వుడ్స్ డిస్పాచ్
| వుడ్స్ డిస్పాచ్ | |
|---|---|
 సర్ చార్లెస్ వుడ్, జి.సి.బి., 1 వ విస్కౌంట్ హాలిఫాక్స్ (1800-1885) | |
| ప్రారంభ తేదీ | 1854 |
| నియమించబడిన తేదీ | బోర్డ్ ఆఫ్ కంట్రోల్ ఆఫ్ ఇండియా అధ్యక్షుడు |
| రచయిత(లు) | సర్ చార్లెస్ వుడ్ |
| సంతకం చేసినవారు | అడిష్ |
| మీడియా రకం | కమ్యూనిక్ |
| విషయం | ఎడ్యుకేషన్ |
| కారణం | బ్రిటిష్ ఇండియాలో విద్యాభివృద్ధిని వేగవంతం చేయడం |
బ్రిటీష్ ఈస్టిండియా కంపెనీ బోర్డ్ ఆఫ్ కంట్రోల్ అధ్యక్షుడు సర్ చార్లెస్ వుడ్ భారత గవర్నర్ జనరల్ లార్డ్ డల్హౌసీకి పంపిన అధికారిక పంపకానికి అనధికారిక పేరు వుడ్స్ డిస్పాచ్. వుడ్ ప్రకటన భారతదేశంలో ఆంగ్లం వాడకాన్ని ప్రాచుర్యంలోకి తీసుకురావడానికి ఒక పెద్ద మార్పును సూచించింది. బోధనా భాష విషయానికొస్తే, ప్రాథమిక పాఠశాలలు ప్రాంతీయ భాషలను స్వీకరించాలని, మాధ్యమిక పాఠశాలలు ఆంగ్లం, ప్రాంతీయ భాషలు రెండింటినీ స్వీకరించాలని, కళాశాలలు ఆంగ్లాన్ని స్వీకరించాలని వుడ్ సిఫార్సు చేశాడు.
బ్రిటిష్ ఇండియాలో ఆంగ్ల భాషా అభ్యాసం, స్త్రీ విద్యను వ్యాప్తి చేయడంలో ఈ లేఖ ముఖ్యమైన పాత్ర పోషించింది. కంపెనీ పరిపాలనలో శ్రామిక శక్తిగా ఉపయోగించడానికి భారతీయ ప్రజలలో ఇంగ్లీష్ మాట్లాడే వర్గాన్ని సృష్టించడం తీసుకున్న అత్యంత అనుకూలమైన చర్యలలో ఒకటి. వృత్తి, మహిళా విద్యకు కూడా అధిక ప్రాధాన్యం ఇచ్చారు.[1]
బ్రిటీష్ రాజ్ లో ఈ కాలం బ్రిటీష్ ప్రభుత్వ పరిపాలన భారతదేశానికి సామాజిక సంస్కరణలను తీసుకువచ్చిన చివరి దశలో భాగం. ముఖ్యంగా 1857 భారత తిరుగుబాటు చుట్టూ ఉన్న ప్రధాన సామాజిక, రాజకీయ అశాంతి నేపథ్యంలో పాలనా విధానాలు తరువాత మరింత తిరోగమనంగా మారాయి.[2]
నేపథ్యం
[మార్చు]ఈస్టిండియా కంపెనీ (ఇ.ఐ.సి) 19 వ శతాబ్దం మధ్య వరకు భారతదేశంలో విద్య అభివృద్ధిని ఎక్కువగా విస్మరించింది. భారతదేశాన్ని నాగరిక సమాజంగా మార్చాలని, వేగవంతమైన మార్పులు చేయడం ద్వారా భారతీయ మనస్తత్వాన్ని మార్చాలని కొందరు సభ్యులు భావించారు. మరికొందరు భారతీయులకు విద్యాబుద్ధులు నేర్పి ఇండియన్ సివిల్ సర్వీసెస్ (ఐసీఎస్)లో రిక్రూట్ చేసుకోవడం మంచిదని భావించారు. ఇంగ్లిష్ నేర్చుకోవడం ద్వారా భారతీయులు బ్రిటీష్ పాలనను అవలంబిస్తారు. భారతీయులు ఇంగ్లిష్ నేర్చుకోవాలని ఈఐసీ కోరుకోవడానికి ఇవి కొన్ని కారణాలు. లార్డ్ మెకాలే ఇలా అన్నాడు, "మనం (బ్రిటీషర్లు) వర్ణపరంగా భారతీయులుగా కనిపించినప్పటికీ, మనం పరిపాలిస్తున్న ప్రజలకు, మనకు మధ్య అనువాదకులుగా పనిచేసే ఒక వర్గాన్ని సృష్టించడానికి ప్రయత్నించాలి; కానీ వారి ఇష్టాయిష్టాలు, నైతికత, ఆలోచనలు ఒక ఆంగ్లేయుడిలా ఉంటాయి".
సిఫార్సులు
[మార్చు]వుడ్స్ సిఫార్సులు ఈ క్రింది విధంగా ఉన్నాయిః
- ఆంగ్ల భాషా విద్య భారతీయుల నైతిక స్వభావాన్ని పెంపొందిస్తుంది, తద్వారా ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీ నమ్మదగిన పౌర సేవకులను అందిస్తుంది.
- పాఠశాలలను సక్రమంగా నడపడానికి, విద్యా వ్యవస్థ పురోగతి కోసం ప్రతి ప్రావిన్స్లో ప్రత్యేక విద్యా శాఖను ఏర్పాటు చేయాలి.
- లండన్ విశ్వవిద్యాలయం మాదిరిగానే బొంబాయి, కలకత్తా, మద్రాసు వంటి పెద్ద నగరాల్లో విశ్వవిద్యాలయాలను ఏర్పాటు చేయాలి.
- ప్రతి జిల్లా కనీసం ఒక ప్రభుత్వ పాఠశాల తెరవాలి.
- అనుబంధ ప్రైవేట్ పాఠశాలలకు సహాయంగా గ్రాంట్లు ఇవ్వాలి.
- భారతీయులకు వారి మాతృభాష కూడా శిక్షణ ఇవ్వాలి.
- ప్రాథమిక స్థాయి నుండి విశ్వవిద్యాలయ స్థాయి వరకు క్రమబద్ధమైన విద్యా విధానానికి ఏర్పాటు చేయాలి.
- మహిళల విద్యకు ప్రభుత్వం మద్దతు ఇవ్వాలి.
- ప్రాధమిక స్థాయిలో బోధనా మాధ్యమం స్థానిక భాషగా ఉండాలి, అయితే ఉన్నత స్థాయిలలో ఆంగ్లం ఉండాలి.
- అన్ని స్థాయిలలో ఉపాధ్యాయుల శిక్షణను ప్రోత్సహించాలి, ఈ ప్రయోజనం కోసం ఉపాధ్యాయుల శిక్షణ పాఠశాలలను ఏర్పాటు చేయాలి.
- ప్రభుత్వ పాఠశాలలు, కళాశాలలను పునరుద్ధరించాలి.
- లౌకిక విద్యను ప్రోత్సహించాలి.
తీసుకున్న చర్యలు
[మార్చు]వుడ్ పంపిన తరువాత, ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీ అనేక చర్యలు తీసుకుందిః
- 1857లో కలకత్తా విశ్వవిద్యాలయం, బొంబాయి విశ్వవిద్యాలయం, మద్రాస్ విశ్వవిద్యాలయం, అలాగే 1882లో పంజాబ్ విశ్వవిద్యాలయం, 1887లో అలహాబాద్ విశ్వవిద్యాలయం వంటి కొత్త సంస్థలు స్థాపించబడ్డాయి.
- అన్ని ప్రావిన్సులలో విద్యా విభాగాలు ఏర్పాటు చేయబడ్డాయి.
- విద్యావేత్తలు, కంపెనీలు, ప్రజా సేవల బ్యూరోక్రసీలలో ఆంగ్ల భాషా విద్యను ప్రోత్సహించారు.
పరిణామాలు
[మార్చు]ప్రయోజనాలుః
సర్ చార్లెస్ వుడ్ సిఫారసుల ప్రకారం -
- 1857లో కోల్కతా, బొంబాయి, మద్రాసులలో మూడు విశ్వవిద్యాలయాలు స్థాపించబడ్డాయి. తరువాత లాహోర్, అలహాబాద్లలో మరో రెండు విశ్వవిద్యాలయాలు స్థాపించబడ్డాయి.
- విద్యా విభాగం లేదా డైరెక్టరేట్ ఆఫ్ పబ్లిక్ ఇన్స్ట్రక్షన్ 1855లో స్థాపించబడింది.
- భారతదేశం అంతటా ప్రాథమిక పాఠశాలల సంఖ్య 1881-82 లో 3916 నుండి 1900-02 లో 5124 కి పెరిగింది.
- విద్యా రంగంలో 4 పరిపాలనా కార్యకలాపాలను నిర్వహించడానికి 1896లో ఇండియన్ ఎడ్యుకేషన్ సర్వీస్ ఏర్పడింది.
- హంటర్ కమిషన్ (83-రాలీ కమిషన్ (ID2), సాడ్లర్ కమిషన్ (ID1) విద్యను విస్తరించే ఉద్దేశ్యంతో ఏర్పాటు చేయబడ్డాయి.
అపశకునాలుః
- పాశ్చాత్య విద్యా పథకాలు ప్రధానంగా నగరాలకు మాత్రమే పరిమితం కావడంతో గ్రామాలు దాని ప్రయోజనాలను కోల్పోయాయి. #As పాశ్చాత్య విద్య ప్రధానంగా ఆంగ్ల మాధ్యమం ద్వారా అందించబడింది, భారతదేశంలోని సామాన్య ప్రజలు దానిపై పెద్దగా ఆసక్తి చూపలేదు.
మూలాలు
[మార్చు]