లలితా లాజ్మీ
లలితా లజ్మీ | |
|---|---|
 | |
| జననం | 1932 అక్టోబరు 17 కలకత్తా, బెంగాల్ ప్రెసిడెన్సీ, బ్రిటీష్ ఇండియా (ప్రస్తుత పశ్చిమ బెంగాల్, భారతదేశం) |
| మరణం | 2023 ఫిబ్రవరి 13 (వయసు 90) |
| జాతీయత | భారతీయురాలు |
| విద్యాసంస్థ | సర్ జె.జె. స్కూల్ ఆఫ్ ఆర్ట్, ముంబై |
| వృత్తి | చిత్రకారిణి |
| క్రియాశీల సంవత్సరాలు | 1960–2023 |
| పిల్లలు | 2, కల్పనా లజ్మీ & కెప్టెన్ దేవదాస్.లాజ్మీతో సహా |
| బంధువులు | గురు దత్ (సోదరుడు) ఆత్మ రామ్ (దర్శకుడు) (సోదరుడు) |
లలితా లాజ్మీ (17 అక్టోబర్ 1932 - 13 ఫిబ్రవరి 2023) ఒక భారతీయ చిత్రకారిణి. [1] [2] [3] [4] ఆమె కళలలో నిమగ్నమైన కుటుంబంలో జన్మించిన స్వీయ-బోధన కళాకారిణి, చిన్నతనంలో శాస్త్రీయ నృత్యం అంటే చాలా ఇష్టం. ఆమె హిందీ చిత్ర దర్శకుడ, నిర్మాత, నటుడు గురుదత్ సోదరి. 1994లో, లండన్‌లోని నెహ్రూ సెంటర్‌లో భారత హైకమిషనర్ గోపాలకృష్ణ గాంధీ నిర్వహించిన గురుదత్ ఫిల్మ్ ఫెస్టివల్‌కు ఆమెను ఆహ్వానించారు. ఆమె సోదరుడు సత్యజిత్ రే, రాజ్ కపూర్ రూపొందించిన భారతీయ చిత్రాల ద్వారా కూడా ఆమె పని ప్రభావితమైంది.
ఆమె ఒక ఇంటర్వ్యూలో లలిత లాజ్మీ మాట్లాడుతూ, మధ్యతరగతి నేపథ్యం నుండి వచ్చినందున, తన కుటుంబం క్లాసికల్ డ్యాన్స్ క్లాస్‌లలో చేరే స్తోమత లేదని చెప్పింది. ఆమె సాంప్రదాయ కుటుంబానికి చెందినది, కళపై ఆసక్తిని పెంచుకుంది. కోల్‌కతాకు చెందిన కమర్షియల్ ఆర్టిస్ట్ అయిన ఆమె మేనమామ బిబి బెనెగల్ ఆమెకు పెయింట్స్ పెట్టె తెచ్చాడు. ఆమె 1961లో చిత్రలేఖనాన్ని తీవ్రంగా ప్రారంభించింది, కానీ ఆ రోజుల్లో ఒకరి పనిని అమ్ముకోలేకపోయారు అందువల్ల ఆమె ఆర్థికంగా తనను తాను పోషించుకోవడానికి ఒక ఆర్ట్ స్కూల్‌లో బోధించవలసి వచ్చింది. బోధించే సమయంలో ఆమె వికలాంగులు, వెనుకబడిన పిల్లలతో కలిసి పనిచేసింది. ఆమె వేసిన మొదటి పెయింటింగ్ కేవలం రూ. 100 జర్మన్ ఆర్ట్ కలెక్టర్ డా. హీన్జ్‌మోడ్‌కి. అతను ఆమె రచనలను తీసుకునేవాడు, బదులుగా ఆమెకు జర్మన్ కళాకారుల రచనలు లేదా కొన్ని పుస్తకాలను ఇచ్చాడు.
1970ల చివరి వరకు తన పనికి ప్రత్యేక దిశానిర్దేశం లేదని లాజ్మీ చెప్పారు. అప్పుడు ఆమె అభివృద్ధి చెందడం ప్రారంభించింది, చెక్కడం, నూనెలు, వాటర్ కలర్స్ చేయడం ప్రారంభించింది. ఆమె 1990ల నాటి పని పురుషులు, స్త్రీల మధ్య ఉన్న రహస్య ఉద్రిక్తతలను వారు పోషించే విభిన్న పాత్రలను సంగ్రహించింది. కానీ ఆమె స్త్రీలు సౌమ్యులు కాదు కానీ దృఢంగా, దూకుడుగా ఉన్నారు. ఆమె తన పనిలో కాళి, దుర్గ చిత్రాలను కూడా ఉపయోగించింది. ఆమె దగ్గరి ప్రేరణ ఆమె చిత్రించిన "ది ఫ్యామిలీ సిరీస్" అని పిలిచే ఒక ధారావాహిక, ఈ పని కెమోల్డ్‌లో ప్రదర్శించబడింది. [5]
వ్యక్తిగత జీవితం[మార్చు]
ఆమె తల్లిదండ్రులు మొదట కార్వార్‌లో స్థిరపడ్డారు, కానీ బెంగళూరుకు మకాం మార్చారు. లజ్మీ తండ్రి కవి, ఆమె తల్లి బహుభాషా రచయిత్రి. [6] ఆమె భవానిపూర్‌లో పెరిగింది. ఆమె మేనమామ బిబి బెనెగల్ ఆమెకు చిన్నతనంలో పెయింటింగ్‌లో పరిచయం చేసాడు, అతను ఆమెకు పెయింట్స్ పెట్టె తెచ్చి పోటీకి ఆమె పనిని పంపాడు; తర్వాత ఆమెకు మొదటి బహుమతి వచ్చింది. 1960లలో పెయింటింగ్ చేయాలనే ఆమె కోరిక వేగంగా అభివృద్ధి చెందింది, అది ఆమె తీవ్రంగా చిత్రించడం ప్రారంభించింది. ఆమె మొదటి ప్రదర్శన ముంబైలోని జహంగీర్ ఆర్ట్ గ్యాలరీలో గ్రూప్ ఎగ్జిబిషన్, 1961లో ఆమె తన మొదటి సోలో ఎగ్జిబిషన్‌ను కూడా నిర్వహించింది. లాజ్మీ రెండు దశాబ్దాలకు పైగా క్యాంపియన్ స్కూల్, కాన్వెంట్ ఆఫ్ జీసస్ & మేరీలో బోధించారు, తరువాత తన ఆర్ట్ మాస్టర్స్ పూర్తి చేయడానికి JJ స్కూల్ ఆఫ్ ఆర్ట్‌లో చేరారు. [7] లలిత లాజ్మీ యొక్క రచనలు నేషనల్ గ్యాలరీ ఆఫ్ మోడరన్ ఆర్ట్, భారతదేశంలోని CSMVS మ్యూజియం, బ్రిటిష్ మ్యూజియంలో సేకరణలలో ఉన్నాయి. [6]
ఆమె కెప్టెన్ గోపీ లాజ్మీని వివాహం చేసుకుంది. [8] ఆమెకు కెప్టెన్ గోపీ లజ్మీతో ఒక కుమార్తె ఉంది. [9] ఆమె కుమార్తె కల్పనా లజ్మీ కూడా హిందీ చిత్ర దర్శకురాలు.
లాజ్మీ 13 ఫిబ్రవరి 2023న 90 సంవత్సరాల వయస్సులో మరణించారు [10]
కెరీర్[మార్చు]
ఆమె 1960వ దశకం ప్రారంభంలో, [11] ముంబైలోని జహంగీర్ ఆర్ట్ గ్యాలరీలో గ్రూప్ ఎగ్జిబిషన్‌లో పాల్గొన్నప్పుడు చిత్రలేఖనం చేయడం ప్రారంభించింది. [12] అదే గ్యాలరీలో ఆమె తన మొదటి సోలో ఎగ్జిబిషన్‌ను 1961లో కలిగి ఉంది [12] 5 దశాబ్దాల కెరీర్‌లో, ఆమె జాతీయ, అంతర్జాతీయ వేదికలపై అనేక ప్రదర్శనలను కలిగి ఉంది. [13] [11] ఆమె భారతదేశం, (జర్మనీ), USలో తన పనిని ప్రదర్శించింది. లాజ్మీ భారతదేశం, యుకె లో కూడా ఉపన్యాసాలు ఇచ్చారు. ఆమె ముంబైలోని ప్రొఫెసర్ పాల్ లింగరీన్ యొక్క గ్రాఫిక్ వర్క్‌షాప్‌లో తన పనిని ప్రదర్శించింది, ఆమె రెండు ఎచింగ్‌లు "ఇండియా ఫెస్టివల్" 1985, USA కోసం ఎంపిక చేయబడ్డాయి. [14] ఆమె పని పృథ్వీ ఆర్ట్ గ్యాలరీ, పుండోల్ ఆర్ట్ గ్యాలరీ, అప్పారావు గ్యాలరీ, చెన్నై, పుండోల్ గ్యాలరీ, ముంబై, హుతీసింగ్ సెంటర్ ఫర్ విజువల్ ఆర్ట్, అహ్మదాబాద్, ఆర్ట్ హెరిటేజ్, న్యూ ఢిల్లీ, గ్యాలరీ గే, జర్మనీ, ప్రింట్స్ ఎగ్జిబిషన్‌తో సహా పలు ప్రసిద్ధ ఆర్ట్ గ్యాలరీలలో ప్రదర్శించబడింది. మాక్స్ ముల్లర్ భవన్, కోల్‌కతా మొదలైన వాటిలో లాజ్మీ యొక్క ప్రాథమిక పని ప్రశంసించబడింది, అయితే ఆమె 20 సంవత్సరాలకు పైగా క్యాంపియన్ పాఠశాల, కాన్వెంట్ ఆఫ్ జీసస్ అండ్ మేరీలో బోధించడం ప్రారంభించినందున ఆమె తరువాతి పని గుర్తించబడలేదని ఆమె భుజం తట్టింది.
ఆమె గ్రూప్ ఎగ్జిబిషన్‌లలో కొన్ని A SYCO, ది వ్యూయింగ్ రూమ్, ముంబై, థింక్ స్మాల్, ఆర్ట్ అలైవ్ గ్యాలరీ, న్యూ ఢిల్లీ, ది ఫెమినైన్ ఐ, గ్యాలరీ సారా అరక్కల్, బెంగళూరు ఉన్నాయి. [15] ఆమె ప్రారంభ పని చాలా ఆత్మకథ అంశాలను ప్రదర్శించింది, ఆమె తరువాతి పని పురుషులు, స్త్రీల మధ్య దాగి ఉన్న ఉద్రిక్తతను ప్రతిబింబిస్తుంది. లాజ్మీ తన పనిలో తల్లి, కుమార్తె మధ్య సహజమైన బంధాన్ని కూడా ప్రదర్శించింది. [16]
ఆమె అమీర్ ఖాన్ యొక్క 2007 బాలీవుడ్ చిత్రం తారే జమీన్ పర్‌లో అతిథి పాత్రలో కనిపించింది, అమోల్ పాలేకర్ నాటకం కోసం కాస్ట్యూమ్ డిజైనింగ్ కూడా చేసింది [17] ఆమె హిందీ చిత్రం అఘాత్‌లో గ్రాఫిక్స్ ఆర్టిస్ట్‌గా కూడా పనిచేసింది. [18]
ప్రదర్శనలు, సేకరణలు[మార్చు]
ప్రదర్శనలు [19][మార్చు]
- 13 జనవరి 2023 నుండి 26 ఫిబ్రవరి 2023 వరకు: నేషనల్ గ్యాలరీ ఆఫ్ మోడరన్ ఆర్ట్, ముంబై - ది మైండ్స్ కప్‌బోర్డ్ - లలిత లాజ్మీ - ఎ రెట్రోస్పెక్టివ్
- 1997: అప్పారావు గ్యాలరీ, చెన్నై
- 1996: పుండోల్స్, ముంబై
- 1981: హుతీసింగ్ సెంటర్ ఫర్ విజువల్ ఆర్ట్, అహ్మదాబాద్
- 1980: ఆర్ట్ హెరిటేజ్, న్యూఢిల్లీ
- 1978, 1974, 1972, 1966, 1962, 1961: ముంబై, జర్మనీ, USA
- 1978: గ్యాలరీ గే, జర్మనీ
- 1977: కోల్‌కతాలోని మాక్స్ ముల్లర్ భవన్‌లో ప్రింట్స్ ఎగ్జిబిషన్
- 1976: బోస్టన్, లాస్ ఏంజిల్స్
సేకరణలు [20][మార్చు]
- టాటా ఇన్‌స్టిట్యూట్ ఆఫ్ ఫండమెంటల్ రీసెర్చ్, బొంబాయి
- అంతరిక్ష పరిశోధన కేంద్రం, అహ్మదాబాద్
- CMC కార్యాలయం - బొంబాయి, ఢిల్లీ, కలకత్తా
- నేషనల్ గ్యాలరీ ఆఫ్ మోడరన్ ఆర్ట్, న్యూఢిల్లీ
- నేషనల్ గ్యాలరీ ఆఫ్ మోడరన్ ఆర్ట్, ముంబై
- లలిత కళా అకాడమీ, న్యూఢిల్లీ
- చండీగఢ్ మ్యూజియం, చండీగఢ్
- బ్రాడ్‌ఫోర్డ్ మ్యూజియం, ఇంగ్లాండ్, యుకె
- బ్రిటిష్ మ్యూజియం, లండన్, యుకె
- ఎయిర్ ఇండియా ఆఫీస్, బొంబాయి
- ప్రోక్టర్ అండ్ గాంబుల్ లిమిటెడ్
- జహంగీర్ నికల్సన్ ఆర్ట్ ఫౌండేషన్
- బిర్లా మ్యూజియం, హైదరాబాద్
- తెహెల్కా, లండన్‌లో బాన్-హామ్స్ వేలం కోసం “ఆర్ట్ ఫర్ ఫ్రీడమ్”
- ఆర్ట్ & సోల్ గ్యాలరీకి చెందిన తరానా ఖుబ్‌చందానీ ముంబైలోని దేశీయ విమానాశ్రయం.
- జహంగీర్ ఆర్ట్ గ్యాలరీ, 15–21 జనవరి 2014
అవార్డులు[మార్చు]
- 1997: ఐసిసిఆర్ ట్రావెల్ గ్రాంట్ ఫర్ ఇంటర్నేషనల్ కాంటెంపరరీ ఇండియన్ ఉమెన్ ఆర్టిస్ట్స్ షో కోసం 50 సంవత్సరాల భారత స్వాతంత్ర్యం కోసం మిల్స్ కాలేజ్ ఆఫ్ ఆర్ట్ కాలిఫోర్నియాలోని ఓక్‌లాండ్‌లో నిర్వహించబడింది
- 1983: జర్మనీకి ఐసిసిఆర్ ట్రావెల్ గ్రాంట్
- 1979: బాంబే ఆర్ట్ సొసైటీ, ముంబై
- 1978: స్టేట్ ఆర్ట్ ఎగ్జిబిషన్ అవార్డు
- 1977: బాంబే ఆర్ట్ సొసైటీ అవార్డు (ఎచింగ్)
- 1977: ఐసిసిఆర్ ట్రావెల్ గ్రాంట్ టు ఓక్లాండ్, కాలిఫోర్నియా [21]
- ఆమె 1979 నుండి 1983 వరకు భారత ప్రభుత్వ జూనియర్ ఫెలోషిప్ గ్రహీత.
మూలాలు[మార్చు]
- ↑ "Lalitha Lajmi | BIOGRAPHY". lalithalajmi.com. Archived from the original on 3 March 2018. Retrieved 3 March 2018.
- ↑ Kochhar, Ritika (2021-01-09). "Artist for all seasons: Lalitha Lajmi". The Hindu (in Indian English). ISSN 0971-751X. Retrieved 2021-11-05.
- ↑ "International Creative Art Centre " Lalita Lajmi". Icacart.com. Archived from the original on 13 August 2019. Retrieved 10 September 2017.
- ↑ "Artists". Archived from the original on 28 February 2008. Retrieved 8 February 2008.
- ↑ "Lalitha Lajmi". Saffronart. Retrieved 2019-03-12.
- ↑ 6.0 6.1 "Lalitha Lajmi | The Mind's Cupboards | Opening 28 November". mattersofart.blogspot.in. Retrieved 3 March 2018.
- ↑ "Lalitha Lajmi: My daughter Kalpana Lajmi's illness has impacted me, so maybe it reflects in my work – Mumbai Mirror -". Mumbai Mirror. Retrieved 3 March 2018.
- ↑ "Lalitha Lajmi disapproved of Kalpana Lajmi living-in with Bhupen Hazarika: 'He was fit to be her father'". 22 September 2021.
- ↑ "Kalpana Lajmi: A life in focus | India News". The Times of India. 25 July 2003.
- ↑ "Eminent Indian painter Lalitha Lajmi passes away at 90". The Indian Express. 13 February 2023. Retrieved 13 February 2023.
- ↑ 11.0 11.1 "Lalitha Lajmi". Saffronart.com. Retrieved 10 September 2017.
- ↑ 12.0 12.1 "Showcase: The making of an icon - the Hindu". The Hindu. Archived from the original on 2013-04-11.
- ↑ "International Creative Art Centre " Lalita Lajmi". Icacart.com. Archived from the original on 13 August 2019. Retrieved 10 September 2017.
- ↑ "Profile of artist Lalitha Lajmi". indiaart.com. Retrieved 3 March 2018.
- ↑ "Profile of artist Lalitha Lajmi". indiaart.com. Retrieved 3 March 2018.
- ↑ "Saffronart :: Lalitha Lajmi : Untitled". saffronart.com. Retrieved 3 March 2018.
- ↑ "My work is optimistic now: Veteran artist Lalitha Lajmi". hindustantimes.com/. 15 September 2015. Retrieved 3 March 2018.
- ↑ "Aghaat (1985) Cast and Crew". Gomolo.com. Archived from the original on 10 September 2017. Retrieved 10 September 2017.
- ↑ "Profile of artist Lalitha Lajmi". www.indiaart.com. Retrieved 2019-03-12.
- ↑ "Lalitha Lajmi | BIOGRAPHY" (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). Archived from the original on 3 March 2018. Retrieved 2019-03-12.
- ↑ "Profile of artist Lalitha Lajmi". indiaart.com. Retrieved 3 March 2018.