భారత ఆరోగ్య, కుటుంబ సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖ
| ఆరోగ్య, కుటుంబ సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖ | |
|---|---|
| |
| భారత ప్రభుత్వ శాఖ | |
| |
| ఆరోగ్య, కుటుంబ సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖ | |
| సంస్థ అవలోకనం | |
| స్థాపనం | 1947 |
| అధికార పరిధి | భారత ప్రభుత్వం |
| ప్రధాన కార్యాలయం | క్యాబినెట్ సెక్రటేరియట్ రైసినా హిల్, న్యూఢిల్లీ 28°36′50″N 77°12′32″E / 28.61389°N 77.20889°E |
| వార్షిక బడ్జెట్ | ₹ 90,658 కోట్లు (US$11 బిలియన్) (2024-25) |
| Ministers responsible | జగత్ ప్రకాష్ నడ్డా, ఆరోగ్య మంత్రి అనుప్రియా పటేల్, ఆరోగ్య శాఖ సహాయ మంత్రి ప్రతాపరావు గణపత్రావ్ జాదవ్, ఆరోగ్య శాఖ సహాయ మంత్రి |
| ఏజెన్సీ కార్యనిర్వాహకుడు/ | సుధాన్ష్ పంత్ , ఐఏఎస్, ఆరోగ్య కార్యదర్శి లవ్ అగర్వాల్, సంయుక్త కార్యదర్శి |
| వెబ్‌సైటు | |
| https://main.mohfw.gov.in/ [1] | |
ఆరోగ్యం & కుటుంబ సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖ, MoHFW అనే సంక్షిప్తీకరణతో కూడా పిలువబడుతుంది, ఇది భారతదేశంలో ఆరోగ్య విధానంతో ఛార్జ్ చేయబడిన ఒక భారత ప్రభుత్వ మంత్రిత్వ శాఖ. భారతదేశంలో కుటుంబ నియంత్రణకు సంబంధించిన అన్ని ప్రభుత్వ కార్యక్రమాలకు కూడా ఇది బాధ్యత వహిస్తుంది.[2][3]
ఆరోగ్య & కుటుంబ సంక్షేమ శాఖ మంత్రి మంత్రి మండలిలో సభ్యునిగా క్యాబినెట్ హోదాను కలిగి ఉంటారు. ప్రస్తుత మంత్రి జగత్ ప్రకాష్ నడ్డా, ప్రస్తుత ఆరోగ్య శాఖ సహాయ మంత్రి (MOS: మంత్రికి సహాయకుడు అంటే ప్రస్తుతం జగత్ ప్రకాష్ నడ్డాకు సహాయకుడు) అనుప్రియా పటేల్ & ప్రతాపరావు గణపత్రావ్ జాదవ్ ఉన్నారు.
1955 నుండి మంత్రిత్వ శాఖ ఇండియన్ ఫార్మాకోపోయియాను ఇండియన్ ఫార్మకోపోయియా కమిషన్ (IPC) ద్వారా క్రమం తప్పకుండా ప్రచురిస్తుంది, ఇది భారతదేశంలో ఔషధాలు, ఔషధాలు మరియు ఆరోగ్య సంరక్షణ పరికరాలు & సాంకేతికతలకు ప్రమాణాలను నిర్దేశించే స్వయంప్రతిపత్త సంస్థ.[4]
సంస్థ
[మార్చు]మంత్రిత్వ శాఖ రెండు విభాగాలు & ఆరు సబార్డినేట్ కార్యాలయాలతో కూడి ఉంటుంది. డిపార్ట్‌మెంట్ ఆఫ్ హెల్త్ అండ్ ఫ్యామిలీ వెల్ఫేర్ & డిపార్ట్‌మెంట్ ఆఫ్ హెల్త్ రీసెర్చ్ అండ్ డైరెక్టరేట్ జనరల్ ఆఫ్ హెల్త్ సర్వీసెస్.[5]
ఇవి కూడా చూడండి: భారతదేశంలో ఆరోగ్య సంరక్షణ
డైరెక్టరేట్ జనరల్ ఆఫ్ హెల్త్ సర్వీసెస్
[మార్చు]డైరెక్టరేట్ జనరల్ ఆఫ్ హెల్త్ సర్వీసెస్ అనేది పబ్లిక్ హెల్త్, మెడికల్ ఎడ్యుకేషన్ & హెల్త్ కేర్‌కి సంబంధించిన సాంకేతిక పరిజ్ఞానానికి బాధ్యత వహించే విభాగం. DGHS క్రింద ఉన్న సంస్థలు మరియు సంస్థలు:
- లేడీ హార్డింగ్ మెడికల్ కాలేజ్
- వర్ధమాన్ మహావీర్ మెడికల్ కాలేజీ
- సఫ్దర్‌జంగ్ హాస్పిటల్
- డాక్టర్ రామ్ మనోహర్ లోహియా హాస్పిటల్
- కళావతి సరన్ చిల్డ్రన్స్ హాస్పిటల్
- నేషనల్ సెంటర్ ఫర్ డిసీజ్ కంట్రోల్
- ఆల్ ఇండియా ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ హైజీన్ అండ్ పబ్లిక్ హెల్త్
- సెంట్రల్ రీసెర్చ్ ఇన్స్టిట్యూట్, కసౌలి
- సెంట్రల్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ సైకియాట్రీ రాంచీ
ఆరోగ్య శాఖ
[మార్చు]ఆరోగ్య శాఖ అవగాహన ప్రచారాలు, ఇమ్యునైజేషన్ ప్రచారాలు, నివారణ ఔషధం మరియు ప్రజారోగ్యంతో సహా ఆరోగ్య సంరక్షణతో వ్యవహరిస్తుంది . ఈ విభాగం పరిపాలనా నియంత్రణలో ఉన్న సంస్థలు:
- నేషనల్ ఎయిడ్స్ కంట్రోల్ ఆర్గనైజేషన్ (NACO) ( భారతదేశంలో HIV/AIDS చూడండి )
- 14 జాతీయ ఆరోగ్య కార్యక్రమాలు
- జాతీయ ఎయిడ్స్ నియంత్రణ కార్యక్రమం ( ఎయిడ్స్ ) డిపార్ట్‌మెంట్ ఆఫ్ ఎయిడ్స్ కంట్రోల్ (నేషనల్ ఎయిడ్స్ కంట్రోల్ ఆర్గనైజేషన్) ( ఎయిడ్స్ గురించి వివరాలు )
- జాతీయ క్యాన్సర్ నియంత్రణ కార్యక్రమం ( క్యాన్సర్ ) (1985 నుండి) [6]
- జాతీయ ఫైలేరియా నియంత్రణ కార్యక్రమం ( ఫైలేరియా )
- జాతీయ అయోడిన్ లోపం రుగ్మతల నియంత్రణ కార్యక్రమం ( అయోడిన్ లోపం )
- జాతీయ కుష్టు వ్యాధి నిర్మూలన కార్యక్రమం ( కుష్టు వ్యాధి )
- జాతీయ మానసిక ఆరోగ్య కార్యక్రమం ( మానసిక ఆరోగ్యం )
- అంధత్వం నియంత్రణ కోసం జాతీయ కార్యక్రమం ( అంధత్వం )
- చెవుడు నివారణ & నియంత్రణ కోసం జాతీయ కార్యక్రమం ( చెవుడు )
- జాతీయ పొగాకు నియంత్రణ కార్యక్రమం ( పొగాకు నియంత్రణ )
- నేషనల్ వెక్టర్ బర్న్ డిసీజ్ కంట్రోల్ ప్రోగ్రామ్ (NVBDCP) ( వెక్టార్-బోర్న్ డిసీజ్ )
- మధుమేహం, CVD & స్ట్రోక్ ( మధుమేహం, హృదయ సంబంధ వ్యాధులు, స్ట్రోక్ ) నివారణ & నియంత్రణపై పైలట్ ప్రోగ్రామ్
- వాతావరణ మార్పు మరియు మానవ ఆరోగ్యంపై జాతీయ కార్యక్రమం ( వాతావరణ మార్పు )
- సవరించిన జాతీయ TB నియంత్రణ కార్యక్రమం ( క్షయ )
- యూనివర్సల్ ఇమ్యునైజేషన్ ప్రోగ్రామ్
- జాతీయ టెలి మెంటల్ హెల్త్ ప్రోగ్రామ్ - టెలి మనస్ ( మానసిక ఆరోగ్యం ) [7]
- నేషనల్ మెడికల్ కమిషన్
- అండర్-గ్రాడ్యుయేట్ మెడికల్ ఎడ్యుకేషన్ బోర్డ్ (UGMEB)
- పోస్ట్-గ్రాడ్యుయేట్ మెడికల్ ఎడ్యుకేషన్ బోర్డ్ (PGMEB)
- మెడికల్ అసెస్‌మెంట్ & రేటింగ్ బోర్డు
- ఎథిక్స్ అండ్ మెడికల్ రిజిస్ట్రేషన్ బోర్డ్
- డెంటల్ కౌన్సిల్ ఆఫ్ ఇండియా
- ఫార్మసీ కౌన్సిల్ ఆఫ్ ఇండియా
- ఇండియన్ నర్సింగ్ కౌన్సిల్
- ఆల్ ఇండియా ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ స్పీచ్ అండ్ హియరింగ్ (AIISH), మైసూరు
- ఆల్ ఇండియా ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ ఫిజికల్ మెడిసిన్ అండ్ రిహాబిలిటేషన్ (AIIPMR), ముంబై
- ఫుడ్ సేఫ్టీ అండ్ స్టాండర్డ్స్ అథారిటీ ఆఫ్ ఇండియా
- సెంట్రల్ డ్రగ్స్ స్టాండర్డ్ కంట్రోల్ ఆర్గనైజేషన్
- నేషనల్ సెంటర్ ఫర్ డిసీజ్ కంట్రోల్
కుటుంబ సంక్షేమ శాఖ
[మార్చు]కుటుంబ సంక్షేమ శాఖ (FW) కుటుంబ సంక్షేమానికి సంబంధించిన అంశాలకు బాధ్యత వహిస్తుంది, ముఖ్యంగా పునరుత్పత్తి ఆరోగ్యం, తల్లి ఆరోగ్యం, పీడియాట్రిక్స్, సమాచారం, విద్య కమ్యూనికేషన్స్; NGOలు & అంతర్జాతీయ సహాయ సమూహాలతో సహకారం ; గ్రామీణ ఆరోగ్య సేవలు. కుటుంబ సంక్షేమ శాఖ దీనికి బాధ్యత వహిస్తుంది:
- 17 రాష్ట్రాలలో ఆరు విశ్వవిద్యాలయాలు మరియు ఆరు ఇతర సంస్థలలో 18 జనాభా పరిశోధన కేంద్రాలు (PRCలు)
- నేషనల్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ హెల్త్ అండ్ ఫ్యామిలీ వెల్ఫేర్ (NIHFW), ఢిల్లీ
- ఇంటర్నేషనల్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఫర్ పాపులేషన్ సైన్సెస్ (IIPS), ముంబై
- సెంట్రల్ డ్రగ్ రీసెర్చ్ ఇన్స్టిట్యూట్ (CDRI), లక్నో
ఆరోగ్య పరిశోధన విభాగం
[మార్చు]డిపార్ట్‌మెంట్ ఆఫ్ హెల్త్ రీసెర్చ్ (DHR) భారతదేశంలో బయోమెడికల్ పరిశోధన యొక్క సూత్రీకరణ, మద్దతు, సమన్వయం & ప్రచారం కోసం బాధ్యత వహిస్తుంది
- ఇండియన్ కౌన్సిల్ ఆఫ్ మెడికల్ రీసెర్చ్
- నేషనల్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ న్యూట్రిషన్ (NIN), హైదరాబాద్
- నేషనల్ యానిమల్ రిసోర్స్ ఫెసిలిటీ ఫర్ బయోమెడికల్ రీసెర్చ్ (NARF-BR), హైదరాబాద్
- నేషనల్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఫర్ రీసెర్చ్ ఇన్ ట్యూబర్‌క్యులోసిస్ (NIRT), చెన్నై
- నేషనల్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ ఎపిడెమియాలజీ (NIE), చెన్నై
- నేషనల్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ క్యాన్సర్ ప్రివెన్షన్ అండ్ రీసెర్చ్ (NICPR), నోయిడా
- నేషనల్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ మలేరియా రీసెర్చ్ (NIMR), ఢిల్లీ
- రాజేంద్ర మెమోరియల్ రీసెర్చ్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ మెడికల్ సైన్సెస్ (RMRIMS), పాట్నా
- నేషనల్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఫర్ రీసెర్చ్ ఇన్ రిప్రొడక్టివ్ హెల్త్ (NIRRH), ముంబై
- నేషనల్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ వైరాలజీ (NIV), పూణే
- నేషనల్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ ట్రెడిషనల్ మెడిసిన్ (NITM), బెలగావి
- మైక్రోబియల్ కంటైన్‌మెంట్ కాంప్లెక్స్ (MCC), పూణే
- నేషనల్ ఎయిడ్స్ రీసెర్చ్ ఇన్స్టిట్యూట్ (NARI), పూణే
- నేషనల్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ ఆక్యుపేషనల్ హెల్త్ (NIOH), అహ్మదాబాద్
- నేషనల్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ పాథాలజీ (NIP), ఢిల్లీ
- నేషనల్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ మెడికల్ స్టాటిస్టిక్స్ (నిమ్స్), ఢిల్లీ
- వెక్టర్ కంట్రోల్ రీసెర్చ్ సెంటర్ (VCRC), పుదుచ్చేరి
- నేషనల్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ కలరా అండ్ ఎంటరిక్ డిసీజెస్ (NICED), కోల్‌కతా
- నేషనల్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఫర్ రీసెర్చ్ ఇన్ ట్రైబల్ హెల్త్ (NIRTH), జబల్‌పూర్
- నేషనల్ సెంటర్ ఫర్ డిసీజ్ ఇన్ఫర్మేటిక్స్ అండ్ రీసెర్చ్ (NCDIR), బెంగళూరు
- భోపాల్ మెమోరియల్ హాస్పిటల్ అండ్ రీసెర్చ్ సెంటర్ (BMHRC), భోపాల్
- నేషనల్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఫర్ రీసెర్చ్ ఇన్ ఎన్విరాన్‌మెంటల్ హెల్త్ (NIREH), భోపాల్
- నేషనల్ జల్మా ఇన్స్టిట్యూట్ ఫర్ లెప్రసీ & అదర్ మైకోబాక్టీరియల్ డిసీజెస్ (NJILOMD), ఆగ్రా
- సెంటర్ ఫర్ రీసెర్చ్ ఇన్ మెడికల్ ఎంటమాలజీ (CRME), మధురై
- నేషనల్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ ఇమ్యునోహెమోటాలజీ (NIIH), ముంబై
- ఎంట్రోవైరస్ రీసెర్చ్ సెంటర్ (ERC), ముంబై
- జెనెటిక్ రీసెర్చ్ సెంటర్ (GRC), ముంబై
- నేషనల్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఫర్ ఇంప్లిమెంటేషన్ రీసెర్చ్ ఆన్ నాన్-కమ్యూనికేబుల్ డిసీజెస్ (NIIRNCD), జోధ్‌పూర్
- ప్రాంతీయ వైద్య పరిశోధన కేంద్రం (RMRC), పోర్ట్ బ్లెయిర్
- ప్రాంతీయ వైద్య పరిశోధన కేంద్రం (RMRC), గోరఖ్‌పూర్
- ప్రాంతీయ వైద్య పరిశోధన కేంద్రం (RMRC), భువనేశ్వర్
- ప్రాంతీయ వైద్య పరిశోధన కేంద్రం, దిబ్రూఘర్
- ICMR వైరస్ యూనిట్ (IVU), కోల్‌కతా
- ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ రిప్రొడక్టివ్ మెడిసిన్ (IRM), కోల్‌కతా
క్యాబినెట్ మంత్రులు
[మార్చు]| నం. | ఫోటో | మంత్రి
(జనన-మరణ) నియోజకవర్గం |
పదవీకాలం | రాజకీయ పార్టీ | మంత్రిత్వ శాఖ | ప్రధాన మంత్రి | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| నుండి | కు | కాలం | |||||||
| ఆరోగ్య మంత్రి | |||||||||
| 1 | 
|
రాజ్‌కుమారి అమృత్ కౌర్ DStJ
(1887–1964) సెంట్రల్ ప్రావిన్సులు మరియు బేరార్‌లకు MP, 1952 నుండి మండి మహాసు కొరకు 1952 MP వరకు ఉన్నారు. |
1947 ఆగస్టు 15 | 1952 మే 13 | 9 సంవత్సరాలు, 244 రోజులు | భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ | నెహ్రూ ఐ | జవహర్‌లాల్ నెహ్రూ | |
| 1952 మే 13 | 1957 ఏప్రిల్ 17 | నెహ్రూ II | |||||||
| 2 | 
|
DP కర్మాకర్
(1902–1991) ధార్వాడ్ నార్త్ ఎంపీ (MoS) |
1957 ఏప్రిల్ 17 | 1962 ఏప్రిల్ 9 | 4 సంవత్సరాలు, 357 రోజులు | నెహ్రూ III | |||
| 3 | 
|
సుశీల నయ్యర్
(1914–2001) ఝాన్సీ (MoS) ఎంపీ |
1962 ఏప్రిల్ 10 | 1964 మే 27 | 2 సంవత్సరాలు, 145 రోజులు | నెహ్రూ IV | |||
| 1964 మే 27 | 1964 జూన్ 9 | నంద ఐ | గుల్జారీలాల్ నందా
(నటన) | ||||||
| 1964 జూన్ 9 | 1966 జనవరి 11 | శాస్త్రి | లాల్ బహదూర్ శాస్త్రి | ||||||
| 1966 జనవరి 11 | 1966 జనవరి 24 | నందా II | గుల్జారీలాల్ నందా
(నటన) | ||||||
| ఆరోగ్య & కుటుంబ నియంత్రణ మంత్రి | |||||||||
| (3) |
|
సుశీల నయ్యర్
(1914–2001) ఝాన్సీ (MoS) ఎంపీ |
1966 జనవరి 24 | 1967 మార్చి 13 | 323 రోజులు | భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ | ఇందిరా ఐ | ఇందిరా గాంధీ | |
| 4 | శ్రీపతి చంద్రశేఖర్
(1918–2001) తమిళనాడు రాజ్యసభ ఎంపీ (MoS) |
1967 మార్చి 13 | 1967 నవంబరు 14 | 246 రోజులు | ఇందిరా II | ||||
| 5 | 
|
సత్య నారాయణ్ సిన్హా
(1900–1983) దర్భంగా ఎంపీ |
1967 నవంబరు 14 | 1969 ఫిబ్రవరి 14 | 1 సంవత్సరం, 92 రోజులు | ||||
| 6 | 
|
కోదర్‌దాస్ కాళిదాస్ షా
(1908–1986) గుజరాత్‌కు రాజ్యసభ ఎంపీ |
1969 ఫిబ్రవరి 14 | 1971 మే 19 | 2 సంవత్సరాలు, 94 రోజులు | భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (ఆర్) | |||
| 7 | 
|
ఉమా శంకర్ దీక్షిత్
(1901–1991) ఉత్తరప్రదేశ్‌కు రాజ్యసభ ఎంపీ |
1971 మే 19 | 1973 ఫిబ్రవరి 5 | 1 సంవత్సరం, 262 రోజులు | ఇందిర III | |||
| 8 | 
|
రఘునాథ్ కేశవ్ ఖదీల్కర్
(1905–1979) ఖేడ్ (MoS) ఎంపీ |
1973 ఫిబ్రవరి 5 | 1973 నవంబరు 9 | 277 రోజులు | ||||
| 9 | 
|
కరణ్ సింగ్
(జననం 1931) ఉధంపూర్ ఎంపీ |
1973 నవంబరు 9 | 1977 మార్చి 24 | 3 సంవత్సరాలు, 135 రోజులు | ||||
| ఆరోగ్య & కుటుంబ సంక్షేమ శాఖ మంత్రి | |||||||||
| 10 | 
|
రాజ్ నారాయణ్
(1917–1986) అలహాబాద్ ఎంపీ |
1977 మార్చి 28 | 1978 జూలై 1 | 1 సంవత్సరం, 95 రోజులు | జనతా పార్టీ | దేశాయ్ | మొరార్జీ దేశాయ్ | |
| – | .jpg)
|
మొరార్జీ దేశాయ్
(1896–1995) సూరత్ ఎంపీ (ప్రధాని) |
1978 జూలై 1 | 1979 జనవరి 24 | 207 రోజులు | ||||
| 11 | 
|
రబీ రే
(1926–2017) ఒడిశా రాజ్యసభ ఎంపీ |
1979 జూలై 28 | 1980 జనవరి 14 | 170 రోజులు | జనతా పార్టీ (సెక్యులర్) | చరణ్ సింగ్ | చరణ్ సింగ్ | |
| 12 | 
|
బి. శంకరానంద్
(1925–2009) చిక్కోడి ఎంపీ |
1980 జనవరి 16 | 1984 అక్టోబరు 31 | 4 సంవత్సరాలు, 350 రోజులు | భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (I) | ఇందిర IV | ఇందిరా గాంధీ | |
| 1984 నవంబరు 4 | 1984 డిసెంబరు 31 | రాజీవ్ ఐ | రాజీవ్ గాంధీ | ||||||
| 13 | .jpg)
|
మొహసినా కిద్వాయ్
(జననం 1932) మీరట్ ఎంపీ |
1984 డిసెంబరు 31 | 1986 జూన్ 24 | 1 సంవత్సరం, 175 రోజులు | రాజీవ్ II | |||
| – | 
|
రాజీవ్ గాంధీ
(1944–1991) అమేథీ ఎంపీ (ప్రధాని) |
1986 జూన్ 24 | 1988 ఫిబ్రవరి 14 | 1 సంవత్సరం, 235 రోజులు | ||||
| 14 | 
|
మోతీలాల్ వోరా
(1928–2020) మధ్యప్రదేశ్‌కు రాజ్యసభ ఎంపీ |
1988 ఫిబ్రవరి 14 | 1989 జనవరి 24 | 345 రోజులు | ||||
| 15 | .jpg)
|
రామ్ నివాస్ మిర్ధా
(1924–2010) రాజస్థాన్ రాజ్యసభ ఎంపీ (MoS, I/C) |
1989 జనవరి 24 | 1989 జూలై 4 | 161 రోజులు | ||||
| 16 | రఫీక్ ఆలం
(1929–2011) బీహార్ రాజ్యసభ ఎంపీ (MoS, I/C) |
1989 జూలై 4 | 1989 డిసెంబరు 2 | 151 రోజులు | |||||
| 17 | 
|
నీలమణి రౌత్రే
(1920–2004) పూరీకి ఎంపీ |
1989 డిసెంబరు 6 | 1990 ఏప్రిల్ 23 | 138 రోజులు | జనతాదళ్ | విశ్వనాథ్ | వీపీ సింగ్ | |
| 18 | రషీద్ మసూద్
(1947–2020) సహారన్‌పూర్ ఎంపీ (MoS, I/C) |
1990 ఏప్రిల్ 23 | 1990 నవంబరు 10 | 201 రోజులు | |||||
| 19 | షకీలుర్ రెహ్మాన్
(1931–2016) దర్భంగా ఎంపీ |
1990 నవంబరు 21 | 1991 ఫిబ్రవరి 20 | 91 రోజులు | సమాజ్‌వాదీ జనతా పార్టీ (రాష్ట్రీయ) | చంద్ర శేఖర్ | చంద్ర శేఖర్ | ||
| – | 
|
చంద్ర శేఖర్
(1927–2007) బల్లియా ఎంపీ (ప్రధాన మంత్రి) |
1991 ఫిబ్రవరి 20 | 1991 జూన్ 21 | 121 రోజులు | ||||
| 20 | .jpg)
|
మఖన్ లాల్ ఫోతేదార్
(1932–2017) ఉత్తరప్రదేశ్‌కు రాజ్యసభ ఎంపీ |
1991 జూన్ 21 | 1993 జనవరి 17 | 1 సంవత్సరం, 210 రోజులు | భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (I) | రావు | పివి నరసింహారావు | |
| (12) |
|
బి. శంకరానంద్
(1925–2009) చిక్కోడి ఎంపీ |
1993 జనవరి 18 | 1994 డిసెంబరు 22 | 1 సంవత్సరం, 338 రోజులు | ||||
| – | (2).jpg)
|
పి.వి.నరసింహారావు
(1921–2004) నంద్యాల ఎంపీ (ప్రధాని) |
1994 డిసెంబరు 23 | 1995 జూన్ 11 | 170 రోజులు | ||||
| 21 | .jpg)
|
AR అంతులే
(1929–2014) కొలాబా ఎంపీ |
1995 జూన్ 11 | 1996 మే 16 | 340 రోజులు | ||||
| 22 | సర్తాజ్ సింగ్
(జననం 1940) నర్మదాపురం ఎంపీ |
1996 మే 16 | 1996 జూన్ 1 | 16 రోజులు | భారతీయ జనతా పార్టీ | వాజ్‌పేయి ఐ | అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి | ||
| – | 
|
హెచ్‌డి దేవెగౌడ
(జననం 1933) ఎన్నిక కాలేదు (ప్రధాని) |
1996 జూన్ 1 | 1996 జూన్ 29 | 28 రోజులు | జనతాదళ్ | దేవెగౌడ | హెచ్‌డి దేవెగౌడ | |
| 23 | సలీమ్ ఇక్బాల్ షెర్వానీ
(జననం 1953) బదౌన్ ఎంపీ (MoS, I/C) |
1996 జూన్ 29 | 1997 ఏప్రిల్ 21 | 345 రోజులు | |||||
| 1997 ఏప్రిల్ 21 | 1997 జూన్ 9 | గుజ్రాల్ | ఇందర్ కుమార్ గుజ్రాల్ | ||||||
| – | 
|
ఇందర్ కుమార్ గుజ్రాల్
(1919–2012) బీహార్ రాజ్యసభ ఎంపీ (ప్రధాన మంత్రి) |
1997 జూన్ 9 | 1998 మార్చి 19 | 283 రోజులు | ||||
| 24 | దళిత్ ఎజిల్మలై
(1945–2020) చిదంబరం ఎంపీ (MoS, I/C) |
1998 మార్చి 20 | 1999 ఆగస్టు 14 | 1 సంవత్సరం, 0 రోజులు | పట్టాలి మక్కల్ కట్చి | వాజ్‌పేయి II | అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి | ||
| – | .jpg)
|
అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి
(1924–2018) లక్నో ఎంపీ (ప్రధాని) |
1999 ఆగస్టు 14 | 1999 ఆగస్టు 16 | 2 రోజులు | భారతీయ జనతా పార్టీ | |||
| 25 | ఎకె పటేల్
(జననం 1931) మెహసేనా (MoS, I/C) తరపున MP |
1999 ఆగస్టు 16 | 1999 అక్టోబరు 13 | 58 రోజులు | |||||
| 26 | NT షణ్ముగం వేలూరు
MP (MoS, I/C) |
1999 అక్టోబరు 13 | 2000 మే 27 | 227 రోజులు | పట్టాలి మక్కల్ కట్చి | వాజ్‌పేయి III | |||
| 27 | .jpg)
|
సీపీ ఠాకూర్
(జననం 1931) పాట్నా ఎంపీ |
2000 మే 27 | 2002 జూలై 1 | 2 సంవత్సరాలు, 35 రోజులు | భారతీయ జనతా పార్టీ | |||
| 28 | 
|
శత్రుఘ్న సిన్హా
(జననం 1946) బీహార్ రాజ్యసభ ఎంపీ |
2002 జూలై 1 | 2003 జనవరి 29 | 212 రోజులు | ||||
| 29 | 
|
సుష్మా స్వరాజ్
(1952–2019) ఉత్తరాఖండ్ రాజ్యసభ ఎంపీ |
2003 జనవరి 29 | 2004 మే 22 | 1 సంవత్సరం, 114 రోజులు | ||||
| 30 | .jpg)
|
అన్బుమణి రామదాస్
(జననం 1968) తమిళనాడు రాజ్యసభ ఎంపీ |
2004 మే 23 | 2009 మార్చి 29 | 4 సంవత్సరాలు, 310 రోజులు | పట్టాలి మక్కల్ కట్చి | మన్మోహన్ ఐ | మన్మోహన్ సింగ్ | |
| 31 | .jpg)
|
పనబాక లక్ష్మి
(జననం 1958) నెల్లూరు ఎంపీ (MoS, I/C) |
2009 మార్చి 29 | 2009 మే 22 | 54 రోజులు | భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ | |||
| 32 | .jpg)
|
గులాం నబీ ఆజాద్
(జననం 1949) జమ్మూ కాశ్మీర్‌కు రాజ్యసభ ఎంపీ |
2009 మే 29 | 2014 మే 26 | 4 సంవత్సరాలు, 362 రోజులు | మన్మోహన్ II | |||
| 33 | 
|
హర్షవర్ధన్
(జననం 1954) చాందినీ చౌక్ ఎంపీ |
2014 మే 27 | 2014 నవంబరు 9 | 99 రోజులు | భారతీయ జనతా పార్టీ | మోదీ ఐ | నరేంద్ర మోదీ | |
| 34 | .jpg)
|
జగత్ ప్రకాష్ నడ్డా
(జననం 1960) హిమాచల్ ప్రదేశ్ రాజ్యసభ ఎంపీ |
2014 నవంబరు 9 | 2019 మే 30 | 4 సంవత్సరాలు, 202 రోజులు | ||||
| (33) |
|
హర్షవర్ధన్
(జననం 1954) చాందినీ చౌక్ ఎంపీ |
2019 మే 31 | 2021 జూలై 7 | 2 సంవత్సరాలు, 37 రోజులు | మోడీ II | |||
| 35 | .png)
|
మన్సుఖ్ మాండవియా
(జననం 1972) గుజరాత్‌కు రాజ్యసభ ఎంపీ |
2021 జూలై 7 | 2024 జూన్ 9 | 2 సంవత్సరాలు, 338 రోజులు | ||||
| (34) |
|
జగత్ ప్రకాష్ నడ్డా
(జననం 1960) హిమాచల్ ప్రదేశ్ రాజ్యసభ ఎంపీ |
2024 జూన్ 10 | మోడీ III | |||||
రాష్ట్ర మంత్రుల జాబితా
[మార్చు]| రాష్ట్ర మంత్రి | ఫోటో | పదం | సంవత్సరాలు | ప్రధాన మంత్రి | రాజకీయ పార్టీ | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ఫగ్గన్ సింగ్ కులస్తే | .jpg)
|
2016 జూలై 5 | 2017 సెప్టెంబరు 3 | 1 సంవత్సరం, 60 రోజులు | నరేంద్ర మోదీ | భారతీయ జనతా పార్టీ | |
| అనుప్రియా పటేల్ | _2018_and_launch_of_the_National_Health_Resource_Repository_(NHRR),_in_New_Delhi.JPG)
|
2016 జూలై 5 | 2019 మే 30 | 2 సంవత్సరాలు, 329 రోజులు | అప్నా దల్ (సోనేలాల్) | ||
| అశ్విని కుమార్ చౌబే | 
|
2017 సెప్టెంబరు 3 | 2021 జూలై 7 | 3 సంవత్సరాలు, 307 రోజులు | భారతీయ జనతా పార్టీ | ||
| భారతి పవార్ | 2021 జూలై 7 | 2024 జూన్ 10 | 2 సంవత్సరాలు, 339 రోజులు | ||||
| ఎస్.పి. సింగ్ బఘేల్ | 
|
2023 మే 18 | 2024 జూన్ 10 | 1 సంవత్సరం, 23 రోజులు | |||
| ప్రతాపరావు గణపత్రావ్ జాదవ్ | 
|
2024 జూన్ 10 | శివసేన | ||||
| అనుప్రియా పటేల్ | 
|
2024 జూన్ 10 | అప్నా దల్ (సోనేలాల్) | ||||
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ "Health & Family Welfare| National Portal of India".
- ↑ "Suspension of anti-diabetes drug takes industry by surprise". The Hindu. June 27, 2013. Retrieved August 1, 2013.
- ↑ "Let the science decide", The Hindu, July 24, 2013, retrieved 1 August 2013
- ↑ "Indian Pharmacopoeia Commission". ipc.nic.in. Archived from the original on 2011-09-27. Retrieved 2020-04-05.
- ↑ "Departments :: Ministry of Health & Family Welfare". Archived from the original on 2017-02-28. Retrieved 2024-07-03.
- ↑ Rath, Goura Kishor (Winter 2014). "National cancer control and registration program in India". Indian Journal of Medical and Paediatric Oncology. 34 (4): 288–90. doi:10.4103/0971-5851.144991. PMC 4264276. PMID 25538407 – via National Institutes of Health.
- ↑ "Tele MANAS". telemanas.mohfw.gov.in. Retrieved 2023-10-20.