వాగ్భటుడు

వాగ్భటుడు ఒక సుప్రసిద్ద భారతీయ ఆయుర్వేద వైద్యుడు.

చరక సుశ్రుత కాశ్యప సంహితల్లోని ముఖ్యాంశాలను సంక్షిప్తం చేసి, మరికొన్ని శాస్త్రాలను మిళితం చేసి సరళీకృతమైన సంస్కృతంలో అందించిన గ్రంథాలే... ‘అష్టాంగ సంగ్రహం’, ‘అష్టాంగ హృదయం’ . వీటిలో మొదటిదాన్ని రాసింది వృద్ధ వాగ్భటుడు. రెండోది రాసినవాడు లఘువాగ్భటుడు. వీటినే ‘వాగ్భట సంహిత’లని అంటారు. ఈ సంహితల్లో జ్వరాలను తగ్గించే ఎన్నో కష్టాలను పేర్కొన్నారు. త్రిదోషాల్లో ఒకటైన శ్లేషాన్ని (కఫం) అవలంబక, క్లేదక, బోధక, శ్లేషక, శ్లేష్మాలు అంటూ ఐదు రకాలుగా విభజించిన ప్రత్యేకత వీరిది.

చరక, సుశ్రుత, వాగ్భటులను వృద్ధత్రయం అంటారు.

రచించిన గ్రంధాలు

వీరి రచనలు ప్రపంచ వ్యాప్తంగా పలు భాషలలోకి తర్జుమా అయ్యాయి. కొన్ని ఎంపిక చేయబడిన రచనలు పెంగ్విన్ సిరీస్ వారు ప్రచురించారు.

బయటి లంకెలు

• Scanned text of the Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā, from the sixth edition edited by Kunte and Navare (Bombay: Nirṇayasāgara, 1939) Contains 2 Commentaries. At archive.org
• Swadeshi chikitsa
• Machine-readable edition of the Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā