ఓడరేవులు, షిప్పింగ్ , జలమార్గాల మంత్రిత్వ శాఖ

ఓడరేవులు, షిప్పింగ్ , జలమార్గాల మంత్రిత్వ శాఖ
భారత ప్రభుత్వ శాఖ
ఓడరేవులు, షిప్పింగ్ & జలమార్గాల మంత్రిత్వ శాఖ
ఇండియన్ పోర్ట్
సంస్థ అవలోకనం
అధికార పరిధి	భారత ప్రభుత్వం
ప్రధాన కార్యాలయం	పరివాహన్ భవన్ 1,పార్లమెంట్ స్ట్రీట్ న్యూ ఢిల్లీ
వార్ర్షిక బడ్జెట్	₹ 1,881.83 కోట్లు (US$230 మిలియన్లు) (2018-19 అంచనా)
Ministers responsible	సర్బానంద సోనోవాల్, కేబినెట్ మంత్రి శ్రీపాద యశోనాయక్, సహాయ మంత్రి శంతను ఠాకూర్, సహాయ మంత్రి

ఓడరేవులు, షిప్పింగ్ & జలమార్గాల మంత్రిత్వ శాఖ అనేది ఓడరేవులు, షిప్పింగ్ & జలమార్గాలకు సంబంధించిన నియమాలు, నిబంధనలు, చట్టాల రూపకల్పన, నిర్వహణకు బాధ్యత వహించే భారతీయ మంత్రిత్వ శాఖ.

చరిత్ర

• 1999లో ఉపరితల రవాణా మంత్రిత్వ శాఖ రెండు విభాగాలుగా పునర్వ్యవస్థీకరించబడింది, అవి షిప్పింగ్ శాఖ & రోడ్డు రవాణా, రహదారుల శాఖ.

• 2000లో ఉపరితల రవాణా మంత్రిత్వ శాఖ రెండు మంత్రిత్వ శాఖలుగా విభజించబడింది, అవి ఉపరితల రవాణా, రహదారుల మంత్రిత్వ శాఖ & షిప్పింగ్ మంత్రిత్వ శాఖ.

• 2004లో షిప్పింగ్ మంత్రిత్వ శాఖ & రోడ్డు రవాణా మంత్రిత్వ శాఖ మళ్లీ విలీనం చేయబడ్డాయి, షిప్పింగ్, రోడ్డు రవాణా & రహదారుల మంత్రిత్వ శాఖగా పేరు మార్చబడ్డాయి.

• 2009లో షిప్పింగ్, రోడ్డు రవాణా, రహదారుల మంత్రిత్వ శాఖను విభజించడం ద్వారా షిప్పింగ్ మంత్రిత్వ శాఖ మళ్లీ ఏర్పడింది.

• 2020లో షిప్పింగ్ మంత్రిత్వ శాఖను ఓడరేవులు, షిప్పింగ్ & జలమార్గాల మంత్రిత్వ శాఖగా మార్చారు.

మంత్రిత్వ శాఖ సంస్థ

సబార్డినేట్/అటాచ్డ్ ఆఫీసులు

• డైరెక్టరేట్ జనరల్ ఆఫ్ షిప్పింగ్, ముంబై
• అండమాన్ & లక్షద్వీప్ హార్బర్ వర్క్స్, పోర్ట్ బ్లెయిర్
• లైట్‌హౌస్‌లు మరియు లైట్‌షిప్‌ల డైరెక్టరేట్ జనరల్

అటానమస్ బాడీలు

• శ్యామ ప్రసాద్ ముఖర్జీ పోర్ట్ అథారిటీ
• పారాదీప్ పోర్ట్ అథారిటీ
• విశాఖపట్నం పోర్ట్ అథారిటీ
• చెన్నై పోర్ట్ అథారిటీ
• VOC చిదంబర్నార్ పోర్ట్ అథారిటీ
• కొచ్చిన్ పోర్ట్ అథారిటీ
• న్యూ మంగళూరు పోర్ట్ అథారిటీ
• మోర్ముగో పోర్ట్ అథారిటీ
• ముంబై పోర్ట్ అథారిటీ
• జవహర్‌లాల్ నెహ్రూ పోర్ట్ అథారిటీ
• దీనదయాళ్ పోర్ట్ అథారిటీ
• సీమెన్స్ ప్రావిడెంట్ ఫండ్ ఆర్గనైజేషన్
• డాక్ లేబర్ బోర్డ్ కోల్‌కతా
• ఇన్‌ల్యాండ్ వాటర్‌వేస్ అథారిటీ ఆఫ్ ఇండియా
• మేజర్ పోర్టులకు టారిఫ్ అథారిటీ

విద్యా సంస్థలు

• ఇండియన్ మారిటైమ్ యూనివర్శిటీ - ఈ విశ్వవిద్యాలయానికి చెన్నై, కొచ్చి, కోల్‌కతా, ముంబై పోర్ట్, నవీ ముంబై & విశాఖపట్నంలలో ఆరు క్యాంపస్‌లు ఉన్నాయి.

ప్రభుత్వ రంగ సంస్థలు (PSUలు)

• సెంట్రల్ ఇన్‌ల్యాండ్ వాటర్ ట్రాన్స్‌పోర్ట్ కార్పొరేషన్ లిమిటెడ్
• షిప్పింగ్ కార్పొరేషన్ ఆఫ్ ఇండియా, ముంబై
• కొచ్చిన్ షిప్‌యార్డ్ లిమిటెడ్, కొచ్చిన్.
• హుగ్లీ కొచ్చిన్ షిప్‌యార్డ్ లిమిటెడ్
• హుగ్లీ డాక్ & పోర్ట్స్ ఇంజనీర్స్ లిమిటెడ్.
• సాగరమలా డెవలప్‌మెంట్ కంపెనీ లిమిటెడ్
• ఇండియన్ పోర్ట్ రైల్ & రోప్‌వే కార్పొరేషన్ లిమిటెడ్
• ఇండియన్ పోర్ట్ గ్లోబల్ లిమిటెడ్
• సేతుసముద్రం కార్పొరేషన్ లిమిటెడ్

సంఘాలు/అసోసియేషన్

• ఇండియన్ పోర్ట్స్ అసోసియేషన్
• సీఫేర్స్ వెల్ఫేర్ ఫండ్ సొసైటీ

మంత్రుల జాబితా

క్యాబినెట్ మంత్రులు

• గమనిక: MoS, I/C – రాష్ట్ర మంత్రి (స్వతంత్ర బాధ్యత)

నం.	ఫోటో	మంత్రి (జనన-మరణ) నియోజకవర్గం	పదవీకాలం			రాజకీయ పార్టీ	మంత్రిత్వ శాఖ	ప్రధాన మంత్రి
			నుండి	కు	కాలం
షిప్పింగ్ మంత్రి
1		అరుణ్ జైట్లీ (1952–2019) ఉత్తరప్రదేశ్‌కు రాజ్యసభ ఎంపీ	7 నవంబర్ 2000	1 సెప్టెంబర్ 2001	298 రోజులు	భారతీయ జనతా పార్టీ	వాజ్‌పేయి III	అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి
2		వేద్ ప్రకాష్ గోయల్ (1926–2008) మహారాష్ట్రకు రాజ్యసభ ఎంపీ	1 సెప్టెంబర్ 2001	29 జనవరి 2003	1 సంవత్సరం, 150 రోజులు
3		శత్రుఘ్న సిన్హా (జననం 1946) బీహార్ రాజ్యసభ ఎంపీ	29 జనవరి 2003	22 మే 2004	1 సంవత్సరం, 114 రోజులు
4		కె. చంద్రశేఖర్ రావు (జననం 1954) కరీంనగర్ ఎంపీ	23 మే 2004	25 మే 2004	2 రోజులు	భారత రాష్ట్ర సమితి	మన్మోహన్ ఐ	మన్మోహన్ సింగ్
5		టిఆర్ బాలు (జననం 1941) చెన్నై సౌత్ ఎంపీ	25 మే 2004	2 సెప్టెంబర్ 2004	100 రోజులు	ద్రవిడ మున్నేట్ర కజగం
ఈ వ్యవధిలో మంత్రిత్వ శాఖ రద్దు చేయబడింది
షిప్పింగ్ మంత్రి
6		జికె వాసన్ (జననం 1964) తమిళనాడుకు రాజ్యసభ ఎంపీ	28 మే 2009	26 మే 2014	4 సంవత్సరాలు, 363 రోజులు	భారత జాతీయ కాంగ్రెస్	మన్మోహన్ II	మన్మోహన్ సింగ్
7		నితిన్ గడ్కరీ (జననం 1957) నాగ్‌పూర్ ఎంపీ	26 మే 2014	30 మే 2019	5 సంవత్సరాలు, 4 రోజులు	భారతీయ జనతా పార్టీ	మోదీ ఐ	నరేంద్ర మోదీ
8		మన్సుఖ్ మాండవియా (జననం 1972) గుజరాత్‌కు రాజ్యసభ ఎంపీ (MoS, I/C)	31 మే 2019	10 నవంబర్ 2020	1 సంవత్సరం, 163 రోజులు		మోడీ II
ఓడరేవులు, షిప్పింగ్ మరియు జలమార్గాల మంత్రి
(8)		మన్సుఖ్ మాండవియా (జననం 1972) గుజరాత్‌కు రాజ్యసభ ఎంపీ (MoS, I/C)	10 నవంబర్ 2020	7 జూలై 2021	239 రోజులు	భారతీయ జనతా పార్టీ	మోడీ II	నరేంద్ర మోదీ
9		సర్బానంద సోనోవాల్ (జననం 1962) అస్సాం రాజ్యసభ ఎంపీ	7 జూలై 2021		2 సంవత్సరాలు, 362 రోజులు

1. ↑ మంత్రిత్వ శాఖ సామర్థ్యాలుసెప్టెంబర్ 2004లో షిప్పింగ్, రోడ్ ట్రాన్స్‌పోర్ట్, హైవేస్ మంత్రిత్వ శాఖకు బదిలీ చేయబడ్డాయి.

సహాయ మంత్రులు

నం.	ఫోటో	మంత్రి (జనన-మరణ) నియోజకవర్గం	పదవీకాలం			రాజకీయ పార్టీ	మంత్రిత్వ శాఖ	ప్రధాన మంత్రి
			నుండి	కు	కాలం
షిప్పింగ్ రాష్ట్ర మంత్రి
1		హక్మ్‌దేవ్ నారాయణ్ యాదవ్ (జననం 1939) మధుబని ఎంపీ	7 నవంబర్ 2000	2 నవంబర్ 2001	360 రోజులు	భారతీయ జనతా పార్టీ	వాజ్‌పేయి III	అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి
2		శ్రీపాద్ నాయక్ (జననం 1952) పనాజీ ఎంపీ	2 నవంబర్ 2001	14 మే 2002	193 రోజులు
3		సు. తిరునావుక్కరసర్ (జననం 1949) పుదుక్కోట్టై ఎంపీ	1 జూలై 2002	29 జనవరి 2003	212 రోజులు
4		దిలీప్‌కుమార్ గాంధీ (1951–2021) అహ్మద్‌నగర్ ఎంపీ	29 జనవరి 2003	15 మార్చి 2004	1 సంవత్సరం, 46 రోజులు
షిప్పింగ్ రాష్ట్ర మంత్రి
5		ముకుల్ రాయ్ (జననం 1954) పశ్చిమ బెంగాల్‌కు రాజ్యసభ ఎంపీ	28 మే 2009	20 మార్చి 2012	2 సంవత్సరాలు, 297 రోజులు	ఆల్ ఇండియా తృణమూల్ కాంగ్రెస్	మన్మోహన్ II	మన్మోహన్ సింగ్
6		మిలింద్ దేవరా (జననం 1976) ముంబై సౌత్ ఎంపీ	31 అక్టోబర్ 2012	26 మే 2014	1 సంవత్సరం, 207 రోజులు	భారత జాతీయ కాంగ్రెస్
7		క్రిషన్ పాల్ గుర్జార్ (జననం 1957) ఫరీదాబాద్ ఎంపీ	26 మే 2014	9 నవంబర్ 2014	167 రోజులు	భారతీయ జనతా పార్టీ	మోదీ ఐ	నరేంద్ర మోదీ
8		పొన్ రాధాకృష్ణన్ (జననం 1952) కన్నియాకుమారి ఎంపీ	9 నవంబర్ 2014	30 మే 2019	4 సంవత్సరాలు, 202 రోజులు
9		మన్సుఖ్ మాండవియా (జననం 1972) గుజరాత్‌కు రాజ్యసభ ఎంపీ	5 జూలై 2016	30 మే 2019	2 సంవత్సరాలు, 329 రోజులు
ఓడరేవులు, షిప్పింగ్ మరియు జలమార్గాల శాఖ సహాయ మంత్రి
(2)		శ్రీపాద నాయక్ (జననం 1952) ఉత్తర గోవా ఎంపీ	7 జూలై 2021	9 జూన్ 2024	2 సంవత్సరాలు, 338 రోజులు	భారతీయ జనతా పార్టీ	మోడీ II	నరేంద్ర మోదీ
10		శంతను ఠాకూర్ (జననం 1982) బంగావ్ ఎంపీ	7 జూలై 2021	9 జూన్ 2024	2 సంవత్సరాలు, 362 రోజులు
			10 జూన్ 2024				మోడీ III