మాగుని చరణ్ కువాన్
మాగుని చరణ్ కువాన్ | |
|---|---|
 2015 లో మాగుని చరణ్ కుఆంన్ర్ | |
| జననం | 1937 ఫిబ్రవరి 12 కియోన్ ఝర్, ఒడిశా రాజ్యం, బ్రిటిష్ ఇండియా |
| మరణం | 2024 జూన్ 1 (వయసు 87) కియోన్ ఝర్, ఒడిశా |
| జాతీయత | భారతీయుడు |
| వృత్తి | తోలుబొమ్మలవాడు |
| సుపరిచితుడు/ సుపరిచితురాలు | రాడ్-తోలుబొమ్మలాటను ప్రోత్సహించడం (కంధేయి నాచ్) |
| పురస్కారాలు | పద్మశ్రీ(2023) సంగీత నాటక అకాడమీ పురస్కారం (2004) |
మాగుని చరణ్ కువాన్ (1937 ఫిబ్రవరి 12 - 2024 జూన్ 1) ఒడిశా కు చెందిన తోలుబొమ్మలాట కళాకారుడు. అతను ఒడిశా రాష్ట్రంలో సాంప్రదాయకంగా కాంధే నాచ్ అని పిలువబడే రాడ్-పప్పెట్రీ ప్రోత్సహించడానికి గుర్తింపబడ్డాడు. ఒడిశా యొక్క సాంప్రదాయ రాడ్ తోలుబొమ్మ నృత్య రూపాన్ని ప్రోత్సహించినందుకు, ప్రచారం చేసినందుకు 2023లో అతనికి భారత ప్రభుత్వం నాలుగో అత్యున్నత పౌర పురస్కారం పద్మశ్రీ ప్రదానం చేసింది.[1] అంతకుముందు 2004లో ఆయనకు సంగీత నాటక అకాడమీ అవార్డు లభించింది.[2][3]
ప్రారంభ జీవితం
[మార్చు]1937 ఫిబ్రవరి 2న ఒడిశాలోని కియోంఝర్లో జన్మించిన శ్రీ మాగుని చరణ్ కువాన్ సంప్రదాయ తోలుబొమ్మలాట కుటుంబం నుండి వచ్చాడు. అతని తండ్రి శ్రీ బైష్నాబ్ చరణ్ కువాన్ చేత రాడ్ తోలుబొమ్మలను ఉపయోగించే కాంధే నాచ్ కళకు పరిచయం చేయబడ్డాడు.[2]
సేవలు
[మార్చు]ఒడిశా రాష్ట్రం దాటి కాంధే నాచ్ గుర్తించడంలో మాగుని చరణ్ కువాన్ గణనీయంగా కృషి చేసాడు. అతను కియోంఝర్ కేంద్రంగా 'ఉత్కల్ విశ్వకర్మ కలాకుంజ కంధే నాచ్' అనే తన బృందాన్ని స్థాపించాడు. తన కళను ప్రోత్సహించడానికి ఒడిశా సంగీత నాటక అకాడమీ, ఇతర సంస్థలు నిర్వహించిన శిబిరాలలో శ్రీ కువాన్ పాల్గొన్నాడు. అతని పనిని భారతదేశం తో పాటు విదేశాలలో వివిధ ఏజెన్సీలు నమోదు చేశాయి.[2]
అనేక సాంప్రదాయ తోలుబొమ్మలాట కళాకారుల మాదిరిగానే, అతను తన తోలుబొమ్మల తయారీని, దుస్తుల రూపకల్పన, ప్రదర్శించిన నాటకాలను వివరించాడు.[2] కువాన్ పాత్రలు, కథలు పురాణాల నుండి ప్రభుత్వ పథకాల వరకు సామాజిక సమస్యల వరకు ఉన్నాయి.[2]
మరణం
[మార్చు]కుయాన్ 87 సంవత్సరాల వయసులో 2024 జూన్ 1న ఒడిశాలోని కియోంజర్లో మరణించాడు.[2]
అవార్డులు, గౌరవాలు
[మార్చు]- పద్మశ్రీ
- సంగీత నాటక అకాడమీ అవార్డు
- కబి సూర్య ఉపేంద్ర భంజ అవార్డు, ఒడిశా సంగీత నాటక అకాడమీ యొక్క అత్యున్నత పురస్కారం [4]
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ "Puppeteer Maguni Kuanr gets Padma honour". New Indian Express. 23 March 2023. Retrieved 1 June 2024.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 "MAGUNI CHARAN KUANR Akademi Award: Puppetry" (PDF). Sangeet Natak Akademi.
- ↑ Minati Singha (2 June 2024). "Rod puppeteer Maguni Kuanr dead". The Times of India. Retrieved 2 June 2024.
- ↑ "Pioneer of rod puppetry Maguni Kuanr dies at 88 in Odisha". Times of India. 1 June 2024. Retrieved 1 June 2024.