మీరా ముఖర్జీ
మీరా ముఖర్జీ | |
|---|---|
| జననం | 1923 కోల్కతా, పశ్చిమ బెంగాల్, భారతదేశం |
| మరణం | 1998 |
| జాతీయత | భారతీయురాలు |
| విద్యాసంస్థ | గవర్నమెంట్ కాలేజ్ ఆఫ్ ఆర్ట్ అండ్ క్రాఫ్ట్, ఢిల్లీ పాలిటెక్నిక్ (ప్రస్తుతం ఢిల్లీ టెక్నలాజికల్ యూనివర్సిటీ) |
| సుపరిచితుడు/ సుపరిచితురాలు | శిల్పకళాకారిణి |
| తల్లిదండ్రులు | ద్విజేంద్రమోహన్ ముఖర్జీ బినాపానీ దేవి |
| పురస్కారాలు | పద్మశ్రీ,ప్రెస్ అవార్డు,కోల్కతా లేడీస్ స్టడీ గ్రూప్ అవార్డు,అబనీంద్ర బహుమతి |
మీరా ముఖర్జీ ఒక భారతీయ శిల్పి [1], రచయిత్రి, పురాతన బెంగాలీ శిల్ప కళకు ఆధునికతను తీసుకురావడానికి ప్రసిద్ధి చెందారు.[2] ఆమె వినూత్న కాంస్య కాస్టింగ్ పద్ధతులను ఉపయోగించినట్లు, లాస్ట్-వాక్స్ కాస్టింగ్ను ఉపయోగించి డోక్రా పద్ధతిని మెరుగుపరిచినట్లు తెలిసింది, ఇది ఛత్తీస్గఢ్ బస్తర్ శిల్ప సంప్రదాయంలో ఆమె శిక్షణ రోజుల్లో నేర్చుకుంది.[3] ఆమె చేసిన కృషికి గాను 1992లో భారత ప్రభుత్వం నుండి నాల్గవ అత్యున్నత పౌర పురస్కారం పద్మశ్రీ అందుకున్నారు.
ప్రారంభ జీవితం, విద్య
[మార్చు]కోల్కతా ద్విజేంద్రమోహన్ ముఖర్జీ, బినాపానీ దేవి దంపతులకు జన్మించిన మీరా ముఖర్జీ, ఇండియన్ సొసైటీ ఆఫ్ ఓరియంటల్ ఆర్ట్ ఆఫ్ అబనీంద్రనాథ్ ఠాగూర్ కళలలో ప్రారంభ శిక్షణ పొందారు, అక్కడ ఆమె 1941లో వివాహం వరకు ఉన్నారు.[4][5] వివాహం స్వల్పకాలం మాత్రమే కొనసాగింది, విడాకుల తరువాత ముఖర్జీ కోల్కతాలోని ప్రభుత్వ కళా, హస్తకళ కళాశాల, ఢిల్లీ పాలిటెక్నిక్, ఢిల్లీ (ప్రస్తుత ఢిల్లీ సాంకేతిక విశ్వవిద్యాలయం) లో చేరడం ద్వారా తన కళా అధ్యయనాలను తిరిగి ప్రారంభించి, పెయింటింగ్, గ్రాఫిక్స్, శిల్పకళలో డిప్లొమా పొందింది.[6], ఆమె 1951లో శాంతినికేతన్ సందర్శన సమయంలో ఇండోనేషియా కళాకారుడు అఫాండీకి సహాయం చేసింది.[6] ఇక్కడ జరిగిన మొదటి సోలో ఎగ్జిబిషన్ తరువాత, ఆమె మ్యూనిచ్లోని అకాడమీ ఆఫ్ ఫైన్ ఆర్ట్స్లో తన నైపుణ్యాలను మెరుగుపర్చుకోవడానికి 1953లో ఇండో-జర్మన్ ఫెలోషిప్ను అందుకుంది. ఇది ఆమెకు టోని స్టాడ్లర్, హెన్రిచ్ కిర్చ్నర్ ఆధ్వర్యంలో పనిచేయడానికి అవకాశాలను కల్పించింది.[7] చిత్రకారుడి నుండి శిల్పిగా మారడానికి మాజీ మద్దతు ఇచ్చింది. ఆమె 1957లో భారతదేశానికి తిరిగి వచ్చి, కుర్సియాంగ్ డౌహిల్ స్కూల్లో ఆర్ట్ టీచర్గా ఉద్యోగం చేపట్టి, 1959 వరకు అక్కడే ఉండిపోయింది.[8][9] నుండి, ఆమె కోల్కతాలోని ప్రాట్ మెమోరియల్ స్కూల్ వెళ్లి, 1960లో రాజీనామా చేయడానికి ముందు, అక్కడ ఒక సంవత్సరం పాటు బోధించారు.
వృత్తి, ప్రభావాలు
[మార్చు]ఆమె భారతదేశానికి తిరిగి వచ్చిన తరువాత, మధ్య భారతదేశంలోని లోహ-హస్తకళాకారుల హస్తకళల పద్ధతులను డాక్యుమెంట్ చేయడానికి ఆంథ్రోపోలాజికల్ సర్వే ఆఫ్ ఇండియా (ఎఎస్ఐ) చేత ముఖర్జీ నియమించబడ్డారు. 1961 నుండి 1964 వరకు, ఆమె ఎఎస్ఐలో సీనియర్ రీసెర్చ్ ఫెలోషిప్గా పనిచేశారు, భారతదేశం, నేపాల్ అంతటా లోహ-హస్తకళాకారులపై సర్వేలు నిర్వహించడం కొనసాగించారు. భారతదేశంలో ఆమె ప్రయాణం మధ్యప్రదేశ్ రాష్ట్రంలోని గిరిజన హృదయ భూభాగం, తూర్పు, దక్షిణ ప్రాంతాలలో వ్యాపించింది. చేతివృత్తులవారి రోజువారీ జీవితాలతో కళారూపాల సంగమాన్ని కనుగొనే అన్వేషణలో ఆమె ఉన్నారు.[6] ఫెలోగా ఉన్న కాలంలో, ఆమె ప్రభాష్ సేన్, కమలాదేవి ఛటోపాధ్యాయ వంటి 'జీవన సంప్రదాయాల' ప్రమోటర్లతో కూడా సన్నిహిత సంబంధం కలిగి ఉన్నారు.
ముఖర్జీ నిర్వహించిన పరిశోధన, డాక్యుమెంటేషన్ క్రమంగా ఆమెను 'కళాకారిణి-మానవ శాస్త్రవేత్త' గా మార్చింది. ఆమె తన సొంత పనిలో జానపద కళల పద్ధతులను చేర్చడం ప్రారంభించింది. భారతదేశ జానపద కళల పట్ల ఆమె మొగ్గు మొదట్లో స్టాడ్లర్ చేత ప్రభావితమైంది.[6] ఆమె కళకు ఐరోపాలో కాకుండా, ఆమె సొంత దేశంలోని స్థానిక సంప్రదాయాలలో ప్రేరణ పొందమని కోరాడు.
ఛత్తీస్గఢ్ బస్తర్ గిరిజన కళాకారుల వద్ద ముఖర్జీ డోక్రా కాస్టింగ్ టెక్నిక్లో శిక్షణ పొందారు.
80ల నాటికి, ఆమె జర్మనీ, యునైటెడ్ కింగ్డమ్, జపాన్ పాటు కోల్కతా[6], ఢిల్లీ తన రచనలను ప్రదర్శించడం ప్రారంభించింది.
కొన్ని ముక్కలను మాత్రమే సృష్టి ఆమె కళింగలో అశోక, ఎర్త్ క్యారియర్స్, స్మిత్స్ వర్కింగ్ అండర్ ఎ ట్రీ, మదర్ అండ్ చైల్డ్, సృష్టి, ది రూమర్, నిర్మల్ సేన్గుప్తా చిత్రం వంటి అనేక ముఖ్యమైన రచనలను సృష్టించింది.[5] సృష్టిలో ఒకటైన అశోక చక్రవర్తి న్యూఢిల్లీలోని ఐటీసీ మౌర్య నందియా గార్డెన్స్లో ప్రదర్శనలో ఉంది.[10] రచనలు క్రిస్టీస్ [2], ఇన్వాల్యువబుల్ వంటి అనేక అంతర్జాతీయ వేలంపాటల్లో కనిపించాయి. అదే సమయంలో, ఆమె పిల్లల కథల రచయితగా వృత్తిని కొనసాగించింది, కొన్ని పుస్తకాలను ప్రచురించింది, లిటిల్ ఫ్లవర్ షెఫాలి అండ్ అదర్ స్టోరీస్,[11] కాలో అండ్ ది కోయెల్ [12], క్యాచింగ్ ఫిష్ అండ్ అదర్ స్టోరీస్ [13] కొన్ని ముఖ్యమైనవి.[14] 1978లో మెటల్ క్రాఫ్ట్ ఇన్ ఇండియా అనే ఒక మోనోగ్రాఫ్ను, 1979లో మెటల్ హస్తకళాకారులు ఇన్ ఇండియా [15], 1994లో ఇన్ సెర్చ్ ఆఫ్ విశ్వకర్మ అనే రెండు పుస్తకాలను కూడా ప్రచురించింది.
ముఖర్జీ 1998లో 75 సంవత్సరాల వయసులో మరణించారు[16].
అవార్డులు, గౌరవాలు
[మార్చు]1968లో ముఖర్జీ భారత రాష్ట్రపతి నుండి మాస్టర్ క్రాఫ్ట్స్మ్యాన్ కోసం ప్రెస్ అవార్డును అందుకున్నారు. భారత ప్రభుత్వ ఎమెరిటస్ ఫెలో అయిన ఆమె 1976లో కోల్కతా లేడీస్ స్టడీ గ్రూప్ నుండి ఎక్సలెన్స్ అవార్డు, 1981లో పశ్చిమ బెంగాల్ ప్రభుత్వం నుండి అబనీంద్ర బహుమతిని అందుకున్నారు.[17] 1984 నుండి 1986 వరకు సాంస్కృతిక మంత్రిత్వ శాఖ నుండి ఫెలోషిప్ను కలిగి ఉంది.[18] ప్రభుత్వం 1992లో ఆమెకు పద్మశ్రీ పౌర పురస్కారాన్ని ప్రదానం చేసింది.
గ్రంథ పట్టిక
[మార్చు]- ముఖర్జీ, మీరా (1998). లిటిల్ ఫ్లవర్ షెఫాలి మరియు ఇతర కథలు సీగల్ బుక్స్. p. 52. ISBN 978-8170461791.
- ముఖర్జీ, మీరా (1998). కలో మరియు కోయెల్ సీగల్ బుక్స్. p. 32. ISBN 978-8170461548.
- ముఖర్జీ, మీరా (2000). లిటిల్ ఫ్లవర్ షెఫాలి మరియు ఇతర కథలు సీగల్ బుక్స్. p. 51. ISBN 978-8170461807.
- ముఖర్జీ, మీరా (1978). భారతదేశంలో మెటల్ హస్తకళాకారులు . ఆంత్రోపోలాజికల్ సర్వే ఆఫ్ ఇండియా. p. 461.
- ముఖర్జీ, మీరా (1979). భారతదేశంలో మెటల్ క్రాఫ్ట్ . ఆంత్రోపోలాజికల్ సర్వే ఆఫ్ ఇండియా.
- ముఖర్జీ, మీరా (1994). విశ్వకర్మ అన్వేషణలో . p. 120.
- ముఖర్జీ, మీరా; ఘోష్, DP (1977). తూర్పు భారతదేశం యొక్క జానపద మెటల్ క్రాఫ్ట్ . అఖిల భారత హస్తకళల బోర్డు, వాణిజ్య మంత్రిత్వ శాఖ, భారత ప్రభుత్వం.
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ "Blouinartinfo profile". Blouinartinfo. 2015. Archived from the original on 23 జనవరి 2017. Retrieved 23 October 2015.
- ↑ 2.0 2.1 "Christie's the Art People profile". Christie's the Art People. 2015. Retrieved 23 October 2015.
- ↑ "Padma Awards" (PDF). Ministry of Home Affairs, Government of India. 2015. Archived from the original (PDF) on 15 October 2015. Retrieved 21 July 2015.
- ↑ "Meera Mukherjee". Contemporary Indian Art. 2015. Archived from the original on 17 February 2017. Retrieved 23 October 2015.
- ↑ 5.0 5.1 "Meera Mukherjee's sculpture at Nandiya Garden". Welcome Zest Lounge. 2015. Archived from the original on 4 మార్చి 2016. Retrieved 23 October 2015.
- ↑ 6.0 6.1 6.2 6.3 6.4 (January 2020). ""Sculpture of Undulating Lives": Meera Mukherjee's Arts of Motion"".
- ↑ "Shapes of a legacy". 4 February 2012. Retrieved 23 October 2015.
- ↑ Kalra, Vikash (2021-09-18). "Meera Mukherjee (1923-1998)". Progressive Artists Group (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). Retrieved 2021-09-27.
- ↑ "MEERA MUKHERJEE (1923–1998)". Stree Shakti. 2015. Retrieved 23 October 2015.
- ↑ "Invaluable profile". Invaluable. 2015. Retrieved 23 October 2015.
- ↑ Meera Mukherjee (1998). Little Flower Shefali and Other Stories. Seagull Books. p. 52. ISBN 978-8170461791.
- ↑ Meera Mukherjee (1998). Kalo and the Koel. Seagull Books. p. 32. ISBN 978-8170461548.
- ↑ Meera Mukherjee (2000). Little Flower Shefali and Other Stories. Seagull Books. p. 51. ISBN 978-8170461807.
- ↑ Meera Mukherjee (1994). In Search of Viswakarma. p. 120.
- ↑ Meera Mukherjee (1978). Metal Craftsmen in India (PDF). Anthropological Survey of India. p. 461. Archived from the original (PDF) on 20 October 2016. Retrieved 23 October 2015.
- ↑ "MEERA MUKHERJEE (1923–1998)". Stree Shakti. 2015. Retrieved 23 October 2015.
- ↑ "MEERA MUKHERJEE (1923–1998)". Stree Shakti. 2015. Retrieved 23 October 2015.
- ↑ "Padma Awards" (PDF). Ministry of Home Affairs, Government of India. 2015. Archived from the original (PDF) on 15 October 2015. Retrieved 21 July 2015.