రషీదా బీ
| రషీదా బీ | |
|---|---|
| జాతీయత | ఇండియన్ |
| పురస్కారాలు | గోల్డ్ మన్ ఎన్విరాన్ మెంటల్ ప్రైజ్ (2004) |
రషీదా బీ భోపాల్ కు చెందిన భారతీయ ఉద్యమకారిణి. చంపా దేవి శుక్లాతో కలిసి 2004లో గోల్డ్‌మ్యాన్ పర్యావరణ బహుమతిని అందుకున్నారు. 1984 భోపాల్ దుర్ఘటనలో 20,000 మంది మరణించినప్పుడు ప్రాణాలతో బయటపడిన బాధితులకు న్యాయం కోసం వీరిద్దరూ పోరాడారు, విపత్తుకు కారణమైన వారిపై ప్రచారాలు, విచారణలను నిర్వహించారు [1]
భోపాల్ గ్యాస్ విపత్తు[మార్చు]
భోపాల్ దుర్ఘటన, 1984 లో భారతదేశంలోని మధ్యప్రదేశ్ రాష్ట్రంలోని భోపాల్ నగరంలో రసాయన లీక్. అప్పట్లో ఇది చరిత్రలోనే అత్యంత ఘోరమైన పారిశ్రామిక ప్రమాదంగా అభివర్ణించారు.
డిసెంబర్ 3, 1984 న, అమెరికన్ సంస్థ యూనియన్ కార్బైడ్ కార్పొరేషన్ భారతీయ అనుబంధ సంస్థకు చెందిన క్రిమిసంహారక కర్మాగారం నుండి సుమారు 45 టన్నుల ప్రమాదకరమైన వాయువు మిథైల్ ఐసోసైనేట్ బయటపడింది[2]. ప్లాంట్ చుట్టుపక్కల జనసాంద్రత ఎక్కువగా ఉన్న ప్రాంతాలపైకి గ్యాస్ ప్రవహించడంతో వేలాది మంది ప్రాణాలు కోల్పోగా, పదుల సంఖ్యలో ప్రజలు భోపాల్ నుంచి పారిపోయేందుకు ప్రయత్నించడంతో భయాందోళనలు నెలకొన్నాయి. మరణాల సంఖ్య 15,000 నుండి 20,000 మధ్య ఉంటుందని అంచనా. విషవాయువుకు గురికావడం వల్ల శ్వాసకోశ సమస్యలు, కంటి చికాకు లేదా అంధత్వం, ఇతర రుగ్మతలతో సుమారు అర మిలియన్ మంది ప్రాణాలతో బయటపడ్డారు; పలువురికి కొన్ని వందల డాలర్ల పరిహారాన్ని అందజేశారు. సిబ్బంది తక్కువగా ఉన్న ప్లాంటులో నాసిరకం ఆపరేటింగ్, సేఫ్టీ విధానాలే ఈ విపత్తుకు కారణమని దర్యాప్తులో తేలింది. 1998 లో మునుపటి కర్మాగార స్థలాన్ని మధ్యప్రదేశ్ రాష్ట్రానికి అప్పగించారు. [3] [4]
21 వ శతాబ్దం ప్రారంభంలో 400 టన్నులకు పైగా పారిశ్రామిక వ్యర్థాలు ఇప్పటికీ ఈ ప్రదేశంలో ఉన్నాయి. నిరంతర నిరసనలు, వ్యాజ్యాల ప్రయత్నాలు జరుగుతున్నా 2001లో యూనియన్ కార్బైడ్ కార్పొరేషన్ ను కొనుగోలు చేసిన డౌ కెమికల్ కంపెనీ గానీ, భారత ప్రభుత్వం గానీ ఆ స్థలాన్ని సక్రమంగా శుభ్రం చేయలేదు. ఈ ప్రాంతంలో నేల, నీరు కలుషితం కావడం దీర్ఘకాలిక ఆరోగ్య సమస్యలకు, ఈ ప్రాంత నివాసితులలో పుట్టుకతో వచ్చే లోపాలకు కారణమని ఆరోపించారు. భూగర్భ జలాలు కలుషితం కావడంతో భోపాల్ వాసులకు స్వచ్ఛమైన తాగునీరు సరఫరా చేయాలని 2004లో భారత సుప్రీంకోర్టు ఆదేశించింది. 2010లో యూనియన్ కార్బైడ్ ఇండియా సబ్సిడరీకి చెందిన పలువురు మాజీ ఎగ్జిక్యూటివ్లు- అందరూ భారతీయ పౌరులు- ఈ విపత్తులో నిర్లక్ష్యం వహించారని భోపాల్ కోర్టు దోషులుగా నిర్ధారించింది.
అవార్డులు[మార్చు]
2004లో భోపాల్ గ్యాస్ దుర్ఘటన జరిగి 20 ఏళ్లు పూర్తయిన సందర్భంగా ఏప్రిల్ 19న కాలిఫోర్నియాలోని శాన్ ఫ్రాన్సిస్కోలో జరిగిన కార్యక్రమంలో బీ, శుక్లా గోల్డ్ మన్ ఎన్విరాన్ మెంటల్ ప్రైజ్ అందుకున్నారు. [5] లోపాలతో జన్మించిన పిల్లలకు వైద్య సహాయం అందించడానికి చింగారి ట్రస్ట్ అనే ట్రస్టును తెరవడానికి బీ ఈ అవార్డు డబ్బును ఉపయోగించారు. ఇందులో 12 ఏళ్లలోపు చిన్నారులు 300 మంది ఉన్నారు [6] . అయితే, స్థల పరిమితులు రోజుకు 60 మంది పిల్లలను మాత్రమే ఉంచడానికి అనుమతిస్తాయి. ఈ కేంద్రంలో స్పీచ్ థెరపిస్ట్, ఫిజియోథెరపిస్ట్, స్పెషల్ ఎడ్యుకేటర్లు, డాక్టర్లు ఉంటారు. అనారోగ్యం కారణంగా పని చేయలేని వారికి కూడా ఈ ట్రస్ట్ ఉపాధి కల్పిస్తోంది. [3]
వ్యక్తిగత జీవితం[మార్చు]
బీ సెంట్రల్ గవర్నమెంట్ ప్రెస్ లో పనిచేస్తుంది, అక్కడ ఆమె జూనియర్ బైండర్ గా పనిచేస్తుంది. [6]
రషీదా బీ అరెస్ట్[మార్చు]
భోపాల్ గ్యాస్ విక్టిమ్ ఉమెన్స్ యూనియన్ నాయకురాలు రషీదా బీని డౌ కెమికల్స్ బెనెలక్స్ ప్లాంట్ ముందు అరెస్టు చేశారు. భారతదేశంలోని భోపాల్ లో జరిగిన ప్రపంచంలోనే అత్యంత ఘోరమైన పారిశ్రామిక విపత్తు నుండి బయటపడిన గ్రీన్ పీస్, విపత్తు స్థలం నుండి సేకరించిన విష వ్యర్థాలను దాని నిజమైన యజమాని డౌ కెమికల్ కు తిరిగి ఇవ్వడం ప్రారంభిస్తారు. 1984లో భోపాల్ లో వదిలివేసిన ఈ వ్యర్థాలు అప్పటి నుంచి అక్కడి ప్రజలకు విషతుల్యం అవుతున్నాయి. అమెరికాలోని గ్రీన్ పీస్ ఎగ్జిక్యూటివ్ డైరెక్టర్ జాన్ పసాకాంటాండో, భోపాల్ గ్యాస్ విక్టిమ్ ఉమెన్స్ యూనియన్ నాయకురాలు రషీదా బీ సహా పది మంది గ్రీన్ పీస్ కార్యకర్తలు గ్రీన్ పీస్ నౌక 'ఆర్కిటిక్ సన్ రైజ్' నుంచి ఏడు బ్యారెళ్లలో ఉన్న 250 కిలోల వ్యర్థాలను సురక్షితంగా దించి డౌ అతిపెద్ద యూరోపియన్ ఆపరేషన్ కు డెలివరీ చేయడం ప్రారంభించారు. నెదర్లాండ్స్ లోని డౌ బెనెలక్స్.భోపాల్ లో డౌ కార్పొరేట్ నేరాన్ని చిత్రీకరించే ఎనిమిది భారీ ఫొటోలను, భోపాల్ ను శుభ్రం చేయాలని డౌకు పిలుపునిచ్చే బ్యానర్ ను ముగ్గురు కార్యకర్తలు వేలాడదీశారు. భోపాల్ లో దాని విషప్రవాహాన్ని ప్రక్షాళన చేసి, మమ్మల్ని విషపూరితం చేయడం ఆపే వరకు మేము ఈ కార్పొరేట్ నేరంతో డౌను ఎదుర్కొంటూనే ఉంటాము.[7]
ప్రస్తావనలు[మార్చు]
- ↑ "Throwback Thursday: 2004 Goldman Prize Winners Rashida Bee and Champa Devi Shukla". Goldman Environmental Prize. 30 May 2014. Retrieved 18 March 2015.
- ↑ "Rashida Bee". India China Institute. Retrieved 2017-12-23.
- ↑ 3.0 3.1 "Rashida Bee of Bhopal, India, fights against the company that devastated her community". Grist (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). 2004-04-20. Retrieved 2017-12-23.
- ↑ "Rashida Bee (India) | WikiPeaceWomen – English". wikipeacewomen.org (in బ్రిటిష్ ఇంగ్లీష్). Retrieved 2017-12-23.
- ↑ "Rashida Bee & Champa Devi Shukla - Goldman Environmental Foundation". Goldman Environmental Foundation (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). Retrieved 2017-12-23.
- ↑ 6.0 6.1 "Their story is the story of Bhopal - Livemint". www.livemint.com. 23 November 2009. Retrieved 2017-12-23.
- ↑ "Greenpeace - Rashida Bee is Arrested". media.greenpeace.org. Retrieved 2024-02-05.