ABO రక్త వర్గ వ్యవస్థ
ABO బ్లడ్ గ్రూప్ సిస్టమ్ లేదా ABO రక్త వర్గ వ్యవస్థ అనేది ఒక రక్త వర్గం. ABO రక్త సమూహ వ్యవస్థ అత్యంత ప్రసిద్ధ, విస్తృతంగా ఉపయోగించే రక్త సమూహ వ్యవస్థ. ఇది ఎర్ర రక్త కణాల ఉపరితలంపై A, B అనే రెండు యాంటిజెన్‌ల ఉనికి ఉండడం లేదా లేకపోవడంపై ఆధారపడి ఉంటుంది. ఈ యాంటిజెన్‌లు తల్లిదండ్రుల నుండి సంక్రమించిన జన్యు సమాచారం ద్వారా నిర్ణయించబడతాయి.
ABO రక్త వర్గాలను 1901లో కార్ల్ ల్యాండ్ స్టినేర్ కనుగొన్నారు; ఈ ఆవిష్కరణ కోసం అతను 1930లో ఫిజియాలజీ లేదా మెడిసిన్‌లో నోబెల్ బహుమతిని అందుకున్నాడు.[1] ABO రక్త రకాలు కోతులు వంటి ఇతర ప్రైమేట్లలో కూడా ఉన్నాయి.[2]
ABO వ్యవస్థలో నాలుగు ప్రధాన రక్త రకాలు
[మార్చు]- రకం A: ఎర్ర రక్త కణాలు A యాంటిజెన్‌ను కలిగి ఉంటాయి, B యాంటిజెన్‌కు వ్యతిరేకంగా ప్రతిరోధకాలను ఉత్పత్తి చేస్తాయి
- రకం B: ఎర్ర రక్త కణాలు B యాంటిజెన్‌ను కలిగి ఉంటాయి, A యాంటిజెన్‌కు వ్యతిరేకంగా ప్రతిరోధకాలను ఉత్పత్తి చేస్తాయి
- రకం AB: ఎర్ర రక్త కణాలు A, B యాంటిజెన్‌లను కలిగి ఉంటాయి, యాంటిజెన్‌కు వ్యతిరేకంగా ప్రతిరోధకాలను ఉత్పత్తి చేయవు
- రకం O: ఎర్ర రక్త కణాలు A లేదా B యాంటిజెన్‌లను కలిగి ఉండవు, A, B యాంటిజెన్‌లకు వ్యతిరేకంగా ప్రతిరోధకాలను ఉత్పత్తి చేస్తాయి.
రక్తమార్పిడి, అవయవ మార్పిడిలో ABO రక్త సమూహ వ్యవస్థ ముఖ్యమైనది, ఎందుకంటే నిర్దిష్ట రక్త రకాలు కలిగిన వ్యక్తులు రక్తాన్ని లేదా అవయవాలను అనుకూల దాతల నుండి మాత్రమే స్వీకరించగలరు. ఉదాహరణకు, రకం A రక్తం ఉన్న ఎవరైనా రకం A లేదా రకం O దాత నుండి రక్తాన్ని పొందవచ్చు, కానీ రకం B లేదా AB దాత నుండి పొందకూడదు.
రక్త దాతల , రక్త గ్రహీతల పట్టిక
[మార్చు]ఈ పట్టికను అనుసరించి రక్తం యొక్క రకమును బట్టి ఏ రక్త వర్గం వారు ఏ రక్త వర్గము వారికి రక్త దానము చేయవచ్చు, ఏ రక్త వర్గం వారు ఏ రక్త వర్గము నుండి రక్తమును గ్రహించవచ్చు అని తెలుసుకోవచ్చు.
| రక్తంలో వర్గాలు | రక్త దాతలు | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| O− | O+ | A− | A+ | B− | B+ | AB− | AB+ | |
| O− | 
|
|
|
|
|
|
|
|
| O+ |
|
|
|
|
|
|
|
|
| A− |
|
|
|
|
|
|
|
|
| A+ |
|
|
|
|
|
|
|
|
| B− |
|
|
|
|
|
|
|
|
| B+ |
|
|
|
|
|
|
|
|
| AB− |
|
|
|
|
|
|
|
|
| AB+ |
|
|
|
|
|
|
|
|
పై పట్టిక ప్రకారం 'O' గ్రూప్ రక్తం గల వ్యక్తి ఏ రక్త వర్గం వారికైనా రక్తాన్ని దానం చేయవచ్చు. అందువల్ల 'O' రక్త వర్గం గల వారిని విశ్వదాతలు అంటారు. అలాగే AB రక్త వర్గంగల వ్యక్తులు ఇతర వర్గాల (A, B, AB, O) రక్తాన్ని గ్రహించవచ్చు. అందువల్ల వీరిని విశ్వగ్రహీతలు అంటారు.
విశ్వదాతలు (O గ్రూప్)
[మార్చు]'O' రక్తవర్గం గల వ్యక్తుల్లో వారి రక్తకణాలమీద ప్రతిజనకాలు (Antigens) ఉండవు. అందుచేత గ్రహీతలలో రక్తకణాల గుచ్చకరణం ఏర్పడదు. అందుచేత 'O' గ్రూప్ రక్తం గల వ్యక్తి ఏ గ్రూప్ వానికైనా రక్తాన్ని దానం చేయవచ్చు. అందువల్ల 'O' గ్రూప్ గల వారిని విశ్వదాతలు అంటారు.
విశ్వ గ్రహీతలు (AB గ్రూప్)
[మార్చు]AB రక్త వర్గం గల వ్యక్తుల ప్లాస్మాలో ప్రతిరక్షకాలు (ఏంటీబాడీస్) ఉండవు. అందుచేత వీరి రక్తం, ఇతర వర్గాల రక్తంతో చర్య జరపదు. కాబట్టి AB రక్త వర్గం గల వ్యక్తులు ఇతర వర్గాల (A, B, AB, O) రక్తాన్ని గ్రహించవచ్చు. అందువల్ల వీరిని విశ్వగ్రహీతలు అంటారు.
O నెగటివ్ (O-) , O పాజిటివ్ (O+) రక్త రకాలు
[మార్చు]O నెగటివ్ (O-), O పాజిటివ్ (O+) రక్త రకాల మధ్య ప్రధాన వ్యత్యాసం Rh కారకం యొక్క ఉనికి ఉండడం లేదా లేకపోవడం, దీనిని D యాంటిజెన్ అని కూడా పిలుస్తారు. O+ రక్తంలో Rh కారకం ఉంటుంది, అయితే O- రక్తంలో Rh కారకం ఉండదు.
మరో ముఖ్యమైన వ్యత్యాసం ఏమిటంటే, O- రక్తం ఎర్ర రక్త కణాలకు సార్వత్రిక దాతగా పరిగణించబడుతుంది, అంటే ఇది ఏదైనా రక్త వర్గం ఉన్న వ్యక్తులకు ఇవ్వబడుతుంది, అయితే O+ రక్తం O+ లేదా AB+ రక్త రకాలు ఉన్నవారికి మాత్రమే ఇవ్వబడుతుంది.
మరోవైపు, O- రక్తం కంటే O+ రక్తం సర్వసాధారణం. వాస్తవానికి, O+ అనేది ప్రపంచంలో అత్యంత సాధారణ రక్త రకం, అయితే O- అనేది ప్రధాన రక్త రకాల్లో అత్యంత అరుదైనది.
O-, O+ రక్త రకాలు రెండూ రక్తమార్పిడిలో ముఖ్యమైనవి, ఎందుకంటే అవి తరచుగా అధిక డిమాండ్‌లో ఉంటాయి, రోగి యొక్క రక్త వర్గం తెలియనప్పుడు అత్యవసర పరిస్థితుల్లో ఉపయోగించవచ్చు. అయితే, రక్తమార్పిడి కోసం రక్త రకాలను సరిపోల్చేటప్పుడు, ABO, Rh వ్యవస్థలకు మించి అనేక ఇతర అంశాలను పరిగణనలోకి తీసుకోవడం చాలా ముఖ్యం.
ఇవి కూడా చూడండి
[మార్చు]మూలాలు
[మార్చు]- ↑ Maton, Anthea; Jean Hopkins; Charles William McLaughlin; Susan Johnson; Maryanna Quon Warner; David LaHart; Jill D. Wright (1993). Human Biology and Health. Englewood Cliffs, New Jersey, USA: Prentice Hall. ISBN 978-0-13-981176-0.
- ↑ Error on call to Template:cite paper: Parameter title must be specified
- ↑ "RBC compatibility table". American National Red Cross. December 2006. Archived from the original on 2007-08-04. Retrieved 2008-07-15.
- ↑ Blood types and compatibility Archived 2010-04-19 at the Wayback Machine bloodbook.com