Jump to content

మొదటి మహేంద్రవర్మను

వికీపీడియా నుండి

మొదటి మహేంద్రవర్మను
Mahendrravarman I
The rock-cut temples at Mahabalipuram. Construction of these started in the reign of Mahendravarma I[1]
Pallava king
పరిపాలన600–630 CE
పూర్వాధికారిSimhavishnu
ఉత్తరాధికారిNarasimhavarman I
వంశముNarasimhavarman I
HousePallava
తండ్రిSimhavishnu

మొదటి మహేంద్ర వర్మ (సా.శ. 600–630) [2][3] 7 వ శతాబ్దం ప్రారంభంలో భారతదేశంలో ప్రస్తుత తమిళనాడుతో చేరిన ప్రస్తుత ఆంధ్ర ప్రాంతం, ఉత్తర ప్రాంతాల దక్షిణ భాగాన్ని పరిపాలించిన పల్లవరాజు. ఆయన పండితుడు, చిత్రకారుడు, వాస్తుశిల్పి, సంగీతకారుడు. ఆయన కళాభ్రాసులను ఓడించి పల్లవ రాజ్యాన్ని తిరిగి స్థాపించిన సింహావిష్ణు కుమారుడు.

ఆయన పాలనలో చాళుక్య రాజు రెండవ పులకేశి పల్లవ రాజ్యం మీద దాడి చేశాడు. పుల్లలూరు వద్ద మహేంద్రవర్మ తన ప్రధాన శత్రువులను నాశనం చేయడానికి ముందు (కురం, కసకుడి, తడాంతొట్టం వద్ద పల్లవ గ్రాంట్ల ఆధారంగా) పల్లవులు ఉత్తర వేంగి ప్రాంతంలో వరుస యుద్ధాలు చేశారు. మహేంద్రవర్మ తన రాజధానిని కాపాడినప్పటికీ, వేంగీ ఉత్తర భూభాగాలను పులకేశి చేతిలో కోల్పోయాడు.[4] అప్పరు, సంబంధరు రాసిన దేవారం ప్రజాదరణ పెరగడంతో ఆయన పాలనలో తమిళ సాహిత్యం వృద్ధి చెందింది. ఆయన మట్టావిలాస ప్రహాసనా నాటకానికి, భగవదజ్జుకా అనే మరో నాటకానికి రచయితగా ఉన్నాడు.

సా.శ. 630 లో మహేంద్రవర్మను ఆయన ప్రసిద్ధ కుమారుడు మొదటి నరసింహవర్మను మద్దతుతో సింహాసనం అధిష్టించాడు.[2] చివరికి ఆయన రెండవ పులకేశిని ఓడించి చాళుక్య రాజధాని నగరం వతాపిని (బాదామి అని కూడా పిలుస్తారు) దోచుకున్నాడు.

కళలు, నిర్మాణ కళలలో ఆసక్తి

[మార్చు]

మహేంద్రవర్మ అక్షరాల రూపకల్పన, వాస్తుశిల్పానికి గొప్ప పోషకుడు. ఆయన మహాబలిపురంలో లైటు హౌసు నిర్మించాడు. కాంచీ విశ్వవిద్యాలయాన్ని కూడా నిర్మించాడు. ఇక్కడ వేదాలు, బౌద్ధమతం, జైన మతం, చిత్రలేఖనం, సంగీతం - నృత్యం నేర్పించబడింది. ఆయన పల్లవులలో రాతి- చెక్కడ వాస్తుశిల్పానికి మార్గదర్శకుడు.[5] రాతితో కప్పబడిన మందగపట్టు తిరుమూర్తి ఆలయంలోని శాసనం ఆయనను విచిత్రాచిట్ట అని ప్రశంసించింది. ఈ ఆలయం చెక్క, ఇటుక, మోర్టారు లేదా లోహం లేకుండా నిర్మించబడిందని పేర్కొంది. పల్లవరం వద్ద ఐదు కణాల గుహాలయం కూడా ఆయన పాలనలో నిర్మించబడింది. కోకర్నేశ్వర ఆలయం, పుదుకోట్టై తిరుగోకర్ణం (తమిళనాడు) కూడా నిర్మించబడ్డాయి.[6] ఆయన కుదిమియా మలై శాసనం చేశాడు. ఆయన చిత్రాలు సిట్టన్నవాసలు గుహ (తమిళనాడు) లో ఉన్నాయి).

మహాబలిపురం (సత్యగిరినాథరు, సత్యగిరీశ్వర జంట ఆలయాలు), సియామంగళం (శివాలయం అవనీభాజన పల్లవేశ్వరం), ఉత్తర ఆర్కోటు జిల్లాలో, తిరుచ్చిలోని ఎగువ రాతి కోత ఆలయంలో ఆయన రాతిని కోసిన దేవాలయాలకు చక్కటి ఉదాహరణలు చూడవచ్చు. శివాలయాలతో పాటు, మహేంద్రవర్మ కొన్ని విష్ణు గుహ దేవాలయాలు, మహేంద్రవాడి వద్ద మహేంద్రవిష్ణు, సింగవరం వద్ద రంగనాథ ఆలయం కూడా ప్రస్తుత ఉత్తర ఆర్కోటు జిల్లాలో ఉన్నాయి.[7]

బౌద్ధ, శైవ సన్యాసులకు సంబంధించిన ప్రహసనమైన మాట్టవిలాస ప్రహాసనా నాటకానికి రచయిత కూడా. ఆయన భగవద్జుక అనే మరో నాటకానికి రచయిత అని కూడా చెప్పుకుంటారు. మమందూరు గుహా మందిరాలలో (కాంచీపురం సమీపంలో - అదే స్థలంలో ఇతర ప్రదేశాలతో గందరగోళాన్ని నివారించడానికి ఈ స్థలాన్ని దుసి మమందూరు అని పిలుస్తారు) ద్వారా కనుగొనబడింది. ఏదేమైనా ఈ నాటకాన్ని బోధాయనకు ఆపాదించే ప్రత్యామ్నాయ అభిప్రాయం ఉంది.[8]

మతం

[మార్చు]

మహేంద్రవర్మ మొదట్లో జైన విశ్వాసం పోషకుడుగా ఉన్నాడు.[9] కాని ఆయన శైవ సాధువు అప్పరు ప్రభావంతో శైవ విశ్వాసిగా మారిపోయాడు. 12 వ శతాబ్దంలో వ్రాసిన ఆళ్వార్ల జీవితం మీద సంస్కృత రచన అయిన దివ్యచరితం ఆధారంగా కాంచీపురంలో పొందుపరచబడిన యతోత్కర పెరుమాళు (మహావిష్ణు) తన గొప్ప భక్తుడు తిరుమాజిసాయి అల్వారుతో కలిసి నగరాన్ని విడిచిపెట్టాడు. ఎందుకంటే వైష్ణవ అల్వారు రాజు నుండి కఠినమైన హింసను, బహిష్కరణను ఎదుర్కొన్నాడు. కనీసం తాత్కాలికంగా జైనమతం ప్రభావితుడై ఉండాలి.[10][11]

మూలాలు

[మార్చు]
  1. ↑ Sen, Sailendra (2013). A Textbook of Medieval Indian History. Primus Books. p. 41. ISBN 978-9-38060-734-4.
  2. ↑ 2.0 2.1 Hall, John Whitney, ed. (2005) [1988]. "India". History of the World: Earliest Times to the Present Day. John Grayson Kirk. 455 Somerset Avenue, North Dighton, MA 02764, USA: World Publications Group. p. 246. ISBN 1-57215-421-7.{{cite book}}: CS1 maint: location (link)
  3. ↑ Seventeen, Volume. Indian kingdoms by royal asiatic society of great britain. Royal asiatic society of great Britain.
  4. ↑ KAN Sastri, A History of South India, p136
  5. ↑ Gopal, Madan (1990). K.S. Gautam (ed.). India through the ages. Publication Division, Ministry of Information and Broadcasting, Government of India. p. 217.
  6. ↑ KAN Sastri, A History of South India, p412
  7. ↑ KAN Sastri, A History of South India, p413
  8. ↑ KAN Sastri, A History of South India, p313
  9. ↑ Jainism - Its relevance to psychiatric practice; with special reference to the practice of Sallekhana, PMC 5270277
  10. ↑ KAN Sastri, A History of South India, p 382–383
  11. ↑ Stein, p 122

వనరులు

[మార్చు]
  • Prasad, Durga (1988). History of the Andhras up to 1565 A. D. Guntur, India: P. G. Publishers.
  • Sastri, K A N (2008). A History of South India (4th ed.). New Delhi, India: Oxford University Press.
  • Stein, Burton (1998). A history of India. Cambridge, MA: Blackwell Publishers. ISBN 0-631-20546-2.
మొదటి మహేంద్రవర్మను
అంతకు ముందువారు
Simhavishnu 		Pallava dynasty
600–630 		తరువాత వారు
Narasimhavarman I
"https://te.wikipedia.org/w/index.php?title=మొదటి_మహేంద్రవర్మను&oldid=4344134" నుండి వెలికితీశారు