సరళా దేవి
సరళా దేవి | |
|---|---|
ସରଳା ଦେବୀ | |
 | |
| జననం | 1904 ఆగస్టు 19 |
| మరణం | 1986 అక్టోబరు 4 (వయసు 82) |
| జాతీయత | భారతీయ |
| రాజకీయ పార్టీ | భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ |
| జీవిత భాగస్వామి | భగీరథి మోహపాత్ర
(m. 1917) |
| పిల్లలు | 1 |
| తల్లిదండ్రులు |
|
| బంధువులు | బాలముకుందా కనుంగో (మామ) నిర్మలా దేవి, (సోదరి, అవార్డు గెలుచుకున్న కవి) రాయ్ బహదూర్ దుర్గా చరణ్ దాస్, ఐఎఎస్ (బావమరిది) నిత్యానంద్ కనుంగో (సోదరుడు) బిధు భూషణ్ దాస్ (మేనల్లుడు) జగదీష్ చంద్ర కనుంగో, చిత్రకారుడు (మేనల్లుడు) ఊపాలి ఒపెరాజితా (మేనకోడలు) |
సరళాదేవి, (1904 ఆగస్టు 19 -1986 అక్టోబరg 4) ఈమె ఒక భారతీయ స్వాతంత్ర్యకార్యకర్త, స్త్రీవాది, సామాజిక కార్యకర్త, రాజకీయవేత్త, రచయిత. ఆమె 1921 లో సహాయ నిరాకరణ ఉద్యమంలో చేరిన మొదటి ఒడియా మహిళ, భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ మొదటి ఒడియా మహిళా ప్రతినిధి.[1] ఈమె 1936 ఏప్రిల్ 1 న ఒడిషా శాసనసభకు మొదటి మహిళగా ఎన్నికైంది. ఆమె ఒడిశా శాసనసభ మొదటి మహిళా స్పీకరుగా, కటక్ సహకార బ్యాంకు మొదటి మహిళా డైరెక్టరుగా, ఉత్కల్ విశ్వవిద్యాలయం పాలకవర్గం మొదటి మహిళ సభ్యురాలుగా, అధ్యక్షుడు ఎస్. రాధాకృష్ణన్ ఎడ్యుకేషన్ కమిషన్‌లో ఒడిశా నుండి మహిళా ప్రతినిధిగా పనిచేసింది.
ప్రారంభ జీవితం[మార్చు]
సరళాదేవి 1904 ఆగస్టు 19 న బలికుడా సమీపంలోని " నారిలో " గ్రామంలో, అప్పటి బెంగాల్ ప్రెసిడెన్సీ (ఇప్పుడు ఒడిశాలోని జగత్‌సింగ్‌పూర్ జిల్లాలో ఉంది) ఒరిస్సా డివిజన్‌లో అత్యంత సంపన్న, పేరుపొందిన జమీందార్ కుటుంబంలో జన్మించింది.ఆమె తండ్రి దివాన్ బసుదేవ్ కనుంగో, ఆమె తల్లి పద్మావతి దేవి. ఆమెను ఆమె తండ్రి అన్నయ్య, ఉప కలెక్టర్ బాలముకుందా కనుంగో దత్తతతీసుకుని పెంచాడు.[2] [3] [4] [5] [6] [7] సరళాదేవి ఆమె ప్రాథమికవిద్యను ఆమె పెదనాన్న బాలముకుందా కనుంగో ఉద్యోగరీత్యా పనిచేసిన కటక్ జిల్లాలోని బంకీ పట్టణంలో జరిగింది. ఆసమయంలో మహిళల ఉన్నత విద్యకు ప్రాప్యత లేదు.ఆమె పెదనాన్న ఇంటివద్ద సేవలందించే బోధకుడును నియమించాడు. సరళ తన శిక్షకుడు నుండి బెంగాలీ, సంస్కృతం, ఒడియా, ప్రాథమిక ఆంగ్లభాషను నేర్చుకుంది.ఆమె 13 సంవత్సరాల వయస్సు వరకు పెదనాన్నతో నివసించింది.
ప్రజా జీవితం[మార్చు]
బంకీ పట్టణంలో ఉన్నప్పుడు, సరళాదేవి స్వాతంత్ర్య ఉద్యమంలో చేరడానికి బాంకీ రాణి సుకా దేవి కథల నుండి ప్రేరణ పొందింది.భారతదేశ స్వాతంత్య్రం కోసం జరిగిన పోరాటానికి జరిగిన నిధుల సేకరణ ఉద్యమంలో ఆమె తన భారీఆభరణాలు, రియల్ ఎస్టేట్ విస్తారమైన భూభాగాలను విరాళంగా ఇచ్చింది. సుప్రసిద్ధ న్యాయవాది భగీరథి మొహపాత్రతో 1917లో ఆమె వివాహం జరిగింది.రెండవ విషయానికి వస్తే ఆమె 1918లో భారత జాతీయ కాంగ్రెసులో చేరింది. 1921లో మహాత్మాగాంధీ ఒరిస్సా మొదటి పర్యటన తరువాత సరళ కాంగ్రెస్‌లో చేరింది.ఆమె ఒడిషా శాసనసభలో మొదటి మహిళాసభ్యురాలు, దానికి మొదటి మహిళా స్పీకరు.ఆమె మహాత్మా గాంధీ, జవహర్‌లాల్ నెహ్రూ,దుర్గాబాయ్ దేశ్‌ముఖ్, ఆచార్య కృపలానీ, కమలాదేవి చటోపాధ్యాయ్, సరోజిని నాయుడులకు చాలాసన్నిహితురాలు.[8] ఆమె 1943 నుండి1946 వరకు కటక్‌లో ఉత్కల్ సాహిత్య సమాజం కార్యదర్శిగా పనిచేసింది.[9]
సాహిత్య రచనలు[మార్చు]
సరళా దేవి 30 పుస్తకాలు, 300 వ్యాసాలు రాసింది. [10] [11]
- బిశ్వ బిప్లాబని (1930)
- ఉత్కల నారి సమస్య,(1934)
- నరీరా దాబి (1934)
- భారతీయ మహిళా ప్రసంగం, (1935)
- రవీంద్ర పూజ (1935)
- బీర రమణి (1949)
మూలాలు[మార్చు]
- ↑ "5 women freedom fighters of Odisha | Sambad English". 2019-08-15. Retrieved 2021-09-11.
- ↑ "Sarala Devi: A centenary tribute". The Hindu. 7 November 2004. Archived from the original on 26 August 2015. Retrieved 18 December 2016.
- ↑ Mohanty, Sachidananda. "Sarala Devi: The Biplababi of Orissa" (PDF). Manushi. Archived from the original (PDF) on 21 డిసెంబరు 2016. Retrieved 18 December 2016.
- ↑ Mohanty, Sachidananda. "Sarala Devi: The Biplababi of Orissa" (PDF). Manushi. Archived from the original (PDF) on 20 డిసెంబరు 2016. Retrieved 18 December 2016.
- ↑ Jena, Bijaya Lakhmi (January 2014). "Sarala Devi, An Inspiration for Women" (PDF). Government of Odisha. Archived from the original (PDF) on 20 డిసెంబరు 2016. Retrieved 18 December 2016.
- ↑ Prabhukalyan, Mohapatra (January 2008). "Oriya Women in National Movement" (PDF). Government of Odisha. Archived from the original (PDF) on 20 డిసెంబరు 2016. Retrieved 18 December 2016.
- ↑ Dhyanimudra, Kanungo (August 2014). "Sarala Devi as a Freedom Fighter" (PDF). Government of Odisha. Archived from the original (PDF) on 20 డిసెంబరు 2016. Retrieved 18 December 2016.
- ↑ Giri, Pradeep Kumar (August 2016). "The Role of Odia Women in Salt Satyagraha : Sarala Devi" (PDF). Government of Orissa. Archived from the original (PDF) on 20 డిసెంబరు 2016. Retrieved 18 December 2016.
- ↑ Ratha, Prabodha Kumar (August 2013). "Sarala Devi : the Socio-Political Reformer of Odisha" (PDF). Government of Odisha. Archived from the original (PDF) on 20 డిసెంబరు 2016. Retrieved 18 December 2016.
- ↑ Dasgupta, Sanjukta (30 October 2016). "More than just 'presiding deities in their kitchen'". The Statesman. Archived from the original on 21 డిసెంబరు 2016. Retrieved 18 December 2016.
- ↑ Mohanty, Sachidananda (7 December 2004). Early Women's Writings in Orissa, 1898-1950: A Lost Tradition. SAGE Publications India. p. 151. ISBN 9788132101956. Retrieved 18 December 2016.