భారత పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ
భారత పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ | |
---|---|
Branch of Government of India | |
Ministry of Parliamentary Affairs | |
సంస్థ అవలోకనం | |
స్థాపనం | 1949[1] |
అధికార పరిధి | Government of India |
ప్రధాన కార్యాలయం | New Delhi |
వార్ర్షిక బడ్జెట్ | ₹18.86 crore (US$2.4 million) (2018-19 est.)[2] |
ఏజెన్సీ కార్యనిర్వాహకుడు/లు | Kiren Rijiju, Union Cabinet Minister Arjun Ram Meghwal, Minister of State L. Murugan, Minister of State Umang Narula, IAS, Secretary |
వెబ్సైటు | |
mpa.nic.in |
పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ భారత ప్రభుత్వ మంత్రిత్వ శాఖ. దీనికి పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల కేంద్ర క్యాబినెట్ మంత్రి నేతృత్వం వహిస్తారు.ఇది భారత పార్లమెంటుకు సంబంధించిన వ్యవహారాలను నిర్వహిస్తుంది రెండు సభలు , లోక్సభ ("హౌస్ ఆఫ్ ది పీపుల్," దిగువ సభ ) & రాజ్యసభ ("కౌన్సిల్ ఆఫ్ స్టేట్స్," ఎగువ సభ ) మధ్య లింక్గా పనిచేస్తుంది. ఇది ఒక శాఖగా 1949లో సృష్టించబడింది కానీ తర్వాత పూర్తి మంత్రిత్వ శాఖగా మారింది.
కేబినెట్ మంత్రులు
[మార్చు]సహాయ మంత్రులు
[మార్చు]నం. | ఫోటో | మంత్రి
(జనన-మరణ) నియోజకవర్గం |
పదవీకాలం | పార్టీ | మంత్రిత్వ శాఖ | ప్రధాన మంత్రి | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
నుండి | వరకు | కాలం | ||||||
1 | జగన్నాథరావు
(1909–?) చత్రపూర్ ఎంపీ |
14 ఫిబ్రవరి
1966 |
13 మార్చి
1967 |
1 సంవత్సరం, 27 రోజులు | భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ | ఇందిరా ఐ | ఇందిరా గాంధీ | |
2 | ఇందర్ కుమార్ గుజ్రాల్
(1919–2012) పంజాబ్ రాజ్యసభ ఎంపీ |
18 మార్చి
1967 |
14 ఫిబ్రవరి
1969 |
1 సంవత్సరం, 333 రోజులు | ఇందిరా II | |||
3 | ఓం మెహతా
(1927–1995) జమ్మూ కాశ్మీర్కు రాజ్యసభ ఎంపీ |
30 జూన్
1970 |
18 మార్చి
1971 |
6 సంవత్సరాలు, 267 రోజులు | ||||
18 మార్చి
1971 |
24 మార్చి
1977 |
భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (ఆర్) | ఇందిర III | |||||
4 | లారంగ్ సాయి
(1935–2004) సర్గుజా ఎంపీ |
14 ఆగస్టు
1977 |
28 జూలై
1979 |
1 సంవత్సరం, 348 రోజులు | జనతా పార్టీ | దేశాయ్ | మొరార్జీ దేశాయ్ | |
5 | రామ్ కృపాల్ సిన్హా
(1934–2023) బీహార్ రాజ్యసభ ఎంపీ | |||||||
6 | పెండేకంటి వెంకటసుబ్బయ్య
(1921–1993) నంద్యాల ఎంపీ |
16 జనవరి
1980 |
2 సెప్టెంబర్
1982 |
2 సంవత్సరాలు, 229 రోజులు | భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (I) | ఇందిర IV | ఇందిరా గాంధీ | |
7 | సీతారాం కేస్రీ
(1919–2000) బీహార్ రాజ్యసభ ఎంపీ |
3 మార్చి
1980 |
15 జనవరి
1982 |
1 సంవత్సరం, 318 రోజులు | ||||
8 | HKL భగత్
(1921–2005) తూర్పు ఢిల్లీకి ఎంపీ |
2 సెప్టెంబర్
1982 |
31 అక్టోబర్
1984 |
2 సంవత్సరాలు, 59 రోజులు | ||||
9 | కల్పనాథ్ రాయ్
(1941–1999) ఉత్తరప్రదేశ్కు రాజ్యసభ ఎంపీ |
29 జనవరి
1983 |
31 అక్టోబర్
1984 |
1 సంవత్సరం, 276 రోజులు | ||||
10 | HKL భగత్
(1921–2005) తూర్పు ఢిల్లీకి ఎంపీ |
4 నవంబర్
1984 |
31 డిసెంబర్
1984 |
57 రోజులు | రాజీవ్ ఐ | రాజీవ్ గాంధీ | ||
11 | NKP సాల్వే
(1921–2012) మహారాష్ట్రకు రాజ్యసభ ఎంపీ | |||||||
12 | గులాం నబీ ఆజాద్
(జననం 1949) వాషిమ్ ఎంపీ |
31 డిసెంబర్
1984 |
12 మే
1986 |
1 సంవత్సరం, 132 రోజులు | రాజీవ్ II | |||
13 | మార్గరెట్ అల్వా
(జననం 1942) కర్ణాటక రాజ్యసభ ఎంపీ |
31 డిసెంబర్
1984 |
25 సెప్టెంబర్
1985 |
268 రోజులు | ||||
(7) | సీతారాం కేస్రీ
(1919–2000) బీహార్ రాజ్యసభ ఎంపీ |
25 సెప్టెంబర్
1985 |
22 అక్టోబర్
1986 |
1 సంవత్సరం, 27 రోజులు | ||||
14 | షీలా దీక్షిత్
(1938–2019) కన్నౌజ్ ఎంపీ |
12 మే
1986 |
2 డిసెంబర్
1989 |
3 సంవత్సరాలు, 204 రోజులు | ||||
15 | MM జాకబ్
(1926–2018) కేరళకు రాజ్యసభ ఎంపీ |
22 అక్టోబర్
1986 |
2 డిసెంబర్
1989 |
3 సంవత్సరాలు, 61 రోజులు | ||||
16 | రాధాకిషన్ మాల్వియా
(1943–2013) మధ్యప్రదేశ్కు రాజ్యసభ ఎంపీ |
4 జూలై
1989 |
2 డిసెంబర్
1989 |
151 రోజులు | ||||
17 | పి.నామ్గ్యాల్
(1937–2010) లడఖ్ ఎంపీ | |||||||
18 | సత్యపాల్ మాలిక్
(జననం 1946) అలీఘర్ ఎంపీ |
23 ఏప్రిల్
1990 |
10 నవంబర్
1990 |
201 రోజులు | జనతాదళ్ | విశ్వనాథ్ | వీపీ సింగ్ | |
(15) | MM జాకబ్
(1926–2018) కేరళకు రాజ్యసభ ఎంపీ |
21 జూన్
1991 |
17 జనవరి
1993 |
1 సంవత్సరం, 210 రోజులు | భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (I) | రావు | పివి నరసింహారావు | |
19 | రంగరాజన్ కుమారమంగళం
(1952–2000) సేలం ఎంపీ |
21 జూన్
1991 |
2 డిసెంబర్
1993 |
2 సంవత్సరాలు, 164 రోజులు | ||||
20 | అబ్రార్ అహ్మద్
(1956–2004) రాజస్థాన్ రాజ్యసభ ఎంపీ |
18 జనవరి
1993 |
2 ఏప్రిల్
1994 |
1 సంవత్సరం, 74 రోజులు | ||||
(13) | మార్గరెట్ అల్వా
(జననం 1942) కర్ణాటక రాజ్యసభ ఎంపీ |
19 జనవరి
1993 |
16 మే
1996 |
3 సంవత్సరాలు, 118 రోజులు | ||||
21 | ముకుల్ వాస్నిక్
(జననం 1959) బుల్దానా ఎంపీ | |||||||
22 | ఎడ్వర్డో ఫలేరో
(జననం 1940) మోర్ముగావ్ ఎంపీ |
18 డిసెంబర్
1993 |
19 సెప్టెంబర్
1995 |
1 సంవత్సరం, 275 రోజులు | ||||
23 | రామేశ్వర్ ఠాకూర్
(1925–2015) బీహార్ రాజ్యసభ ఎంపీ |
17 ఏప్రిల్
1994 |
22 డిసెంబర్
1994 |
249 రోజులు | ||||
24 | మల్లికార్జున్ గౌడ్
(1941–2002) మహబూబ్ నగర్ ఎంపీ |
17 ఏప్రిల్
1994 |
16 మే
1996 |
2 సంవత్సరాలు, 29 రోజులు | ||||
25 | మతంగ్ సిన్హ్
(1953–2021) అస్సాం రాజ్యసభ ఎంపీ |
10 ఫిబ్రవరి
1995 |
16 మే
1996 |
1 సంవత్సరం, 96 రోజులు | ||||
26 | విలాస్ ముత్తెంవార్
(జననం 1949) నాగ్పూర్ ఎంపీ |
15 సెప్టెంబర్
1995 |
16 మే
1996 |
244 రోజులు | ||||
27 | SS అహ్లువాలియా
(జననం 1951) బీహార్ రాజ్యసభ ఎంపీ |
19 సెప్టెంబర్
1995 |
16 మే
1996 |
240 రోజులు | ||||
28 | బేణి ప్రసాద్ వర్మ
(1941–2020) కైసర్గంజ్ ఎంపీ |
1 జూన్
1996 |
29 జూలై
1996 |
58 రోజులు | సమాజ్ వాదీ పార్టీ | దేవెగౌడ | హెచ్డి దేవెగౌడ | |
29 | ఉమ్మారెడ్డి వెంకటేశ్వర్లు
(జననం 1935) బాపట్ల ఎంపీ |
1 జూన్
1996 |
21 ఏప్రిల్
1997 |
324 రోజులు | తెలుగుదేశం పార్టీ | |||
30 | SR బాలసుబ్రమణియన్
(జననం 1938) నీలగిరి ఎంపీ |
29 జూన్
1996 |
21 ఏప్రిల్
1997 |
296 రోజులు | తమిళ మానిలా కాంగ్రెస్ (మూపనార్) | |||
(29) | ఉమ్మారెడ్డి వెంకటేశ్వర్లు
(జననం 1935) బాపట్ల ఎంపీ |
21 ఏప్రిల్
1997 |
9 జూన్
1997 |
49 రోజులు | తెలుగుదేశం పార్టీ | గుజ్రాల్ | ఇందర్ కుమార్ గుజ్రాల్ | |
(30) | SR బాలసుబ్రమణియన్
(జననం 1938) నీలగిరి ఎంపీ |
1 మే
1997 |
19 మార్చి
1998 |
322 రోజులు | తమిళ మానిలా కాంగ్రెస్ (మూపనార్) | |||
31 | ఎంపీ వీరేంద్ర కుమార్
(1936–2020) కోజికోడ్ ఎంపీ |
26 మే
1997 |
2 జూలై
1997 |
37 రోజులు | జనతాదళ్ | |||
32 | జయంతి నటరాజన్
(జననం 1954) తమిళనాడుకు రాజ్యసభ ఎంపీ |
9 జూన్
1997 |
19 మార్చి
1998 |
283 రోజులు | తమిళ మానిలా కాంగ్రెస్ (మూపనార్) | |||
33 | RK కుమార్
(1942–1999) తమిళనాడుకు రాజ్యసభ ఎంపీ |
19 మార్చి
1998 |
22 మే
1998 |
64 రోజులు | ఆల్ ఇండియా అన్నా ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం | వాజ్పేయి II | అటల్ బిహారీ వాజ్పేయి | |
34 | రామ్ నాయక్
(జననం 1934) ముంబై నార్త్ ఎంపీ |
20 మార్చి
1998 |
5 మే
1999 |
1 సంవత్సరం, 46 రోజులు | భారతీయ జనతా పార్టీ | |||
35 | దిలీప్ రే
(జననం 1954) ఒడిశా రాజ్యసభ ఎంపీ |
22 మే
1998 |
13 అక్టోబర్
1999 |
1 సంవత్సరం, 144 రోజులు | బిజు జనతా దళ్ | |||
36 | సంతోష్ కుమార్ గంగ్వార్
(జననం 1948) బరేలీ ఎంపీ |
16 ఫిబ్రవరి
1999 |
13 అక్టోబర్
1999 |
239 రోజులు | భారతీయ జనతా పార్టీ | |||
37 | ముఖ్తార్ అబ్బాస్ నఖ్వీ
(జననం 1957) రాంపూర్ ఎంపీ | |||||||
(35) | దిలీప్ రే
(జననం 1954) ఒడిశా రాజ్యసభ ఎంపీ |
13 అక్టోబర్
1999 |
22 నవంబర్
1999 |
40 రోజులు | బిజు జనతా దళ్ | వాజ్పేయి III | ||
38 | ఫగ్గన్ సింగ్ కులస్తే
(జననం 1959) మండల ఎంపీ |
భారతీయ జనతా పార్టీ | ||||||
39 | శ్రీరామ్ చౌహాన్
(జననం 1953) బస్తీ ఎంపీ | |||||||
40 | O. రాజగోపాల్
(జననం 1929) మధ్యప్రదేశ్కు రాజ్యసభ ఎంపీ |
22 నవంబర్
1999 |
22 మే
2004 |
4 సంవత్సరాలు, 182 రోజులు | ||||
41 | భావా చిఖాలియా
(1955–2013) జునాగఢ్ ఎంపీ |
29 జనవరి
2003 |
22 మే
2004 |
1 సంవత్సరం, 114 రోజులు | ||||
42 | విజయ్ గోయెల్
(జననం 1954) చాందినీ చౌక్ ఎంపీ |
29 జనవరి
2003 |
24 మే
2003 |
115 రోజులు | ||||
(36) | సంతోష్ కుమార్ గంగ్వార్
(జననం 1948) బరేలీ ఎంపీ |
24 మే
2003 |
8 సెప్టెంబర్
2003 |
107 రోజులు | ||||
43 | సురేష్ పచౌరి
(జననం 1952) మధ్యప్రదేశ్కు రాజ్యసభ ఎంపీ |
23 మే
2004 |
6 ఏప్రిల్
2008 |
3 సంవత్సరాలు, 319 రోజులు | భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ | మన్మోహన్ ఐ | మన్మోహన్ సింగ్ | |
44 | బిజోయ్ కృష్ణ హండిక్
(1934–2015) జోర్హాట్ ఎంపీ | |||||||
45 | సూర్యకాంత పాటిల్
(జననం 1948) హింగోలి ఎంపీ |
23 మే
2004 |
22 మే
2009 |
4 సంవత్సరాలు, 364 రోజులు | నేషనలిస్ట్ కాంగ్రెస్ పార్టీ | |||
46 | పవన్ కుమార్ బన్సాల్
(జననం 1948) చండీగఢ్ ఎంపీ |
6 ఏప్రిల్
2008 |
22 మే
2009 |
1 సంవత్సరం, 46 రోజులు | భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ | |||
47 | వి.నారాయణసామి
(జననం 1947) పుదుచ్చేరి ఎంపీ |
6 ఏప్రిల్
2008 |
22 మే
2009 |
1 సంవత్సరం, 46 రోజులు | ||||
28 మే
2009 |
12 జూలై
2011 |
2 సంవత్సరాలు, 45 రోజులు | మన్మోహన్ II | |||||
48 | పృథ్వీరాజ్ చవాన్
(జననం 1946) మహారాష్ట్రకు రాజ్యసభ ఎంపీ |
28 మే
2009 |
10 అక్టోబర్
2011 |
2 సంవత్సరాలు, 135 రోజులు | ||||
49 | అశ్వనీ కుమార్
(జననం 1952) పంజాబ్ రాజ్యసభ ఎంపీ |
19 జనవరి
2011 |
12 జూలై
2011 |
174 రోజులు | ||||
50 | హరీష్ రావత్
(జననం 1948) హరిద్వార్ ఎంపీ |
12 జూలై
2011 |
28 అక్టోబర్
2012 |
1 సంవత్సరం, 108 రోజులు | ||||
51 | రాజీవ్ శుక్లా
(జననం 1959) మహారాష్ట్రకు రాజ్యసభ ఎంపీ |
12 జూలై
2011 |
26 మే
2014 |
2 సంవత్సరాలు, 318 రోజులు | ||||
52 | పబన్ సింగ్ ఘటోవర్
(జననం 1950) దిబ్రూగఢ్ ఎంపీ |
20 జూలై
2011 |
26 మే
2014 |
2 సంవత్సరాలు, 310 రోజులు | ||||
(36) | సంతోష్ కుమార్ గంగ్వార్
(జననం 1948) బరేలీ ఎంపీ |
27 మే
2014 |
9 నవంబర్
2014 |
166 రోజులు | భారతీయ జనతా పార్టీ | మోదీ ఐ | నరేంద్ర మోదీ | |
53 | ప్రకాష్ జవదేకర్
(జననం 1951) మధ్యప్రదేశ్కు రాజ్యసభ ఎంపీ | |||||||
54 | రాజీవ్ ప్రతాప్ రూడీ
(జననం 1962) సరన్ ఎంపీ |
9 నవంబర్
2014 |
5 జూలై
2016 |
1 సంవత్సరం, 239 రోజులు | ||||
(37) | ముఖ్తార్ అబ్బాస్ నఖ్వీ
(జననం 1957) ఉత్తరప్రదేశ్కు రాజ్యసభ ఎంపీ , 2016 నుండి జార్ఖండ్కు 2016 వరకు రాజ్యసభ ఎంపీగా ఉన్నారు . |
9 నవంబర్
2014 |
3 సెప్టెంబర్
2017 |
2 సంవత్సరాలు, 298 రోజులు | ||||
(27) | SS అహ్లువాలియా
(జననం 1951) డార్జిలింగ్ ఎంపీ |
5 జూలై
2017 |
3 సెప్టెంబర్
2017 |
60 రోజులు | ||||
(42) | విజయ్ గోయెల్
(జననం 1954) రాజస్థాన్ రాజ్యసభ ఎంపీ |
3 సెప్టెంబర్
2017 |
30 మే
2019 |
1 సంవత్సరం, 269 రోజులు | ||||
55 | అర్జున్ రామ్ మేఘ్వాల్
(జననం 1953) బికనీర్ ఎంపీ |
3 సెప్టెంబర్
2017 |
30 మే
2019 |
6 సంవత్సరాలు, 281 రోజులు | ||||
31 మే
2019 |
10 జూన్ 2024 | మోడీ II | ||||||
56 | V. మురళీధరన్
(జననం 1958) మహారాష్ట్రకు రాజ్యసభ ఎంపీ |
31 మే
2019 |
10 జూన్ 2024 | 5 సంవత్సరాలు, 10 రోజులు | ||||
57 | అర్జున్ రామ్ మేఘ్వాల్
(జననం 1953) బికనీర్ ఎంపీ |
10 జూన్ 2024 | అధికారంలో ఉంది | 72 రోజులు | మోడీ III | |||
58 | ఎల్. మురుగన్
(జననం 1977) మధ్యప్రదేశ్కు రాజ్యసభ ఎంపీ |
10 జూన్ 2024 | అధికారంలో ఉంది | 72 రోజులు |
ఉప మంత్రులు
[మార్చు]నం. | ఫోటో | మంత్రి
(జనన-మరణ) నియోజకవర్గం |
పదవీకాలం | రాజకీయ పార్టీ | మంత్రిత్వ శాఖ | ప్రధాన మంత్రి | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
నుండి | వరకు | కాలం | ||||||
1 | సత్య నారాయణ్ సిన్హా
(1900–1983) బీహార్ రాజ్యాంగ సభ సభ్యుడు |
1 అక్టోబర్
1948 |
26 ఫిబ్రవరి
1949 |
148 రోజులు | భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ | నెహ్రూ ఐ | జవహర్లాల్ నెహ్రూ | |
2 | విద్యా చరణ్ శుక్లా
(1929–2013) మహాసముంద్ ఎంపీ |
24 జనవరి
1966 |
14 ఫిబ్రవరి
1966 |
21 రోజులు | ఇందిరా ఐ | ఇందిరా గాంధీ | ||
3 | రోహన్లాల్ చతుర్వేది
(1919–?) ఇటాహ్ ఎంపీ |
18 మార్చి
1967 |
14 నవంబర్
1967 |
241 రోజులు | ఇందిరా II | |||
4 | నాగర్కర్నూల్ ఎంపీ జేబీ ముత్యాల్రావు | |||||||
5 | ఇక్బాల్ సింగ్
(1923–1988) ఫాజిల్కా ఎంపీ |
14 ఫిబ్రవరి
1969 |
8 జూలై
1970 |
1 సంవత్సరం, 144 రోజులు | భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (ఆర్) | |||
6 | రఘ్బీర్ సింగ్ పంజాజారీ
(1914–1999) పంజాబ్కు రాజ్యసభ ఎంపీ |
30 జూన్
1970 |
18 మార్చి
1971 |
261 రోజులు | ||||
7 | రాజంపేట ఎంపీ పోతురాజు పార్థసారథి | |||||||
8 | కేదార్ నాథ్ సింగ్ సుల్తాన్ పూర్
ఎంపీ |
2 మే
1971 |
10 అక్టోబర్
1974 |
3 సంవత్సరాలు, 161 రోజులు | ఇందిర III | |||
9 | బి. శంకరానంద్
(1925–2009) చిక్కోడి ఎంపీ |
2 మే
1971 |
24 మార్చి
1977 |
5 సంవత్సరాలు, 326 రోజులు | ||||
10 | కల్పనాథ్ రాయ్
(1941–1999) ఉత్తరప్రదేశ్కు రాజ్యసభ ఎంపీ |
15 జనవరి
1982 |
6 సెప్టెంబర్
1982 |
234 రోజులు | భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (I) | ఇందిర IV | ||
11 | మల్లికార్జున్ గౌడ్
(1941–2002) మహబూబ్ నగర్ ఎంపీ |
15 జనవరి
1982 |
31 అక్టోబర్
1984 |
2 సంవత్సరాలు, 351 రోజులు | ||||
31 అక్టోబర్
1984 |
31 డిసెంబర్
1984 |
రాజీవ్ ఐ | రాజీవ్ గాంధీ | |||||
12 | రాధాకిషన్ మాల్వియా
(1943–2013) మధ్యప్రదేశ్కు రాజ్యసభ ఎంపీ |
25 జూన్
1988 |
4 జూలై
1989 |
1 సంవత్సరం, 9 రోజులు | రాజీవ్ II | |||
13 | పి.నామ్గ్యాల్
(1937–2010) లడఖ్ ఎంపీ | |||||||
14 | జగదీప్ ధంఖర్
(జననం 1951) జుంజును ఎంపీ |
23 మే
1990 |
5 నవంబర్
1990 |
166 రోజులు | జనతాదళ్ | విశ్వనాథ్ | వీపీ సింగ్ |
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ "Ministry of Parliamentary Affairs - About us". Ministry of Parliamentary Affairs, Government of India. Retrieved 8 August 2012.
- ↑ "Budget data" (PDF). www.indiabudget.gov.in. 2019. Archived from the original (PDF) on 4 March 2018. Retrieved 15 September 2018.