మంగలి

మంగలి, క్షురకుడు

ఎడ్విన్ లార్డ్ వీక్స్ చిత్రించిన "ది బార్బర్"
వృత్తి
పేర్లు	మంగలి, హెయిర్‌డ్రెస్సర్
వృత్తి రకం	వృత్తి
వివరణ
సామర్ధ్యాలు	హెయిర్ డ్రెస్సింగ్, సంగీతకారులు
ఉపాధి రంగములు	మంగలి అంగళ్ళు, సలూన్లు, క్షౌరశాలలు

ఈ వ్యాసం మంగలి వృత్తి (క్షురకులు) కి సంబంధించింది. నాయీ బ్రాహ్మణుల కులానికి సంబంధించి మంగలి (కులం) వ్యాసం చూడండి.

కేశఖండన, కేశాలంకరణ చేసే వ్యక్తిని క్షురకుడు లేదా మంగలి అంటారు. సామాన్యంగా వీరిలో నాయీ బ్రాహ్మణ కులస్తులు ఎక్కువగా ఉంటారు. మంగళ వాయిద్యాలు వాయించేవారు కనుక మంగళ అని పేరు వచ్చింది. దేశంలో అనేక ప్రాంతాల్లో ముస్లింలు కూడా నాయీ (క్షౌర) వృత్తి చేస్తున్నారు. మనదేశంలో ఎక్కువగా మంగలి కులస్తులే మంగలివృత్తిని ఆచరించినా కూడా ఈ వృత్తిని ఆచరిస్తున్నారు. హైదరాబాదు, నెల్లూరు లోని కొన్ని ప్రాంతాలలో మహమ్మదీయులు ఈ వృత్తిని ఆచరిస్తున్నారు. అలాగే కొన్ని అరబిక్ దేశాలలో కూడా ఇతర మతస్తులు ఈ వృత్తిని ఆచరిస్తున్నారు.written by E.yashwanth Kumar

మంగలి సరంజామా

• ప్రత్యేక కుర్చీ
• అద్దము
• కత్తెర
• కత్తి లేదా బ్లేడు
• సబ్బు లేదా నురుగు కారకము
• తూలిక లేదా బ్రష్
• తైలము

మంగలి సేవలు

ఆధునిక కాలంలో వీరు ఎక్కువగా తమ కులవృత్తి అయిన క్షౌరవృత్తిని ఆచరిస్తున్నారు. అలాగే వీరు ఈ క్రింది సేవలను కూడా చేస్తున్నారు.

• వాద్యకారులు
• నాటు వైద్యులు (ఎక్కువగా గ్రామీణ ప్రాంతాలలో)
• తైల మర్ధన (హెడ్, బాడీ మసాజ్), మాలీషు
• సౌందర్య, అలంకరణ సేవలు (ఫేషియల్ లాంటివి)
• తెల్ల జుట్టుకు నల్ల రంగు వేయడం (హెయిర్ డైయింగ్)
• బాహుమూలలలోని వెంట్రుకల తొలగింపు

మంగలి వృత్తి పై కవితలు

“చరిత్ర సంకల్ని పైకెత్తి చూడండీ నాయనా
ఎన్ని సార్లు కంపుని
గొరిగి గొరిగి శుద్దిసేసామో..

కళ్ళు తెరిచి
కాలం ముఖచిత్రాలగుచ్చాన్ని తిరగేయండయ్యా..

ఎన్నెన్ని ముఖాలను
ఎంత అందంగా పొగడ్రా పూసి
పెళ్ళికొడుకుల్ని చేస్తూ ప్రతిపూటా....
రెట్టలనొప్పులతో మూలుగుతున్నామో...

కంటిలో ఎంటికినలుసు బడట్టు
ఎన్ని ఎగుడుదిగుళ్లు కరకరా తెగ్గోస్తున్నా...
వృత్తినే ప్రాణంగా బతుకుతున్నామే గానీ
ఎవడ్నెత్తినా చెయ్ బెట్టి కూల్చలేదుగదా...

ఏ మండపంలో మాంగళ్యనాదం వినపడ్డా
ఎంత సంబడ పడతామో గదా
ఒక పచ్చని జంట ఒక్కటవుతుందని....
పనిలేని మంగలోడని
పోసుకోలు మాట మాట్లాడే వొళ్ళంతా...
మా ఇంటెనకాల దిబ్బలో
వూరి చివర కాల్వ గట్టుకాడో
పారబోసొచ్చిన మీ తాతాల ముత్తాతల
బొచ్చుని గెలికి చూసిరండీ...

మురికి జుట్టుని కూడా
ముఖం చిట్లించుకోకుండా గొరిగి
కోర మీసాలో, రొయ్యమీసాలో మట్టసంగా దిద్దీ...
మీసాలు మెలేసే మొనగోళ్లని సేసిన
మా మంగలి కత్తెకు మొక్కిపోతావోలేదో...

పనిని కులంజేసి
కులాన్ని కట్టడీ కలుగుల్లో పామునిజేసినా

జుట్టుముళ్లన్నింటినీ కత్తెరించిన మా కత్తెరకు
ఏ కుళ్లిన కట్టుబాట్లుఅడ్డుగావని
ప్రతి కూడలిలో అంగళ్లు తెరిచినాం...
సమైక్యతకు మేమే
ముందుగా ద్వారాలు తెరిచినామ్!

అరిచేతిలో తేటేస్తున్నపుడల్లా
తలతలలాడే మా మంగలి కత్తెను జూసారా
ఎన్ని సార్లు మీ పీకల కాడా పకపకా నవ్విందో....
మనిషితనానికి కట్టుబట్ట మా మంగలిన్యాయాన్ని
మేమొక్కదినం తప్పినా
చరిత్ర ముఖంపైన ఎన్నికత్తిగాట్లు పడుంటాయో...
బుద్దిలేని బుర్రలెన్ని తెగిపోయుంటాయో..

చీ....చీ
ఎన్ని తూరులైనా గుండునో ,
మీసాలగెడ్డాన్నయితే గొరుగుతున్నామేగానీ...
మీ బుర్రలోపల బురదను కడగలేకపోతున్నమే...

ఉండండి వుండండి...
కత్తెర ,కత్తి గాక
కొత్తపనుముట్టుని కొలిమిలోకాలుస్తున్నా!

--- “మంగలి న్యాయం” - పల్లిపట్టు నాగరాజు, 2018 మార్చి 24

“నేను మంగలివాణ్ణి
సమస్త మానవాలికి మైలకడిగేటోణ్ణి
కడుబీదరికంలో కొట్టుమిట్టాడుతున్న
జీవితంలో కత్తిమీదనో
బ్లేడు మీదనో పాణమెల్లదీస్తున్నవాణ్ణి
ఈ సమాజంలో
యన్కబడిన జాతివాణ్ణి.

నిద్రమబ్బులనే పొదిపెట్టెలో కత్తులు కటార్లు
సర్దుకోవాలె
నురుగంటి రాయిపై గడ్డంగీకే కత్తులను
పదునెక్కించుకోవాలె
పాతబడిన బట్టను భుజాలపై ఏసుకోవాలె
అద్దం దువ్వెనలను అందంగా తుడుసుకొవాలె.

సిన్నడబ్బలో మోరికంపువాసనలకు
ఇరిగిన కుర్చీలపై నెత్తెంటికలు కత్తరిస్తాడు
కడుపులో ఆకలి కరళనృత్యం చేస్తుంటే
తలపై కత్తెర భరతనాట్యమాడుతుంటది
పుట్టెడు బాధలు మెడలో పుస్తెలు కడుతుంటే
నెత్తిపెరిగినోడి మెడసుట్టు బట్టగట్టి మెరిపిస్తం.

నేను మంగలివాణ్ణి
మానవ జాతిని జంతుజాతి నుండి విడగొట్టిన చరిత్రమాదేకదా
పుచ్చులున్న మచ్చలున్న ముఖాలను తళతళ మెరిపిస్తం
గోర్లు పెరిగి వేళ్లకు వేలాడుతుంటే
గోర్లలో దాగిన అహంకారాన్ని కత్తరిస్తం మేము
సంకలో సలిసీమలు పారాడినట్లే రోదబెడ్తుంటే
రొయ్యినంత కడిగేస్తం.

పుట్టు వెంట్రుకలను తీసేసి పిల్లలను మల్లెలుగా పూయిస్తం
చావు దినమునాడు తలంత కొరిగేసి
తైలంరాసి ఆ ఇంటికే తోరణలమైతం
అలిసిపోయిన మేనును మర్దనజేసి
ఆయుర్వేద డాక్టర్లమై సేవజేస్తం.

వెంట్రుకలు మానవ శరీరానికి వెలకట్టలేని అభరణాలు
మంగలోళ్ళు ఈ ససమాజానికి జీతం చెల్లించలేనంతటి వజ్రాభరణాలు
మేము నాయి బ్రహ్మణులం
పెండ్లింట మోగేటి సన్నాయి రాగాలం.

మేము మంగలోళ్ళం
పగిలిన అద్దంలో మా బత్కుకు మెత్కులను వెతుకుంటం
ఇరిగిన కట్టెకుర్చీలో సబ్బండజాతిని కుర్చోబెట్టి
ఈ దేశ నాయకులుగా చూసుకుంటం
పండ్లిరిగిన దువ్వెనలో పాడుపడిపోయిన
నా దేశ కుల్లు వ్యవస్థను కలగంటం
మొద్దబారిన కత్తిలో సోమరితనంలో తూగుతున్న యువతరాన్ని చూసుకుంటం.

మేం మంగలివాళ్లం
కంపుకొడుతున్న మనిషైన మా చేయితాకితే
పువ్వులై మురువాల్సిందే
మసిబారిన మా జీవనంలో
ఏ వ్యవస్థ కసిదీర కక్షగట్టిందో
కడుపాకలికి కాకవికళమై
వెంట్రుకలలో
బ్లేడులని కలుపుకొని తిని
మా పేగులను మేమే కొసుకుంటున్నం
సెలూన్ల మాయతో
కార్పోరేట్ శక్తులన్నీ
మా మంగలికత్తిని మాయం జేసింది.”

..... అవనిశ్రీ వీరేశ్

ఇవి కూడా చూడండి

• క్షౌరశాల

చిత్రమాలిక

• 
  బాలునికి క్షవరం చేస్తున్న మంగలి
• 
  సియాటిల్, వాషింగ్టన్ లోని ఒక ఆధునికమైన మంగలి అంగడి
• 
  1920 ప్రాంతంలో సిర్సా లోని ఒక మంగలి అంగడి
• 
  సుమారు 1842 లో బుకారెస్టు లోని కౌరశాల. ఈ చిత్రంలో ఆ కౌరశాలలో సామాజిక సమావేశంకోసం కోసం కూడా అవకాశం ఈయబడినట్లు చిత్రంలో చూడవచ్చు.

ఇతర పఠనాలు

• Andrews, William. (Cottingham, Yorkshire: J.R. Tutin, 1904) At the sign of the barber's pole: studies in hirsute history. 118 pages. J. R. Tutin. and here for Project Gutenberg.
• Andrews, William, The Sign of the Barber's Pole: Studies in Hirsute History (Illustrated Edition) (Dodo Press) William Andrews (Dodo Press, 2009) 90 pages. Lethe Press Paperback 108 pages ISBN 978-1-59021-081-9
• Rothman, Irving N., ed. The Barber in Modern Jewish Culture. A Genre of People, Places, and Things, with Illustrations. Foreword: Maximillian E. Novak. Lewiston, NY: The Edward Mellen Press, 2008. 714 pp.
• Rothman, Irving N."The Reliable Barber Supply Co.: An Annotated Chronological Bibliography of the Barber—Second Delivery." Bulletin of Bibliography 55.2 (1998): 101-21 [186 items.] ISSN 0190-745X
• Rothman, Irving N. "The Reliable Barber Supply Co.: An Annotated Bibliography of the Barber in World Culture." Bulletin of Bibliography. 51.4 (December 1994): 325-39. [147 items] ISSN 0190-745X
• Gross, Dominik, Marriage Strategies, Social prestige and Property of Barber-Surgeons in 19th-century Württemberg: An Evaluation of Marriage- and Probate Inventories, Historical Social Research 23/4, 1998, pp. 94–108

మూలాలు

https://www.facebook.com/abdul.rajahussain/posts/2094934407458203

బయటి లంకెలు

• Barba: entry in William Smith's Dictionary of Greek and Roman Antiquities
• Barber-Schools.org: Barber Industry, Education, Career and Licensing Information

వికీమీడియా కామన్స్‌లో

Barbers

కి సంబంధించిన మీడియా ఉంది.