Jump to content

చాముండి

వికీపీడియా నుండి
చాముండి

దేవనాగరి: चामुण्डा
తెలుగు: చాముండేశ్వరి
నివాసం: శ్మశానం
మంత్రం: ఓం ఐం హ్రీం క్లీం చాముణ్డాయై విచ్ఛే
ఆయుధం: త్రిశూలం, ఖడ్గం
వాహనం: గుడ్లగూబ లేదా శవం

చాముండి, చాముండ లేదా చాముండేశ్వరి, హిందూ దేవత పార్వతీ దేవి ఉగ్ర అవతారం. ఈమె సప్తమాతృకలు లో ఒకరు. దుర్గాదేవి సైన్యంలోని 81-మంది తాంత్రిక దేవతలలో ఒక ముఖ్యమైన యోగిని. [1] చాముండ పేరు ఆమె సంహరించిన చండ, ముండ అనే ఇద్దరు రాక్షసుల కలయికతో ఏర్పడింది. ఈమెను కాళికాదేవి కి దగ్గరగా పోలుస్తారు.[2] ఈమెను కొన్నిసార్లు పార్వతి దేవిగా కొలుస్తారు. కొంతమంది జంతుబలిని ఇచ్చి, మద్యంతో సహా రావి/మర్రి చెట్టు మూలంలో పూజిస్తారు. ఈమె ప్రాథమికంగా ఆదిమవాసుల దేవతగా ప్రాచీనకాలం నుండి భక్తుల పూజలందుకుంటుంది. చాముండి మధ్య భారతదేశంలోని వింధ్య పర్వతాలలో నివసించే ముండ ప్రజల ఆరాధ్య దేవత.

సప్తమాతృకలు

[మార్చు]

సప్తమాతృకలు లేదా ఏడుగురు తల్లులు లో ఒకరుగా మహాభారతం (వన పర్వం), దేవీ పురాణం, విష్ణుధర్మోత్తర పురాణం మొదలైన హిందూ గ్రంథాలలో ప్రస్థావించబడింది. సప్తమాతృకల శిల్పాలలో ఈమెను ఎల్లోరా, ఎలిఫెంటా గుహలలో చూడవచ్చును. ఈమెను ఏడుగురికి అధిపతిగా కుడివైపు చివరగా ఉంటుంది.[3] మాతృకలలో మిగిలిన వారిని వారివారి భర్తల శక్తి స్వరూపాలుగా కొలువగా ఒక్క చాముండిని మాత్రం ప్రత్యేకంగా కొలుస్తారు.[4] దేవీ పురాణంలో మాతృకలు రాక్షస సంహారంలో వినాయకునికి సహాయం చేసినట్లు పేర్కొంది.[5] మాండవ్య మహాముని పంచమాతృకలో ఒకరిగా చాముండిని పూజించాడు. వీరిని బ్రహ్మ హరిశ్చంద్రుడు పడుతున్న కష్టాలను చూచి వాటినుండి అతనిని రక్షించడానికి సృష్టించాడని చెబుతారు.[6]

దేవాలయాలు

[మార్చు]
మైసూరులోని చాముండేశ్వరి దేవాలయం.

గ్యాలరీ

[మార్చు]


మూలాలు

[మార్చు]
  1. Wangu p.114
  2. Wangu p.72
  3. Handelman p.118
  4. Kinsley p.241 Footnotes
  5. Pal in Singh p.1840, Chapters 111-116
  6. Pal in Singh p.1840, Chapter 116(82-86)

బయటి లింకులు

[మార్చు]
వికీమీడియా కామన్స్‌లో కి సంబంధించిన మీడియా ఉంది.
"https://te.wikipedia.org/w/index.php?title=చాముండి&oldid=3893773" నుండి వెలికితీశారు