వికీపీడియా:వికీప్రాజెక్టు/తెవికీ-ఐఐఐటి/నమూనా వ్యాసాలు/విజయ్ ప్రసాద్ డిమ్రి
విజయ్ ప్రసాద్ డిమ్రి | |
|---|---|
| జననం | 1948 దిమ్మార్ , చమోలి జిల్లా |
| వృత్తి | భూగర్భ శాస్త్రవేత్త |
| పురస్కారాలు | పద్మశ్రీ |
విజయ్ ప్రసాద్ డిమ్రి భారతీయ భూగర్భ శాస్త్రవేత్త. ఖనిజాలు, చమురు, గ్యాస్ తదితరాల అన్వేషణలో[1] మోహరించిన రెండు కీలకమైన భౌగోళిక సిగ్నల్ ప్రాసెసింగ్ సాధనాలైన డెకాన్వోలేషన్, విలోమం మధ్య సమాంతరతను స్థాపించడం ద్వారా భూగర్భ శాస్త్రాలలో ఒక నూతన పరిశోధనా విధానాన్ని ప్రారంభించడంలో ప్రసిద్ధి చెందారు[2]. శాస్త్ర -సాంకేతిక రంగాలలో చేసిన కృషికి గాను 2010లో భారత ప్రభుత్వం నాల్గవ అత్యున్నత పౌర పురస్కారమైన పద్మశ్రీ ని ప్రదానం చేసింది.[3]
జీవిత చరిత్ర[మార్చు]
జననం విద్యాభ్యాసం[మార్చు]
విజయ్ ప్రసాద్ డిమ్రి 1948లో[4] చమోలి జిల్లాలోని దిమ్మార్ అనే కుగ్రామంలో జన్మించాడు[5]. ధన్ బాద్ లోని ఇండియన్ స్కూల్ ఆఫ్ మైన్స్ లో పోస్ట్ గ్రాడ్యుయేట్ తో పటు డాక్టరల్ డిగ్రీ కూడా పూర్తి చేసాడు.[6][7]
1986-88లో ఉన్నత అధ్యయనాలు, పరిశోధనలలో నార్వేలో పోస్ట్ డాక్టరల్ ఫెలోషిప్ పూర్తి చేసాడు. ఉన్నత పరిశోధన కోసం జర్మనీలోని కీల్ విశ్వవిద్యాలయంలో జర్మన్ అకడమిక్ ఎక్స్ఛేంజ్ సర్వీస్ (డిఎఎడి) ఫెలోషిప్ (1996), నార్వేజియన్ రీసెర్చ్ కౌన్సిల్, ఓస్లోలో తదుపరి శిక్షణ ను కూడా పొందాడు.
వృత్తి జీవితం[మార్చు]
విజయ్ ప్రసాద్ తన వృత్తి జీవితాన్ని 1970లో నేషనల్ జియోఫిజికల్ రీసెర్చ్ ఇనిస్టిట్యూట్ (ఎన్.జి.ఆర్.ఐ)లో ప్రారంభించాడు. ఎన్.జి.ఆర్.ఐలో అంచెలంచెలుగా ఎదిగి 2001లో డైరెక్టర్ పదవిలో నియమితుడై 2010 వరకు కొనసాగాడు. ఆంధ్ర విశ్వవిద్యాలయంలో గౌరవ ఆచార్యునిగా పనిచేస్తున్న విజయ్ ప్రసాద్ ఇండియన్ ఇనిస్టిట్యూట్ ఆఫ్ టెక్నాలజీ, ఖరగ్ పూర్, హైదరాబాద్ లోని ఉస్మానియా విశ్వవిద్యాలయంలో సహాయక ఆచార్య పదవులను కూడా నిర్వహిస్తున్నాడు. విజయ్ ప్రసాద్ 2010లో ఎన్ జీఆర్ ఐ నుంచి పదవీ విరమణ పొందిన అనంతరం గాంధీనగర్ లోని గుజరాత్ ఎనర్జీ రీసెర్చ్ అండ్ మేనేజ్ మెంట్ ఇనిస్టిట్యూట్ (జెర్మి)లో చేరి ప్రస్తుత డైరెక్టర్ పదవిని నిర్వహిస్తున్నాడు. ది ఇంటర్నేషనల్ అసోసియేషన్ ఫర్ ది ఫిజికల్ సైన్సెస్ ఆఫ్ ది ఓషన్స్[8] జాతీయ కరస్పాండెంట్ గానూ , ఇంటర్నేషనల్ కౌన్సిల్ ఫర్ సైన్స్ (ఐసిఎస్ యు) [9]సైంటిఫిక్ ప్లానింగ్ అండ్ రివ్యూ కమిటీలో సభ్యుడుగాను ఉన్నాడు.
సాధించిన ఘనత[మార్చు]
ఖనిజ, చమురు, గ్యాస్ అన్వేషణలకు సంబంధించిన విజయాన్ని విజయ్ ప్రసాద్ తోలి శాస్త్రీయ విజయాలలో ఒకటిగా చెప్పవచ్చు. భూకంప క్షీణత ప్రక్రియను ఉపయోగించే సాధారణ పరికరాలు, సంభావ్యత, ఉపరితల సాంద్రతను మ్యాపింగ్ చేయడానికి గురుత్వాకర్షణ కొలతల అయస్కాంత, విలోమంలో అనువర్తనం కోసం పునఃరూపకల్పన చేయబడిన వీనర్ ఫిల్టర్ ను అభివృద్ధి చేసినట్లు నివేదిక సమర్పించబడింది. అందువలన, అతను రెండు కీలకమైన సిగ్నల్ ప్రాసెసింగ్ సాధనాలైన డెకాన్వోలేషన్, విలోమం మధ్య సమాంతరతను స్థాపించడంలో విజయం సాధించాడు. సింగిల్ ఛానల్ మల్టీ ఛానల్ టైమ్ విభిన్న ఫిల్టర్ లు సమానమైనవని, స్టేషనరీ డేటా కొరకు అల్గోరిథంలను స్టేషనరీ జియోఫిజికల్ డేటా ప్రాసెసింగ్ కు కూడా వర్తింపజేయవచ్చని ఆయన ప్రయోగాత్మకంగా ప్రదర్శించాడు. స్థిరమైన, సంక్లిష్టమైన భౌగోళిక డేటా విశ్లేషణకు గరిష్ట ఎంట్రోపీ పద్ధతిని ఉపయోగిస్తున్నట్లు ఆయన ప్రకటించాడు. 1992లో ఎల్సెవియర్ ప్రచురించిన అతని పుస్తకం డెకోన్వోలేషన్ అండ్ ఇన్వర్స్ థియరీ[10] ఈ ఫలితాలను కలిగి ఉంది. ప్రొఫెసర్ ఎం. కోచ్ వంటి ఇతర శాస్త్రవేత్తలు దీనిని డిడాక్టికల్ మాస్టర్ పీస్ అని పిలిచారు. ఈ విషయంపై ఈ పుస్తకాన్ని ఆధార గ్రంధంగా కూడా పరిగణిస్తున్నారు. గురుత్వాకర్షణ వ్యాఖ్యానం మొదటి పరిమాణీకరణతో డిమ్రి ఘనత చెందాడు. అతను బంగాళాఖాతం కోసం కోవేరియన్ గ్రావిటీ నమూనాను కూడా పరికల్పన చేశాడు.
కోయానా, వార్నా ప్రాంతాల్లో భూకంపాలు పొరుగు జలాశయం స్వీయ వ్యవస్థీకృత ఫ్రాక్టల్ భూకంపం కారణంగా ప్రేరేపించబడ్డాయని విజయ్ ప్రసాద్ వాదించాడు. భౌగోళిక డేటా విశ్లేషణ, భూకంపాల వ్యాఖ్యానం హైడ్రోకార్బన్లు భూగర్భజలాల అన్వేషణకు కూడా ఆయన కృషి చేసాడు. అతని ప్రస్తుత ప్రాజెక్టులు సుమత్రా ప్రాంతం సముద్ర భూకంపం నుండి ఉద్భవించిన 2004 సునామీ తరువాత సునామీ వేవ్ ప్రచార నమూనా అభివృద్ధికి సంబంధించినవి. నార్వేజియన్ సహకార ప్రాజెక్టు అయిన ఇండియా చమురు బావుల నుండి చమురు రికవరీ ని పెంచడానికి పైలట్ ప్రాజెక్టున ప్రారంభించబడింది.నేషనల్ జియోఫిజికల్ రీసెర్చ్ ఇనిస్టిట్యూట్ లో తన పదవీకాలంలో, డిమ్రి గ్యాస్+హైడ్రేట్స్, లీగల్ కాంటినెంటల్ షెల్ఫ్ అనే రెండు కార్యక్రమాలను రూపొందించాడు. హార్డ్ రాక్ భూభాగాల్లో భూగర్భజలాల అంచనా, నిర్వహణ అన్వేషణ కోసం ఆంధ్రప్రదేశ్ లోని నల్గొండలో ఫ్లోరైడ్ ఉచిత నీటి ప్రాజెక్టును నిర్వహించాడు. ఈ సమయంలోనే ఎన్ జిఆర్ఐ జియోఫిజిక్స్ లో ప్రధాన సంస్థగా అవతరించింది. 2006 లో న్యూఢిల్లీ కి చెందిన ఎన్ఐఎస్సిఎఐఆర్భారతీయ సంస్థల మధ్య భౌగోళిక అవుట్ పుట్ లలో నెం.1 గా రేటింగ్ ఇచ్చింది. 2007 లో ఎస్ సిఒపిఎస్, ఎన్ జిఆర్ఐని ప్రశంసాలేఖనాల పరంగా ప్రపంచంలో మొదటి శాతంలో ఉంచింది. అతని కాలంలోనే ఎన్ జిఆర్ఐ దాని మొదటి పేటెంట్ ను వాణిజ్యీకరించింది.
రచనలు[మార్చు]
పీర్ రివ్యూడ్ జర్నల్స్, మరో ఆరు పుస్తకాలలో ప్రచురితమైన 125 కు పైగా పరిశోధనా పత్రాలతో విజయ్ ప్రసాద్ డిమ్రి అగ్రస్థానంలో నిలిచారు. ఎల్సెవియర్, స్ప్రింగర్ బాల్కెమా వంటి ప్రచురణకర్తల ద్వారా డిమ్రి రచించిన రెండు పుస్తకాలూ , నాలుగు సవరించిన రచనలు ప్రచురించబడినవి. అతను మూడు పేటెంట్లను కూడా కలిగి ఉన్నాడు, వీటిలో ఒకటి యుఎస్ చే కూడా ఆమోదించబడింది.
నిర్వర్తించిన హోదాలు[మార్చు]
- 2010 నుండి ఆంధ్రప్రదేశ్ అకాడమీ ఆఫ్ సైన్సెస్ అధ్యక్షుడు
- 2007 నుండి ఇండియన్ సైన్స్ కాంగ్రెస్ అసోసియేషన్ ఎర్త్ సైన్స్ విభాగానికి సెక్షనల్ ప్రెసిడెంట్.
- 2006 నుండి 2010 వరకు ఇండియన్ జియోఫిజికల్ యూనియన్ అధ్యక్షుడు.
- 2005-07 లో నేషనల్ కమిటీ ఆఫ్ ఇంటర్నేషనల్ యూనియన్ ఆఫ్ జియోడెసీ అండ్ జియోఫిజిక్స్ కు అధ్యక్షత వహించాడు.
- అంతర్జాతీయ శాస్త్రీయ కార్యక్రమ కమిటీ నేషనల్ అకాడమీ ఆఫ్ సైన్సెస్ లో సభ్యుడిగా కూడా పనిచేస్తున్నాడు.
- 2008లో ఐఎస్ సీఏలో, 2009లో జరిగిన ఐజీయూ సదస్సులో అధ్యక్షోపన్యాసం చేసిన డిమ్రి ముంబైలోని ఇండియన్ ఇనిస్టిట్యూట్ ఆఫ్ జియోమాగ్నెటిజం (ఐఐజీ) రీసెర్చ్ అడ్వైజరీ కౌన్సిల్ అధ్యక్ష పదవిని నిర్వహిస్తున్నాడు.
అవార్డులు, గౌరవాలు[మార్చు]
- 2010లో భారత ప్రభుత్వం పద్మశ్రీ పౌర పురస్కారానికి ఎంపికైనప్పుడు దిమ్రీ రాష్ట్రపతి గౌరవ జాబితాలో చోటు దక్కించుకున్నాడు.
- అమెరికన్ జియోఫిజికల్ యూనియన్ (2007) లోరెంజ్ లెక్చర్ అవార్డును అందుకున్న మొదటి ఆసియా దేశస్థుడు గా నిలిచాడు.
- ఆసియా ఓషియానియా జియోసైన్సెస్ సొసైటీలో సర్ ఆక్స్ ఫోర్డ్ అవార్డు ఉపన్యాసాన్ని ఇచ్చారు.
- ఇండియన్ సైన్స్ కాంగ్రెస్ (2007) ప్రొఫెసర్ జి.పి. ఛటర్జీ అవార్డు, ఫెడరేషన్ ఆఫ్ ఆంధ్రప్రదేశ్ ఛాంబర్స్ ఆఫ్ కామర్స్ అండ్ ఇండస్ట్రీ (2008), డిపార్ట్ మెంట్ ఆఫ్ ఓషన్ డెవలప్ మెంట్ అవార్డు (2004) నేషనల్ మినరల్ అవార్డు ద్వారా అత్యుత్తమ సైంటిస్ట్ అవార్డు కూడా అందుకున్నారు.
- ఐ.ఎస్.మీ ధన్ బాద్ వార్షిక జియో-టెక్నికల్ ఫెస్ట్ అయిన జియోసంగమం 2వ ఎడిషన్ కార్యకలాపాలకు అధ్యక్షత వహించడానికి డిమ్రీని కూడా ఆహ్వానించారు.
- ది వరల్డ్ అకాడమీ ఆఫ్ సైన్సెస్, (టివిఎఎస్) ఇటలీ, ఇండియన్ నేషనల్ సైన్స్ అకాడమీ (ఐఎన్ఎస్ఎ), న్యూఢిల్లీ, నేషనల్ అకాడమీ ఆఫ్ సైన్సెస్, అలహాబాద్, ఇండియన్ సొసైటీ ఆఫ్ అప్లైడ్ జియోకెమిస్ట్స్ ఎపి అకాడెమీ ఆఫ్ సైన్సెస్, ఆంధ్రప్రదేశ్ వంటి పలు శాస్త్రీయ సంస్థల చే డిమ్రీ ఫెలోషిప్ లతో సత్కరించబడింది.
- హైదరాబాద్ లోని సిఎస్ఐఆర్-నేషనల్ జియోఫిజికల్ రీసెర్చ్ ఇనిస్టిట్యూట్ ద్వారా సిఎస్ఐఆర్-విశిష్ట శాస్త్రవేత్తగా గుర్తింపు పొందాడు.
మూలాలు[మార్చు]
- ↑ http://www.germi.org/former_directors.html
- ↑ http://www.elsevier.com/books/deconvolution-and-inverse-theory/dimri/978-0-444-89493-9
- ↑ http://www.pib.nic.in/newsite/erelease.aspx?relid=57307
- ↑ http://www.insaindia.org.in/detail.php?id=P02-1313
- ↑ http://www.tribuneindia.com/2013/20130807/dun.htm
- ↑ http://www.asiaoceania.org/aogs2010/doc/lectures/Speaker%20Biography/Axford%20Lectures/%5bAxford%5d%20VP%20Dimiri_bio.pdf
- ↑ http://www.newindianexpress.com/states/andhra_pradesh/article226613.ece?service=print
- ↑ http://iapso.iugg.org/information/user-profile6/userprofile/dimri.html
- ↑ https://en.wikipedia.org/wiki/Vijay_Prasad_Dimri#cite_note-ICSU-10
- ↑ Deconvolution and Inverse Theory. Elsevier. ISBN 978-0-444-89493-9.