మైయా చిబుర్దానిడ్జ్
| మైయా చిబుర్డానిడ్జ్ მაია ჩიბურდანიძე | |
|---|---|
 మైయా చిబుర్డానిడ్జ్, థెస్సలోనికీ 1984 | |
| దేశం | సోవియట్ యూనియన్ → జార్జియా |
| పుట్టిన తేది | 1961 జనవరి 17 కుటైసి, జార్జియన్ ఎస్.ఎస్.ఆర్, సోవియట్ యూనియన్ |
| టైటిల్ | గ్రాండ్ మాస్టర్ (1984) |
| ప్రపంచ మహిళా ఛాంపియన్ | 1978–1991 |
| ఫిడే రేటింగ్ | 2500 (నవంబరు 2024) |
| అత్యున్నత రేటింగ్ | 2560 (జనవరి 1988) |
మైయా చిబుర్డానిడ్జ్ (జార్జియన్: მაია ჩიბურდანიძე; జననం 17 జనవరి 1961) ఒక జార్జియన్ చెస్ గ్రాండ్‌మాస్టర్. ఆమె ఆరవ మహిళ ప్రపంచ చెస్ ఛాంపియన్(1978-1991), 2010 వరకు అతి పిన్న వయస్కురాలు, ఈ రికార్డును హౌ యిఫాన్ బద్దలు కొట్టింది. 1984లో ఫిడే ద్వారా గ్రాండ్ మాస్టర్ బిరుదు పొందిన రెండవ మహిళ చిబుర్దానిడ్జ్. మహిళల చెస్ ఒలింపియాడ్ లో బంగారు పతకం సాధించిన తొమ్మిది జట్లలో ఆమె ఆడింది. [1]
ప్రారంభ జీవితం, వృత్తి
[మార్చు]మైయా చిబుర్డానిడ్జ్ యు.ఎస్.ఎస్.ఆర్ లోని జార్జియన్ సోవియట్ సోషలిస్ట్ రిపబ్లిక్ లోని కుటైసిలో జన్మించింది, ఎనిమిదేళ్ల వయస్సులో చదరంగం ఆడటం ప్రారంభించింది. ఆమె 1976 లో యు.ఎస్.ఎస్.ఆర్ బాలికల ఛాంపియన్ అయింది, ఒక సంవత్సరం తరువాత ఆమె మహిళల టైటిల్ గెలుచుకుంది. 1977లో చిబుర్దానిడ్జేకు ఫిడే ఉమెన్ గ్రాండ్ మాస్టర్ బిరుదును ప్రదానం చేసింది.
చిబుర్దానిడ్జ్ 1974 లో బ్రెసోవ్ మహిళల అంతర్జాతీయ టోర్నమెంట్లో అరంగేట్రం చేసింది, ఆమె 13 సంవత్సరాల వయస్సులోనే విజయం సాధించింది,1976/77 మహిళల ప్రపంచ ఛాంపియన్షిప్ లోకి ప్రవేశించడానికి ముందు 1975 లో టిబిలిసిలో మరొక టోర్నమెంట్ ను గెలుచుకుంది.
చిబుర్డానిడ్జ్ ఆట శైలి దృఢమైనది, కానీ దూకుడుగా ఉంటుంది, శాస్త్రీయ సూత్రాలపై బాగా ఆధారపడి ఉంటుంది; చిబుర్డానిడ్జ్ ఎడ్వర్డ్ గుఫెల్డ్ అనే అగ్రశ్రేణి సోవియట్ శిక్షకుడిచే ప్రభావితమైంది, అతను ఆమె కెరీర్ ప్రారంభంలో ఆమెకు కోచ్ గా ఉన్నాడు.
మహిళల ప్రపంచ ఛాంపియన్ (1978–91)
[మార్చు]టిబిలిసి ఉమెన్స్ ఇంటర్ జోనల్ (1976) లో చిబుర్డానిడ్జ్ రెండవ స్థానంలో నిలిచింది, తద్వారా 1977 అభ్యర్థుల మ్యాచ్ లకు అర్హత సాధించింది. జార్జియాలోని పిట్సుండాలో జరిగిన ప్రపంచ టైటిల్ పోరులో ఆమె 71/2–61/2తో అల్లా కుష్నిర్ ను ఓడించి ప్రస్తుత మహిళల ప్రపంచ ఛాంపియన్ నోనా గప్రిందాష్విలితో జరిగిన ప్రపంచ టైటిల్ పోరులో విజేతగా నిలిచింది. చిబుర్దానిడ్జ్ 81/2–61/2తో గప్రిందాష్విలిని ఓడించింది.
నాలుగు సార్లు విజయవంతంగా తన టైటిల్ ను కాపాడుకుంది. 1981లో, బోర్జోమి/టిబిలిసిలో నానా అలెగ్జాండ్రియాతో 8–8 తేడాతో డ్రా చేసుకోవడం ద్వారా చిబుర్దానిడ్జ్ తన టైటిల్ ను నిలబెట్టుకుంది. మూడు సంవత్సరాల తరువాత, ఆమె రష్యాలోని వోల్గోగ్రాడ్ లో ఇరినా లెవిటినాతో ఆడి 81/2–51/2 గెలిచింది. తదుపరి డిఫెన్స్ 1986 లో సోఫియాలో ఎలెనా అఖ్మిలోవ్స్కయాపై వచ్చింది, దీనిలో చిబుర్డానిడ్జ్ 81/2–51/2 తో గెలిచాడు. 1988లో జార్జియాలోని తెలవిలో నానా ఇయోసెలియానిని 81/2–71/2 తేడాతో ఓడించింది.
ఫిడే 1984లో చిబుర్దానిడ్జ్ కు గ్రాండ్ మాస్టర్ బిరుదును ప్రదానం చేసింది. [2] గప్రిందాష్విలి తరువాత ఈ బిరుదు పొందిన రెండవ మహిళ చిబుర్డానిడ్జ్.
టైటిల్ కోల్పోవడం
[మార్చు]1991 ఫిబ్రవరిలో చైనాకు చెందిన క్సీ జున్ ప్రపంచ ఛాంపియన్ షిప్ కు ఛాలెంజ్ చేసే హక్కును సాధించింది. మనీలాలో చైనా యువ క్రీడాకారిణి చేతిలో 81/2–61/2 తేడాతో చిబుర్దానిడ్జ్ తన కిరీటాన్ని కోల్పోయింది. 1927 నుండి 1944 లో ఆమె మరణించే వరకు 17 సంవత్సరాలు పాలించిన మొదటి మహిళా ఛాంపియన్ వెరా మెంచిక్, గప్రిందాష్విలి 16 సంవత్సరాల పాలన తరువాత ఆమె పాలన మూడవ సుదీర్ఘమైనది, 14 సంవత్సరాలు.
చిబుర్దానిడ్జ్ ప్రపంచ టైటిల్ ను తిరిగి పొందడానికి ప్రయత్నించింది, కానీ, చైనీస్ మహిళలు, బలీయమైన పోల్గార్ సోదరీమణుల పెరుగుదలతో, ఇది కష్టంగా మారింది, 1991 నుండి ఆమె అత్యుత్తమ ప్రదర్శన 1994 టిల్బర్గ్ క్యాండిడేట్స్ టోర్నమెంట్ లో మొదటి స్థానంలో నిలిచింది, ప్లేఆఫ్ లో జ్సుజ్సా పోల్గార్ చేతిలో 51/2–11/2 తేడాతో ఓడిపోయింది. ఆ తర్వాత నాకౌట్ ఫార్మాట్ కు ఆమోదం తెలపకపోయినా ఇటీవలి కాలంలో ప్రపంచ ఛాంపియన్ షిప్ లో అడుగుపెట్టింది. 2001లో సెమీఫైనల్ కు చేరిన ఆమె చైనాకు చెందిన ఝూ చెన్ చేతిలో పరాజయం పాలై టైటిల్ ను గెలుచుకుంది. 2004లో, చిబుర్డానిడ్జ్ మళ్ళీ సెమీఫైనల్ కు చేరుకుంది, అక్కడ ఆమె ఆంటోనెటా స్టెఫానోవా చేతిలో ఓడిపోయింది, ఆమె టైటిల్ ను గెలుచుకుంది.
ఇతర చెస్ విజయాలు
[మార్చు]'మహిళల చదరంగం'పై అంతగా ఆసక్తి చూపని చిబుర్దానిడ్జ్ పురుషులు, మహిళల టోర్నమెంట్ల లేని సమయం కోసం ఎదురు చూసింది. ఆమె ప్రపంచవ్యాప్తంగా "మెన్స్" టోర్నమెంట్లలో విస్తృతంగా ఆడింది, 1980, 1990 ల ప్రారంభంలో ఆమె ఉత్తమ ఫామ్ కనిపించింది. ఆమె న్యూఢిల్లీ (1984)[3], బంజా లుకా (1985)[4] లలో జరిగిన టోర్నమెంట్లలో మొదటి స్థానంలో నిలిచింది,[5] బిల్బావో (1987) లో ఎలైట్ ప్లేయర్లపై 2616 పెర్ఫార్మెన్స్ రేటింగ్ తో మూడవ స్థానంలో నిలిచింది, అదే సమయంలో 2545 రేటింగ్ కలిగిన జిఎమ్ పెటార్ పోపోవిక్ తో 8 గేమ్ మ్యాచ్[6] లో సమం చేసింది, తరువాతి దశాబ్దంలో ఆమె బెల్ గ్రేడ్ లో 1 వ స్థానంలో నిలిచింది. [7] వియన్నా (1993),[8] లిప్‌స్టాడ్ట్ (1995,[9] 1996,[10] 1997[11]).
ఆమె 1980 లలో మహిళల ఒలింపియాడ్లలో ఆధిపత్యం వహించిన సోవియట్ యూనియన్ జట్టులో కీలక సభ్యురాలు, 1990 లో జార్జియా సోవియట్ యూనియన్ నుండి స్వాతంత్ర్యం పొందినప్పుడు, ఆమె 1992, 1994, 1996, 2008 లో నాలుగు బంగారు పతకాలు గెలుచుకున్న కొత్త జార్జియన్ జాతీయ జట్టుకు బోర్డ్ 1 ఆడింది.
జార్జియా బంగారు పతకం సాధించిన 1997 యూరోపియన్ టీమ్ ఛాంపియన్షిప్ లో, సెప్టెంబర్ 2001 లో బటుమి (జార్జియా) లో జరిగిన మొదటి ఐరోపా వర్సెస్ ఆసియా ఇంటర్కాంటినెంటల్ ర్యాపిడ్ ప్లే మ్యాచ్ లో కూడా ఆమె ఆడింది. మహిళల విభాగంలో ఆసియా 211/2–101/2తో విజయం సాధించగా, మాయా 31/2తో రాణించింది. 2008 డ్రెస్డెన్ ఒలింపియాడ్ లో, ఆమె జార్జియా తరఫున బోర్డ్ 1 లో ఆడింది, ఇది బంగారు పతకం (1 వ స్థానం) గెలుచుకుంది, ఆమె ఉత్తమ ప్రదర్శన (2715 పాయింట్లు) కనబరిచి బంగారు పతకాన్ని కూడా గెలుచుకుంది. [12] ఆమె జూలై, 2012 లో తన చివరి టోర్నమెంట్ (నవీకరించబడింది) ఆడింది.[13]
సాధించిన విజయాలు
[మార్చు]చిబుర్దానిడ్జ్ ను ఆమె దేశం అనేకసార్లు సత్కరించింది, ఆమె చదరంగ విజయాలను జరుపుకోవడానికి అనేక పోస్టల్ స్టాంపులను కూడా రూపొందించింది. మంగోలియా 1986 లో ఒక స్మారక స్టాంపును విడుదల చేసింది, ఇది 1984 ప్రపంచ ఛాంపియన్షిప్ మ్యాచ్ నుండి ఇరినా లెవిటినాతో జరిగిన మ్యాచ్ నుండి ఆమె ఒక ఆటలో స్థానాన్ని వివరిస్తుంది. 2014లో వరల్డ్ చెస్ హాల్ ఆఫ్ ఫేమ్ లో చోటు దక్కించుకుంది.[14]
చదరంగంలో అత్యున్నత స్థాయిలో రాణించిన దేశానికి చెందిన అనేక మంది మహిళల్లో మాయా చిబుర్దానిడ్జ్ ఒకరు. ఆమె తన దేశంలో ఆట స్థాయిని మరింత పెంచడానికి సహాయపడింది.
2021 లో, చిబుర్డానిడ్జ్ గ్లోరీ టు ది క్వీన్ అనే డాక్యుమెంటరీలో నానా అలెగ్జాండ్రియా, నోనా గప్రిందాష్విలి, నానా ఇయోసెలియానిలతో కలిసి కనిపించింది. [15]
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ Only her compatriot Nona Gaprindashvili has played on more: 11 Chess Olympiads. See OlimpBase Overall Statistics
- ↑ Gaige, Jeremy (1987), Chess Personalia, A Biobibliography, McFarland & Company, p. 70, ISBN 0-7864-2353-6
- ↑ Chiburdanidze's visit to the U.S. during Perestroika, by Wendy Starbuck at chessdryad.com
- ↑ New Delhi 1984
- ↑ Banja Luka 1985
- ↑ Bilbao 1987
- ↑ Subotica 1986
- ↑ Vienna 1993
- ↑ Lippstadt 1995
- ↑ Lippstadt 1996
- ↑ Lippstadt 1997
- ↑ 2008 Dresden Olympiad
- ↑ https://ratings.fide.com/calculations.phtml?id_number=13600036&period=2012-07-01&rating=1
- ↑ "Maya Chiburdanidze". World Chess Hall of Fame.
- ↑ Skhirtladze, Tatia; Khazaradze, Anna, Glory to the Queen (Documentary), Nona Gaprindashvili, Maia Chiburdanidze, Nana Alexandria, Nana Ioseliani, Berg Hammer Film, Amour Fou Vienna, Playground Produkcija, retrieved 2021-02-03