కాళికాదేవి

వికీపీడియా నుండి
Jump to navigation Jump to search
కాళికాదేవి
కాళికాదేవి
కాళికాదేవి
Goddess of సమయం, మరణం
దేవనాగరిकाली
తమిళ లిపిகாளி
Bengali scriptকালী
సంప్రదాయభావందేవి, మహావిద్య
ఆవాసంశ్మశానాలు
మంత్రంఓం క్లీం కాళికాయే నమః
ఆయుధంకృపాణిక

కాళికాదేవి, ఈమెను మహాకాళి, మహంకాళి, భద్రకాళి, కాళికా (సంస్కృతం: कालिका) అని కూడా పిలుస్తారు,ఈమె అనంత శక్తిదాయిని, హిందూ దేవత. కాళిక పేరుకు కాల అనగా నలుపు, కాలం, మరణం, శివుడు మొదలైన అర్ధాలున్నాయి.ఈమె అంతిమ శక్తి, సమయం, విధ్వంస దేవతగా పరిగణించబడుతుంది.[1] శాక్తీయులు ఈమెను తాంత్రిక దేవతగా, బ్రహ్మజ్ఞానాన్ని కలిగించే దేవతగా ఆరాధిస్తారు. ఈమెను కొందరు భవతారిణిగా కొలుస్తారు. రామకృష్ణ పరమహంస వంటి యోగులు ఈమెను కాళీమాతగా పూజించారు.[2] కాళికాదేవిని శివుని భార్యగా అతని శరీరం మీద నిలబడినట్లుగా చూపుతారు. ఈమె దశమహావిద్యలులో ముఖ్యమైంది.[3] ఈ సంప్రదాయంలో, ఆమె ఆది శక్తి దేవత క్రూరమైన రూపంగా పరిగణించబడుతుంది, అన్ని శక్తులకు అత్యున్నతమైంది లేదా అంతిమ వాస్తవికత. హిందూ తాంత్రిక సంప్రదాయంలోని పది మహావిద్యలలో ఆమె మొదటిది.[4]

దుర్గ నుండి ఉద్భవించినప్పుడు కాళి తొలి దర్శనం. ఆమె శక్తి అంతిమ అభివ్యక్తి, ఆదిమ విశ్వశక్తి, అన్ని జీవులకు తల్లిగా పరిగణించబడుతుంది. అమాయకులను రక్షించడానికి దేవత చెడును నాశనం చేస్తుంది. కాలక్రమేణా, కాళిని భక్తి ఉద్యమాలు, తాంత్రిక శాఖలు దైవిక తల్లిగా, విశ్వానికి తల్లిగా, ప్రధాన శక్తి ఆది శక్తిగా పూజించబడుతున్నాయి.[5][6][7] శాక్త హిందూ, తాంత్రిక విభాగాలు అదనంగా ఆమెను అంతిమ వాస్తవికత లేదా బ్రాహ్మణంగా పూజిస్తారు.[8] ఆమెను దైవ రక్షకురాలిగా, మోక్షాన్ని లేదా విముక్తిని ప్రసాదించేదిగా కూడా కనిపిస్తుంది.[9]ముఖ్యంగా తూర్పు భారతదేశంలోని అనేక కాళీ దేవాలయాలలో జంతు బలి ఇవ్వబడుతుంది.

పద వ్యుత్పత్తి శాస్త్రం[మార్చు]

కాళీ అనేది కాలా యొక్క స్త్రీ రూపం (శివుని సారాంశం) అందువలన శివుని భార్య. కాల (నియమించబడిన సమయం) అనే సజాతీయ నామం కాల (నలుపు) నుండి భిన్నంగా ఉంటుంది, అయితే ఇవి ప్రసిద్ధ శబ్దవ్యుత్పత్తి శాస్త్రం ద్వారా అనుబంధించబడ్డాయి. ఆమెను కాళీ మాత ("చీకటి తల్లి") అని కూడా పిలుస్తారు. కాళీని ఇక్కడ సరైన పేరుగా లేదా "చీకటి లేదా నలుపు" అనే వివరణగా అర్థం చేసుకోవచ్చు లేదా చదవవచ్చు.

మూలం[మార్చు]

కాళీ యంత్రం.

కాళీ అనే పదం అథర్వవేదంలోనే కనిపించినప్పటికీ, దానిని సరైన పేరుగా మొదట ఉపయోగించడం కథక గృహ్య సూత్రం (19.7)లో ఉంది. ఈ గ్రంథాలు "సాధారణంగా ఆమెను హిందూ సమాజం సరిహద్దులో లేదా యుద్ధభూమిలో ఉంచుతాయి.": 70  ఆమె తరచుగా శివుని శక్తిగా పరిగణించబడుతుంది, వివిధ పురాణాలలో అతనితో సన్నిహిత సంబంధం ఉందని తెలుపుతున్నాయి

రూపురేఖలు[మార్చు]

దేవతకి రెండు వర్ణనలు ఉన్నాయి:

ప్రసిద్ధ నాలుగు చేతుల రూపం, పది చేతుల మహాకాళి అవతారం. ప్రసిద్ధ భారతీయ కళలో మహాకాళి చాలా తరచుగా నీలం/నలుపు రంగులో చిత్రీకరించబడింది.మహాకాళి పది చేతుల రూపంలో, ఆమె నీలి రాయిలా ప్రకాశిస్తున్నట్లు చిత్రీకరించబడింది. ఆమెకు పది ముఖాలు, ఒక్కో తలకి మూడు కళ్ళు ఉంటాయి. ఆమె అన్ని అవయవాలపై అలంకరించబడిన ఆభరణాలు(Temple Jewellery) ఉంటాయి. శివుడితో ఎలాంటి అనుబంధం లేదు. ఆమె అత్యంత సాధారణ నాలుగు సాయుధ ప్రతిమ చిత్రం ప్రతి చేతికి అర్ధచంద్రాకారపు ఖడ్గం, త్రిశూలం (త్రిశూలం), రాక్షసుడు తెగిపడిన తల, ఒక గిన్నె లేదా పుర్రె-కప్పు (కపాలా) కత్తిరించిన తలను రక్తంతో పట్టుకోవడం చూపిస్తుంది. ఆమె కళ్ళు మత్తుతో ఎర్రగా ఉంటాయి. పూర్తి కోపంతో, ఆమె జుట్టు చిందరవందరగా ఉంటుంది, చిన్నకోరలు కొన్నిసార్లు ఆమె నోటి నుండి బయటకు వస్తాయి. ఆమె నాలుక వాలిపోతుంది. ఆమె వధించిన రాక్షసుల రక్తం ఆమె సేవించినట్లుగా నాలుకద్వారా బయటకు కారుతుంది. ఆమె వధించిన రాక్షసుల తలలతో కూడిన దండతో అలంకరించబడి ఉంటుంది. వివిధ రకాలుగా 108 (హిందూమతంలో శుభప్రదమైన సంఖ్య, మంత్రాల పునరావృతం కోసం జపమాల మాదిరిగానే జపమాలపై లెక్కించదగిన పూసల సంఖ్య) లేదా 50, ఇది సంస్కృత వర్ణమాల, దేవనాగరి అక్షరాలను సూచిస్తుంది. రాక్షస చేతులతో చేసిన లంగాను ధరిస్తుంది. ఇతర సమయాల్లో ఆమె పులి చర్మం ధరించి కనిపిస్తుంది.

మరో రూపంలో ప్రశాంతంగా సాష్టాంగపడి ఉన్న శివునిపై నిలబడి ఉన్న సమయంలో ఆమె సర్పాలు, నక్కతో కలిసి ఉంటుంది, సాధారణంగా కుడి పాదం ముందుకు వంగి అత్యంత ప్రసిద్ధి చెందిన దక్షిణాచారాన్ని ("కుడి-చేతి మార్గం") సూచిస్తుంది. ఇది మరింత అపఖ్యాతి పాలైన, అతిక్రమించే వామాచారానికి ("ఎడమ- చేతి మార్గం"). ఈ సర్పాలు, నక్కలు రక్తబీజ తల రక్తాన్ని తాగుతున్నట్లు చూపించబడ్డాయి, అది దేవత తన చేతిలోకి తీసుకువెళుతున్నప్పుడు కారుతుంది. నేలపై పడకుండా చేస్తుంది.

కాళికా పురాణం కాళిని మెత్తగాపాడిన నల్లని ఛాయతో, పరిపూర్ణ సుందరిగా, సింహంపై స్వారీ చేస్తూ, నాలుగు చేతులతో, ఖడ్గం , నీలి కమలాన్ని పట్టుకుని, ఆమె కుడి చేతులు వరాభయ భంగిమలో ఉండగా, ఆమె జుట్టు అదుపులేనట్లుగా, శరీరం దృఢంగా, యవ్వనంతో ఉన్నట్లు వివరిస్తుంది. 466

రామకృష్ణ పరమహంస ఒకసారి ఒక భక్తుడిని తన కంటే తల్లిని ఎందుకు ఆరాధిస్తారని అడిగినప్పుడు, ఈ భక్తుడు అలంకారికంగా ఇలా సమాధానమిచ్చాడు, "మహారాజ్, వారు కష్టాల్లో ఉన్నప్పుడు మీ భక్తులు మీ వద్దకు పరుగెత్తుతారు. కానీ, మీరు కష్టాల్లో ఉన్నప్పుడు మీరు ఎక్కడికి పరిగెత్తుతారు?": 624 అని తిరుగు సమాధానం ఇచ్చాడు.

కాళీ యంత్రం[మార్చు]

తాంత్రిక యోగంలో కాళిక ప్రధాన పాత్ర పోషిస్తుంది.[10] నిర్వాన-తంత్రం ప్రకారం త్రిమూర్తులను కాళీమాత సృష్టించింది. నిరుత్తర-తంత్రం, పిచ్చిల-తంత్రం ప్రకారం కాళీ మంత్రాలు మహా శక్తివంతమైనవిగా పేర్కొంటాయి. కాళీ విద్యలను మహాదేవి అవతారంగా చెబుతాయి.[11]

మూలాలు[మార్చు]

  1. www.wisdomlib.org (2009-04-12). "Kali, Kālī, Kāli: 46 definitions". www.wisdomlib.org (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2022-09-13.
  2. http://www.srilankaguardian.org/2011/08/in-veneration-of-nallurs-vira-ma-kali.html
  3. Encyclopedia International, by Grolier Incorporated Copyright in Canada 1974. AE5.E447 1974 031 73-11206 ISBN 0-7172-0705-6 page 95
  4. "The Significance of Dus Mahavidya". The Times Of India. Retrieved April 4, 2019.
  5. Hawley, John Stratton; Wulff, Donna Marie (1982). Sri Ramakrishna: The Spiritual Glow. Motilal Banarsidass. p. 152.
  6. Harding, Elizabeth U. (1993). Kali: The Black Goddess of Dakshineswar. Nicolas Hays. ISBN 978-8120814509.
  7. McDaniel, June (2004). Offering Flowers, Feeding Skulls: Popular Goddess Worship in West Bengal. Oxford University Press.
  8. McDaniel, June (2004). Offering Flowers, Feeding Skulls: Popular Goddess Worship in West Bengal. Oxford University Press.
  9. Hawley, John Stratton; Wulff, Donna Marie (1982). Sri Ramakrishna: The Spiritual Glow. Motilal Banarsidass. p. 152.
  10. D. Kinsley p. 122.
  11. D. Kinsley p. 122–123.

వెలుపలి లంకెలు[మార్చు]