కుమారిల భట్టు

కుమరిల భట్టు చాళుక్య యుగములోని దక్షిణ భారతదేశములో ప్రసిద్ధి చందిన మీమాంసకారుడు. కుమారిల భట్ట (సుమారు 650 AD) భారతదేశపు ప్రసిద్ధ తత్వవేత్త . ఆయన మీమాంస తత్వశాస్త్రంలోని రెండు ప్రధాన శాఖలలో ఒకటైన భట్టసంప్రదాయ స్థాపకుడు. ఆయన మీమాంసపై అనేక పుస్తకాలు రాశారు, వాటిలో మీమాంస శ్లోకవర్తికం అత్యంత ప్రసిద్ధమైనది. వేదాలు అపౌరషీయములు అని ఆయన నిరూపించాడు. కుమారిల సగుణ బ్రాహ్మణాన్ని నమ్మేవారని మాణిక్కా వాచ్గర్ అభిప్రాయపడ్డారు. శ్లోకవర్తిక మరియు తంత్రవర్తిక కుమారిల అసాధారణ పాండిత్యం మరియు ప్రతిభను పరిచయం చేస్తాయి.

జైనకవి జనవిజయుని వ్రాతల ప్రకారం కుమరిల భట్టు ఆంధ్రుడు. ఈయన ఆంధ్ర, కళింగ సరిహద్దులలోని జయమంగళం అను గ్రామములో జన్మించాడు. ఒక సిద్ధాంతం ప్రకారం ఈయన మొదట బౌద్ధ మతస్తుడు. తరువాత వైదిక మతస్థునిగా మారాడు. కుమరిల భట్టు యజ్ఞయాగాదుల స్వభావం, వాటి ఉపయోగాలు క్షుణ్ణంగా చదివి దాని సారాంశాన్నంతటిని శ్లోక వార్తిక, తంత్రవార్తిక, తుప్తిక అను మూడు గ్రంథాలుగా వ్రాశాడు. ఇవి మూడు, క్రీ.పూ 4వ శతాబ్దానికి చెందిన జైమిని రాసిన మీమాంస శాస్త్రాన్ని, గుప్తులకాలంలో శబరస్వామి అని పేరుగల్గిన పండితుడు తిరగవ్రాసిన మీమాంస శాస్త్రానికి భాష్యాలు అని చెప్పవచ్చు.

కుమరిలుడు దేశమంతటా తిరిగి తన సిద్ధాంతాలను ప్రచారం చేశాడు. దానిని వ్యతిరేకించిన వారిని వాదంలో ఓడించాడు. ముఖ్యంగా బౌద్ధమతాన్ని ఖండించాడు. కుమరిల భట్టు వైదిక కర్మకాండ యందు గొప్ప నమ్మకం కలవాడు. అందువలన వైదిక కర్మకాండను పునరుద్ధరించవలెనని తీవ్రమైన కృషి చేశాడు. అతడు జైమినీ మీమాంస తత్వాన్ని అభిమానించినప్పటికీ తన సమకాలిక మతాలు చెప్పే మోక్ష సిద్దాంతాన్ని గూడా అంగీకరించాడు. మంచి కర్మల వలన మోక్షం వస్తుందనిగాని, సంతోషం కల్గుతుందనిగాని మీమాంసశాస్త్రం అంగీకరించదు.

కుమారిల షాబర భాష్యానికి మూడు ప్రసిద్ధ వ్యాఖ్యానాలు రాశారు.

• (1) శ్లోకవర్తిక - ఇది మొదటి అధ్యాయంలోని మొదటి భాగానికి వివరణ.
• (2) తంత్రవర్తిక - ఇందులో మొదటి అధ్యాయంలోని రెండవ భాగం నుండి మూడవ అధ్యాయంలోని మూడవ భాగం వరకు సంక్షిప్త వివరణ ఉంది.
• (3) దుష్టీకా - ఇందులో చివరి తొమ్మిది అధ్యాయాల సంక్షిప్త వివరణ ఉంది.

కుమారిల తత్వశాస్త్రం మూడు ప్రధాన విభాగాలలో అధ్యయనం చేయవచ్చు-జ్ఞానమీమాంస, తత్త్వమీమాంస మరియు ఆచారమీమాంస. జ్ఞాన స్వరూపం మరియు దాని సాధనాలను కుమారిల వివరంగా వివరించాడు (ఇక్కడ జ్ఞానం అంటే వివేకం కాదు, కానీ 'తెలుసుకోవడం'). జ్ఞానం గురించి మొదటి ప్రశ్న ఏమిటంటే, నిజమైన జ్ఞానం లేదా పరిమాణం యొక్క స్వభావం ఏమిటి-అంటే, కనిపించే, తుమ్మగల, రుచి చూసేదాన్ని మనస్సు ఎలా తెలుసుకుంటుంది. సిద్ధాంతం ప్రకారం, ముందుగా తెలియని మరియు నిజమైన విషయాల గురించి జ్ఞానాన్ని పరమ అని పిలుస్తారు. ఈ జ్ఞానం ఏ ఇతర జ్ఞానం ద్వారా అడ్డగించబడదు లేదా తొలగించబడదు మరియు ఈ జ్ఞానం అమాయక కారణాల వల్ల వస్తుంది. ప్రామాణికమైన జ్ఞానం లేదా ప్రామాణికమైన జ్ఞానం పొందడానికి ఒక సాధనాన్ని ప్రమాణ అంటారు. కుమారిల్ నుండి, ఆధారాలు ఆరు రకాలు-ప్రత్యక్ష, ఊహ, ఉపమాన, పదం, అర్థము మరియు అసాధ్యత. అద్వైత వేదాంత కూడా ఆరు తగిన ప్రమాణాలను అంగీకరిస్తుంది. తర్కం జ్ఞానాన్ని స్వయంచాలకంగా ధృవీకరించేదిగా పరిగణిస్తుంది. కుమారిల అభిప్రాయం ప్రకారం, జ్ఞానం యొక్క ప్రామాణికత లేదా ప్రామాణికత యొక్క గుర్తింపు దాని ఆవిర్భావంతో ఉంటుంది. ఒక విషయం గురించి జ్ఞానం ఉన్న సమయంలో, దాని నిజాయితీ గురించి కూడా జ్ఞానం ఉంటుంది. దాని నిజాయితీని నిరూపించడానికి ఇతర ఆధారాలు అవసరం లేదు. కానీ జ్ఞానం యొక్క అసత్యం లేదా ప్రామాణికత అనేది వస్తువు యొక్క నిజమైన స్వభావానికి విరుద్ధంగా కనిపించినప్పుడు లేదా దానిని ఉత్పత్తి చేసే కారణాల యొక్క లోపాల గురించి తెలుసుకున్నప్పుడు గ్రహించబడుతుంది. అందువల్ల, సిద్ధాంతం జ్ఞానం గురించి స్వయం-ధృవీకరణను పరిగణిస్తుంది. సిద్ధాంతం ప్రకారం, జ్ఞానం యొక్క ప్రామాణికత అనేది స్వయంచాలకంగా మరియు అప్రమాణికంగా ఉంటుంది. కుమారిల్ మరియు ప్రభాకర ఇద్దరూ ఈ అభిప్రాయాన్ని వ్యక్తం చేస్తున్నారు.

మూలాలు

• సమగ్ర ఆంధ్రదేశ చరిత్ర - సంస్కృతి రెండవ భాగం రచన: ముప్పాళ్ల హనుమంతరావు పేజీ.537