంది.

పారిశుధ్యం

గ్రామంలో మురుగునీటి పారుదల వ్యవస్థ లేదు. మురుగునీటిని నేరుగా జలవనరుల్లోకి వదులుతున్నారు. గ్రామంలో సంపూర్ణ పారిశుధ్య పథకం అమలవుతోంది. సామాజిక మరుగుదొడ్డి సౌకర్యం లేదు. ఇంటింటికీ తిరిగి వ్యర్థాలను సేకరించే వ్యవస్థ లేదు. సామాజిక బయోగ్యాస్ ఉత్పాదక వ్యవస్థ లేదు. చెత్తను వీధుల పక్కనే పారబోస్తారు.

సమాచార, రవాణా సౌకర్యాలు

ధరూర్లో పోస్టాఫీసు సౌకర్యం, సబ్ పోస్టాఫీసు సౌకర్యం ఉన్నాయి. పోస్ట్ అండ్ టెలిగ్రాఫ్ ఆఫీసు గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. లాండ్ లైన్ టెలిఫోన్, పబ్లిక్ ఫోన్ ఆఫీసు, మొబైల్ ఫోన్ మొదలైన సౌకర్యాలు ఉన్నాయి. ఇంటర్నెట్ కెఫె / సామాన్య సేవా కేంద్రం, ప్రైవేటు కొరియర్ గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉన్నాయి.గ్రామానికి సమీప ప్రాంతాల నుండి ప్రభుత్వ రవాణా సంస్థ బస్సులుప్రైవేటు బస్సులు తిరుగుతున్నాయి. సమీప గ్రామాల నుండి ఆటో సౌకర్యం కూడా ఉంది. వ్యవసాయం కొరకు వాడేందుకు గ్రామంలో ట్రాక్టర్లున్నాయి. రైల్వే స్టేషన్ గ్రామానికి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది.ప్రధాన జిల్లా రహదారి, జిల్లా రహదారి గ్రామం గుండా పోతున్నాయి. జాతీయ రహదారి, రాష్ట్ర రహదారి గ్రామం నుండి 10 కి.మీ.కి పైబడిన దూరంలో ఉన్నాయి. గ్రామంలో తారు రోడ్లు, కంకర రోడ్లు, మట్టిరోడ్లూ ఉన్నాయి.

మార్కెటింగు, బ్యాంకింగు

గ్రామంలో ఏటీఎమ్, వాణిజ్య బ్యాంకు, వ్యవసాయ పరపతి సంఘం ఉన్నాయి. గ్రామంలో స్వయం సహాయక బృందం, పౌర సరఫరాల కేంద్రం, వారం వారం సంత, వ్యవసాయ మార్కెటింగ్ సొసైటీ ఉన్నాయి. సహకార బ్యాంకు గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది.

ఆరోగ్యం, పోషణ, వినోద సౌకర్యాలు

గ్రామంలో సమీకృత బాలల అభివృద్ధి పథకం, అంగన్ వాడీ కేంద్రం, ఇతర పోషకాహార కేంద్రాలు, ఆశా కార్యకర్త ఉన్నాయి. గ్రామంలో ఆటల మైదానం, గ్రంథాలయం, పబ్లిక్ రీడింగ్ రూం ఉన్నాయి. గ్రామంలో వార్తాపత్రిక పంపిణీ జరుగుతుంది. అసెంబ్లీ పోలింగ్ కేంద్రం, జనన మరణాల నమోదు కార్యాలయం ఉన్నాయి. సినిమా హాలు గ్రామం నుండి 5 నుండి 10 కి.మీ. దూరంలో ఉంది.

విద్యుత్తు

గ్రామంలో గృహావసరాల నిమిత్తం విద్యుత్ సరఫరా వ్యవస్థ ఉంది. రోజుకు 7 గంటల పాటు వ్యవసాయానికి, 10 గంటల పాటు వాణిజ్య అవసరాల కోసం కూడా విద్యుత్ సరఫరా చేస్తున్నారు.

భూమి వినియోగం

ధరూర్లో భూ వినియోగం కింది విధంగా ఉంది:

వ్యవసాయేతర వినియోగంలో ఉన్న భూమి: 67 హెక్టార్లు
వ్యవసాయం సాగని, బంజరు భూమి: 20 హెక్టార్లు
శాశ్వత పచ్చిక ప్రాంతాలు, ఇతర మేత భూమి: 8 హెక్టార్లు
తోటలు మొదలైనవి సాగవుతున్న భూమి: 8 హెక్టార్లు
వ్యవసాయం చేయదగ్గ బంజరు భూమి: 8 హెక్టార్లు
సాగులో లేని భూముల్లో బీడు భూములు కానివి: 35 హెక్టార్లు
బంజరు భూమి: 1065 హెక్టార్లు
నికరంగా విత్తిన భూమి: 1932 హెక్టార్లు
నీటి సౌకర్యం లేని భూమి: 2659 హెక్టార్లు
వివిధ వనరుల నుండి సాగునీరు లభిస్తున్న భూమి: 374 హెక్టార్లు

నీటిపారుదల సౌకర్యాలు

ధరూర్లో వ్యవసాయానికి నీటి సరఫరా కింది వనరుల ద్వారా జరుగుతోంది.

బావులు/బోరు బావులు: 374 హెక్టార్లు

ఉత్పత్తి

ధరూర్లో ఈ కింది వస్తువులు ఉత్పత్తి అవుతున్నాయి.

ప్రధాన పంటలు

వరి, జొన్న

హిందూ దేవాలయాలు

శ్రీ ఆంజనేయ స్వామి ఆలయం
శ్రీ పార్థసారథి దేవాలయం
శ్రీ భీరప్ప స్వామి దేవాలయం
శివాలయం

ముస్లిం ప్రార్థనాలయాలు

క్రైస్తవ ప్రార్థనాలయాలు

ఎం.బి. షాలేం చర్చి
హోసన్నా మందిరం
మరునాథ విశ్వాస మందిర
బైబిల్ మిషన్ చర్చి, జాంపల్లి రోడ్డు,

మూలాలు

↑ తెలంగాణ ప్రభుత్వ ఉత్తర్వులు GO. Ms. No. 244, Revenue (DA-CMRF) Department, Date: 11.10.2016
↑ "జోగులాంబ గద్వాల జిల్లా" (PDF). తెలంగాణ గనుల శాఖ. Archived (PDF) from the original on 2021-12-27. Retrieved 2021-01-06.
↑ "Office of the Registrar General & Census Commissioner, India - Village amenities of 2011".
↑ సమగ్ర ఆంధ్ర సాహిత్యం,12 వ సంపుటం, కడపటిరాజుల యుగం,రచన:ఆరుద్ర, ఎమెస్కో, సికిందరాబాద్,1968, పుట-48
↑ గ్రామ పెద్ద శ్రీ కిషన్ రావు గారి ఉవాచ

వెలుపలి లింకులు

[1] తెలంగాణ ప్రభుత్వ ఉత్తర్వులు GO. Ms. No. 244, Revenue (DA-CMRF) Department, Date: 11.10.2016

[2] "జోగులాంబ గద్వాల జిల్లా" (PDF). తెలంగాణ గనుల శాఖ. Archived (PDF) from the original on 2021-12-27. Retrieved 2021-01-06.

[3] "Office of the Registrar General & Census Commissioner, India - Village amenities of 2011".

[4] సమగ్ర ఆంధ్ర సాహిత్యం,12 వ సంపుటం, కడపటిరాజుల యుగం,రచన:ఆరుద్ర, ఎమెస్కో, సికిందరాబాద్,1968, పుట-48

[5] గ్రామ పెద్ద శ్రీ కిషన్ రావు గారి ఉవాచ

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]