నెల్లూరు

వికీపీడియా నుండి
ఇక్కడికి గెంతు: మార్గసూచీ, వెతుకు
  ?నెల్లూరు
ఆంధ్ర ప్రదేశ్ • భారతదేశం
నెల్లూరు నగర దృశ్యమాల
నెల్లూరు నగర దృశ్యమాల
అక్షాంశరేఖాంశాలు: 14°26′07″N 79°58′11″E / 14.435345°N 79.969826°E / 14.435345; 79.969826
కాలాంశం భాప్రాకా (గ్రీ.కా+5:30)
విస్తీర్ణం 13,076 కి.మీ² (5,049 చ.మై)
దూరాలు
• చెన్నై నుండి
• ఒంగోలు నుండి
• తిరుపతి నుండి
• 165 కి.మీలు ఉ (భూమార్గం)
• 125 కి.మీలు ద (భూమార్గం)
• 135 కి.మీలు ఈ (భూమార్గం)
ముఖ్య పట్టణము నెల్లూరు
ప్రాంతం కోస్తా
జనాభా
• జనసాంద్రత
• పట్టణ
• మగ
• ఆడ
• అక్షరాస్యత శాతం
• మగ
• ఆడ		 26,60,000 (2001 నాటికి)
• 203/కి.మీ² (526/చ.మై)
• 604000
• 1341000
• 1319000
• 65.9
• 74.45
• 57.24
నెల్లూరు రైల్వేస్టేషను ముందు భాగం.పశ్చిమదిక్కు
నెల్లూరు రైల్వేస్టేషనుప్లాట్‌ఫారాలు
నెల్లూరు రైల్వేస్టేషను టికెట్ కౌంటరు (పశ్చిమదిక్కు)
నెల్లూరు రైల్వేస్టేషనులోని ఎస్కెలెటరు

నెల్లూరు (Nellore), భారతదేశం లోని ఆంధ్ర ప్రదేశ్ రాష్ట్రంలో దక్షిణతీరప్రాంతపు అయిన శ్రీ పొట్టి శ్రీరాములు నెల్లూరు జిల్లా యొక్క ముఖ్య పట్టణము, మండలము, లోక్‌సభ, శాసన సభ నియోజక వర్గము కూడాను. నెల్లూరు వరి సాగుకు, ఆక్వా కల్చర్‌కు ప్రసిద్ధి. ఈ నగరం పెన్నా నది ఒడ్డున ఉంది. ఇక్కడ ప్రాచీనమైన శ్రీ తల్పగిరి రంగనాధస్వామి వారి ఆలయం ఉంది. ఇది ప్రపంచంలోనే ఉన్న మూడు రంగనాధ స్వామి దేవాలయాల్లో ఒకటి (మిగిలినవి శ్రీరంగం, శ్రీరంగపట్టణం). అంతేకాక ప్రాచీనమైన శ్రీ మూలస్థానేశ్వర స్వామి వారి దేవాలయం కూడా ఉంది. రాష్టృంలో అత్యంత వేగంగా అభివృద్ధి చెందుతున్న నగరాల్లో నెల్లూరు నగరం ఒకటి. జనాభా సుమారు 5 లక్షలు.

పేరు వెనుక చరిత్ర[మార్చు]

నెల్లూరు ప్రాంతం "వరి" పంటకు ప్రసిధ్ధి. 'నెల్లి' అనగా వరి. ఈ అర్థంతో నెల్లూరుగా పిలవబడుతోందని చెబుతారు.

చరిత్ర[మార్చు]

ప్రధాన వ్యాసం: నెల్లూరు చరిత్ర

నెల్లూరుకు విక్రమసింహపురి అనే పేరు కూడా ఉంది. విక్రమసింహ మహావీర, మనుమసిద్ధి మహారాజు సింహపురి రాజధానిగా నెల్లూరు ప్రాంతాన్ని పరిపాలించాడు. మనుమసిద్ధి కాలంలో ఈ ప్రాంతం సస్యశ్యామలమై అత్యధిక వరి ధాన్యపు ఉత్పత్తితో విలసిల్లేది. అందుకే ఈ ప్రాంతానికి నెల్లి (తమిళ భాషలో వరి అని అర్ధం) అల్లా నెల్లివూరు అనే పేరు వచ్చింది. ఈ ప్రదేశ స్థలపురాణం, చరిత్రల ప్రకారం కాలక్రమంలో నెల్లివూరు=నెల్లూరుగా రూపాంతరం చెందింది. ఆంగ్లేయుల పరిపాలనా కాలంలో నెల్లూరు, ఆంధ్ర ప్రదేశ్‌లో ప్రముఖ విద్యా కేంద్రంగా ప్రసిద్ధి చెందింది. పొట్టి శ్రీరాములు పేరుతో పిలవబడే నెల్లూరు జిల్లా, 1953 అక్టోబరు 1 దాకా సంయుక్త మద్రాసు రాష్ట్రం లో భాగంగా ఉంది. 1956 నవంబరు 1 న భాషాప్రయుక్తంగా రాష్ట్రాల పునర్విభజన జరిగినపుడు ఆంధ్ర ప్రదేశ్‌ రాష్ట్రంలో భాగమైంది. ఈ నగరము లోని మూలాపేట ప్రాంతము అత్యంత పురాతన ప్రాశస్థి కలిగి ఉంది.

విశేషాలు[మార్చు]

ప్రముఖులు[మార్చు]

నెల్లూరులో గ్రామాలు[మార్చు]

కొమరిక,రావూరు,పున్నూరు,క్రిష్న పట్ణణం

నెల్లూరులో సాంస్కృతిక సేవా రంగాలు[మార్చు]

తెలుగు సాంస్కృతిక సేవలో నెల్లూరు పేరు గాంచింది. కవిత్రయంలోని తిక్కన మహాభారతంలోని 15 పర్వాలు ఈ ప్రదేశం లోనే రచించారు.

పరిశ్రమలు[మార్చు]

అభ్రకం ఉత్పత్తిలో అగ్రగామి. పింగాణి, ముడి ఇనుము, జిప్సం, సున్నపురాయి నిధులున్నాయి. జిల్లాలో ట్రేడింగ్ రైసు మిల్లులు, నాన్ ట్రేడింగ్ రైసు మిల్లులు, షుగర్ మిల్లులు ఉన్నాయి.

విద్యాలయాలు[మార్చు]

  • విక్రమ సింహపురి విశ్వవిద్యాలయం
  • వెంకటగిరి రాజా కళాశాల.
  • దొడ్ల కౌశల్యమ్మ ప్రభుత్వ మహిళా కళాశాల.
  • సర్వోదయా కళాశాల.
  • ప్రభుత్వ బి.ఇ.డి కళాశాల.
  • ప్రభుత్వ పాలటెక్నిక్ కళాశాల.
  • వేద సంస్కృత కళాశాల.
  • రత్నం కాన్సెప్ట్ స్కూల్ (గాయత్రి నగర్)
  • ప్రియదర్షిని (యమ్.సి.ఎ ‍‍‍మరియు యమ్.బి ఎ)
  • ఆదిశంకర గ్రూప్ ఆఫ్ ఇన్స్టిట్యూషన్స్

బ్యాంకులు[మార్చు]

జాతీయ బాంకులు

ప్రైవేటు బాంకులు

సంస్కృతి[మార్చు]

తిక్కన సాహిత్య రచన చేసిన ప్రదేశంనెల్లూరు

పినాకిని బన్క్

సినిమాథియేటర్లు[మార్చు]

  • అర్చన 70ఎమ్.ఎమ్. ఏ/సి,
  • గోపిక ఏ/సి, (మూసివేయబడినది)
  • ఇందిరా ఏ/సి, (మూసివేయబడినది)
  • కనక మహల్ (మూసివేయబడినది),
  • లీలా మహల్ ఏ/సి,
  • మాధవ్ ఏ/సి, (మూసివేయబడినది)
  • నర్తకి 70ఎమ్.ఎమ్. ఏ/సి,
  • వినాయక హాలు
  • రాధ ఏ/సి, (మూసివేయబడినది)
  • అనిత డీలక్స్ (మూసివేయబడినది)

క్రొత్తవి:

  • సిరి మల్టీ ప్లెక్స్ ( రెండు హాలులు ),
  • S2 ముల్టిప్లెక్స్ (మూడు హాలులు).
  • రాఘవేంద్ర
  • రామకృష్ణ

నెల్లూరు చిత్రపటం[మార్చు]

ఇతర సమాచారం[మార్చు]

  • నెల్లూరు గ్రామ దేవత : ఇరుకళల పరమేశ్వరి
  • నెల్లూరు పిన్ కోడ్ : 524001
  • నెల్లూరు టెలిఫోన్ యస్.టి.డి కోడ్ : 0861
  • నెల్లూరు ఆర్టీసీ మరియు షాట్ కట్ కోడ్: ఎన్ ఎల్ ఆర్

రవాణా సౌకర్యాలు[మార్చు]

నెల్లూరు నగరం చెన్నై-కోల్‌కత్తా జాతీయ రహదారి (NH-5) మీద చెన్నై-ఒంగోలు ల మధ్య ఉంది. ప్రస్తుతం ఈ రహదారి నాలుగు మార్గాలతో ఉంది. 2011 కల్లా ఇది ఆరు మార్గాలుగా విస్తరింపబడుతుంది. తిరుపతి, విజయవాడ, చెన్నై,హైదరాబాదు, కర్నూలు, కడప, అనంతపురం, ఒంగోలు,విశాఖపట్టణం,బెంగళూరు .. మొదలగు ప్రదేశములకు ఆంధ్ర ప్రదేశ్ రాష్ట్ర రోడ్డు రవాణా సంస్థ బస్సులు విరివిగా ఉన్నాయి.

నెల్లూరు నగరం గూడూరు-విజయవాడ రైలు మార్గములో ప్రధాన స్టేషను. ఇక్కడ నుండి తిరుపతి, విజయవాడ, చెన్నై, హైదరాబాదు, విశాఖపట్టణం, బెంగళూరు, న్యూఢిల్లి, హౌరా, తిరువనంతపురం,కన్యాకుమారి మొదలగు ప్రదేశములకు నిత్యం రైళ్ళ రాకపోకలు ఉన్నాయి. నెల్లూరు పాతపేరైనా సింహపురి పేరు మీద సింహపురి ఎక్స్‌ప్రెస్ అనే సూపర్ ఫాస్ట్ రైలు గూడూరు-సికింద్రాబాద్ ల మధ్య నడుస్తుంది. నెల్లూరు సమీపంలో ఉన్న కడపకు రైల్ మర్గం లేదు కనుక నెల్లూరు నుండి కడపకు కేవలం బస్సు మార్గము మాత్రమే ఉంది.

దేవాలయాలు[మార్చు]

అద్దాల మండపంలో పైకప్పున శ్రీకృష్ణుని బొమ్మ తీర్చి దిద్దిన వైనం.

పండుగలు /తిరునాళ్ళు[మార్చు]

నెల్లూరులో జరుపుకొనే ముఖ్యమైన పండుగలు:

బారా షహీద్ దర్గా కథ: యుద్ధంలో పన్నెండు మంది వీరులు నెల్లూరుకు దగ్గరలో గండవరం వద్ద అమరులయ్యారు.తలలు లేని ఆ వీరుల దేహాలను గుర్రాలు ఇక్కడకు మోసుకొస్తాయి.భక్తులు ఆ ప్రదేశం లోనే వారికి సమాధులు వరుసగా నిర్మించి ఆరాధించడం మొదలెట్టారు. ఆర్కాటునవాబు ఒక సారి ఆ దర్గా వద్ద ఏదో మొక్కు మొక్కుకున్నారట. ఆయన కోరిక నెరవేరడంతో మరుసటిఏడాది దర్గాకు వచ్చి కృతజ్ఞత తెలియజేస్తూ,చెరువులో రొట్టె విడిచినట్లు ఒక కథనం. ఆ సంఘటనానంతరమే రొట్టెలపండుగ మొదలైందని పెద్దలు చెపుతుంటారు. 1930 లలో ఈ రొట్టెల పండుగ మొదలై క్రమం తప్పకుండా జరుగుతూ, స్థానిక పత్రికలలో నమోదు అయివున్నట్లు తెలుస్తుంది.మత సామరస్యంకు ప్రతీకగా జరిగే ఈ రొట్టెల పండుగలో రొట్టెలు మార్పిడి చేసుకొన్నభక్తులు జిల్లా లోని కసుమూరు,అనుమసముద్రం పేటలలోని దర్గాలను కూడా సందర్శిస్తారు. ఇంటిలో తయారు చేసుకొచ్చిన చపాతీలు (రొట్టెలు)చెరువు లోని నీళల్లో దిగి తలపై ముసుగువేసుకొని మార్పిడి చేసుకుంటారు భక్తులు.ఆరోగ్యం గురించి మొక్కు కొంటె ఫలితం కనిపిస్తే మరుసటి ఏడాది ఆరోగ్య రొట్టెకావాల్సిన వారికి పంచి మొక్కు చెల్లిస్తారు.ఇలాగే విద్యా రొట్టె, పెళ్ళి రొట్టె,సౌభాగ్య రొట్టె, సంతాన రొట్టె,వీసా రొట్టె,అభివృద్ధి రొట్టె,సమైక్యాంధ్ర రొట్టె...ఇలా ఎన్నోరకాల రొట్టెలు ఇచ్చి పుచ్చుకుంటారు .

నెల్లూరి వంటలు[మార్చు]

నెల్లూరు చేపల పులుసు, మలైకాజ

మూలాలు[మార్చు]


బయటి లింకులు[మార్చు]

మూసలు, వర్గాలు[మార్చు]


వికీవాయేజ్ కోసం ఒక ట్రావెల్ గైడ్ ఉంది నెల్లూరు.
"https://te.wikipedia.org/w/index.php?title=నెల్లూరు&oldid=2201178" నుండి వెలికితీశారు