భారత పర్యాటక మంత్రిత్వ శాఖ

పర్యాటక మంత్రిత్వ శాఖ భారత ప్రభుత్వ శాఖ, భారతదేశంలో పర్యాటక అభివృద్ధి & ప్రమోషన్‌కు సంబంధించిన నియమాలు, నిబంధనలు & చట్టాల రూపకల్పన & నిర్వహణకు అత్యున్నత సంస్థ. ఇది భారత పర్యాటక శాఖను సులభతరం చేస్తుంది.

భారతదేశం లండన్‌లో జరిగిన వరల్డ్ టూరిజం మార్ట్ 2011లో ప్రపంచ ప్రముఖ గమ్యస్థానం & ప్రపంచ ప్రముఖ పర్యాటక బోర్డు, ఇన్‌క్రెడిబుల్ ఇండియా అనే రెండు గ్లోబల్ అవార్డులను గెలుచుకోవడం ద్వారా అందరి దృష్టిని ఆకర్షించింది.

కేబినెట్ మంత్రులు

నం.	ఫోటో	మంత్రి (జనన-మరణ) నియోజకవర్గం	పదవీకాలం			రాజకీయ పార్టీ	మంత్రిత్వ శాఖ	ప్రధాన మంత్రి
			నుండి	కు	కాలం
పర్యాటక & పౌర విమానయాన శాఖ మంత్రి
1		కరణ్ సింగ్ (జననం 1931) ఉధంపూర్ ఎంపీ	16 మార్చి 1967	18 మార్చి 1971	4 సంవత్సరాలు, 2 రోజులు	భారత జాతీయ కాంగ్రెస్	ఇందిరా II	ఇందిరా గాంధీ
			18 మార్చి 1971	9 నవంబర్ 1973		ఇండియన్ నేషనల్ కాంగ్రెస్ (అభ్యర్థనవాదులు)	ఇందిర III
2		రాజ్ బహదూర్ (1912–1990) భరత్‌పూర్ ఎంపీ	9 నవంబర్ 1973	22 డిసెంబర్ 1976	3 సంవత్సరాలు, 43 రోజులు
3		కోతా రఘురామయ్య (1912–1979) గుంటూరు ఎంపీ	23 డిసెంబర్ 1976	24 మార్చి 1977	91 రోజులు
4		పురుషోత్తం కౌశిక్ (1930–2017) రాయ్‌పూర్ ఎంపీ	26 మార్చి 1977	15 జూలై 1979	2 సంవత్సరాలు, 111 రోజులు	జనతా పార్టీ	దేశాయ్	మొరార్జీ దేశాయ్
–		మొరార్జీ దేశాయ్ (1896–1995) సూరత్ ఎంపీ (ప్రధాని)	15 జూలై 1979	28 జూలై 1979	13 రోజులు
5		మహ్మద్ షఫీ ఖురేషి (1928–2016) అనంతనాగ్ ఎంపీ	30 జూలై 1979	14 జనవరి 1980	168 రోజులు	జనతా పార్టీ (సెక్యులర్)	చరణ్ సింగ్	చరణ్ సింగ్
6		జానకీ బల్లభ్ పట్నాయక్ (1927–2015) కటక్ ఎంపీ	14 జనవరి 1980	7 జూన్ 1980	145 రోజులు	భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (ఇందిర)	ఇందిర IV	ఇందిరా గాంధీ
7		అనంత్ శర్మ (1919–1988) బీహార్ రాజ్యసభ ఎంపీ	8 జూన్ 1980	2 సెప్టెంబర్ 1982	2 సంవత్సరాలు, 86 రోజులు
పర్యాటక శాఖ మంత్రి
8		ఖుర్షీద్ ఆలం ఖాన్ (1919–2013) ఫరూఖాబాద్ ఎంపీ (MoS, I/C)	2 సెప్టెంబర్ 1982	14 ఫిబ్రవరి 1983	165 రోజులు	భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (ఇందిర)	ఇందిర IV	ఇందిరా గాంధీ
పర్యాటక & పౌర విమానయాన శాఖ మంత్రి
(8)		ఖుర్షీద్ ఆలం ఖాన్ (1919–2013) ఫరూఖాబాద్ ఎంపీ (MoS, I/C)	14 ఫిబ్రవరి 1983	31 అక్టోబర్ 1984	1 సంవత్సరం, 316 రోజులు	భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (ఇందిర)	ఇందిర IV	ఇందిరా గాంధీ
			4 నవంబర్ 1984	31 డిసెంబర్ 1984			రాజీవ్ ఐ	రాజీవ్ గాంధీ
–		రాజీవ్ గాంధీ (1944–1991) అమేథీ ఎంపీ (ప్రధాని)	31 డిసెంబర్ 1984	25 సెప్టెంబర్ 1985	268 రోజులు		రాజీవ్ II
పర్యాటక శాఖ మంత్రి
9		HKL భగత్ (1921–2005) తూర్పు ఢిల్లీకి ఎంపీ	25 సెప్టెంబర్ 1985	12 మే 1986	229 రోజులు	భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (ఇందిర)	రాజీవ్ II	రాజీవ్ గాంధీ
10		ముఫ్తీ మహ్మద్ సయీద్ (1936–2016) జమ్మూ కాశ్మీర్‌కు రాజ్యసభ ఎంపీ	12 మే 1986	15 జూలై 1987	1 సంవత్సరం, 64 రోజులు
–		రాజీవ్ గాంధీ (1944–1991) అమేథీ ఎంపీ (ప్రధాని)	15 జూలై 1987	28 జూలై 1987	13 రోజులు
11		జగదీష్ టైట్లర్ (జననం 1944) ఢిల్లీ సదర్ ఎంపీ (MoS, I/C)	28 జూలై 1987	14 ఫిబ్రవరి 1988	201 రోజులు
12		మొహసినా కిద్వాయ్ (జననం 1932) మీరట్ ఎంపీ	14 ఫిబ్రవరి 1988	25 జూన్ 1988	132 రోజులు
పౌర విమానయాన & పర్యాటక శాఖ మంత్రి
13		శివరాజ్ పాటిల్ (జననం 1935) లాతూర్ ఎంపీ (MoS, I/C)	25 జూన్ 1988	2 డిసెంబర్ 1989	1 సంవత్సరం, 160 రోజులు	భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (ఇందిర)	రాజీవ్ II	రాజీవ్ గాంధీ
పర్యాటక శాఖ మంత్రి
–		VP సింగ్ (1931–2008) ఫతేపూర్ ఎంపీ (ప్రధాని)	2 డిసెంబర్ 1989	5 డిసెంబర్ 1989	3 రోజులు	జనతాదళ్	విశ్వనాథ్	వీపీ సింగ్
14		అరుణ్ నెహ్రూ (1944–2013) బిల్హౌర్ ఎంపీ	6 డిసెంబర్ 1989	10 నవంబర్ 1990	339 రోజులు
–		చంద్ర శేఖర్ (1927–2007) బల్లియా ఎంపీ (ప్రధాన మంత్రి)	10 నవంబర్ 1990	21 నవంబర్ 1990	11 రోజులు	సమాజ్‌వాదీ జనతా పార్టీ (రాష్ట్రీయ)	చంద్ర శేఖర్	చంద్ర శేఖర్
15		చౌదరి దేవి లాల్ (1915–2001) సికార్ ఎంపీ (ఉప ప్రధాన మంత్రి)	21 నవంబర్ 1990	21 జూన్ 1991	212 రోజులు
పౌర విమానయాన & పర్యాటక శాఖ మంత్రి
16		మాధవరావు సింధియా (1945–2001) గ్వాలియర్ ఎంపీ	21 జూన్ 1991	9 జనవరి 1993	1 సంవత్సరం, 202 రోజులు	భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (ఇందిర)	రావు	పివి నరసింహారావు
17		గులాం నబీ ఆజాద్ (జననం 1949) మహారాష్ట్రకు రాజ్యసభ ఎంపీ	9 జనవరి 1993	16 మే 1996	3 సంవత్సరాలు, 128 రోజులు
18		వి.ధనంజయ్ కుమార్ (1951–2019) మంగళూరు ఎంపీ	1 మే 1996	16 మే 1996	16 రోజులు	భారతీయ జనతా పార్టీ	వాజ్‌పేయి ఐ	అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి
పర్యాటక శాఖ మంత్రి
19		CM ఇబ్రహీం (జననం 1948) కర్ణాటకకు రాజ్యసభ ఎంపీ	1 జూన్ 1996	29 జూన్ 1996	28 రోజులు	జనతాదళ్	దేవెగౌడ	హెచ్‌డి దేవెగౌడ
20		శ్రీకాంత్ కుమార్ జెనా (జననం 1950) కేంద్రపారా ఎంపీ	29 జూన్ 1996	21 ఏప్రిల్ 1997	296 రోజులు
			21 ఏప్రిల్ 1997	19 మార్చి 1998			గుజ్రాల్	ఇందర్ కుమార్ గుజ్రాల్
21		మదన్ లాల్ ఖురానా (1936–2018) ఢిల్లీ సదర్ ఎంపీ	19 మార్చి 1998	30 జనవరి 1999	317 రోజులు	భారతీయ జనతా పార్టీ	వాజ్‌పేయి II	అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి
22		అనంత్ కుమార్ (1959–2018) బెంగళూరు సౌత్ ఎంపీ	30 జనవరి 1999	13 అక్టోబర్ 1999	256 రోజులు
23		ఉమాభారతి (జననం 1959) భోపాల్ ఎంపీ (MoS, I/C)	13 అక్టోబర్ 1999	2 ఫిబ్రవరి 2000	112 రోజులు		వాజ్‌పేయి III
(22)		అనంత్ కుమార్ (1959–2018) బెంగళూరు సౌత్ ఎంపీ	2 ఫిబ్రవరి 2000	27 మే 2000	115 రోజులు
పర్యాటక & సాంస్కృతిక శాఖ మంత్రి
(22)		అనంత్ కుమార్ (1959–2018) బెంగళూరు సౌత్ ఎంపీ	27 మే 2000	1 సెప్టెంబర్ 2001	1 సంవత్సరం, 97 రోజులు	భారతీయ జనతా పార్టీ	వాజ్‌పేయి III	అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి
పర్యాటక శాఖ మంత్రి
24		జగ్మోహన్ (1927–2021) న్యూఢిల్లీ ఎంపీ	1 సెప్టెంబర్ 2001	18 నవంబర్ 2001	78 రోజులు	భారతీయ జనతా పార్టీ	వాజ్‌పేయి III	అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి
పర్యాటక & సాంస్కృతిక శాఖ మంత్రి
(24)		జగ్మోహన్ (1927–2021) న్యూఢిల్లీ ఎంపీ	18 నవంబర్ 2001	22 మే 2004	2 సంవత్సరాలు, 186 రోజులు	భారతీయ జనతా పార్టీ	వాజ్‌పేయి III	అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి
పర్యాటక శాఖ మంత్రి
25		రేణుకా చౌదరి (జననం 1954) ఖమ్మం ఎంపీ (MoS, I/C)	23 మే 2004	29 జనవరి 2006	1 సంవత్సరం, 251 రోజులు	భారత జాతీయ కాంగ్రెస్	మన్మోహన్ ఐ	మన్మోహన్ సింగ్
26		అంబికా సోని (జననం 1942) పంజాబ్‌కు రాజ్యసభ ఎంపీ	29 జనవరి 2006	22 మే 2009	3 సంవత్సరాలు, 113 రోజులు
27		సెల్జా కుమారి (జననం 1962) అంబాలా ఎంపీ	28 మే 2009	19 జనవరి 2011	1 సంవత్సరం, 236 రోజులు		మన్మోహన్ II
28		సుబోధ్ కాంత్ సహాయ్ (జననం 1951) రాంచీ ఎంపీ	19 జనవరి 2011	27 అక్టోబర్ 2012	1 సంవత్సరం, 282 రోజులు
29		కె. చిరంజీవి (జననం 1955) ఆంధ్రప్రదేశ్ కోసం రాజ్యసభ ఎంపీ (MoS, I/C)	28 అక్టోబర్ 2012	26 మే 2014	1 సంవత్సరం, 210 రోజులు
30		శ్రీపాద్ నాయక్ (జననం 1952) ఉత్తర గోవా ఎంపీ (MoS, I/C)	27 మే 2014	9 నవంబర్ 2014	166 రోజులు	భారతీయ జనతా పార్టీ	మోదీ ఐ	నరేంద్ర మోదీ
31		మహేష్ శర్మ (జననం 1959) గౌతమ్ బుద్ధ నగర్ (MoS, I/C) ఎంపీ	9 నవంబర్ 2014	3 సెప్టెంబర్ 2017	2 సంవత్సరాలు, 298 రోజులు
32		అల్ఫోన్స్ కన్నంతనం (జననం 1953) రాజస్థాన్ రాజ్యసభ ఎంపీ	3 సెప్టెంబర్ 2017	30 మే 2019	1 సంవత్సరం, 269 రోజులు
33		ప్రహ్లాద్ సింగ్ పటేల్ (జననం 1960) దామోహ్ (MoS, I/C) కొరకు MP	31 మే 2019	7 జూలై 2021	2 సంవత్సరాలు, 37 రోజులు		మోడీ II
34		జి. కిషన్ రెడ్డి (జననం 1964) సికింద్రాబాద్ ఎంపీ	7 జూలై 2021	అధికారంలో ఉంది	3 సంవత్సరాలు, 43 రోజులు

సహాయ మంత్రులు

నం.	ఫోటో	మంత్రి (జనన-మరణ) నియోజకవర్గం	పదవీకాలం			రాజకీయ పార్టీ	మంత్రిత్వ శాఖ	ప్రధాన మంత్రి
			నుండి	కు	కాలం
పర్యాటక & పౌర విమానయాన శాఖ సహాయ మంత్రి
1		సరోజినీ మహిషి (1927–2015) ధార్వాడ్ నార్త్ ఎంపీ	2 మే 1971	9 నవంబర్ 1973	2 సంవత్సరాలు, 191 రోజులు	ఇండియన్ నేషనల్ కాంగ్రెస్ (అభ్యర్థనవాదులు)	ఇందిర III	ఇందిరా గాంధీ
2		సురేంద్ర పాల్ సింగ్ (1917–2009) బులంద్‌షహర్ ఎంపీ	10 అక్టోబర్ 1974	23 డిసెంబర్ 1976	2 సంవత్సరాలు, 74 రోజులు
పర్యాటక & పౌర విమానయాన శాఖ సహాయ మంత్రి
3		పి.అంకినీడు ప్రసాదరావు (1929–1997) బాపట్ల ఎంపీ	4 ఆగస్టు 1979	14 జనవరి 1980	163 రోజులు	భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (Urs)	చరణ్ సింగ్	చరణ్ సింగ్
4		కార్తిక్ ఓరాన్ (1924–1981) లోహర్దగా ఎంపీ	14 జనవరి 1980	8 జూన్ 1980	146 రోజులు	భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (ఇందిర)	ఇందిర IV	ఇందిరా గాంధీ
5		చందూలాల్ చంద్రకర్ (1920–1995) దుర్గ్ ఎంపీ	8 జూన్ 1980	15 జనవరి 1982	1 సంవత్సరం, 221 రోజులు
6		ఖుర్షీద్ ఆలం ఖాన్ (1919–2013) ఫరూఖాబాద్ ఎంపీ	15 జనవరి 1982	2 సెప్టెంబర్ 1982	230 రోజులు
పర్యాటక & పౌర విమానయాన శాఖ సహాయ మంత్రి
7		అశోక్ గెహ్లాట్ (జననం 1951) జోధ్‌పూర్ ఎంపీ	31 డిసెంబర్ 1984	25 ఆగస్టు 1985	237 రోజులు	భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (ఇందిర)	రాజీవ్ II	రాజీవ్ గాంధీ
రాష్ట్ర పర్యాటక శాఖ మంత్రి
8		గులాం నబీ ఆజాద్ (జననం 1949) వాషిమ్ ఎంపీ	25 సెప్టెంబర్ 1985	12 మే 1986	229 రోజులు	భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (ఇందిర)	రాజీవ్ II	రాజీవ్ గాంధీ
9		సంతోష్ మోహన్ దేవ్ (1934–2017) సిల్చార్ ఎంపీ	12 మే 1986	28 జూలై 1987	1 సంవత్సరం, 278 రోజులు
10		గిరిధర్ గమాంగ్ (జననం 1943) కోరాపుట్ ఎంపీ	14 ఫిబ్రవరి 1988	25 జూన్ 1988	132 రోజులు
రాష్ట్ర పర్యాటక శాఖ మంత్రి
11		ఉషా సిన్హా (జననం 1946) వైశాలి ఎంపీ	21 నవంబర్ 1990	10 ఏప్రిల్ 1991	140 రోజులు	సమాజ్‌వాదీ జనతా పార్టీ (రాష్ట్రీయ)	చంద్ర శేఖర్	చంద్ర శేఖర్
పౌర విమానయాన & పర్యాటక శాఖ సహాయ మంత్రి
12		MOH ఫరూక్ (1937–2012) పాండిచ్చేరికి MP (సివిల్ ఏవియేషన్, 2 జూలై 1992 నుండి)	21 జూన్ 1991	17 జనవరి 1993	1 సంవత్సరం, 210 రోజులు	భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (ఇందిర)	రావు	పివి నరసింహారావు
13		సుఖ్‌బాన్స్ కౌర్ భిందర్ (1943–2006) గురుదాస్‌పూర్ (పర్యాటకం) ఎంపీ	2 జూలై 1992	16 మే 1996	3 సంవత్సరాలు, 319 రోజులు
14		GY కృష్ణన్ (1929–2001) కర్ణాటక రాజ్యసభ MP (పౌర విమానయానం)	15 సెప్టెంబర్ 1995	16 మే 1996	244 రోజులు
రాష్ట్ర పర్యాటక శాఖ మంత్రి
15		ఒమాక్ అపాంగ్ (జననం 1971) అరుణాచల్ వెస్ట్ ఎంపీ	20 మార్చి 1998	13 అక్టోబర్ 1999	1 సంవత్సరం, 207 రోజులు	అరుణాచల్ కాంగ్రెస్	వాజ్‌పేయి II	అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి
రాష్ట్ర పర్యాటక & సాంస్కృతిక శాఖ మంత్రి
16		వినోద్ ఖన్నా (1946–2017) గురుదాస్‌పూర్ ఎంపీ	1 జూలై 2002	29 జనవరి 2003	212 రోజులు	భారతీయ జనతా పార్టీ	వాజ్‌పేయి III	అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి
17		భావా చిఖాలియా (1955–2013) జునాగఢ్ ఎంపీ	29 జనవరి 2003	22 మే 2004	1 సంవత్సరం, 114 రోజులు
రాష్ట్ర పర్యాటక శాఖ మంత్రి
18		కాంతి సింగ్ (జననం 1957) అర్రా ఎంపీ	6 ఏప్రిల్ 2008	22 మే 2009	1 సంవత్సరం, 46 రోజులు	రాష్ట్రీయ జనతా దళ్	మన్మోహన్ ఐ	మన్మోహన్ సింగ్
19		సుల్తాన్ అహ్మద్ (1953–2017) ఉలుబెరియా ఎంపీ	28 మే 2009	22 సెప్టెంబర్ 2012	3 సంవత్సరాలు, 117 రోజులు	ఆల్ ఇండియా తృణమూల్ కాంగ్రెస్	మన్మోహన్ II
20		శ్రీపాద్ నాయక్ (జననం 1952) ఉత్తర గోవా ఎంపీ	7 జూలై 2021	5 జూన్ 2024	3 సంవత్సరాలు, 43 రోజులు	భారతీయ జనతా పార్టీ	మోడీ II	నరేంద్ర మోదీ
21		అజయ్ భట్ (జననం 1961) నైనిటాల్-ఉధంసింగ్ నగర్ ఎంపీ
22		సురేష్ గోపి (జననం 1958) త్రిసూర్ ఎంపీ	11 జూన్ 2024	అధికారంలో ఉంది	69 రోజులు	భారతీయ జనతా పార్టీ	మోడీ III	నరేంద్ర మోదీ

ఉప మంత్రులు

నం.	ఫోటో	మంత్రి (జనన-మరణ) నియోజకవర్గం	పదవీకాలం			రాజకీయ పార్టీ	మంత్రిత్వ శాఖ	ప్రధాన మంత్రి
			నుండి	కు	కాలం
పర్యాటక & పౌర విమానయాన శాఖ డిప్యూటీ మంత్రి
1		సరోజినీ మహిషి (1927–2015) ధార్వాడ్ నార్త్ ఎంపీ	18 మార్చి 1971	2 మే 1971	45 రోజులు	ఇండియన్ నేషనల్ కాంగ్రెస్ (అభ్యర్థనవాదులు)	ఇందిర III	ఇందిరా గాంధీ
2		వీరభద్ర సింగ్ (1934–2021) మండి ఎంపీ	31 డిసెంబర్ 1976	24 మార్చి 1977	83 రోజులు
పర్యాటక శాఖ డిప్యూటీ మంత్రి
3		అశోక్ గెహ్లాట్ (జననం 1951) జోధ్‌పూర్ ఎంపీ	2 సెప్టెంబర్ 1982	14 ఫిబ్రవరి 1983	165 రోజులు	భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (ఇందిర)	ఇందిర IV	ఇందిరా గాంధీ
పర్యాటక & పౌర విమానయాన శాఖ డిప్యూటీ మంత్రి
4		అశోక్ గెహ్లాట్ (జననం 1951) జోధ్‌పూర్ ఎంపీ	14 ఫిబ్రవరి 1983	7 ఫిబ్రవరి 1984	358 రోజులు	భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (ఇందిర)	ఇందిర IV	ఇందిరా గాంధీ