ఋగ్వేద దేవతలు
స్వరూపం
ఋగ్వేద దేవతలు వేద కాలం (1500–500 BCE) నాటి వైదిక మతంలో ప్రధాన గ్రంథమైన ఋగ్వేదంలో పేర్కొనబడిన దేవతలు.
ఋగ్వేదంలో 1,028 శ్లోకాలు (సూక్తాలు) ఉన్నాయి. ఈ శ్లోకాలు చాలా వరకు ప్రత్యేకించిన దేవతలను స్తుతించేవే.
అత్యంత ప్రముఖమైన దేవత ఇంద్రుడు, వృత్రుడిని సంహరించినవాడు. గోవులు నదుల విమోచన చేసినవాడు; అగ్ని, సోముడు, ఇతర ప్రధాన దేవతలు. [1]
ప్రాముఖ్యతను బట్టి దేవతలు
[మార్చు]అనేక శ్లోకాలలో పేర్కొన్న ఋగ్వేద దేవతల జాబితా. కొన్ని సమర్పణలు ఇంద్ర-అగ్ని, మిత్ర-వరుణ, సోమ-రుద్ర వంటి జంట దేవతలను ఇక్కడ రెండుసార్లు వచ్చాయి. విశ్వదేవులు (దేవతలందరినీ) కలిపి 70 సార్లు ప్రార్థించారు.
- ఇంద్ర 250
- అగ్ని 200
- సోమ 123
- అశ్విన్స్ 56
- వరుణ ౪౬
- మారుట్స్ 38
- మిత్ర 28 [2]
- ఉషస్ 21
- వాయు (గాలి) 12
- సావిత్ర 11
- ఋభులు 11
- పూషన్ 10
- ఏప్రిల్ 9
- బృహస్పతి 8
- సూర్య (సూర్యుడు) 8
- ద్యుష్ పితృ, పృథ్వీ మాతృ (స్వర్గం, భూమి) 6, అదనంగా 5.84 భూమికి మాత్రమే అంకితం చేయబడింది
- అపాస్ (నీరు) 6
- ఆదిత్యులు 6
- విష్ణువు 4, ప్లస్ 2 జత చేసిన శ్లోకాలు 1.155 విష్ణు-ఇంద్రుడికి అంకితం & శ్లోకం 6.69 ఇంద్ర-విష్ణువుకు అంకితం చేయబడ్డాయి. మొత్తం 5 అంటే (4+1/2+1/2) శ్లోకాలు
- బ్రాహ్మణస్పతి 6
- రుద్ర 4, అలాగే సోమ-రుద్ర ఇద్దరికీ అంకితం చేయబడిన జత చేసిన శ్లోకం 6.74. మొత్తం 41/2 అంటే (4+1/2) శ్లోకాలు
- దధిక్ర 4
- యమ (మరణం) 4
- సరస్వతి నది / సరస్వతి 3
- పర్జన్య (వర్షం) 3
- Vāc (ప్రసంగం) 2 (130 సార్లు ప్రస్తావించబడింది, ఉదా 10.125లో దైవీకరించబడింది)
- వాస్తోస్పతి 2
- విశ్వకర్మన్ 2
- మన్యు 2
- కపింజల (హీత్కాక్, ఇంద్రుని రూపం) 2
చిన్న దేవతలు (ప్రత్యేకంగా వీరిని స్తుతించే శ్లోకం లేదు)
- బ్రహ్మదేవుని కుమారుడు చిత్రగుప్తుడు ఋగ్వేద పుస్తకం 8/ శ్లోకం 21/ చరణం 18ని పేర్కొన్నాడు
- మనస్ (ఆలోచన) 10.58లో దైవీకరించబడింది
- దక్షిణ (పురోహితులు, కవులకు ఇచ్చే దక్షిణ) 10.107లో దైవీకరించబడింది
- పురుష ( పురుష సూక్తం లోని "విరాట్ పురుషుడు" 10.90)
- అరాయని
- రాత్రి
- అదితి
- శచి
- భగ
- వశుక్ర
- అత్రి
- అపాం నపత్
- క్షేత్రపతి
- ఘృత
- నిరృతి
- అసమతి
- ఊర్వశి
- పురూరవుడు
- వేన
- అరణ్యని
- మాయాభేద
- తర్కస్య
- త్వష్ట్ర
- శరణ్యు
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ Flood 1996, p. 21-22.
- ↑ Noel Seth,"Man's Relation to God in the Varuna Hymns," in the St. Thomas Christian Encyclopaedia of India, Ed. George Menachery, Vol.III, 2010, pp.4 ff.