ముఖ్తార్ బేగం
ముఖ్తార్ బేగం | |
|---|---|
| జననం | ముఖ్తార్ ఖనుమ్ 1901 జూలై 12 అమృత్‌సర్, బ్రిటిష్ ఇండియా, (నేటి భారతదేశం) |
| మరణం | 1982 ఫిబ్రవరి 25 (వయసు 80) |
| ఇతర పేర్లు | ది క్వీన్ ఆఫ్ మ్యూజిక్[1] |
| విద్య | పాటియాలా ఘరానా సంగీత పాఠశాల |
| వృత్తి |
|
| క్రియాశీల సంవత్సరాలు | 1920 – 1982 |
| జీవిత భాగస్వామి | అఘా హషర్ కాశ్మీరీ (భర్త) |
| పిల్లలు | 1 |
| తల్లిదండ్రులు | గులాం ముహమ్మద్ (తండ్రి) |
| బంధువులు | ఫరీదా ఖనుమ్ (సోదరి) షీబా హసన్ (మేనకోడలు) |
ముఖ్తార్ బేగం ఒక పాకిస్థానీ శాస్త్రీయ, గజల్ గాయని, నటి. [2] [3] సినిమాల్లో, రేడియోలో పాటలు పాడినందుకు ఆమె సంగీత రాణిగా ప్రసిద్ధి చెందింది. [1] ఆమె హిందీ, పంజాబీ, ఉర్దూ చిత్రాలలో పనిచేసింది, హతిలీ దుల్హన్, అలీ బాబా 40 చోర్, నల దమయంతి, దిల్ కి ప్యాస్, అంఖ్ కా నాషా, ముఫ్లిస్ ఆషిక్, ఛత్ర బకావలి చిత్రాలలో ఆమె పాత్రలకు ప్రసిద్ధి చెందింది. [4] [2]
జీవితం తొలి దశలో
[మార్చు]ముఖ్తార్ బేగం 1901 లో బ్రిటిష్ ఇండియాలోని అమృత్‌సర్‌లో జన్మించారు. ముఖ్తార్ అక్క, ఆమెకు నలుగురు తోబుట్టువులు, ఫరీదా ఖనుమ్‌తో సహా ఒక సోదరి, ముగ్గురు సోదరులు ఉన్నారు. [5] [6]
ఆమె పాటియాలా ఘరానా క్లాసిక్ మ్యూజిక్ స్కూల్‌లో చదివారు. అక్కడ ఉస్తాద్ మియాన్ మెహెర్బాన్ ఖాన్ అనే ఉపాధ్యాయుడు ఆమె గానం చేయడం ఇష్టపడ్డారు, అతను ఉస్తాద్ ఆషిక్ అలీ ఖాన్ యొక్క గురువు. కాబట్టి అతను ఏడేళ్ల వయస్సు నుండి ముక్తార్ బేగంకు హిందుస్థానీ గాత్ర శాస్త్రీయ సంగీతంలో శిక్షణ ఇచ్చాడు. [7]
కెరీర్
[మార్చు]1930వ దశకంలో, ఆమె కోల్‌కతాకు వెళ్లి, ప్రముఖ ఉర్దూ నాటక రచయిత, కవి అఘా హషర్ కాశ్మీరీ రాసిన రంగస్థల నాటకాలు, థియేటర్లలో నటించింది. [8] [9] ముక్తార్ బేగం కూడా బొంబాయి వెళ్లి అక్కడ థియేటర్‌లో కూడా పనిచేసింది. [10] థియేటర్ చేసిన తర్వాత, ఆమె మూకీ చిత్రాలలో పనిచేయడం ప్రారంభించింది, 1931లో తన అరంగేట్రం చేసింది, ఆమె నల దమయంతి, దిల్ కి ప్యాస్, అంఖ్ కా నాషా, ముఫ్లిస్ ఆషిక్ వంటి హిందీ, పంజాబీ, ఉర్దూ చిత్రాలలో కనిపించింది. [9] ముక్తార్ బేగం ప్రేమ్ కి ఆగ్, భేషమ్‌తో సహా ఆమె పనిచేసిన రెండు చిత్రాలకు కూడా పాటలు కంపోజ్ చేసింది. [11]
కలకత్తాలో, ఆమె నూర్ జెహాన్, ఆమె కుటుంబాన్ని కలుసుకుంది, ఆమె నూర్ జెహాన్, ఆమె సోదరీమణులను సినిమాలు, థియేటర్లలో చేరమని ప్రోత్సహించింది. దాంతో ఆమె వారిని కొంత మంది నిర్మాత‌ల‌కు, తన భర్త అఘా హషర్ క‌శ్మీరీకి ప‌రిచ‌యం చేసింది. [12]
దేశ విభజన తర్వాత ముఖ్తార్ బేగం తన కుటుంబంతో సహా పాకిస్థాన్‌కు వెళ్లి లాహోర్‌లో స్థిరపడింది. [13] [14] ఆమె రేడియో, టెలివిజన్ కోసం గజల్స్ పాడటం కొనసాగించింది. [15] [16] [17] లాహోర్‌లో, ముఖ్తార్ బేగం రేడియో పాకిస్తాన్‌కి వెళ్ళింది. అక్కడి నుంచి ఎన్నో పాటలు పాడింది. [18] [19] [20]
ముఖత్ర్ బేగం సంగీత ఉపాధ్యాయురాలిగా కూడా పనిచేశారు, ఆమె గాయని నసీమ్ బేగం, ఆమె స్వంత చెల్లెలు ఫరీదా ఖనుమ్‌లకు శాస్త్రీయ సంగీత గానం, గజల్స్‌లో శిక్షణ ఇచ్చింది. [21]
వ్యక్తిగత జీవితం
[మార్చు]ముఖ్తార్ ఉర్దూ కవి, నాటక రచయిత, నాటక రచయిత అఘా హషర్ కాశ్మీరీని వివాహం చేసుకున్నది, ముఖ్తర్ చెల్లెలు ఫరీదా ఖనుమ్ కూడా ప్రసిద్ధ గజల్ గాయని, ఆమె మేనకోడలు షీబా హసన్ కూడా నటి. [22] [23] [24]
అనారోగ్యం, మరణం
[మార్చు]ముఖ్తార్ బేగం పక్షవాతంతో బాధపడింది, దీర్ఘకాల అనారోగ్యంతో బాధపడింది, దాని నుండి ఆమె 25 ఫిబ్రవరి 1982న కరాచీలో 80 సంవత్సరాల వయస్సులో మరణించింది, ఆమె కరాచీలోని సొసైటీ స్మశాన వాటికలో అంత్యక్రియలు నిర్వహించబడింది. [25] [26] [27]
ఫిల్మోగ్రఫీ
[మార్చు]సినిమా
[మార్చు]| సంవత్సరం | సినిమా | భాష |
|---|---|---|
| 1932 | అలీ బాబా 40 చోర్ | హిందీ, ఉర్దూ |
| 1932 | చత్ర బకావళి | హిందీ, ఉర్దూ |
| 1932 | హతిలీ దుల్హన్ | హిందీ, ఉర్దూ |
| 1932 | హిందుస్థాన్ | హిందీ, ఉర్దూ |
| 1932 | ఇంద్రసభ | హిందీ, ఉర్దూ [28] |
| 1932 | కృష్ణ కాంత్ కి వాసియత్ | హిందీ, ఉర్దూ |
| 1932 | ముఫ్లిస్ ఆషిక్ | హిందీ, ఉర్దూ |
| 1932 | శ్రవణ్ కుమార్ | హిందీ, ఉర్దూ |
| 1933 | అంఖ్ కా నాషా | ఉర్దూ, హిందీ |
| 1933 | ఔరత్ కా ప్యార్ | హిందీ, ఉర్దూ [29] |
| 1933 | చాంతామిని | హిందీ, ఉర్దూ |
| 1933 | నల దమయంతి | ఉర్దూ, హిందీ |
| 1933 | రామాయణం | హిందీ, ఉర్దూ |
| 1934 | సీత | ఉర్దూ, హిందీ |
| 1935 | దిల్ కి ప్యాస్ | హిందీ, ఉర్దూ |
| 1935 | మజ్ను 1935 | హిందీ, ఉర్దూ [28] |
| 1936 | ప్రేమ్ కి ఆగ్ | హిందీ, ఉర్దూ |
| 1937 | భేషం | హిందీ, ఉర్దూ |
| 1940 | మత్వాలీ మీరా | పంజాబీ [28] |
| 1941 | చత్ర బక్వలి | పంజాబీ |
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ 1.0 1.1 "فلمی و ادبی شخصیات کے سکینڈلز۔ ۔ ۔قسط نمبر356". Daily Pakistan. 28 April 2022.
- ↑ 2.0 2.1 "Mallikas of yesteryear". Himal Southasian. 26 March 2022.
- ↑ Indian Horizons, Volume 53. New Delhi, Indian Council for Cultural Relations. p. 55.
- ↑ Encyclopaedia of Indian Cinema. Oxford University Press. 1995. p. 40.
- ↑ "Mallikas of yesteryear". Himal Southasian. 26 March 2022.
- ↑ Who's Who: Music in Pakistan. Xlibris Corporation. p. 179.
- ↑ "Mallikas of yesteryear". Himal Southasian. 26 March 2022.
- ↑ India's Shakespeare : translation, interpretation, and performance. Newark : University of Delaware Press. 2005. p. 289.
- ↑ 9.0 9.1 "Mallikas of yesteryear". Himal Southasian. 26 March 2022.
- ↑ "From here to Bombay". The News International. 6 September 2021.
- ↑ Indian Filmography: Silent & Hindi Films, 1897-1969. Bombay J. Udeshi. p. 90.
- ↑ DOUBLE X FACTOR. JAICO Publishing House. p. 100.
- ↑ "Lahore a part of me". The News International. 12 July 2021.
- ↑ "Mallikas of yesteryear". Himal Southasian. 26 March 2022.
- ↑ "The history, art and performance of ghazal in Hindustani sangeet". Daily Times. 15 January 2022.
- ↑ "Daagh and ghazal singing". The News International. 10 June 2021.
- ↑ "Experimenting with ghazal". The News International. 24 December 2021.
- ↑ Lahore: A Musical Companion. Lahore : Baber Ali Foundation. p. 23.
- ↑ Lahore: A Musical Companion. Lahore : Baber Ali Foundation. p. 69.
- ↑ Lahore: A Musical Companion. Lahore : Baber Ali Foundation. p. 70.
- ↑ Who's Who: Music in Pakistan. Xlibris Corporation. p. 187.
- ↑ Let's know music & musical instruments of India. London ibs BOOKS. 2008. p. 59.
- ↑ "Mallikas of yesteryear". Himal Southasian. 26 March 2022.
- ↑ Bayād Jālib. Karācī, Pākistān : Pākistānī Adab Pablīkeshanz. p. 1.
- ↑ "کلاسیکی گائیکی میں نام وَر مختار بیگم کی برسی". ARY News. 10 May 2022.
- ↑ Asiaweek, Volume 12, Issues 27-39. Asiaweek Limited. p. 28.
- ↑ "Mallikas of yesteryear". Himal Southasian. 26 March 2022.
- ↑ 28.0 28.1 28.2 "Mallikas of yesteryear". Himal Southasian. 26 March 2022.
- ↑ Urdu/Hindi : an artificial divide : evolution from African genes, Mesopotamian roots, and Indian culture. New York : Algora Pub. p. 319.