Jump to content

కోనేరు హంపి

వికీపీడియా నుండి
కోనేరు హంపి
పూర్తి పేరుకోనేరు హంపి
దేశం భారతదేశం
టైటిల్గ్రాండ్ మాస్టర్
ఫిడే రేటింగ్2612
(అక్టోబరు 2007 FIDE రేటింగు ప్రకారం మహిళలలో రెండవ స్థారంలో ఉంది)
అత్యున్నత రేటింగ్2612
(జనవరి 2008)
23 మార్చి 2007న న్యూ ఢిల్లీలోని రాష్ట్రపతి భవన్‌లో ఓ వేడుకలో  కోనేరు హంపీ (చదరంగం)కి పద్మశ్రీని అందజేస్తున్న రాష్ట్రపతి డా. ఎ.పి.జె.  అబ్దుల్ కలాం

కోనేరు హంపి (ఆంగ్లం: Koneru Humpy) భారతదేశపు చదరంగ క్రీడాకారిణి, గ్రాండ్‌మాస్టర్. ఫైడ్ ఎలో రేటింగ్ (FIDE Elo rating) లో మహిళా చదరంగంలో రెండో స్థానంలో నిల్చింది.[1][2] ఈ స్థానం సంపాదించిన భారతదేశపు తొలి చెస్ క్రీడాకారిణి హంపి. మహిళా గ్రాండ్ మాస్టర్‌లలోనే కాదు మొత్తం గ్రాండ్ మాస్టర్లలో అతి చిన్న వయస్సులో గ్రాండ్ మాస్టర్ హోదా పొందిన రికార్డు సృష్టించింది.

2002లో, ఆమె 15 సంవత్సరాల 1 నెల 27 రోజుల వయసులో గ్రాండ్‌మాస్టర్ టైటిల్‌ను సాధించిన అతి పిన్న వయస్కురాలైన మహిళా క్రీడాకారిణి, మొదటి భారతీయ మహిళా క్రీడాకారిణి - అయ్యారు, హౌ యిఫాన్ ఆ తర్వాత ఈ రికార్డును అధిగమించారు.[3][4] హంపి ఒలింపియాడ్, ఆసియా క్రీడలు, ఆసియా ఛాంపియన్‌షిప్‌లో బంగారు పతక విజేత.[5]

అక్టోబర్ 2007లో, జూడిట్ పోల్గార్ తర్వాత 2600 ఎలో రేటింగ్ మార్కును అధిగమించి, 2606 రేటింగ్‌తో రెండవ మహిళా క్రీడాకారిణిగా నిలిచింది.[6][7]

హంపి 2019, 2024లో మహిళల ప్రపంచ రాపిడ్ చెస్ ఛాంపియన్‌షిప్‌ను గెలుచుకుంది. భారత ప్రభుత్వం నుండి అర్జున అవార్డును, పద్మశ్రీ పురస్కారాలు పొందింది.

జీవిత విశేషాలు

[మార్చు]

కోనేరు హంపి 1987, మార్చి 31న ఆంధ్రప్రదేశ్ లోని గుడివాడలో ఒక తెలుగు కుటుంబంలో జన్మించినది.[8] ఆమె తల్లిదండ్రులు కోనేరు అశోక్, కోనేరు లత. వారు ఆమెకు మొదట "ఛాంపియన్" అనే పదం సూచించే విధంగా "హంపి" అని ఆంగ్లంలో Hampi అని పేరు పెట్టారు. ఆమె తండ్రి తరువాత రష్యన్-ధ్వనించే పేరును పోలి ఉండేలా స్పెల్లింగ్‌ను హంపి (Humpy) గా మార్చారు.[9][10] [11]

ఆగస్టు 2014లో, హంపి దాసరి అన్వేష్‌ను వివాహం చేసుకుంది.[12] వారికి అహానా (జననం 2017) అనే కుమార్తె ఉంది.[13] 2016 నుండి, హంపి ఆయిల్ అండ్ నేచురల్ గ్యాస్ కార్పొరేషన్ లిమిటెడ్ (ONGC)తో పనిచేస్తోంది.[14]

క్రీడా విశేషాలు

[మార్చు]

ఐదు సంవత్సరాల పిన్న వయసులోనే తన తండ్రి కోనేరు అశోక్ ద్వారా హంపికి చదరంగం ఆట పరిచయమైయింది. ది చెస్ ఇన్ఫార్మేటర్ (ప్రచురణ సంస్థ) ఆట లో ఒక కదలికను సూచించినప్పుడు ఆమె ప్రతిభను తెలుసుకొన్న ఆమె తండ్రి అశోక్ ఆమెకు చిన్నతనంలోనే చెస్‌లో శిక్షణ ఇచ్చాడు.

అది 1993లో హంపికి ఆరేళ్ల వయస్సు లో విజయవాడ, కృష్ణా జిల్లా అండర్-8 ఛాంపియన్‌షిప్‌లను గెలుచుకుంది. ఆమె 1994, 1995లో రాష్ట్ర స్థాయి ఛాంపియన్‌షిప్‌లను గెలుచుకుంది. 1995లో మధురైలో జరిగిన జాతీయ అండర్-8 బాలికల ఛాంపియన్‌షిప్‌కు అర్హత సాధించింది. 1995లో 8 సంవత్సరాలలోపు వారికి నిర్వహించిన జాతీయ చదరంగం పోటీలో హంపి నాలుగవ స్థానం కైవసం చేసుకోగానే, అశోక్ తన వృత్తినుండి తొలగి హంపికి పూర్తి స్థాయి శిక్షకుడిగా మారిపోయాడు. ఆ తర్వాత ఆమె 1996లో ముంబైలో జరిగిన జాతీయ అండర్-10 బాలికల ఛాంపియన్‌షిప్‌ను గెలుచుకుంది, దీని ఫలితంగా ఫ్రాన్స్‌లోని కేన్స్‌లో జరిగిన 1997 ప్రపంచ అండర్-10 బాలికల చెస్ ఛాంపియన్‌షిప్‌కు అర్హత సాధించింది. ఆ తరువాత 1998లో 10 సంవత్సరాలలోపు వారికి నిర్వహించిన జాతీయ చదరంగం పోటీలో హంపి స్వర్ణపతకం సంపాదించి, వివిధ వాణిజ్య సంస్థలనుండి ఆర్థిక ప్రోత్సాహకాలను అందుకుంది.

హంపి ప్రపంచ యూత్ చెస్ ఛాంపియన్‌షిప్‌లో మూడు బంగారు పతకాలను గెలుచుకుంది: 1997లో (అండర్-10 బాలికల విభాగం), 1998లో (అండర్-12 బాలికలు), 2000లో (అండర్-14 బాలికలు).

హంపి 2001 లో ప్రపంచ జూనియర్ బాలికల చెస్ చాంపియన్‌షిప్‌ను కైవసం చేసుకుంది.

2007 అక్టోబరు లో ఫైడ్ ఎలో రేటింగ్ (FIDE Elo rating) లో 2600 పాయింట్లను దాటి మహిళా చదరంగంలో జూడిత్ పోల్గర్ తర్వాత ప్రపంచంలో రెండో స్థానంలో నిల్చింది.[1][2]. ఈ స్థానం సంపాదించిన భారతదేశపు తొలి చెస్ క్రీడాకారిణి హంపి. మహిళా గ్రాండ్ మాస్టర్‌లలోనే కాదు మొత్తం గ్రాండ్ మాస్టర్లలో అతి చిిన్న వయస్సులో గ్రాండ్ మాస్టర్ హోదా పొందిన రికార్డు సృష్టించింది. కేవలం 15 సంవత్సరాల నెలా, 27 రోజుల వయస్సులోనే ఈ స్థానానికి ఎదిగింది [15]

1999లో, అహ్మదాబాద్‌లో జరిగిన ఆసియా యూత్ చెస్ ఛాంపియన్‌షిప్‌లో, ఆమె అబ్బాయిలతో పోటీపడి అండర్-12 విభాగంలో గెలిచింది.[16] 2001లో, హంపి ప్రపంచ జూనియర్ బాలికల ఛాంపియన్‌షిప్‌ను గెలుచుకుంది. తరువాతి సంవత్సరం ఎడిషన్‌లో, ఆమె 'జావో జుయే'తో పోటీలో మొదటి స్థానంలో నిలిచింది, కానీ టైబ్రేక్‌లో రెండవ స్థానంలో నిలిచింది.[17] ఆమె 2002లో గ్రాండ్‌మాస్టర్ టైటిల్‌ను గెలుచుకున్న ఎనిమిదవ మహిళ, మొదటి భారతీయ మహిళా క్రీడాకారిణి, అతి పిన్న వయస్కురాలైన మహిళా క్రీడాకారిణిగా నిలిచింది. ఆమె జూన్ 2001లో హోటల్ లిపా ఇంటర్నేషనల్‌లో తన మొదటి గ్రాండ్‌మాస్టర్ నార్మ్‌ను సంపాదించింది. రెండవది అక్టోబర్ 2001లో 3వ గ్రాండ్‌మాస్టర్ టోర్నమెంట్‌లో గెలిచింది. ఆమె ఎలెక్స్ మెమోరియల్‌లో తన చివరి గ్రాండ్‌మాస్టర్ నార్మ్‌ను సాధించి, మొదటి స్థానంలో కూడా నిలిచింది.[18] 2004 ప్రపంచ జూనియర్ ఛాంపియన్‌షిప్‌లో హంపి బాలురతో పోటీ పడింది, ఈ ఛాంపియన్‌షిప్‌ను పెంటాల హరికృష్ణ గెలుచుకున్నాడు. ఐదవ స్థానంకోసం 'టై' ప్రయత్నం చేసింది, అయితే కౌంట్‌బ్యాక్‌లో 8.5/13 పాయింట్లతో పదవ స్థానంలో నిలిచింది.[19]

హంపి 2000 , 2002లో బ్రిటిష్ మహిళల ఛాంపియన్‌షిప్‌ను గెలుచుకుంది. 2003లో, ఆమె 10వ ఆసియా మహిళల వ్యక్తిగత ఛాంపియన్‌షిప్, భారత మహిళల ఛాంపియన్‌షిప్‌ను గెలుచుకుంది.[20][21]

ఆమె 2004లో మొదటిసారి మహిళల ప్రపంచ చెస్ ఛాంపియన్‌షిప్‌లో పాల్గొంది, అప్పటి నుండి, ఆమె నాకౌట్ ఫార్మాట్‌తో జరిగిన ఈవెంట్ ప్రతి ఎడిషన్‌లో పోటీ పడింది. హంపి 2004, 2008, 2010లో సెమీఫైనల్‌కు చేరుకుంది.

2005లో, ఆమె రష్యాలోని క్రాస్నోటురిన్స్క్‌లో జరిగిన రౌండ్-రాబిన్ టోర్నమెంట్ అయిన నార్త్ ఉరల్స్ కప్‌ను ప్రపంచంలోని 10 మంది బలమైన మహిళా క్రీడాకారిణులపై గెలుచుకుంది.[22]

2009లో, ముంబై మేయర్ కప్‌లో 'అలెగ్జాండర్ అరేష్‌చెంకో', 'మాగేష్ పంచనాథన్', 'ఎవ్‌జెనిజ్ మిరోష్నిచెంకో' లతో కలిసి 1వ-4వ స్థానంలో నిలిచింది.[23] 2009లో ఆల్ ఇండియా చెస్ ఫెడరేషన్ తనను టురిన్‌లో జరిగిన 37వ చెస్ ఒలింపియాడ్‌లో పాల్గొనకుండా అడ్డుకుందని హంపి ఆరోపించింది. ఆమెకు కోచింగ్ ఇస్తున్న ఆమె తండ్రి కోనేరు అశోక్‌ను టోర్నమెంట్ల కోసం ఆమెతో ప్రయాణించడానికి అనుమతించలేదు.[24][25]

హంపి 2009–2011 FIDE ఉమెన్స్ గ్రాండ్ ప్రిక్స్‌లో పాల్గొని మొత్తం మీద రెండవ స్థానంలో నిలిచింది, తద్వారా మహిళల ప్రపంచ చెస్ ఛాంపియన్‌షిప్ 2011కి పోటీదారుగా అర్హత సాధించింది. మూడు ఆటలను గెలిచి, ఐదు ఆటలను డ్రా చేసుకుని 'హౌ యిఫాన్' ఈ మ్యాచ్‌ను గెలిచింది. ఆమె FIDE ఉమెన్స్ గ్రాండ్ ప్రిక్స్ సిరీస్‌లో 2011–12, 2013–14, 2015–16, 2019–21 ఎడిషన్‌లలో కూడా రన్నరప్‌గా నిలిచింది.

చైనాలోని చెంగ్డులో జరిగిన 2015 మహిళల ప్రపంచ టీమ్ చెస్ ఛాంపియన్‌షిప్‌లో ఆమె వ్యక్తిగత కాంస్యం గెలుచుకుంది. కాంస్య పతకాన్ని గెలుచుకున్న చైనా కంటే ఇండియా జట్టు పోటీలో ఒక పాయింట్ వెనుకబడి ఉంది, నాల్గవ స్థానంలో నిలిచింది .

డిసెంబర్ 2019లో, హంపి రెండేళ్ల ప్రసూతి సెలవు నుండి తిరిగి వచ్చిన తర్వాత మహిళల ప్రపంచ రాపిడ్ చెస్ ఛాంపియన్‌షిప్ 2019ను గెలుచుకుంది.[26]

2020లో, ఆమె 'BBC ఇండియన్ స్పోర్ట్స్ ఉమెన్ ఆఫ్ ది ఇయర్' అవార్డును గెలుచుకుంది.[27]

2022 చెస్ ఒలింపియాడ్‌లో కాంస్య పతకాన్ని సాధించిన మహిళల భారత జట్టులో ఆమె కూడా భాగం.[28]

2023లో, ఆమె వరల్డ్ రాపిడ్ ఛాంపియన్‌షిప్‌లలో రన్నరప్‌గా నిలిచింది.[29]

డిసెంబర్ 2024లో, హంపి మహిళల ప్రపంచ రాపిడ్ చెస్ ఛాంపియన్‌షిప్ 2024ను గెలుచుకుని తన కెరీర్‌లో రెండవసారి మహిళల ప్రపంచ రాపిడ్ చెస్ ఛాంపియన్‌గా నిలిచింది.

జూలై 2025లో, ఆమె 2025 FIDE మహిళల ప్రపంచ కప్ సెమీఫైనల్లో 'లీ టింగ్జీ'ని 5-3 తేడాతో ఓడించి, స్వదేశీయురాలు 19 ఏళ్ల దివ్య దేశ్‌ముఖ్‌తో ఆల్-ఇండియన్ సమ్మిట్ లో క్లాసికల్ ఫార్మాట్‌లో రెండు డ్రాలు, 2-3తో వెనుకబడిన తర్వాత వరుసగా మూడు గేమ్‌లను గెలుచుకోవడం ద్వారా ఫైనల్‌లో, ఆమె టైబ్రేక్‌ల సమయంలో మొదటి గేమ్‌ను డ్రా చేసుకుని, రెండవ గేమ్‌ను కోల్పోయి, రెండవ స్థానంలో నిలిచింది. ఆమె సెమీఫైనల్ గెలవడం ద్వారా స్వయంచాలకంగా మహిళల అభ్యర్థుల టోర్నమెంట్ 2026కి అర్హత సాధించింది.[30][31]

ఫిడే మహిళల గ్రాండ్ ప్రిక్స్ టైటిల్స్

[మార్చు]
క్ర.సంఖ్య సంవత్సరం తేదీ వేదిక పాయింట్లు (గెలుపు/డ్రా/ఓటమి) ఫలితం
1 2009 7–19 మార్చి 2009 ఇస్తాంబుల్, టర్కీ 8.5/11 (+7=3-1) Gold బంగారు పతాకం
2 2010 30 జూలై – 11 ఆగస్టు 2010 ఉలాన్‌బాతర్, మంగోలియా 6.5/11 Bronze కాంస్య
3 2011 23 ఫిబ్రవరి – 5 మార్చి 2011 దోహా, ఖతార్ 8/11 (+6=4-1) Gold బంగారు పతాకం
4 2012 10–21 జూన్ 2012 కజాన్, రష్యా 7.5/11 (+4 =7 –0) Gold బంగారు పతాకం
5 2012 16–28 సెప్టెంబర్ 2012 అంకారా, టర్కీ 8.5/11 (+7 =3 –1) Gold బంగారు పతాకం
6 2013 జూన్ 15 – 29 జూన్ 2013 దిలిజన్, అర్మేనియా 8/11 (+5=6–0) Gold బంగారు పతాకం
7 2013 17 సెప్టెంబర్ – 1 అక్టోబర్ 2013 తాష్కెంట్, ఉజ్బెకిస్తాన్ 8/11 (+6=4–1) Gold బంగారు పతాకం
8 2015 2–16 అక్టోబర్ 2015 మోంటే కార్లో, మొనాకో 11/7 Bronze కాంస్య
9 2016 1–15 జూలై 2016 చెంగ్డు, చైనా 7/11 (+5=4-2) Silver సిల్వర్
10 2019 10–23 సెప్టెంబర్ 2019 స్కోల్కోవో, రష్యా 8/11 (+5=6-0) Gold బంగారు పతాకం
11 2019 2–15 డిసెంబర్ 2019 మొనాకో 7/11 (+4=6-1) Gold బంగారు పతాకం - 1వ స్థానాన్ని పంచుకున్నారు
12 2023 1–14 ఫిబ్రవరి 2023 మ్యూనిచ్, జర్మనీ 7/11 (+3=8-0) Silver సిల్వర్

విజయాలు

[మార్చు]
  • 1999: ఆసియాలో అతి పిన్న వయస్కురాలైన మహిళా అంతర్జాతీయ మాస్టర్ (WIM)
  • 2001: భారతదేశపు అతి పిన్న వయస్కురాలైన మహిళా గ్రాండ్‌మాస్టర్ (WGM)
  • 2012: మహిళల ప్రపంచ రాపిడ్ చెస్ ఛాంపియన్‌షిప్‌లో కాంస్యం
  • 2019: స్కోల్కోవో మహిళల గ్రాండ్ ప్రిక్స్ 2019–20
  • 2019: మొనాకో మహిళల గ్రాండ్ ప్రిక్స్ 2019–20
  • 2019: మహిళల ప్రపంచ రాపిడ్ చెస్ ఛాంపియన్‌షిప్ విజేత[32]
  • 2020: కైర్న్స్ కప్‌లో స్వర్ణం
  • 2020: స్పీడ్ చెస్ ఛాంపియన్‌షిప్‌లో రజతం
  • 2020: ఫిడే ఆన్‌లైన్ చెస్ ఒలింపియాడ్ 2020 లో స్వర్ణం
  • 2021: ఫిడే ఆన్‌లైన్ చెస్ ఒలింపియాడ్ 2021 లో కాంస్యం
  • 2022: 44వ చెస్ ఒలింపియాడ్‌లో కాంస్యం
  • 2022: 44వ చెస్ ఒలింపియాడ్‌లో గప్రిందాష్విలి కప్ జట్టు విజేత
  • 2022: మహిళల ప్రపంచ బ్లిట్జ్ చెస్ ఛాంపియన్‌షిప్ 2022 లో రజతం
  • 2023: గ్లోబల్ చెస్ లీగ్ గ్లోబల్ చెస్ లీగ్‌లో రజతం
  • 2023: మహిళల టాటా స్టీల్ ఇండియా చెస్ టోర్నమెంట్ బ్లిట్జ్‌లో రజతం
  • 2024: మహిళా అభ్యర్థుల టోర్నమెంట్ 2024 మహిళా అభ్యర్థుల టోర్నమెంట్‌లో రజతం
  • 2024: మహిళల ప్రపంచ రాపిడ్ చెస్ ఛాంపియన్‌షిప్ విజేత[33]

పురస్కారాలు

[మార్చు]

మూలాలు

[మార్చు]
  1. 1.0 1.1 ChessBase.com Retrieved on April 15 2007.
  2. 2.0 2.1 Humpy's rankings from 2001-07. Retrieved on April 15 2007.
  3. "Did you know about these Popular Chess Grandmasters of India?". Archived from the original on 3 August 2024.
  4. "Humpy emerges winner at Elekes". The Times of India. 29 May 2002. Retrieved 7 September 2023.
  5. "Humpy beats Judit Polgar by three months". Chess News. 31 May 2002. Retrieved 17 February 2015.
  6. "Anand crosses 2800 and leads the October 2007 FIDE ratings". Chess News. 2 October 2007. Retrieved 17 February 2015.
  7. Koneru's rating progress chart. FIDE.
  8. Aaron, Manuel (10–23 January 1998). "The making of a champion". Frontline (in ఇంగ్లీష్). Archived from the original on 11 February 2001. Retrieved 11 May 2024.
  9. "Humpy beats Judit Polgar by three months". 31 May 2002.
  10. "Humpy's moves". The Tribune. Chandigarh, India. 8 April 2006.
  11. "ఆర్కైవ్ నకలు". Archived from the original on 2007-06-07. Retrieved 2008-03-14.
  12. J. R. Shridharan. "Humpy enters wedlock with Anvesh". The Hindu. Retrieved 17 February 2015.
  13. "Grandmaster Koneru Humpy learning the moves of a mother". www.telegraphindia.com (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2020-05-22.
  14. "Humpy joins ONGC". The Hindu. Retrieved 23 January 2016.
  15. ChessBase.com. Retrieved on April 15 2007.
  16. "Humpy on high!". Rediff.com. 30 August 2001. Retrieved 18 January 2016.
  17. Goa 2002 – 20° Campeonato Mundial Juvenil Feminino BrasilBase
  18. "Humpy: Youngest Ever Woman to Achieve the Men's GM Title And First Indian Woman to Achieve Men's GM Title". Humpy Koneru. Archived from the original on 1 June 2002. Retrieved 28 November 2024.
  19. Cochin 2004 – 43° Campeonato Mundial Juvenil BrasilBase
  20. 10th Asian Women's Individual Chess Championship FIDE
  21. Crowther, Mark (17 November 2003). "TWIC 471: Indian Women's National A Championships". The Week in Chess. Retrieved 15 September 2015.
  22. "North Urals Cup: Humpy wins, Xu Yuhua second". ChessBase. 15 July 2005. Retrieved 20 April 2016.
  23. Zaveri, Praful (15 May 2009). "Areshchenko triumphs in Mayor's Cup – Jai Ho Mumbai!!". ChessBase. Retrieved 10 May 2010.
  24. "Koneru Humpy accuses AICF secretary of harassment". IBN Sports. 24 October 2009. Archived from the original on 25 October 2009. Retrieved 20 October 2010.
  25. "Humpy replies to Sundar – issues open challenge". ChessBase. 25 October 2009. Retrieved 20 October 2010.
  26. "The inspiring return of Koneru Humpy - ChessBase India". www.chessbase.in. 29 December 2019. Retrieved 2020-05-22.
  27. "Koneru Humpy is BBC Indian Sportswoman of the Year". BBC Sport (in బ్రిటిష్ ఇంగ్లీష్). Retrieved 2021-03-18.
  28. "44th Olympiad Chennai 2022 Women – Final Ranking after 11 Rounds". Chess-results.com.
  29. Rao, Rakesh (2023-12-28). "World Rapid Chess Championship 2023: Humpy finishes runner-up; Vidit, Praggnanandhaa, and 10 others tie for fourth spot". Sportstar (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2024-12-28.
  30. "Chess | Historic! 19-year-old Divya Deshmukh crowned FIDE Women's World Cup champion, becomes India's 88th GM". The Times of India. 2025-07-28. ISSN 0971-8257. Retrieved 2025-07-28.
  31. "India vs India in FIDE Women's World Cup final: Koneru Humpy beats China's Lei Tingjie to set up Divya Deshmukh battle". The Indian Express (in ఇంగ్లీష్). 2025-07-25. Retrieved 2025-07-25.
  32. "Humpy pockets first world chess crown". The Times of India. 2019. Retrieved 29 December 2019.
  33. Levin (AnthonyLevin), Anthony (2024-12-28). "Murzin Wins Rapid World Championship, Humpy Earns 2nd Title In Women's". Chess.com (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). Retrieved 2024-12-29.
  34. "Padma Awards" (PDF). Ministry of Home Affairs, Government of India. 2015. Archived from the original (PDF) on 15 అక్టోబరు 2015. Retrieved 21 జూలై 2015.

బయటి లింకులు

[మార్చు]