వికీపీడియా:బొమ్మల నిర్వహణ

తెలుగు వికీపీడియాలో స్థానికంగా ఎక్కించిన బొమ్మలు లేక కామన్స్ ప్రాజెక్టులో ఎక్కించిన బొమ్మలు ఏకరీతిన వాడవచ్చు. అంతర్జాలంలో బొమ్మలు సులభంగా వెతకటం ద్వారా పొందవచ్చు కావున, వాటిని చాలా వాడుకరులు, తెలుగు వికీపీడియాలో ఎక్కించటం జరుగుతుంది. తెలుగు వికీపీడియా తొలినాళ్లలో స్థానికంగా బొమ్మల ఎక్కింపుకు ఏ విధమైన నియమాలులేవు. 2013 నవంబరులో అందుబాటులోకొచ్చిన ఫైల్ అప్లోడ్ విజర్డ్ బొమ్మలు ఎక్కించేటప్పుడు అవసరమైన వివరాలు చేర్చటానికి ఉపయోగపడంది. అయితే అనుభవమున్న వారికి నేరుగా బొమ్మలు ఎక్కించే వీలుండడంతో, అనుభవంలేని వారుకూడా నేరుగా బొమ్మలు ఎక్కించారు. ఇలా ఎక్కించిన బొమ్మలు నిర్వహించటంపై శ్రద్ద వున్న వికీపీడియన్లు ఒకరిద్దరు మాత్రమే వుండడంతో బొమ్మల సమస్యలు వేగంగా సరిచేయటంగా కాని, తొలగించడం ద్వారా కాని పరిష్కరించబడుటలేదు. బొమ్మల వాడుక సరిగా నిర్వహించలేకపోతే, స్థానికంగా బొమ్మలు ఎక్కించే సౌలభ్యం నిరోధించే అవకాశం వుంది. కావున సభ్యులు బొమ్మల నకలుహక్కులు విషయంలో అవగాహన పెంచుకొని బొమ్మల నిర్వహణలో పాలుపంచుకొనవలసిన అవసరం చాలావుంది. వారికి సహాయంగా కావలసిన సమాచారం, ఉపయోగపడే సాంకేతికాంశాల లింకులు అందించడం, బొమ్మల వాడుక నాణ్యత పెంచడానికి పనులను సమన్వయం చేయడం ఈ వ్యాసం ఉద్దేశం.

స్వేచ్ఛా నకలు హక్కుల బొమ్మలు

ఎక్కించే వారు స్వంతంగా తీసినవి, వారు ఇతరులచే వారికోసం తీయించినవాటిపై వారికి పూర్తిహక్కులుంటాయి. వాటిని స్వేచ్ఛానకలుహక్కుల లైసెన్స్ లతో వికీపీడియా లేక కామన్స్ లాంటి చోట్లలో ఎక్కించవచ్చు. వాటి ఉపయోగం తెలుగువికీపీడియా వరకే పరిమితమైతే (ఉదాహరణకు స్వంతంగా చేసిన తెలుగువికీపీడియా గణాంకాల బొమ్మలు) వాటిని తెలుగు వికీపీడియాలో ఎక్కించడం మంచిది. ఇతరాలు కామన్స్ లో ఎక్కించడం మంచిది. స్వేచ్ఛానకలుహక్కులలో వివిధ రకాలున్నాయి. ఒకటి ఏ ఉపయోగానికైనా, ఏ షరతు లేకుండా వాడుకోగలవాటిని ప్రజాపరిధి(Public domain) బొమ్మలు అంటారు. వీటికొరకు సాధారణంగా {{PD-self}} లేక క్రియేటివ్ కామన్స్ నకలుహక్కుల వాడుకలో {{Cc-0}} లైసెన్స్ మూసలు వాడాలి. గుర్తింపు అవసరమైన వాటికి సాధారణంగా {{Cc-by}}, గుర్తింపుతో పాటు బొమ్మ అధారంతో చేసే కొత్తవి కూడా అదే లైసెన్స్ తో విడుదలకావాలంటే Cc-by-sa లైసెన్స్ వాడాలి. CC-BY-SA లైసెన్స్ నియమాలు పరిణామక్రమంలో తాజాగా 4.0 విడుదల అందుబాటులో వుంది. దీనికొరకు {{Cc-by-sa-4.0}} వాడాలి.

సాధారణ దోషాలు, పరిష్కారం

కొత్త వాడుకరులు ఒక పుస్తకం ముఖచిత్రాన్ని కాని లేక ఫొటోఫ్రేమ్ ను కాని (2D అంశాలు) ఫొటోతీసి, వారు తీశారు కాబట్టి వారి స్వంతం అనుకుని స్వేచ్ఛానకలుహక్కులతో విడుదల చేస్తారు. అటువంటి వాటిని గుర్తించినపుడు ట్వింకిల్ ద్వారా లైసెన్స్ సరియైనది కాదు అని ఎవరైనా హెచ్చరించవచ్చు. వారంరోజుల తరువాత పరిష్కరించకపోతే నిర్వాహకులు తొలగించాలి.

సముచిత వినియోగ బొమ్మలు

బొమ్మపై వాణిజ్యపరమైన వినియోగంపై నకలుహక్కులు ఇతరులకు వున్నప్పుడు వీటిని కామన్స్ లో అనుమతించరు కాబట్టి అమెరికా నకలుహక్కుల చట్టం లేక భారత నకలుహక్కుల చట్టం సముచిత వినియోగ ప్రకారం వాటిని స్థానికంగా ఎక్కించి వికీపీడియాలో వాడవచ్చు. దానికి ఆధారం ప్రధానంగా వాటిపై విద్యావిషయ చర్చ లక్ష్యం. కావున అది నెరవేరటానికి, వికీపీడియాలో సముచిత వినియోగ నియమాలు (ఆంగ్లం) ఏర్పడ్డాయి. వాటిని పాటించనపుడు, ఆ బొమ్మల ఎక్కింపు దారులకు ట్వింకిల్ ద్వారా హెచ్చరించాలి. దీనికి ట్వింకిల్ మెనూలో ఉపమెనూ DI (Delayed speedy image deletion) వాడాలి. సమస్య పరిష్కరించబడకపోతే నిర్వాహకులు వారం రోజుల తరువాత వాటిని తొలగిస్తారు.

సముచిత వినియోగం ధృవీకరించడం

చిత్రాల సముచిత వినియోగ కారణాలు పరిశీలించి, అవి సముచిత వినియోగ నియమాలను ఉల్లంఘించనట్లైతే వాటిని ధృవీకరించడానికి లైసెన్స్ మూసవాడుకలో ( ఉదాహరణ{{Non-free fair use}}) "|image has rationale=yes" అని సముచిత వినియోగంపై అవగాహన పెంచుకున్నవారు ఎవరైన చేర్చవచ్చు. ఈ పని అవసరమైన బొమ్మలను వర్గం:Wikipedia non-free files for NFUR review లో చూడండి.

బొమ్మల నిర్వహణకు లింకులు

• ఇటీవలి బొమ్మల ప్రదర్శన

బొమ్మల వర్గాలు (గణాంకాలతో)

వర్గం:Wikipedia copyright

ఫైళ్లు

• మొత్తం ఫైళ్ల సంఖ్య 2022-02-28 : 13047, 2022-01-10 : 14523 (2021-12-22 : 15,221)
  • లైసెన్స్ (స్వేచ్ఛా లేక సముచిత వినియోగం లేక అమెరికాలో ప్రజాపరిధి) లేని ఫైళ్లు (2021-12-29 : 0, 2021-12-28 : 199)
  • వాడని ఫైళ్లు (2022-04-28: 1898 ; 2021-01-02 : 1670 as per Special:UnusedFiles)

స్వేచ్ఛానకలుహక్కుల ఫైళ్లు

• స్వేచ్ఛానకలుహక్కులుగల ఫైళ్లు (2739) (2021-12-22 : 6364)
  • కామన్స్ లో వివరాలు తనిఖీ చేసి, అక్కడ అవసరమైతే commons:Template:BotMoveToCommons వాడుకలను తొలగించి, తెవికీలో బొమ్మ తొలగించాలి.
    • All Wikipedia files with the same name on Wikimedia Commons (2) (2022-01-19 : 0, 2021-12-28 : 61)
  • కామన్స్ లో వివరాలు తనిఖీ చేసి, అక్కడ అవసరమైతే commons:Template:BotMoveToCommons వాడుకలను తొలగించి, తెవికీలో సంబంధిత బొమ్మలను కామన్స్ బొమ్మ పేరుతో మార్చి, స్థానిక బొమ్మను తొలగించాలి.
    • All Wikipedia files with a different name on Wikimedia Commons (3) ( 2021-12-30 : 0 ,2021-12-28 : 30)

స్వేచ్ఛానకలుహక్కులు లేని ఫైళ్లు

• స్వేచ్ఛానకలుహక్కులు లేని ఫైళ్లు (10377): (2021-12-22 : 8662)
  • అనాధలైన ఫైళ్లు 2022-01-10 : 0 (2021-12-29 : 369)
  • సముచిత వినియోగ వివరాలు లేకుండా లైసెన్స్ సముచిత వినియోగం అని పేర్కొన్న ఫైళ్లు (2021-12-22 : 4412, మొత్తం Non-free 8662, అనగా 50 శాతం.)
    • 2013-11-18 (అనగా WP:FUW చేతనమైన) తరువాత ఎక్కించిన సముచిత వినియోగ వివరాలు లేని ఫైళ్లు (మూస వాడకుండా సాధారణ పాఠ్యంతో చేర్చిన వివరాలు పరిగణించదు.) (2022-01-10:1855) (2021-12-26 : 1927)
  • సముచిత వినియోగంగా వాడిన బొమ్మలు (3296) (2021-12-22 : :3653)
  • Wikipedia non-free files lacking article backlink (40) (2021-12-28 :42 ద)
  • Non-free files uploaded as object of commentary (10) (2021-12-28 :10 ద)
  • Wikipedia non-free files with valid backlink (7067) (2021-12-28 :3,363 ద)
  • Wikipedia non-free files for NFUR review (6808) (2021-12-28 :5,371 ద)
  • Wikipedia non-free files with NFUR stated (1809) (2021-12-28 :293 ద)

ఫైల్ అప్లోడ్ విజర్డ్ వాడుక నిర్వహణ వర్గాలు

• Files from freely licensed external sources (0)
• Files licensed by third parties (3)
• Files with non-standard public domain statements (1)
• Non-free files uploaded as object of commentary (10)

ట్వింకిల్ తొలగింపు మూసలు చేర్చిన ఫైళ్లు

మూస:Di-no_non-free_use_rationale వాడి హెచ్చరించిన పైళ్లు

చేయవలసిన పని, పురోగతి

• 2013-11-19 (WP:FUW చేతనమైన తేదీ) కు ముందు ఎక్కించిన సముచితవినియోగ దస్త్రాల తనిఖీ,తొలగింపు లేదా సవరణ (సాధారణ పాఠ్య సముచిత వినియోగం పరిగణించకుండా) (పెట్ స్కాన్ క్వెరీ) (2022-02-28 : 2090), వికీపీడియా:బొమ్మల నిర్వహణ/non-free no-template-NFUR before 20131119

తేది	మూస వాడే పనిజరగవలసిన ఫైళ్ల సంఖ్య
2022-03-01	2090
2022-03-08	2090
2022-03-16	2049

• దోషపూరిత సముచిత వినియోగ వివరణలను సవరించడం. ఉదాహరణ: సినిమా పోస్టరు (ఉదాహరణకు వ్యక్తుల చిత్రాలకు ) కానివాటికి సినిమా పోస్టరు సముచిత వినియోగ మూస వాడడం.
• సముచిత వినియోగ వివరణలను పరిశీలించి, సరిగా వాడిన వాటిని ధృవీకరించడం
• సముచిత వినియోగ ఫైళ్లను మూసల పేరుబరిలో వాడుక తొలగింపు

పరిష్కరించిన సమస్యలు

• బొమ్మల వర్గవృక్షం దోషాలు: కొన్ని వర్గాల పేరులు తెలుగులో, ఇంకొన్ని వర్గాలపేరులు ఆంగ్లంలో వున్నవి.

జరిగిన పని

• వికీపీడియా పేరుబరిలో వాడిన సముచిత వినియోగ ఫైళ్ల తనిఖీ, సవరణలు, తొలగింపు హెచ్చరికలు, తొలగింపులు
• వ్యాసపేరుబరిలో వాడని సముచిత వినియోగ ఫైళ్ల సవరింపు, తొలగింపు హెచ్చరికలు (2022-01-01: 357)
• ఆంగ్ల వికీలో వాడుక ముగిసిన వర్గం శుద్ధి (లైసెన్స్ సవరించడం లేదా తొలగించడం): వర్గం:Presumed GFDL images (2022-02-05:0 2022-01-19 : 65)
• సముచిత వినియోగంగా వాడి, సముచిత వినియోగం లేని ఫైళ్ల తనిఖీ, తొలగింపు
  • {{Di-no_non-free_use_rationale}} All Wikipedia files with no non-free use rationale (0) హెచ్చరించిన ఫైళ్లు తొలగింపు
  • 2013-11-18 (అనగా WP:FUW చేతనమైన) తరువాత ఎక్కించిన సముచిత వినియోగ వివరాలు లేని ఫైళ్లు (మూస వాడకుండా సాధారణ పాఠ్యంతో చేర్చిన వివరాలు పరిగణించదు.) (2022-01-11:1851 జాబితా) (2021-12-26 : 1927)

తేది	పనిజరగవలసిన ఫైళ్ల సంఖ్య
2021-12-26	1927
2022-01-11	1851
2022-01-17	1728
2022-02-07	1456
2022-02-14	1442
2022-02-21	1406
2022-02-28	1405

• • 2022-02-28 Navbox వాడిన ఫైళ్లను కూడా మినహాయించితే : 1398
  • 2022-02-28 వర్గం:Wikipedia non-free files with NFUR stated లోని ఫైళ్లను కూడా మినహాయించితే:1392 (జాబితా పేజిపైల్)

మూకుమ్మడి తొలగింపుకు గురైన బొమ్మల జాబితాలు

ఈ క్రింది ఉపపేజీలలోని జాబితా ఫైళ్లలో ఎర్రలింకులు లేని ఫైళ్లు అదేపేరుతో కామన్స్ లో గలవి లేక తరువాత మరల ఎక్కించినవి అయివుండవచ్చు.

• మొత్తం తొలగించిన ఫైళ్ల సంఖ్య: 2177

1. 2021-11-30: వికీపీడియా:బొమ్మల నిర్వహణ/no-use-no-license-20211130.txt (278)
2. 2021-12-29: వికీపీడియా:బొమ్మల నిర్వహణ/no-license-20211229.txt (195)
3. 2022-01-10: వికీపీడియా:బొమ్మల నిర్వహణ/non-free-orphan-20220102 (312)
4. 2022-02-28: వికీపీడియా:బొమ్మల నిర్వహణ/non-free-no-rationale-20220111 (1392)

శుద్ధి పనుల సమీక్షలు

• వికీపీడియా:బొమ్మల నిర్వహణ/లైసెన్స్ లేని ఫైళ్ల శుద్ధి - 1
• వికీపీడియా:బొమ్మల నిర్వహణ/సముచిత వినియోగం లేని ఫైళ్ల శుద్ధి - 1

ఇవీ చూడండి

• రచ్చబండలో User:MGA73 తో చర్చ
• వాడుకరి:MGA73 పేజీలో ఫైళ్ల గురించిన మంచి పద్ధతుల సూచనలు
• ట్వింకిల్
• వికీపీడియా:బొమ్మలు అప్ లోడు చెయ్యడం
• వికీపీడియా:బొమ్మలు వాడే విధానం