వికీపీడియా:వికీప్రాజెక్టు/తెవికీ-ఐఐఐటి/నమూనా వ్యాసాలు/ఆసీస్ దత్త
ఆసిస్ దత్తా | |
|---|---|
| జననం | 2 ఫిబ్రవరి 1944 పశ్చిమ బెంగాల్, భారతదేశం |
| వృత్తి | మాలిక్యులర్ బయాలజిస్ట్ జన్యుశాస్త్రవేత్త |
| క్రియాశీల సంవత్సరాలు | 1964 నుండి |
| జీవిత భాగస్వామి | కస్తూరి దత్తా |
| పురస్కారాలు | పద్మశ్రీ |
అసిస్ దత్తా ఒక భారతీయ బయోకెమిస్ట్, మాలిక్యులర్ బయాలజిస్ట్ జన్యు ఇంజనీర్, జన్యుపరంగా సవరించిన ఆహారాలు ఆహార పోషక భద్రతపై పరిశోధనకు ప్రసిద్ధి చెందారు.నేషనల్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ ప్లాంట్ జినోమ్ రీసెర్చ్ వ్యవస్థాపక డైరెక్టర్ గా ఉన్న ఆయన పండ్లు[1] కూరగాయలను విస్తరించడంలో[2] సహాయపడే జన్యువులను కనుగొన్న ఘనత ను కలిగి ఉన్నారు. అత్యున్నత భారతీయ పురస్కారమైన శాంతి స్వరూప్ భట్నాగర్ అవార్డు[3] గ్రహీత సైన్స్ విభాగంలో [4] 1999లో భారత ప్రభుత్వం పద్మశ్రీ నాల్గవ అత్యున్నత పౌర పురస్కారాన్ని అందుకున్నారు. 2008లో పద్మభూషణ్ మూడవ అత్యున్నత పౌర గౌరవానికి గణతంత్ర దినోత్సవ ఆనర్స్ జాబితాలో ఆయన మళ్లీ చేర్చబడ్డారు.
జీవిత చరిత్ర
[మార్చు]2 ఫిబ్రవరి 1944న జన్మించిన దత్తా, బోస్ ఇనిస్టిట్యూట్ లో చేసిన డాక్టరల్ పనికి కలకత్తా విశ్వవిద్యాలయం నుండి పిహెచ్ డి పొందారు. తరువాత కలకత్తా విశ్వవిద్యాలయం నుండి డాక్టర్ ఆఫ్ సైన్స్ (డిఎస్ సి) డిగ్రీని పొందడం ద్వారా అతను దానిని అనుసరించాడు. బోస్ ఇనిస్టిట్యూట్ లో ఆయన డాక్టరల్ పనిని 1964 నుండి 1968 వరకు భారత ప్రభుత్వం నుండి ఫెలోషిప్ ద్వారా సులభతరం చేశారు. దీని తరువాత అతను 1971 వరకు పరిశోధనను కొనసాగించడానికి పబ్లిక్ హెల్త్ రీసెర్చ్ ఇనిస్టిట్యూట్ లో రీసెర్చ్ అసోసియేట్ గా న్యూయార్క్ వెళ్లాడు. అతని తదుపరి చర్య లాస్ ఏంజిల్స్ లోని కాలిఫోర్నియా విశ్వవిద్యాలయానికి అసిస్టెంట్ వైరాలజిస్ట్ గా ఉంది, అక్కడ అతను మూడు సంవత్సరాలు గడిపాడు. 1975లో భారతదేశానికి తిరిగి రావడం, జవహర్ లాల్ నెహ్రూ విశ్వవిద్యాలయం (జెఎన్ యు)లో స్కూల్ ఆఫ్ లైఫ్ సైన్సెస్ లో చేరి 1978లో ప్రొఫెసర్ స్థాయికి ఎదిగాడు. అతడు 1983 నుండి 1985 వరకు డీన్ గా,1993 నుండి 1996 వరకు రెక్టర్ వంటి జెఎన్ యులో పదవులను నిర్వహించాడు, చివరికి 1996 లో విశ్వవిద్యాలయం వైస్ ఛాన్సలర్ అయ్యాడు 2002 వరకు ఈ పదవిని నిర్వహించాడు.ఈ కాలంలో,అతడు రోచే ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ మాలిక్యులర్ బయాలజీలో 1976-77, 1980-81 రెండు విద్యా సంవత్సరాలకు సందర్శన శాస్త్రవేత్తగా కూడా పనిచేశాడు. 2002లో నేషనల్ సెంటర్ ఫర్ ప్లాంట్ జినోమ్ రీసెర్చ్ ను ఒక కొత్త పేరుతో స్వయంప్రతిపత్తి కలిగిన సంస్థగా అప్ గ్రేడ్ చేసినప్పుడు, నేషనల్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ ప్లాంట్ జినోమ్ రీసెర్చ్, దత్తా దాని వ్యవస్థాపక డైరెక్టర్ గా నియమించబడినాడు. 2008లో పదవీ విరమణ చేసే వరకు ఆయన ఈ సంస్థలో పనిచేశారు. తన అధికారిక వృత్తి చివరిలో జవహర్ లాల్ నెహ్రూ విశ్వవిద్యాలయం చే ఎమిరిటస్ ప్రొఫెసర్ గా నేషనల్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ ప్లాంట్ జినోమ్ రీసెర్చ్ చే విశిష్ట ఎమెరిటస్ సైంటిస్ట్ ప్రొఫెసర్ ఎమిరిటస్ గా గుర్తింపు పొందాడు.
పదవులు
[మార్చు]దత్తా అనేక కేంద్ర రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలతో ప్రభుత్వ సహాయంతో స్వయంప్రతిపత్త సంస్థలతో వివిధ స్థానాల్లో సంబంధం కలిగి ఉన్నాడు. అతడు 2003 నుండి 2006 వరకు కౌన్సిల్ ఆఫ్ సైంటిఫిక్ అండ్ ఇండస్ట్రియల్ రీసెర్చ్ (సిఎస్ఐఆర్) రిక్రూట్మెంట్ అసెస్మెంట్ బోర్డ్ కు అధ్యక్షుడి గా ఉన్నాడు.సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ విభాగం ఇంటిగ్రేటెడ్ లాంగ్ టర్మ్ ప్రోగ్రాం (ఐఎల్టిపి) కు అధ్యక్షుడిగా ఉన్నారు. 2005 నుండి 2007 వరకు కోల్‌కతాలోని నేషనల్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ కలరా అండ్ ఎంటెరిక్ డిసీజెస్ సైంటిఫిక్ అడ్వైజరీ కమిటీ (ఎస్‌ఐసి) చైర్మన్‌గా పనిచేసిన ఆయన 2007 నుండి ఇప్పటి వరకు పుదుచ్చేరిలోని వెక్టర్ కంట్రోల్ రీసెర్చ్ సెంటర్ సైంటిఫిక్ అడ్వైజరీ కమిటీ అధ్యక్షుడిగా ఉన్నారు. అతను భారత ప్రధానమంత్రి శాస్త్రీయ సలహా కమిటీ సభ్యునిగా పనిచేశాడు ప్రణాళికా సంఘం సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీపై స్టీరింగ్ కమిటీ సభ్యుడిగా భారత పదవ పంచవర్ష ప్రణాళికలో పాల్గొన్నాడు. మహారాష్ట్ర, ఒడిశా, మధ్యప్రదేశ్,పశ్చిమ బెంగాల్ రాష్ట్రాల బయోటెక్నాలజీ స్టీరింగ్ కమిటీ సభ్యుడు.దత్తా 2000 లో సొసైటీ ఆఫ్ బయోలాజికల్ కెమిస్ట్స్ 2003-2004 పదం నుండి ఇండియన్ సైన్స్ కాంగ్రెస్ అధ్యక్షుడిగా ఉన్నాడు. అతడు కౌన్సిల్ ఆఫ్ సైంటిఫిక్ అండ్ ఇండస్ట్రియల్ రీసెర్చ్ నేషనల్ బయోసోర్స్ బోర్డ్ స్టీరింగ్ కమిటీ పాలకమండలిలో ఉన్నాడు. ఇండియన్ నేషనల్ సైన్స్ అకాడమీతో దాని కౌన్సిల్ సభ్యుడిగా (2002-2004) ఉపాధ్యక్షుడిగా నేషనల్ అకాడమీ ఆఫ్ సైన్సెస్, ఇండియా (నాసి) దాని అధ్యక్షుడిగా (2009–2011) ఉన్నాడు. ఇండియన్ కౌన్సిల్ ఆఫ్ అగ్రికల్చరల్ రీసెర్చ్ (ICAR) (2007–2010), ఇండియన్ కౌన్సిల్ ఆఫ్ మెడికల్ రీసెర్చ్ (ICMR) 2007–2010 పాలక సంస్థలకు సేవలందించాడు, బయోమెడికల్ బోర్డ్‌కు అధ్యక్షుడిగా ఉన్నాడు.జపాన్లోని సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ ఫోరం, ఐసిఎంఆర్ సమీక్ష కమిటీ, ఐసిఎఆర్ సొసైటీ డెహ్రాడూన్లోని ఐసిఎఫ్ఐఐ విశ్వవిద్యాలయం, గౌహతిలోని ఇండియన్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ టెక్నాలజీ గవర్నర్స్ బోర్డు సభ్యుడు. నేషనల్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ టెక్నాలజీ, సిల్చార్, చెన్నైలోని అకాడమీ ఆఫ్ సైంటిఫిక్ అండ్ ఇన్నోవేటివ్ రీసెర్చ్ సాధారణ సంస్థలలో కూర్చున్నాడు. అతను ఢిల్లీ విశ్వవిద్యాలయం, సెంట్రల్ యూనివర్శిటీ ఆఫ్ హైదరాబాద్, ఈశాన్య విశ్వవిద్యాలయంలో రాష్ట్రపతి నామినీ.
పరిశోధనలు
[మార్చు]ఉపాధ్యాయుడిగా తన విద్యా సహకారాలతో పాటు, విశ్వవిద్యాలయంలో పాఠశాలలు శ్రేష్ఠ కేంద్రాలను స్థాపించడం ద్వారా జవహర్‌లాల్ నెహ్రూ విశ్వవిద్యాలయాన్ని అభివృద్ధి చేయడంలో దత్తా సహకరించినట్లు సమాచారం. మాలిక్యులర్ బయాలజీ రంగంలో మార్గదర్శక పరిశోధనలకు ఆయన ఘనత పొందాడు .కాండిడా అల్బికాన్స్, క్యాండిడియాసిస్, మానవులకు సంక్రమణకు కారణమయ్యే ఫంగస్ వ్యాధికారక పరిశోధనలపై ఆయన చేసిన పరిశోధనలు ఈ వ్యాధిని ఎదుర్కోవడానికి డిజైన్ రూపకల్పనలో సహాయపడ్డాయి. ఆయన నేతృత్వంలోని బృందం వ్యవసాయం, సైన్స్ పరిశ్రమ రంగాలలో అనువర్తనాలను కలిగి ఉన్న జీవ పరిశోధనలను నిర్వహించింది.పండ్లు కూరగాయల జీవితకాలం విస్తరించడానికి జన్యుపరంగా మార్పు చెందిన ఆహారం అభివృద్ధికి సహాయపడే జన్యువుల ఆవిష్కరణ అటువంటి రెండు అనువర్తనాలు.అతని బృందం యుఎస్ పేటెంట్లను పొందడంలో విజయవంతమైంది, మొదటిసారి ఒక భారతీయ సంస్థ జన్యువులకు యుఎస్ పేటెంట్ అందుకుంది. యూకారియోటిక్ జన్యువుల నిర్మాణం-పనితీరు-అనువర్తనంపై ఆయన చేసిన పరిశోధనలు నేషనల్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ ప్లాంట్ జీనోమ్ రీసెర్చ్, జన్యు పరిశోధన కోసం భారతదేశంలో మొట్టమొదటి సంస్థ. అతను పీర్ సమీక్షించిన పత్రికలలో తన పరిశోధనలను డాక్యుమెంట్ చేస్తూ అనేక వ్యాసాలను ప్రచురించాడు గూగుల్ స్కాలర్ వాటిలో 226 ను జాబితా చేసింది, వీటిలో హెచ్-ఇండెక్స్ 20 ఐ 10-ఇండెక్స్ 35 (2010 నుండి) ఉన్నాయి. అతను తన పరిశోధన ఫలితాల కోసం భారతీయ పేటెంట్లు, 5 యుఎస్ పేటెంట్లు ఇతర దేశాల 5 పేటెంట్లను కలిగి ఉన్నాడు. అతను వారి డాక్టరల్ పరిశోధనలో 45 మందికి పైగా పరిశోధనా పండితులకు సలహాలు , సూచనలు ఇచ్చాడు.
అవార్డులు- గౌరవాలు
[మార్చు]ఇండియన్ నేషనల్ సైన్స్ అకాడమీ (1988), నేషనల్ అకాడమీ ఆఫ్ సైన్సెస్, ఇండియా (1991) ,ఇండియన్ అకాడమీ ఆఫ్ సైన్సెస్ (1992) ది వరల్డ్ అకాడమీ ఆఫ్ సైన్సెస్ (TWAS) 1998 లో అతనిని వారి సహచరుడిగా ఎన్నుకున్నారు. బుర్ద్వాన్ విశ్వవిద్యాలయం 2002 లో అతనికి డాక్టర్ ఆఫ్ సైన్స్ (హానరిస్ కాసా) డిగ్రీని ప్రదానం చేసింది, బిధాన్ చంద్ర వ్యవసాయ విశ్వవిద్యాలయం, విద్యాసాగర్ విశ్వవిద్యాలయం, పండిట్ రవిశంకర్ శుక్లా విశ్వవిద్యాలయం కూడా 2004, 2008 2017 సంవత్సరాల్లో అతనికి డిఎస్సి ప్రదానం చేశాయి.
జెఎన్‌యులో ప్రొఫెసర్‌గా పనిచేస్తున్నప్పుడు, దత్తాకు 1980 లో కౌన్సిల్ ఆఫ్ సైంటిఫిక్ అండ్ ఇండస్ట్రియల్ రీసెర్చ్ చేత అత్యున్నత భారతీయ సైన్స్ అవార్డు శాంతి స్వరూప్ భట్నాగర్ బహుమతి లభించింది. 1980 ల చివరలో 90 ల ప్రారంభంలో, అతను మూడు అవార్డులను అందుకున్నాడు, అవి గుహా మెమోరియల్ అవార్డు (1988), సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ కొరకు ప్రారంభ జిడి బిర్లా అవార్డు (1991) ,ఇండియన్ నేషనల్ సైన్స్ అకాడమీ, డాక్టర్ నిత్య ఆనంద్ ఎండోమెంట్ అవార్డు ( 1993). ఫెడరేషన్ ఆఫ్ ఇండియన్ ఛాంబర్ ఆఫ్ కామర్స్ అండ్ ఇండస్ట్రీ 1994 లో లైఫ్ సైన్సెస్‌లో పరిశోధన అభివృద్ధికి వారి వార్షిక గౌరవాన్ని ఇచ్చింది ,1995 లో ఓం ప్రకాష్ భాసిన్ అవార్డును అందుకున్నాడు. వరల్డ్ అకాడమీ ఆఫ్ సైన్సెస్ TWAS బహుమతి 1996 లో అతనికి వచ్చింది. అదే సంవత్సరంలో అతనికి మరో మూడు అవార్డులు, గోయల్ ప్రైజ్, మెడికల్ సైన్సెస్‌లో రాన్‌బాక్సీ అవార్డు ఇండియన్ సైన్స్ న్యూస్ అసోసియేషన్ D. M బోస్ గోల్డ్ మెడల్ లభించాయి.
భారత ప్రభుత్వం 1999 లో పద్మశ్రీ ఇచ్చింది, 2008 లో పద్మ భూషణ్ అవార్డును అందుకున్నాడు. 2001 లో బయోకెమిస్ట్రీ మాలిక్యులర్ బయాలజీకి ఆర్. డి బిర్లా అవార్డును, 2003 లో ఇండియన్ కౌన్సిల్ ఆఫ్ మెడికల్ రీసెర్చ్ బయోమెడికల్ రీసెర్చ్‌లో ఎక్సలెన్స్ కోసం డాక్టర్ బిఆర్ అంబేద్కర్ సెంటెనరీ అవార్డు, 2005 లో బయోలాజికల్ కెమిస్ట్స్ సొసైటీ జీవితకాల సాధనను అందుకున్నారు.పశ్చిమ బెంగాల్ ప్రభుత్వం చే పి.సి.మహాలనోబిస్ మెమోరియల్ అవార్డుతో సత్కరించింది. ఇండియన్ సైన్స్ కాంగ్రెస్ అతనికి అదే సంవత్సరం అసుతోష్ ముఖర్జీ పతకాన్ని ప్రదానం చేసింది. 2006 లో లైఫ్ టైం అచీవ్మెంట్ అవార్డు ప్రకటించబడినది. 2011 సంవత్సరం అతనికి మూడు అవార్డులు తెచ్చిపెట్టింది.
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ https://web.archive.org/web/20160812233252/http://www.insaindia.org.in/detail.php?id=N88-0992
- ↑ http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:http://scm.niscair.res.in/videos/324/prof.-asis-datta,-emeritus-scientist,-nipgr.&gws_rd=cr&ei=ibA1Vv-PEsmoa67ytKAB
- ↑ https://ssbprize.gov.in/Content/AwardeeList.aspx
- ↑ "Recipients of TWAS Awards and Prizes".
{{cite web}}: CS1 maint: url-status (link)